پوسیدگی دندان و حفره های دندانی از شایع ترین اختلالات دندانپزشکی هستند. با توجه به مطالعات انجام شده، ۹۱٪ از بزرگسالان از سنین ۲۰ تا ۶۴ پوسیدگی دندانی را تجربه می کنند. همچنین، حدود ۲۷ درصد از افراد در گروه سنی مشابه به دنبال درمان پوسیدگی دندان خود نیستند. درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه برای جلوگیری از بروز عوارضی مانند عفونت دندان، بسیار مهم است. بسیاری از اختلالات شایع دندانپزشکی قابل پیشگیری هستند. راهکارهای اساسی برای پیشگیری از بروز این بیماری ها مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به طور روزانه است.
شایع ترین اختلالاتی که می توانند سلامت دندان و دهان را تحت تاثیر قرار دهند، عبارتند از:
- دندان درد
- التهاب لثه
- بروکسیسم
- بوی بد دهان
- سرطان دهان
- عفونت دندان
- زخم های دهان
- فرسایش دندان
- خشکی دهان
- پوسیدگی دندان
- حساسیت دندان
بوی بد دهان
حدود 85 درصد موارد بوی بد دهان مداوم افراد به بیمارهای دندانپزشکی مربوط می شوند. بوی بد دهان که به آن halitosis نیز گفته می شود، از هر 4 نفر حداقل یک نفر را درگیر می کند و علت های احتمالی آن عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و اختلالات دندان پزشکی مانند بیماری التهاب لثه، پوسیدگی دندان، سرطان دهان، خشکی دهان و باکتری های موجود در زبان است. مرطوب نگه داشتن دهان باعث کاهش بوی بد دهان می شود. استفاده از دهانشویه برای رفع بوی بد دهان هنگام بروز مشکل دندان، فقط بو را از بین می برد ولی علت اصلی آن را درمان نمی کند.
بوی بد دهان یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است حتی موجب بروز پریشانی های روانی در فرد شود و به نظر می رسد سومین علت اصلی مراجعه افراد به دندان پزشک باشد. خوشبختانه تغییر در سبک زندگی و درمان های خانگی مثل ترک سیگار و رعایت منظم بهداشت دندان و دهان می تواند مشکل هالیتوسیس را به طور کلی برطرف کند. در صورتی که هالیتوسیس با وجود مراقبت ها و حفظ نظافت بهتر نشد، فرد باید برای یافتن علت اصلی بوی بد دهان به پزشک مراجعه کند.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یا حفره، یکی از شایع ترین اختلالات دندانپزشکی است. پوسیدگی ها، نواحی آسیب دیده دائمی در سطح سخت دندان ها هستند که به دهانه های کوچک یا سوراخ تبدیل می شوند. حفره ها ناشی از ترکیب عواملی مانند باکتری های موجود در دهان، تنقلات مکرر، مصرف نوشیدنی های شیرین و عدم تمیز کردن مناسب دندان ها می باشند. خشکی دهان به دلیل افزایش سن یا عوارض جانبی برخی داروها نیز می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. حفره و پوسیدگی دندان از جمله مشکلات بهداشتی جهان است و به ویژه در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان شیوع بیشتری دارد. اگر حفره ها درمان نشوند، بزرگتر شده و روی لایه های عمیق تر دندان ها تأثیر می گذارند. حفره ها می توانند به درد شدید دندان و عفونت منجر شوند.
التهاب لثه
بیماری لثه که به عنوان بیماری پریودنتال نیز شناخته می شود، عفونت لثه های اطراف دندان است. التهاب لثه یکی از اصلی ترین دلایل افتادن دندان در بین بزرگسالان است. برخی بررسی ها نشان داده اند که ممکن است بین بیماری قلبی و بیماری پریودنتال ارتباطی وجود داشته باشد. همه در معرض بیماری لثه قرار دارند، اما این بیماری معمولاً بعد از 30 سالگی رخ می دهد. کشیدن سیگار یکی از مهمترین عوامل خطر بروز التهاب لثه به شمار می آید. التهاب لثه با توجه به شدت آن طبقه بندی می شود. شدت این عفونت از خفیف تا شدید و نوع ulcerative (زخم شده) غیر معمول اما جدی تر متغیر است و می تواند نشانه ای از یک بیماری عمومی با خطر جدی باشد.
