لنفوم سلول تی پوستی (CTCL) نوعی نادر از انواع سرطان است که از سلول های سفید خون به نام سلولهای T (لنفوسیت های T) شروع می شود. این سلول ها در شرایط عادی مسئولیت سیستم ایمنی بدن و مبارزه در برابر میکروب ها و ویروس ها را به عهده دارند. در لنفوم سلول T پوستی، سلول های T دچار ناهنجاری های می شود که در نتیجه آن به سلول های سالم پوست حمله کرده و به آن ها آسیب خواهد رساند. لنفوم سلول T باعث ایجاد قرمزی پوستی مانند ضایعات پوستی، برآمدگی، پوسته پوسته شدن لایه روی پوست شده و گاهی اوقات تومورهای پوستی را به وجود خواهد آورد.
چندین نوع لنفوم سلول T پوستی وجود دارد. شایع ترین نوع آن میکوزیس فونگوئید (Mycosis fungoides) است. سندرم سزاری (Sezary) نیز به ندرت اتفاق افتاده و باعث قرمزی پوست کل بدن فرد مبتلا خواهد شد. برخی از انواع لنفوم سلول T پوستی مثل میکوزیس فونگوئید به آرامی پیشرفت کرده ولی انواع دیگر آن تهاجمی بوده و به سرعت بخش های مختلف بدن را درگیر خواهد کرد. نوع لنفوم پوستی سلول T کمک می کند تا بتوان بهترین شیوه درمانی را انتخاب کرده و از آن برای درمان فرد مبتلا استفاده نمود. لنفوم سلول T پوستی یکی از چندین نوع لنفوم موجود است که به طور کلی لنفوم غیر هاجکین نامیده می شود.
علت لفنوم سلول تی پوستی
هنوز علت اصلی بروز لنفوم سلول T پوستی مشخص نیست.
به طور کلی، سرطان هنگامی شروع می شود که سلول ها در داخل DNA خود تغییراتی (جهش) ایجاد می کنند. DNA سلول حاوی دستورالعملهایی است که به سلول می گوید دقیقا باید چه کاری انجام شود. در نتیجه این جهش رخ داده در داخل DNA به سلولها دستور می دهد تا به سرعت رشد کرده و تکثیر شوند که نهایتاً سلول های غیر طبیعی بسیاری به وجود خواهد آمد.
در لنفوم سلول T پوستی، جهش ها باعث می شوند سلولهای T غیر طبیعی زیادی به پوست حمله کرده و به آن ها آسیب برسانند. سلول های T بخشی از سیستم ایمنی بدن فرد هستند که وظیفه کمک به بدن و حفاظت از سلول ها در برابر میکروب ها را به عهده دارند. البته هنوز علت اصلی این حمله به سلول ها مشخص نبوده و به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز داریم.
علائم لنفوم سلول تی پوستی
به طور کلی علائم و نشانه های لنفوم سلول تی پوستی شامل موارد زیر می شود:
- لکه های پوستی دایره ای که ممکن است به مرور زمان بزرگ تر شده یا پوسته پوسته شود. در بعضی از موارد این لکه های پوستی با خارش همراه خواهد بود.
- بروز لکه های پوستی که نسبت به قسمت های دیگر پوستی رنگ روشن تری دارند
- به وجود آمدن توده های پوستی که ممکن است با گذشت زمان باز شوند
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- ریزش مو
- ضخیم شدن پوست کف دست و کف پا
- قرمزی پوست
- بروز ضایعات پوستی در تمام قسمت های بدن
- خارش بیش از حد
تشخیص لنفوم سلول تی پوستی
آزمایشات و روشهای لازم برای تشخیص لنفوم سلول تی پوستی، عبارتند از:
معاینه بدنی
پزشک پوست شما را از نظر به وجود آمدن لکه های پوستی، پوسته پوسته یا رشد بافت و برآمدگی های پوستی مورد معاینه قرار خواهد داد. همچنین بدن فرد برای بررسی وجود علائم دیگری که ممکن است گره های لنفاوی یا دیگر قسمت های بدن فرد را درگیر کرده باشد، مورد معاینه قرار خواهد گرفت.
