بیلارزیا یا تب حلزون و یا schistosomiasis (شیستومیازیس) ، بیماری است که توسط کرم انگلی ایجاد می شود. کرم یا fluke دارای چندین گونه مختلف است. این بیماری ترجیحاً روی روده و سیستم ادراری تأثیر می گذارد، اما از آنجا که در رگ های خونی زندگی می کند، می تواند به قسمت های دیگر بدن نیز آسیب برساند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) درتوصیف بیلارزیا که در حال حاضر بیشتر به عنوان شیستوزومیازیس شناخته شده است آن را به دو قسمت بیماری حاد و مزمن تقسیم می کند. علائم در هنگام واکنش بدن در برابر وجود انگل ظاهر می شوند، اما عوارض می توانند تا مدت طولانی ادامه داشته باشند.
این بیماری می تواند قسمت های مختلف بدن از جمله ریه ها، سیستم عصبی و مغز را تحت تأثیر قرار دهد. منطقه آسیب به گونه های انگلی بستگی خواهد داشت.
بیلارزیا معمولاً کشنده نیست، اما یک بیماری مزمن است که می تواند به اندام های داخلی آسیب جدی برساند. در کودکان، می تواند منجر به کاهش رشد و مشکلات رشد شناختی شود.
برخی از انواع بیلارزیا می تواند پرندگان و پستانداران مانند گاو میش را تحت تأثیر قرار دهد.
نحوه انتقال و شیوع تب حلزون
شیستوزومیازیس یا بیلارزیا توسط انگلی ایجاد می شود که در بعضی از نقاط، در آب شیرین وجود دارد. طبق WHO، این عفونت از فرد در تماس مستقیم فرد با آب شیرین، جایی که انواع خاصی از حلزون، کرم را حمل می کند، شروع می شود.
انگل ها وقتی شخصی در حال شنا، شستشو یا پارو زدن در آب آلوده است وارد بدن می شوند. همچنین می توانند با نوشیدن آب آلوده یا خوردن غذایی که آب آن تصفیه نشده، به بدن منتقل شوند.
بسته به نوع کرم، بیلارزیا می تواند بر اندام مختلف تأثیر بگذارد:
- کبد
- مغز
- نخاع
- طحال
- ریه ها
- روده ها
- سیستم ادراری، خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد.
چرخه عفونت انگل از زمانی شروع می شود که تخم های کرم از طریق مدفوع و ادرار انسانهایی که قبلاً به این عفونت مبتلا شده اند، به آب شیرین وارد می شود. تخم ها از آب خارج می شوند، لاروهای ریز آزاد می کنند و لاروها در داخل بدن حلزون های آبی تولید مثل می کنند. بعد از آلوده شدن حلزون های آبی، سرکاریای کرم آزاد می شود. سرکاریا می تواند تا 48 ساعت زنده بماند.
سرکاریاها می توانند به پوست انسان نفوذ کرده و وارد جریان خون شوند. آنها از طریق رگ های خونی ریه ها و کبد و سپس به رگهای اطراف روده و مثانه منتقل می شوند.
بعد از چند هفته، کرم ها بالغ وجفت می شوند و شروع به تولید تخم می کنند. این تخم ها از دیواره مثانه، روده یا هر دو عبور می کنند. در نهایت، آنها از طریق ادرار یا مدفوع، از بدن دفع می شوند. در این مرحله، چرخه دوباره شروع خواهد شد.
فرد مبتلا به شیستوزومیازیس نمی تواند آن را به فرد دیگری منتقل کند. انسان فقط از طریق آب آلوده ای که حلزون در آن زندگی می کند، آلوده می شود.
مکان های احتمالی زندگی انگل های بیلارزیا
براساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، بیش از 200 میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به بیلارزیا هستند. مکان هایی که انگل در آنها وجود دارند، عبارتند از:
- جنوب شرقی آسیا
- یمن، در خاورمیانه
- آفریقا، از جمله مصر و دره نیل
- آمریکای جنوبی و مناطقی از کارائیب
بیلارزیا می تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، عبارتند از:
- کودکان
- افرادی که شنا، کار یا تماس با رودخانه ها، کانال ها، دریاچه ها و جویبارهای آب شیرین دارند.
مردم پس از مواجهه با انگل بیلارزیا، راش شناخته شده را به عنوان خارش شنا گران، یا درماتیت سرکری به گونه های مربوط از schistosomes را تجربه کرده اند. اگر افراد به مناطقی که بیماری وجود دارد سفر کنند، در معرض خطر عفونت قرار دارند. افرادی که به این مناطق سفر می کند، باید در مورد اقدامات احتیاطی که لازم است با پزشک مشورت کند.
علائم بیلارزیا
تأثیر عفونت به نوع کرم و مرحله عفونت بستگی دارد. علائم هنگامی رخ می دهد که بدن به تخمک های کرم واکنش نشان می دهد.
مرحله حاد بیلارزیا
براساس CDC، بروز علائم احتمال دارد بین 14 تا 84 روز طول بکشد. تقریباً 3 تا 8 هفته پس از عفونت، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
مرحله مزمن تب حلزون یا بیلارزیا
بسیاری از افراد در مراحل اولیه علائمی از خود نشان نمی دهند اما با پیشرفت بیماری احتمال دارد علائمی بروز کنند که به نوع انگل وابسته است. اگر انگل ها کبد یا روده را تحت تأثیر قرار دهند، علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- زخم روده
- فیبروز کبدی
- اسهال و یبوست
- خون در مدفوع
- فشار خون بالا پورتال، یا فشار خون بالا در اطراف دستگاه گوارش
اگر انگل ها سیستم ادراری را تحت تأثیر قرار دهند، احتمال دارد علائم زیر نیز بروز پیدا کند:
- خون در ادرار
- ادرار دردناک
- خطر بیشتر سرطان مثانه
با گذشت زمان، کم خونی می تواند ایجاد شود. در موارد نادر، انگل ممکن است بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. طبق WHO، در کودکان رشد آنها متوقف شده و توانایی یادگیری کاهش می یابد.