دو دسته اصلی از بیماری های التهاب لثه عبارتند از:
ضایعات لثه ای پلاکی دندان. این التهاب می تواند در اثر پلاک، عوامل سیستمیک (عمومی)، داروها یا سوء تغذیه ایجاد شود.
ضایعات لثه ای غیر پلاکی دندان. این نوع التهاب می تواند توسط یک باکتری، ویروس یا قارچ خاص ایجاد شود. همچنین ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی، شرایط سیستمیک (از جمله واکنش های آلرژیک و بیماری های خاص)، زخم ها یا واکنش های بدنی خارجی مانند پروتزها (دندان های مصنوعی) ایجاد شود. بعضی اوقات، دلیل خاصی برای ایجاد ضایعات لثه ای غیر پلاکی وجود ندارد.
سرطان دهان
سرطان دهان می تواند در هر نقطه ای از دهان، بر روی سطح زبان، لب ها، داخل گونه، لثه ها، کام و کف دهان، لوزه ها و غدد بزاقی تشکیل شود. سرطان دهان نوعی سرطان سر و گردن است و غالباً مشابه سایر سرطان های سر و گردن درمان می شود. سرطان دهان بیشتر بعد از 40 سالگی اتفاق میفتد و این خطر در مردان بیش از دو برابر بیشتر از زنان است. سرطان دهان یک بیماری جدی و کشنده است که میلیون ها نفر را مبتلا می کند اما در صورت تشخیص و درمان در مراحل اولیه، اغلب قابل درمان است. ویزیت های منظم دندانپزشکی می تواند به تشخیص سرطان دهان در مراحل اولیه کمک کند. اگر متوجه هر یک از علائم سرطان دهان شدید یا در جویدن، بلع یا حرکت دادن زبان یا فک خود مشکل دارید، به دندانپزشک مراجعه کنید.
عفونت دندان
عفونت ها و یا آبسه های دندانی، به طور کلی در اثر پوسیدگی دندان و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان رخ می دهند. با این حال، عفونت دندان ممکن است بر اثر جراحی دندان نیز ایجاد شود. هنگامی که عفونت رخ می دهد یک کیست حاوی عفونت که در نتیجه رشد بیش از حد باکتری ها به وجود آمده، در دهان ظاهر می شود. این عفونت اغلب باعث تورم، درد و حساسیت می شود. عفونت در صورت عدم درمان ممکن است به مناطق دیگر از فک و یا حتی به مغز نیز انتشار یابد. در صورت مبتلا شدن به عارضه ی عفونت دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
حساسیت دندان
حساسیت دندان بسیار شایع است و تخمین زده می شود که تقریبا نیمی از جمعیت به حساسیت دندان مبتلا می شوند. طبق آکادمی دندانپزشکی عمومی (AGD)، تقریبا 40 میلیون بزرگسال در ایالات متحده حساسیت دندان را تجربه می کنند. مایعات و غذاهای گرم و سرد باعث حساسیت دندان می شوند.
اگر حساسیت با علائم دیگر زیر همراه شود ممکن است علت دیگری داشته باشد:
- التهاب لثه
- شل شدن دندان
- درد هنگام جویدن
دندانپزشک می تواند مشکل را شناسایی و درمان مناسب را تعیین کند.
خشکی دهان
خشکی دهان یا زراستومیا به شرایطی اطلاق می شود که در آن غدد بزاقی در دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان ایجاد نمی کند. خشکی دهان اغلب به دلیل عارضه برخی از داروها یا مشکلات پیری یا در نتیجه پرتودرمانی سرطان ایجاد می شود. در موارد نادر، زراستومیا ممکن است در اثر بیماری که به طور مستقیم بر غدد بزاقی تأثیر بگذارد بوجود آید. بزاق با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری ها، محدود کردن رشد باکتری ها و شستشوی ذرات مواد غذایی در جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.