آزمایش خون
- آزمایش های خون مثل شمارش کامل محتویات و سلول های خون است.
- این روش می تواند به درک بهتر وضعیت و تشخیص بیماری فرد کمک کند.
در بعضی موارد به خصوص همراه با سندرم سزاری (Sezary syndrome) سلول های سرطانی در داخل خون فرد یافت می شود.
نمونه برداری یا بیوپسی پوست
روشی است که از آن برای بریدن یک قسمت کوچک از پوست (بیوپسی پوست) برای تشخیص لنفوم پوستی T پوست استفاده می کنند . پوست ممکن است با یک ابزار دایره ای (بیوپسی پانچ) بریده شود. در مورد ضایعات و تومورهای بزرگتر، بیوپسی ممکن است با یک چاقوی کوچک (بیوپسی جراحی) انجام شود. پزشک متخصص در تجزیه و تحلیل خون و بافت ها (آسیب شناس) نمونه های جمع آوری شده را در آزمایشگاه مورد معاینه و بررسی قرار خواهد داد تا ببیند آیا فرد دارای سلول های سرطانی است یا خیر.
گاهی اوقات بیوپسی های متعدد پوستی برای تأیید تشخیص به دست آمده لازم بوده و نمی توان به یک نمونه برداری اکتفا کرد. البته آزمایش های پیشرفته آزمایشگاهی موجود برای تجزیه و تحلیل بافت ها می تواند سرنخ هایی در مورد سرطان بدهد. این سرنخ ها به تشخیص دقیق تر سرطان و انتخاب بهترین شیوه درمانی برای فرد مبتلا کمک زیادی خواهد کرد.
تصویربرداری
اگر این نگرانی وجود داشته باشد که شاید سلولهای سرطانی به دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد. پزشک ممکن است انجام تصویربرداری های مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) را توصیه کند.
درمان لنفوم سلول تی پوستی
روش های درمانی بسیاری برای مبتلایان به لنفوم سلول T پوستی وجود دارد. اما اینکه کدام روش درمانی برای فرد مبتلا بهتر است به عوامل متعددی بستگی خواهد داشت. به عنوان مثال انتخاب شیوه درمان به میزان پیشروی و میزان درگیری بدن فرد بواسطه این سرطان بستگی خواهد داشت. البته شیوه درمانی انتخابی برای بیماران مبتلا در اکثریت موارد، ترکیبی بوده و برای درمان فرد مبتلا باید از چندین شیوه درمانی به صورت همزمان استفاده کرد.
درمان های مورد استفاده برای لنفوم سلول تی پوستی شامل موارد زیر است:
- کرم های پوستی
- نور درمانی
- پرتودرمانی
- داروهای سیستمیک مانند شیمی درمانی
کرم ها و پمادهای پوستی
داروها می توانند به صورت کرم، ژل و پماد بر روی پوست اعمال شوند. به عنوان مثال کورتیکواستروئیدها می توانند تا حد زیادی به کنترل قرمزی و خارش پوست فرد مبتلا کمک کنند. همچنین برای مبارزه با سلول های سرطانی می توان از شیمی درمانی موضعی بر روی سطح پوست استفاده کرد.
نور درمانی (فوتوتراپی)
فوتوتراپی شامل قرار گرفتن پوست در معرض طول موج های نور، مانند ماوراء بنفش B یا ماوراء بنفش A می شود. در نور درمانی از دستگاه های بسیار مختلفی استفاده می شود که بعضی از آن ها در یک جلسه بیشتر قسمت های بدن را در معرض این طول موج ها قرار خواهند داد. گاهی اوقات فتوتراپی بعد از استفاده از دارویی انجام می شود که باعث می شود سلولهای پوستی نسبت به نور حساس شوند (فتودینامیک درمانی). سلولهای سالم به سرعت بازسازی شده و فرد بهبود می یابد، اما سلول های سرطانی این کار را نکرده و در نتیجه بعد از درمان دیگر بازیابی نخواهند شد.
