فرق بین تیروئید کم کار و پرکار چیست؟

فرق بین تیروئید کم کار و پرکار چیست؟ تیروئید من کم کار است یا پر کار؟ از روی کدام نشانه ها متوجه شوم، تیروئید من کم کار یا پرکار دارم؟این ها برخی از سوالاتی است که افراد در هنگام شنیدن اسم تیروئید از خودشان می پرسند.

طبق انجمن تیروئید آمریکا حدود 20 میلیون آمریکایی از نوعی بیماری یا اختلال تیروئید رنج می برند. همچنین، زنان پنج تا هشت برابر بیشتر از مردان در معرض نوعی مشکل تیروئید هستند. این آمار نشان می دهد که مشکلات تیروئید بسیار شایع است. انواع مختلفی از بیماری تیروئید وجود دارد. شرایطی که اکثر افراد را تحت تأثیر قرار می دهد کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) و پرکاری تیروئید (تیروئید پرکار) است. با این حال تا 60 درصد از مبتلایان به بیماری تیروئید از وضعیت خود بی اطلاع هستند.

به همین دلیل که درک نقش غده تیروئید و چگونگی تأثیر هرگونه اختلال در عملکرد بدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مطالعه بیشتر: مشکلات تیروئید در نوجوانان 

غده تیروئید چیست و چه کاری انجام می دهد؟

تیروئید غده ای کوچک و پروانه ای شکل است که در وسط گردن تحتانی، درست زیر حنجره قرار دارد. این غده هورمون های تیروئید تولید می کند که بر عملکرد هر سلول، بافت و اندام در بدن تأثیر می گذارد. این هورمون ها به تنظیم ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و سرعت تبدیل غذا به انرژی کمک می کنند.

غده تیروئید برای ساختن چندین هورمون به ید احتیاج دارد. دو مورد برجسته تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) هستند. هورمون محرک تیروئید (TSH) که توسط غده هیپوفیز تولید می شود، تولید هورمون توسط غده تیروئید را تحریک می کند. عملکرد نادرست غده تیروئید و یا تولید بیش از حد یا کمتر از حد طبیعی آن می تواند منجر به کم کاری یا پر کاری تیروئید شود.

مطالعه بیشتر: سطحTSH طبیعی در زنان چقدر است؟

تیروئید کم کار و پرکار چیست؟

تیروئید کم کار

کم کاری تیروئید نقطه مقابل، پرکاری تیروئید است و در مواردی اتفاق میفتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید مورد نیاز را بدن تولید نمی کند و غده به اصطلاح کم کار یا کم تحرک است. هورمون های تیروئید مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن می باشد. اگر سطح تیروکسین کم باشد، بسیاری از عملکردهای بدن کند می شود. تیروئید کم کار و یا کم کاری تیروئید با کاهش فعالیت غده تیروئید مشخص می شود. این وضعیت منجر به کمبود هورمون های تیروئیدی و کاهش سرعت متابولیسم در بدن می شود.

تیروئید بیش فعال

تیروئید بیش فعال به عنوان پرکاری تیروئید نیز شناخته می شود، این وضعیت منجر به افزایش غیرطبیعی فعالیت غده تیروئید خواهد شد. پرکاری تیروئید هنگامی رخ می دهد که غده تیروئید T4 یا T3 یا هر دو را بیش از حد ترشح کند. تشخیص تیروئید پر کار و درمان علت اصلی آن می تواند علائم را تسکین داده و از عوارض آن پیشگیری کند. اگرچه پرکاری تیروئید در صورت عدم توجه به آن ممکن است جدی باشد، اما اکثر افراد پس از تشخیص و پرکاری تیروئید به درمان اولیه پاسخ می دهند. به عبارت ساده، پرکاری تیروئید با افزایش بیش از حد هورمون های تیروئید در خون همراه است. سرعت فعالیت متابولیک را به طور غیرمعمول در بدن افزایش می دهد.

پیش آگهی بلند مدت پرکاری تیروئید به علت آن بستگی دارد. برخی از دلایل می توانند بدون درمان و خود بخود از بین بروند. سایر علل مانند بیماری گریوز، با گذشت زمان و بدون درمان بدتر می شوند. عوارض بیماری گریوز می تواند بطور جدی خطرناک باشد و بر کیفیت طولانی مدت زندگی شما تأثیر بگذارد.

