تنگی شریان کلیوی چیست؟ باریک شدن یک یا چند شریانی است که خون را به کلیه ها میر ساند. این اختلال باعث بروز مشکلات کلیوی برای فرد می گردد. باریک شدن شریان ها باعث می شود مقادیر طبیعی خون غنی از اکسیژن به کلیه های نرسد. برای کمک به فیلتر کردن سموم و از بین بردن مایعات اضافی، کلیه ها به جریان خون کافی نیاز دارند. کاهش جریان خون به کلیه ها ممکن است به بافت کلیه آسیب برساند و فشار خون را در کل بدن افزایش دهد.
از کجا بفهمم تنگی شریان کلیوی دارم؟
تنگی شریان کلیوی اغلب تا زمان پیشرفت آن هیچ علامت یا علائمی ایجاد نمی کند. این وضعیت ممکن است به طور اتفاقی هنگام آزمایش برای تشخیص سایر بیماری ها کشف شود. در صورت بروز علائم زیر ممکن است پزشک به این بیماری مشکوک شود:
- فشار خون بالا که ناگهان شروع می شود یا بدون توضیح بدتر می شود.
- فشار خون بالا که قبل از 30 سالگی یا بعد از 50 سالگی شروع می شود.
با پیشرفت تنگی شریان کلیوی، علائم دیگر ممکن است بروز کند، از جمله:
- نارسایی قلبی مقاوم در برابر درمان
- تجمع مایعات و تورم در بافت های بدن
- فشار خون بالا که کنترل آن سخت است.
- بدتر شدن عملکرد کلیه در هنگام درمان فشار خون بالا
- افزایش پروتئین در ادرار یا سایر علائم عملکرد غیر طبیعی کلیه
- صدای خفه شده به عنوان جریان خون در یک رگ باریک که پزشک از طریق یک استتوسکوپ که روی کلیه های قرار دارد، می شنود.
علت تنگی شریان کلیوی چیست؟
دو علت اصلی تنگی شریان کلیوی شامل موارد زیر است:
- تجمع روی شریان های کلیوی (کلیوی). چربی ها، کلسترول و سایر مواد (پلاک) می توانند در دیواره های شریان کلیه (آترواسکلروز) ایجاد شوند. با بزرگتر شدن این رسوبات، آنها می توانند سخت شوند، جریان خون را کاهش دهند و درنهایت شریان شوند. آترواسکلروز در بسیاری از مناطق بدن رخ می دهد و شایع ترین علت تنگی شریان کلیوی است.
- دیسپلازی فیبروم عضلانی. در دیسپلازی فیبروم عضلانی، ماهیچه در دیواره شریان به طور غیر طبیعی، اغلب از کودکی رشد می کند. شریان کلیوی می تواند دارای مقاطع باریکی باشد که متناسب با بخش های وسیع تر در تصاویر شریان جلوه ای از مهره ایجاد می کند.
شریان کلیوی می تواند به حدی باریک باشد که کلیه از خون کافی برخوردار نباشد و در سنین جوانی منجر به فشار خون بالا شود. این می تواند در یک یا هر دو کلیه اتفاق بیفتد. کارشناسان نمی دانند چه عواملی باعث ایجاد دیسپلازی عضلانی فیبروم عضلانی می شود، اما این بیماری در زنان شایع تر است و می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد (مادرزادی).
شریان های باریک کلیه و دیسپلازی عضلانی فیبروم عضلانی می توانند بر سایر شریان های بدن و همچنین شریان های کلیوی تأثیر بگذارند و عوارضی ایجاد کنند. به ندرت، تنگی شریان کلیوی ناشی از شرایط دیگری مانند التهاب رگ های خونی یا رشدی است که در شکم ایجاد می شود و به شریان های کلیه فشار می آورد.
چه عواملی خطر تنگی شریان کلیوی را افزایش می دهند؟
بیشتر موارد تنگی شریان کلیوی ناشی از تنگی عروق کلیوی است. عوامل خطر که باعث ایجاد شریان های باریک در کلیه ها و سایر قسمت های بدن می شوند، عبارتند از:
- چاقی
- دیابت
- کهولت سن
- عدم ورزش
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سابقه خانوادگی بیماری زودرس قلبی
- سیگار کشیدن و سایر موارد مصرف دخانیات
عوارض تنگی شریان کلیوی چیست؟
عوارض احتمالی تنگی شریان کلیوی شامل موارد زیر است:
- فشار خون بالا
- تنگی نفس به دلیل ایجاد ناگهانی مایعات در ریه
- نارسایی کلیه، نیاز به درمان با دیالیز یا پیوند کلیه
- احتباس مایعات در پاها، باعث تورم مچ پا یا پا می شود.