بزاق همچنین توانایی تشخیص طعم را افزایش می دهد و جویدن و بلعیدن را آسان تر می کند. کاهش بزاق و خشکی دهان می تواند ناشی از مواردی باشد که تأثیر عمده ای بر سلامت عمومی و سلامت دندان ها و لثه ها و همچنین اشتها و لذت بردن از غذا دارد. درمان خشکی دهان به علت آن بستگی دارد. افرادی که دارای خشکی دهان هستند، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان خود ندارند. زراستومیا ممکن است علائم یک بیماری جدی سیستمیک است. بیماری سیستمیک یک بیماری است که بر کل بدن تأثیر می گذارد. خشکی دهان یک بیماری نیست بلکه نشانه ای از شرایط دیگر است.
دندان درد
- دندان درد، درد اطراف دندان ها و فک ها است.
- دندان درد معمولاً در اثر پوسیدگی دندان ایجاد می شود.
دندان درد جزئی می تواند ناشی از تحریک موقتی لثه باشد که می توانید آن را در خانه درمان کنید. دندان درد جدی تر ناشی از مشکلات دهان و دندان است که به خودی خود بهبود نمی یابد و نیاز به معالجه توسط دندانپزشک است. دندان درد می تواند گاه به گاه و یا ثابت باشد. خوردن یا نوشیدن می تواند درد دندان را بدتر کند، خصوصاً اگر غذا یا نوشیدنی گرم یا سرد باشد.
درد دندان نیز می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و حتی ناگهان شروع شود. درد دندان می تواند در شب به خصوص هنگام خوابیدن بدتر شود. گاهی اوقات تشخیص اینکه درد از دندان های فوقانی یا تحتانی ناشی می شود، دشوار است. درد ناشی از دندان های مولر پایین اغلب ممکن است با درد گوش اشتباه گرفته شود. در صورتی بیش از یک یا دو روز درد دندان دارید، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. عدم درمان به موقع درد دندان می تواند منجر به آبسه دندان همراه با درد شدید و مداوم شود.
زخم های دهان
- انواع مختلف زخم دهان وجود دارمد و می توانند مزاحم و آزار دهنده باشند.
- معمولا زخم های دهان نگران کننده نیستند و به خودی خود ناپدید می شوند.
زخم های که بیش از دو هفته طول بکشند نیاز به درمان دارند. زخم های متداول دهان، زخم های پوستی هستند که در داخل دهان اتفاق میفتند. آنها مسری نیستند و علت های مختلفی دارند.
فرسایش دندان
فرسایش دندان از بین رفتن ساختار دندان است. فرسایش دندان در اثر حمله اسید به مینای دندان ایجاد می شود. علائم و نشانه های فرسایش دندان ها از حساسیت تا مشکلات شدیدتر مانند ترک خوردگی متفاوت است. فرسایش دندان ها بسیار رایج هستند اما به راحتی می توان از بروز آن جلوگیری کرد.
بروکسیسم
- بروکسیسم، دندان قروچه یا سایش دندان ها است.
- بروکسیسم یک فعالیت عصبی و عضلانی ناخودآگاه است که در آن شما دندان های خود را به شدت به هم می سابانید و بهم فشار می دهید.
چفت شدن دندان ها زمانی است که شما دندان های خود را محکم در کنار هم نگه داشته اید و عضلات را به شدت منقبض می شوند، اما دندان ها ثابت هستند و هیچ حرکتی ندارند. ممکن است در طول شبانه روز دندان های خود را آسیاب یا چفت کنید، اما بروکسیسم ناشی از خواب، چالش بزرگتری را ایجاد می کند زیرا کنترل آن سخت تر است. افرادی که هنگام خواب دندان های خود را به هم می سابانند، احتمالاً اختلالات خواب دیگری دارند. اگر دچار بروکسیسم هستید، ممکن است ناخودآگاه هنگام بیدار شدن از خواب و یا در هنگام خوابیدن دندان خود را فشار دهید.
بروکسيسم خفيف شاید نياز به درمان نداشته باشد؛ اما در برخی از افراد، این اختلال می تواند شدید باشد تا جای که منجر به اختلالات در فک، سردرد و آسیب دندان ها شود. ارقام ذکر شده توسط بنیاد ملی خواب نشان می دهد که 8 درصد از بزرگسالان و بین 14 تا 20 درصد از کودکان زیر 11 سال شب ها دندان های خود را به هم می سابانند.
آخرین دیدگاه‌ها