پرتو درمانی
پرتودرمانی از پرتوهای انرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می کند. اگر تنها یک قسمت از پوست بدن فرد دچار لنفوم سلول T پوستی شده باشد، ممکن است پزشک پرتودرمانی استاندارد با اشعه X را برای درمان توصیه کند. اما در افرادی که قسمت های بیشتری از پوست شان درگیر سرطان شده ممکن است پرتودرمانی با پرتوهای الکترونی صورت بگیرد. این پرتوهای الکتونی مستقیماً پوست را هدف قرار داده و روی اندام های داخلی تأثیر نخواهد داشت. پرتوهای الکترونی معمولاً بر روی تمامی قسمت های پوست فرد مبتلا تابانده خواهد شد.
داروها
داروهایی که برای درمان لنفوم سلول تی پوستی استفاده می شود درمان های کنترل سیستم ایمنی بدن مانند داروهای استروئیدی و اینترفرون را در بر می گیرد. داروهای شیمی درمانی به سرعت به سلولهای رو به رشد، از جمله سلول های سرطانی حمله کرده و آن ها را نابود خواهند کرد. داروهای درمان هدفمند نیز مستقیماً قسمت های آسیب پذیر سلول های سرطانی را هدف قرار داده و اقدام به نابودی آن ها خواهند کرد.
قرار دادن سلول های خونی در معرض نور
روشی بنام extracorporeal photopheresis وجود دارد که شامل استفاده از داروئی می شود که سلول های فرد را نسبت به نور حساس تر می کند. پس از مصرف دارو خون فرد مبتلا با استفاده از دستگاهی فیلتر شده و قبل از بازگشت به بدن فرد در معرض نور ماوراء بنفش قرار خواهد گرفت.
پیوند مغز استخوان
پیوند مغز استخوان که به عنوان پیوند سلول های بنیادی نیز شناخته می شود.
روشی است که درآن مغز استخوان بیمار با مغز استخوان سالم از یک اهدا کننده همسان (پیوند مغز استخوان آلوژنیک) جایگزین خواهد شد. البته در طی عمل جراحی و پیوند، از داروهای شیمی درمانی برای سرکوب مغز استخوان بیمار استفاده خواهد شد. سپس سلول های اهدا کننده سالم به داخل مغز استخوان فرد بیمار تزریق شده و فرآیند بازسازی مغز استخوان فرد را آغاز خواهد کرد.
سبک زندگی و درمان خانگی لنفوم سلول تی پوستی
اقداماتی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان به تسکین علائم این سرطان مانند خارش کمک کرده و خطر عفونت را تا حد قبال توجهی کاهش داد. پزشک ممکن است برای کنترل خارش و مدیریت خطر عفونت توصیه ها و درمان های خاصی را پیشنهاد کند که بهتر است حتماً از آن ها پیروی کنید.
بهتر است علاوه بر آن ها از موارد زیر نیز کمک بگیرید:
از صابون ملایم و غیر معطر استفاده کنید.
استفاده از صابون ملایم که باعث تحریک بیشتر پوستی نشوند می تواند تا حد زیادی به کنترل خارش پوستی کمک کند.
پوست خود را مرطوب نگه دارید.
استفاده از لوسیون بعد از دوش و حمام می تواند به کنترل خارش کرده و همانند سدی از پوست در برابر میکروب های به وجود آورنده عفونت های پوستی محافظت کند.
پشتیبانی و سازگاری با بیماری
بعد از تشخیص سرطان و گذشت زمان، خودتان کم کم با بیماری کنار آمده و به راه حل های خوبی برای کنترل استرس و نگرانی هایتان دست پیدا خواهید کرد.
تا آن زمان می توانید از موارد زیر کمک بگیرید:
آگاهی لازم را کسب کنید.
