بیماری کم تعریقی یا انهیدروزیس ناتوانی در عرق کردن به طور طبیعی است. هنگامی که عرق نکرده و بدن نیز نمی تواند خود را خنک کند. در نتیجه باعث می شود تا بدن دچار گرمای بیش از حد شده و در بعضی از موارد دچار گرمازدگی خواهد شد. تشخیص کم تعریقی که به آن هیپوهیدروز نیز گفته می شود کار دشواری است. اغلب کم تعریقی حتی ممکن است هیچگاه شناسایی نشود. ده ها عامل وجود دارد که می تواند باعث بروز این بیماری شود این موارد شامل آسیب های پوستی، برخی از بیماری ها و داروهای خاص شود. همچنین این بیماری ممکن است به صورت ارثی بوده یا بعداً در زندگی به وجود بیاید. شیوه درمان بیماری کم تعریقی با توجه به علت اصلی بروز این بیماری انتخاب خواهد شد.
علت بیماری کم تعریقی
کم تعریقی هنگامی اتفاق می افتد که غدد عرق فرد به درستی کار نکرده یا در نتیجه بیماری که با آن متولد شده (بیماری مادرزادی) یا بیماری هایی که عصب ها یا پوست را درگیر می کنند، به وجود بیاید.
علل بروز کم تعریقی شامل موارد زیر می شود:
- بیماری هایی مثل دیابت و سندرم گیلین باره که باعث آسیب عصبی (نوروپاتی) می شود.
- بیماری هایی که با آن ها به دنیا آمده اید، مانند برخی از علائم مادرزادی که بر روی رشد غدد عرق تأثیر گذار هستند.
- بیماری وراثتی متابولیسمی مثل بیماری فابری بر روی سوخت و ساز فرد تأثیر داشته و می تواند باعث بروز کم تعریقی در فرد شود.
- بیماری های بافت همبند مثل سندرم شوگرن که باعث بروز خشکی چشم و دهان می شود.
- آسیب پوستی مانند سوختگی، پرتودرمانی یا بیماری هایی مثل پسوزیاریس که منافذ پوست را مسدود می کند (انسداد مجاری منافذ) می تواند باعث بروز بیماری آنهیدروز شود.
- مصرف برخی از داروها مثل مورفین و سم بوتولینیوم نوع A و داروهای مورد استفاده برای درمان مشکلات و بیماری های روانی
علائم بیماری کم تعریقی
علائم بیماری کم تعریقی شامل موارد زیر می شود:
- سرگیجه
- تعریق کم
- احساس گرما
- احساس گرگرفتگی
- گرفتگی عضلات یا ضعف
کمبود تعریق ممکن است به صورت زیر اتفاق بیفتد:
- در یک قسمت بدن
- در قسمت های مختلف بدن
- بیشتر قسمت های بدن را درگیر کند (کلی)
این عارضه کم تعریقی در برخی از نواحی ممکن است باعث شود تا مناطق بدون مشکل بیشتر دچار تعریق شوند. همچنین کم تعریقی می تواند قسمت بزرگی از بدن را درگیر کرده و مانع از خنک شدن مناسب بدن شود. در نتیجه بنابراین ورزش شدید، کار بدنی سخت یا هوای گرم می تواند باعث گر گرفتگی، فرسودگی یا حتی گرمازدگی شود. کم تعریقی می تواند خود به خود یا به عنوان نشانه مربوط به بیماری های دیگر مثل دیابت یا آسیب های پوستی بروز پیدا کند.
زمان مراجعه به پزشک در کمبود تعریق
در صورتی که متوجه شدید کمتر از حد معمول عرق می کنید. مثلاً هنگامی که ورزش کرده یا فعالیت شدید انجام می دهید تعریق نکرده یا میزان تعریق بسیار کم است بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. اگر دچار علائم شدید و نگران کننده مثل حمله قلبی هسیتد بهتر است سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
عوارض بیماری کم تعریقی
بیماری های مربوط به گرما جدی ترین عوارض جانبی ناشی از کم تعریقی است. به ویژه کودکان نسبت به این بیماری آسیب پذیرتر بوده و دمای بدن آن ها سریع تر از بزرگسالان افزایش می یابد در نتیجه عوارض جانبی در سنین پایین افزایش خواهد یافت.
مشکلات ناشی از افزایش بیش از حد دما شامل موارد زیر می شود:
- گرفتگی عضلات ناشی از گرما. علائم ناشی از افزایش گرما می تواند باعث درد عضلانی یا اسپاسم عضلانی در فرد شود. برای رفع این عارضه جانبی باید در مکان خنک استراحت کرده و نوشیدنی خنک بنوشید. در صورتی که این گرفتگی عضلات بیش از یک ساعت به طول انجامید بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
- گرمازدگی. علائم این عارضه شامل ضعف، حالت تهوع و افزایش سرعت نبض می شود. در صورتی که علائم گرما زدگی بیشتر از یک ساعت طول کشید به مکان خنک تری رفته و در صورت نیاز از پزشک کمک بگیرید.
- سکته گرمایی. این عارضه بسیار خطرناک زمانی اتفاق می افتد که دمای بدن به 39.5 درجه سانتیگراد یا بیشتر از آن می رسد. در نتیجه این عارضه پوست بدن ممکن است داغ، قرمز یا خشک شود. در صورتی که سکته گرمای به سرعت درمان نشود ممکن است باعث از دست دادن هوشیاری و بیهوشی فرد مبتلا شود.