کم کاری تیروئید نسبت به پرکاری تیروئید بیشتر دیده می شود. هر دو مشکل معمولاً با آزمایش خون اندازه گیری سطح T3، T4 و TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) در بدن تشخیص داده می شوند.

مطالعه بیشتر: تیروئید چگونه بر قلب تاثیر می گذارد؟

علائم تیروئید کم کار چیست؟

افزایش وزن بدون هیچ دلیل مشخصی. سطح پایین هورمون تیروئید منجر به کاهش متابولیسم می شود که به نوبه خود باعث افزایش وزن اضافی با وجود کاهش اشتها می شود.

ضعف و خستگی مداوم

ضعف و خستگی مفرط یکی دیگر از علائم کم کاری تیروئید است. خستگی زمانی اتفاق میفتد که سلول ها به دلیل کم بودن سطح هورمون تیروئید، عملکرد درستی ندارند. این وضعیت به نوبه خود باعث انرژی کمتری، ضعف و خستگی مداوم می شود.

مشکلات قاعدگی و باروری

مشکلات قاعدگی و همچنین مشکلات باروری نیز در زنانی که از کم کاری تیروئید رنج می برند، زیاد دیده می شود.

یبوست و سوء هاضمه

کمبود هورمون های تیروئید باعث ضعیف شدن عضلات پوشش دهنده دستگاه گوارش و به نوبه خود باعث سوءهاضمه یا یبوست می شود.

افزایش حساسیت به سرما

از آنجا که عملکرد مناسب غده تیروئید برای تنظیم درجه حرارت بدن مهم است، عملکرد ضعیف آن می تواند منجر به افزایش عدم تحمل سرما شود.

خشکی پوست

مقادیر کم هورمون های تیروئید، متابولیسم بدن را کند کرده و حتی تعریق را کاهش می دهد که باعث خشکی و پوسته شدن پوست می شود.

درد عضلات

تیروئید کم کار باعث افزایش التهاب در بدن می شود و درد عضلات و مفاصل می شود.

ریزش مو

عملکرد مناسب هورمون های تیروئید برای رشد و نگهداری فولیکول های مو، مهم و ضروری هستند. مقدار ناکافی از این هورمون ها می تواند باعث رشد آهسته و ریزش مو شود.

ضعف تمرکز و حافظه

هورمون های تیروئید ناکافی می توانند انتقال دهنده های عصبی بدن را تحت تأثیر قرار دهند. کم کاری تیروئید ممکن است منجر به فراموشی، ضعف حافظه و مسائل مربوط به تمرکز شود.

کلسترول بالا

کمبود هورمون های تیروئید بر توانایی بدن در تجزیه و پاکسازی کلسترول از جریان خون تأثیر می گذارند. این وضعیت حتی منجر به افزایش کلسترول در بدن می شود.

مطالعه بیشتر: راهکارهای کاهش وزن با کاری تیروئید 

علائم تیروئید پرکار چیست؟

کاهش وزن بدون دلیل

کاهش ناگهانی وزن با وجود افزایش اشتها یکی از علائم رایج پرکاری تیروئید است. مقادیر بالای T4، T3 یا هر دو می توانند باعث متابولیسم بیش از حد بالا شوند که منجر به سوزاندن سوخت در بدن می شود.

افزایش حساسیت به گرما

افزایش هورمون های تیروئید در بدن، منجر به فعالیت بیشتر غدد عرق و تعریق زیاد می شود. علی رغم افزایش تعریق، بدن فقط نمی تواند گرما را تحمل کند. همچنین، این وضعت باعث گرم و مرطوب شدن پوست خواهد شد.

احساس خستگی

در هنگام بروز پرکاری تیروئید، در ابتدا به دلیل افزایش متابولیسم، سطح انرژی بالا می ماند؛ اما تداوم پرکاری تیروئید منجر به ضعف و خستگی می شود. مقادیر بالای هورمون های تیروئید نیز ممکن است باعث اختلال در خواب شود و شما را در طول روز خسته کند.

لرزش دست

به طور طبیعی همه افراد لرزش دست و بازو ها را در برخی موقعیت های خاص، تجربه می کنند؛ اما پرکاری تیروئید باعث لرزش های فیزیولوژیکی اغراق آمیز و لرزش دست می شود.

ضعف عضلات

افزایش سطح هورمون های تیروئید می تواند منجر به تجزیه فیبرهای عضلانی شود. در این شرایط فیبر های عضلانی دیرتر جایگزین و بازسازی می شوند. این وضعیت می تواند باعث ضعف در عضلات سراسر بدن، به ویژه در بازوها و ران ها شود.