تنگی شریان کلیوی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص تنگی شریان کلیوی، پزشک می تواند از طریق استتوسکوپ در نواحی کلیه صداهایی که ممکن است به معنای باریک شدن شریان به کلیه باشد را تشخیص دهد و تاریخچه بیمار را بررسی کند و آزمایشات تشخیصی زیر را پیشنهاد دهد:
- آزمایش خون و ادرار برای بررسی عملکرد کلیه
- آزمایش خون و ادرار برای اندازه گیری میزان هورمون های تنظیم فشار خون
آزمایشات تصویربرداری که معمولاً برای تشخیص تنگی شریان کلیوی انجام می شود عبارتند از:
- سونوگرافی داپلر. امواج صوتی با فرکانس بالا به پزشک کمک می کند تا شریان ها و کلیه ها را ببیند و عملکرد آنها را بررسی کند. این روش همچنین به پزشک کمک می کند انسداد عروق خونی را پیدا کرده و شدت آنها را اندازه گیری کند.
- سی تی اسکن. در حین انجام سی تی اسکن، دستگاه اشعه ایکس متصل به رایانه تصویری مفصل ایجاد می کند که تصاویر مقطعی شریان های کلیوی را نشان می دهد. برای نشان دادن جریان خون ممکن است یک تزریق رنگ تزریق شود.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA). از امواج رادیویی و میدان های مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر سه بعدی دقیق از شریان ها و کلیه ها استفاده می کند. تزریق رنگ به داخل شریان ها رگ های خونی را هنگام تصویربرداری تشریح می کند.
- عروق کلیوی. این نوع خاص از معاینه اشعه ایکس به پزشک کمک می کند تا انسداد عروق کلیوی را پیدا کند و گاهی اوقات قسمت باریک را با یک بالون و یا استنت باز کند. قبل از اینکه اشعه ایکس گرفته شود، پزشک از طریق یک لوله طولانی و نازک (کاتتر) یک رنگ را به عروق کلیوی تزریق می کند تا شریان ها را ترسیم کند و جریان خون را با وضوح بیشتری نشان دهد.
آیا تنگی شریان کلیوی درمان پذیر است؟
درمان تنگی شریان کلیوی ممکن است شامل تغییر در شیوه زندگی، دارو و روشی برای بازگرداندن جریان خون به کلیه ها باشد. گاهی اوقات ترکیبی از درمان ها بهترین روش است. بسته به سلامت و علائم کلی بیماری ممکن است به درمان خاصی نیاز نداشته باشید. اگر فشار خون به میزان متوسط یا شدید بالا رفته باشد، یک شیوه زندگی سالم – محدود کردن نمک، خوردن غذاهای سالم و فعالیت بدنی منظم – می تواند به کنترل فشار خون کمک کند.
دارو درمانی
فشار خون بالا حتی اگر عمدتاً مربوط به تنگی عروق کلیوی باشد، غالباً با داروها با موفقیت قابل درمان هستند. یافتن داروی مناسب یا ترکیبی از داروها ممکن است به زمان و صبر نیاز داشته باشد.
برخی از داروهایی که معمولاً برای درمان فشار خون بالا همراه با تنگی عروق کلیوی استفاده می شود، عبارتند از:
- مسدود کننده های کانال کلسیم که به آرامش عروق خونی کمک می کند.
- دیورتیک ها که به قرص های مدر نیز معروف هستند و به بدن کمک می کنند سدیم و آب اضافی را از بین ببرد.
- مسدود کننده های بتا و مسدود کننده های آلفا بتا، بسته به اینکه از چه دارویی استفاده می کنید، ممکن است تأثیر داشته باشد که قلب به آرامی و کمتر به زور ضرب و شتم شود یا رقیق شدن (رقیق کننده) رگ های خونی شود.
- مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) و مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs) که به آرامش رگ های خونی کمک می کنند و مانع از تشکیل یا اثرات یک ماده شیمیایی بدن طبیعی به نام آنژیوتانسین II می شوند که رگ های خونی را باریک می کند.
اگر آترواسکلروز عامل اصلی تنگی عروق کلیوی است، پزشک ممکن است آسپرین و یک داروی کاهش دهنده کلسترول را نیز توصیه کند. نوع داروها به وضعیت بیمار بستگی دارد.
روش های درمانی
برای برخی از افراد ممکن است یک روش برای بازگرداندن جریان خون از طریق شریان کلیوی برای بهبود جریان خون به کلیه توصیه شود. نتایج حاصل از آزمایشات بالینی با مقایسه دارو با آنژیوپلاستی کلیوی و استنت گذاری تفاوت معنی داری بین دو روش درمانی در کاهش فشار خون بالا و بهبود عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به تنگی عروق کلیوی متوسط نشان نداد.