تشخیص بیلارزیا یا تب حلزون
اگر فردی علائمی دارد، یا فکر می کند با آب آلوده تماس داشته است، باید با پزشک مشورت کند. پزشک احتمال دارد وی را به یک متخصص بیماری عفونی یا طب گرمسیری ارجاع دهد.
بیما باید در موارد زیر به پزشک توضیح دهند:
- اولین علائم
- مکانی که آنها سفر کرده اند.
- اینکه آیا آنها با آب آلوده در تماس بوده اند یا نه.
- آیا بثورات خارش دار یا ادرار در خون داشته اند.
نمونه مدفوع یا ادرار نشان دهنده وجود انگل است. پزشک احتمال دارد آزمایش خون را تجویز کند. بلوغ کرم حدود 40 روز طول می کشد. یک نمونه خون می تواند حداقل 6 تا 8 هفته پس از قرار گرفتن در معرض آن ،نتایج معتبری را نشان ندهد. در صورت وجود علائم روده ای، حتی اگر آزمایشات ادرار و خون منفی باشد، احتمال دارد فرد به بیوپسی از راست روده و نمونه برداری از مثانه نیاز داشته باشد.
ایده خوبی است که شخص 3 ماه پس از بازگشت به خانه هم معاینه شود، حتی اگر علائمی نداشته باشد، زیرا احتمال دارد علائم دیرتر بروز پیدا کنند.
درمان تب حلزون یا بیلارزیا
هیچ واکسنی برای شیستوزومیازیس در دسترس نیست، اما درمان می تواند به کاهش تأثیر عفونت کمک کند. اگر نتیجه آزمایش فرد مثبت باشد، معمولاً یک دوره کوتاه دارویی تا زمانی که فرد آسیب یا عوارض قابل توجهی را تجربه نکرده باشد موثر است. دارو درمانی حتی در مرحله پیشرفته می تواند کمک کند، اما از عفونت مجدد جلوگیری نمی کند.
افرادی که در یک منطقه پرخطر زندگی می کنند می توانند یک وعده خوراکی از دارو های تجویزی را مصرف کنند تا احتمال عفونت و عوارض را کاهش دهند. افراد احتمال دارد سالیانه به این روش درمانی نیاز داشته باشند. محققان در حال کار برای تولید واکسنی هستند که از ادامه چرخه زندگی انگل در انسان جلوگیری کند.
پیشگیری از بیلارزیا یا تب حلزون
گردشگران باید در مورد تماس با آب شیرین در برخی از مناطق آسیا، آفریقا و آمریکای مرکزی و جنوبی مراقبت کنند. CDC توصیه می کند مردم برای پیشگیری، باید از هر گونه تماس با آب شیرین در مناطقی که آلودگی احتمال دارد دوری کنند.
تصفیه آب با ید باعث از بین رفتن انگل ها نمی شود. هر کسی که در مناطق آلوده زندگی می کند یا مسافرت کرده است، باید فقط آب بطری بنوشد یا حداقل 1 دقیقه آب آن را بجوشاند.
هرگونه تماس با آب آلوده، هر چند ناچیز، می تواند منجر به عفونت شود. به همین دلیل، افراد باید قبل از استفاده از استحمام ،آب را بجوشانند و سپس آن را خنک کنند. قبل از استفاده برای شستشو می توانید آب را با خیال راحت 1 تا 2 روز ذخیره کرد.
راه هایی که مقامات می توانند احتمال ابتلاء افراد در مناطق پر خطر را کاهش دهند، عبارتند از:
- کاهش سطح عفونت: ارائه درمان دارویی به مردم می تواند به دستیابی به این هدف کمک کند.
- کنترل حلزون: این احتمال دارد شامل استفاده از مواد شیمیایی و طراحی مجدد یا پاکسازی طرح های آبیاری باشد تا تکثیر حلزون ها را سخت تر کند. گزینه دیگر معرفی شکارچیان مانند خرچنگ دریایی است.
افرادی که به ناحیه ای که بیلارزیا در آن شیوع دارد سفر کرده یا وقت خود را سپری کند، در صورت بروز علائم یا اگر فکر می کند در معرض آب شیرین یا انگلی قرار داشته، باید به دنبال مشاوره پزشکی باشد.
سخن آخر
بیلارزیا، که به آن شیستوزومیازیس نیز گفته می شود، عفونتی است که در صورت تماس فرد با یک نوع خاص از خانواده شیستوزوما اتفاق می افتد. این می تواند منجر به عواقب طولانی مدت در دستگاه ادراری، دستگاه گوارش یا کبد شود.
در مقابل، خارش شناگر، یا درماتیت سکریارال، توسط گونه های دیگر fluke ایجاد می شود. اینها فقط باعث بثورات خارش موضعی می شوند که بدون درمان از بین می روند. یک آنتی هیستامین موضعی می تواند به درمان واکنش کمک کند. فرد مبتلا به شیستوزومیازیس نمی تواند آن را به فرد دیگری منتقل کند. انسان فقط از طریق آب آلوده ای که حلزون در آن زندگی می کند، آلوده می شود.
آخرین دیدگاه‌ها