علائم عصبی و اضطراب

ترشح هورمون های اضافی تیروئید ضربان قلب را به طرز چشمگیری بالا می برد، فشار خون شما را افزایش می دهد و پاسخ آدرنالین را در زمان جنگ یا پرواز بدن تحریک می کند. این به نوبه خود منجر به اضطراب، تحریک پذیری و علائم عصبی می شود.

تغییر در الگوی قاعدگی

افزایش بیش از حد هورمون های تیروئید در بدن می تواند شروع بلوغ و قاعدگی در زنان را به تأخیر بیندازد. حتی می تواند باعث تغییراتی در الگوهای قاعدگی شود.

سست شدن مو ها

از آنجا که رشد مو به عملکرد مناسب غده تیروئید بستگی دارد، سطح غیرطبیعی بالای هورمون های تیروئید می تواند منجر به سست شدن و شکنندگی موها شود. در ان شرایط ممکن است موهای سر به خوبی رشد کنند، اما آنها کم پشت هستند. همچنین، پوست سر بیش از حد خشک می شود.

مطالعه بیشتر: 7 علامت هشداردهنده مشکلات تیروئید

چه عوامل منجر به کم کاری تیروئید می شود؟

شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری هاشیموتو است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی می سازد که سلول های تیروئید را از بین می برد و آنها را از ساخت هورمون های تیروئید متوقف می کند.

از دیگر دلایل کم کاری تیروئید می توان به ژنتیک، رژیم کم ید، کم کاری تیروئید مادرزادی، تیروئیدیت و آسیب به غده هیپوفیز اشاره کرد.

قرار گرفتن در معرض تابش ناشی از درمان سرطان، داروهای خاص و برداشتن تیروئید توسط جراحی نیز می تواند منجر به این مشکل شود.

زنان بالای 50 سال، افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی، افرادی که با داروهای ضد تیروئید تحت درمان قرار می گیرند و افرادی که سابقه پرتوی گردن و بالای قفسه سینه را دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.

کم کاری تیروئید درمان نشده می تواند منجر به بسیاری از عوارض سلامتی از جمله گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)، مشکلات قلبی، افسردگی، نوروپاتی محیطی، ادم، ناباروری و نقایص مادرزادی شود.

علت های پرکاری تیروئید چیست؟

بیماری گریوز، یک بیماری خود ایمنی است که تولید هورمون های T4 و T3 را تحریک می کند. این بیماری شایع ترین علت تیروئید پرکار است. سایر علت های پرکاری تیروئید شامل مصرف بیش از حد ید، التهاب تیروئید (تیروئیدیت)، تومورهای تخمدان یا بیضه، تومورهای خوش خیم تیروئید یا غده هیپوفیز و مصرف بیش از حد تترایودوتیرونین از طریق مکمل های غذایی یا دارو است.

پرکاری در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود. عدم درمان به موقع آن می تواند منجر به تعدادی از عوارض سلامتی، از جمله مشکلات قلبی، ضعف استخوان ها، ضعف بینایی، تورم پوست و بحران تیروتوکسیک شود.

مطالعه بیشتر: روغن های ضروری برای تیروئید

تیروئید کم کار چگونه درمان می شود؟

برای درمان کم کاری تیروئید، پزشکان اغلب هورمون های مصنوعی تیروئید (لووتیروکسین) را تجویز می کنند. این داروی خوراکی، در صورت دوز مناسب، سطح هورمون کافی را کنترل می کند.

در عین حال، درمان های جایگزین مانند روغن نارگیل، سرکه سیب، روغن ماهی، جلبک دریایی، زنجبیل و غذاهای غنی از ویتامین D می توانند در بازیابی هورمون های طبیعی تیروئید موثر باشند.

تیروئید پرکار چگونه درمان می شود؟

داروهای ضد تیروئید از تولید بیش از حد هورمون های تیروئید جلوگیری می کند. حتی ید رادیواکتیو (خوراکی) در درمان این مشکل موثر است. اگر هیچ یک از این گزینه ها جواب نداد، ممکن است یک قسمت یا تمام غده تیروئید شما با جراحی برداشته شود.

تغییرات رژیم غذایی همچنین می تواند در کنترل پرکاری تیروئید موثر باشند. غذاهایی که کلسیم و ویتامین D کافی را برای بدن تأمین می کنند ار همراه با غذاهای حاوی پروتئین و سبزیجات دریایی مصرف کنید.