روش های درمانی برای تنگی شریان کلیوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آنژیوپلاستی کلیوی و استنتینگ. در این روش، پزشکان شریان کلیوی باریک را گسترده تر کرده و وسیله ای (استنت) را در رگ خونی قرار می دهند که دیواره رگ را باز نگه داشته و جریان خون را بهتر می کند.
- جراحی بای پس عروق کلیوی. در طی یک روش بای پس پزشکان یک رگ خونی جایگزین را به شریان کلیوی پیوند می زنند تا مسیری جدید برای رسیدن خون به کلیه های ایجاد کند. گاهی اوقات این به معنای اتصال شریان کلیوی به رگ از جای دیگری مانند کبد یا طحال است. این عمل اغلب در صورت موفقیت آمیز نبودن آنژیوپلاستی یا در صورت نیاز به اقدامات جراحی اضافی انجام می شود.
داروهای خانگی برای تنگی شریان کلیوی کدامند؟
به عنوان بخشی از برنامه درمانی برای تنگی شریان کلیوی، پزشک ممکن است تغییر در شیوه زندگی خاصی را توصیه کند:
- الکل را ترک کنید. الکل زیاد ممکن است فشار خون را افزایش دهد.
- استرس را کاهش دهید. کاهش سطح استرس ممکن است فشار خون را کاهش دهد.
- وزن سالم خود را حفظ کنید. هنگام افزایش وزن، فشار خون نیز افزایش می یابد. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن ممکن است به کاهش فشار خون کمک کند.
- سیگار نکشید. تنباکو به دیواره رگهای خونی آسیب می رساند و روند سخت شدن شریان ها را تسریع می کند. اگر سیگار می کشید، از پزشک خود بخواهید که را ترک کند.
- در رژیم غذایی خود نمک را محدود کنید. غذاهای نمکی و شور باعث می شود بدن مایعات را حفظ کند. این ممکن است حجم خون را افزایش داده و به نوبه خود فشار خون را افزایش دهد.
- از نظر جسمی فعال باشید. فعال بودن بدنی به طور منظم ممکن است به در کاهش وزن، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، کاهش کلسترول و کاهش فشار خون کمک کند. قبل از شروع برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر فشار خون بالا دارید و در گذشته فعال نبودید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
برای تنگی شریان کلیوی، ممکن است با مراجعه به پزشک خانواده یا پزشک عمومی روند درمانی خود را شروع کنید؛ اما احتمال دارد شما به پزشک متخصص در شرایطی که بر کلیه ها (نفرولوژیست) و یا یک متخصص قلب و عروق (قلب و عروق) ارجاع داده شوسد، بخصوص اگر فشار خون برای کنترل مشکل باشد یا عملکرد کلیه بدتر شود.
برای آمادگی بیشتر هنگام مراجعه به پزشک بهتر است قبل از مراجعه لیستی از موارد زیر را یادداشت کنید و همراه خود داشته باشید:
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی از جمله دوزها را تهیه کنید.
- علائمی را که دارید، بنویسید، از جمله مواردی که ممکن است به دلیل عدم تعیین وقت ملاقات به نظر نرسد.
- اطلاعات کلیدی پزشکی را از جمله استعمال دخانیات گذشته یا فعلی یا استفاده از سایر محصولات تنباکو را به پزشک خود اطلاع دهید.
برای تنگی شریان کلیوی، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علایم من چیست؟
- چه اتفاقی برای کلیه من خواهد افتاد؟
- آیا این شرایط موقتی است یا طولانی ادامه می یابد؟
- چه درمانی وجود دارد و کدام یک را توصیه می کنید؟
- چه عوارض جانبی را می توان از درمان انتظار داشت؟
- بیماری دارم. چگونه می توانم به بهترین نحو این شرایط را مدیریت کنم؟
- آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که برای من تجویز می کنید وجود دارد؟
- آیا باید از محدودیت های غذایی خاصی پیروی کنم؟ محدودیت فعالیت چیست؟
- به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
- سطح مناسب فشار خون من چقدر است؟ آیا کاری وجود دارد که بتوانم برای پایین آوردن آن کمک کنم؟
احتمالاً پزشك سؤالاتی از شما می پرسد، از جمه:
- از چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
- آیا عملکرد کلیه شما اندازه گیری شده است؟
- آیا می دانید که متوسط فشار خون شما چیست؟
- فکر می کنید چه چیزی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم می شود؟
- آیا کسی در خانواده شما سابقه فشار خون بالا یا بیماری کلیوی را دارد؟
آخرین دیدگاه‌ها