پیشگیری بیماری کم تعریقی
اغلب پیشگیری از بروز بیماری کم تعریقی قابل پیشگیری نیست اما می توان تا حد زیادی از بروز بیماری های جانبی مربوط به افزایش دما جلوگیری کرد. برای حفظ امنیت و جلوگیری از بروز این بیماری ها بهتر است از موارد زیر را رعایت کنید:
- در روزهای گرم بهتر است در محیط های خنک بمانید.
- برای خنک کردن خود از یک اسپری آب استفاده کنید.
- در هنگام گرم بودن هوا از لباس های خنک و گشاد استفاده کنید.
- سطح فعالیت بدنی خود را حفظ کرده و از انجام فعالیت های شدید بپرهیزید.
- علائم مربوط به بیماری های مربوط به افزایش گرما را یاد گرفته و آن ها را درمان کنید.
تشخیص بیماری کم تعریقی
پزشک احتمالاً براساس علائم و نشانه ها، تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی به ابتلای به بیماری کم تعریقی مشکوک خواهد شد. اما ممکن است برای تأیید تشخیص نیاز به آزمایشات خاصی داشته باشید. این آزمایشات شامل موارد زیر می شود:
- آزمایش تعریق. در طی این آزمایش که به آن تست تعریق گفته می شود بدن شما کاملاً با یک نوع پودر که در مواجهه با عرق تغییر رنگ می دهد، پوشانده خواهد شد. سپس باید وارد اتاقکی شوید که دمای اتاق افزایش پیدا کرده و میزان تعریق شما اندازه گیری خواهد شد. تصاویر دیجیتالی نتایج تعریق کل بدن شما را هر لحظه ثبت خواهند کرد، در نتیجه به یکباره تمامی غدد تعریقی شما از نظر سلامت و میزان تعریق مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
- نمونه برداری پوستی. در بعضی از موارد که پزشک به ابتلای شما به بیماری کم تعریقی مشکوک است، ممکن است از شما درخواست کند تا نمونه برداری پوستی انجام دهید. در این آزمایش معمولاً سلول های پوستی و گاهی اوقات غدد تعریقی برای بررسی در زیر میکروسکوپ برداشته خواهند شد.
درمان بیماری کم تعریقی
بیماری کم تعریقی در صورتی که تنها یک بخش کوچک و تعدادی از غدد تعریقی را درگیر کرده باشد نیازی به درمان نخواهد داشت. اما در صورتی که بخش اعظم غدد تعریقی در اثر این بیماری درگیر شده باشد ممکن است حتی باعث مرگ فرد مبتلا شود در نتیجه درمان در چنین مواردی ضروری خواهد بود. انتخاب بهترین شیوه برای درمان نیز به بیماری که باعث بروز آن شده بستگی خواهد داشت. به عنوان مثال اگر داروهای مصرفی باعث بروز این بیماری شده باشد، تنها با قطع مصرف دارو این بیماری بهبود خواهد یافت. همچنین در صورتی که مجاری عرق مسدود شده باشد می توان با تمیز کردن و لایه برداری ملایم پوست این مشکل را برطرف کرد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک معالج
احتمالاً بعد از بروز علائم بیماری کم تعریقی برای تشخیص و درمان به پزشک عمومی یا خانوادگی مراجعه خواهید کرد. پزشک نیز در صورت مشکوک شدن به ابتلای این بیماری شما را به پزشک اختلالات پوستی (درماتولوژیست) ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
پیشنهاد می کنیم در مورد بیماری کم تعریقی سؤالات زیر را از پزشک بپرسید:
- آیا باید فعالیت های خود را محدود کنم؟
- چه چیزی باعث بروز این بیماری شده است؟
- هیچ راه درمانی برای این بیماری وجود ندارد؟
- چرا بعضی از قسمت های بدنم عرق نمی کنند؟
- برای تشخیص انجام چه آزمایشاتی ضروری خواهد بود؟
- چه شیوه های درمانی وجود داشته و کدام یک را توصیه می کنید؟
- مبتلا به بیماری های دیگری هستم. چگونه این بیماری ها را درکنار هم مدیریت کنم؟
- آیا بروشور یا برگه پرینت شده در مورد این بیماری دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه وب سایتی را توصیه می کنید؟
سوالات پزشک از بیمار
پزشک احتمالاً سؤالات زیر را در مورد این بیماری مطرح خواهد کرد که بهتر است آمادگی پاسخ دهی به آن ها را داشته باشید:
- آیا علائم دیگری نیز دارید؟
- کدام قسمت از بدن شما عرق نمی کند؟
- از چه زمانی متوجه شدید که عرق نمی کنید؟
- آیا عاملی باعث بهبود علائم این بیماری می شود؟
- آیا اعضای دیگر خانواده نیز علائم این چنینی دارند؟
- آیا عاملی باعث شدت گرفتن علائم این بیماری می شود؟
- آیا علائم این بیماری بعد از شروع مصرف داروی خاص یا ابتلا به بیماری خاصی شروع شده است؟
نتیجه گیری
بیماری کم تعریقی ناتوانی در عرق کردن به طور طبیعی است. هنگامی که عرق نکرده و بدن نیز نمی تواند خود را خنک کند. در نتیجه باعث می شود تا بدن دچار گرمای بیش از حد شده و در بعضی از موارد دچار گرمازدگی خواهد شد. بیماری کم تعریقی در صورتی که تنها یک بخش کوچک و تعدادی از غدد تعریقی را درگیر کرده باشد نیازی به درمان نخواهد داشت. اما در صورتی که بخش اعظم غدد تعریقی در اثر این بیماری درگیر شده باشد ممکن است حتی باعث مرگ فرد مبتلا شود در نتیجه درمان در چنین مواردی ضروری خواهد بود. انتخاب بهترین شیوه برای درمان نیز به بیماری که باعث بروز آن شده بستگی خواهد داشت.