در مورد لنفوم اطلاعات کافی کسب کنید تا بتوانید در مورد مراقبت و بیماری خود تصمیم بگیرید. از پزشک خود در مورد سرطان خود، از جمله نتایج آزمایش ،گزینه های درمانی و در صورت تمایل، پیش آگهی خود سوال کنید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نوع خاص از سرطان، می توانید با اعتماد به نفس بیشتری در مورد بیماری و اقدامات مراقبتی مناسب تصمیم بگیرید.
رابطه صمیمی با دیگران برقرار کنید.
حفظ روابط نزدیک و صمیمی با دیگران به شما در مقابله با سرطان کمک خواهد کرد. دوستان و خانواده می توانند تا حد زیادی در مراقبت ها و انجام کارها و تصمیم گیری های تان به شما کمک کنند. علاوه بر این می توانید مسائل غیر قابل تحمل بیماری سرطان را با آن ها در میان گذاشته و حمایت احساسی دریافت کنید.
شنونده خوبی پیدا کنید.
کسی را پیدا کنید که بتوانید با او صحبت کنید. شنونده خوبی پیدا کنید که مایل به گوش دادن در مورد شما و بیماری تان باشد. بهتر است با او در مورد امیدها و ترسهای خود صحبت کنید. این فرد می تواند یکی از دوستان یا حتی اعضای خانواده شما باشد. البته می توانید این موضوعات را با مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، یا گروه های مخصوص گفتگوی افراد سرطانی در میان بگذارید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً بلافاصله بعد از اینکه متوجه بروز علائم و نشانه ها شدید به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد و او شما را به پزشک متخصص ارجاع خواهد داد. اما دقت داشته باشید که زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و در نتیجه بهتر است از قبل آمادگی پرسیدن یا پاسخ به هرگونه سؤالی را داشته باشید.
پیشنهاد می کنیم قبل از مراجعه به پزشک برای ویزیت موارد زیر آماده داشته باشید.
- لیستی از علائم، بهتر است لیستی از تمامی علائم مرتبط و غیر مرتبط خود را از قبل تهیه کنید.
- اطلاعات شخصی مهم که شامل استرس ها و نگرانی ها، تغییرات اخیر زندگی و سابقه پزشکی خانواده می شود.
- تمامی داروها، ویتامین ها یا دیگر مکمل هایی که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- تمامی سؤالاتی که قصد پرسیدن آن ها را از پزشک معالج خود دارید.
- سعی کنید یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را همراه خود ببرید تا همه اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد را به خاطر سپرده و بعد از خروج از مطب فراموش نکنید.
پیشنهاد می کنیم سؤالات زیر را در مورد لفنوم سلول تی پوستی مطرح کنید:
- احتمال بروز علائم این بیماری چیست؟
- آیا ممکن است علت دیگری برای بروز علائم وجود داشته باشد؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین اقدامی که اکنون می توان انجام داد چیست؟
- بهترین گزینه های درمانی که دارم کدام موارد هستند؟
- بیماری دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین شکل ممکن این بیماری ها را به طور همزمان مدیریت کنم؟
- آیا در طول دوره درمان یا بعد از آن نیاز به مراعات موارد خاصی خواهد بود؟
- آیا باید به متخصص خاص دیگری مراجعه کنم؟
- آیا بروشور یا برگه چاپ شده ای در مورد این بیماری دارید؟
- برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایتی را پیشنهاد می کنید؟
سوالات پزشک معالج
احتمالاً پزشک سؤالات زیر را در حین ویزیت و معاینه مطرح خواهد کرد، در نتیجه بهتر است آمادگی پاسخ دادن به این سؤالات را داشته باشید:
- از چه زمانی علائم تان شروع شد؟
- آیا علائم شما دائمی بوده یا در مواقع خاصی عود می کند؟
- علائم تان تا چه حدچقدر شدید است؟
- آیا مورد خاصی باعث بهبود علائم این بیماری می شود؟
- آیا مورد خاصی باعث شدت گرفتن و بدتر شدم علائم این بیماری می شود؟
آخرین دیدگاه‌ها