پوکی استخوان وضعیتی است که باعث می شود استخوان ها نازک تر، ضعیف تر و شکننده تر شوند. بر اساس گزارش بنیاد بین المللی پوکی استخوان، این بیماری 21.2 درصد از زنان بالای 50 سال و 6.3 درصد از مردان بالای همان سن را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد.
استخوان‌ها از بافت زنده‌ای تشکیل شده‌اند که به طور مداوم تجزیه و بازسازی می‌شوند. تا اوایل 20 سالگی، بدن شما توانایی ساختن استخوان جدید را سریعتر از تجزیه بافت استخوانی قدیمی دارد. اما با افزایش سن این روند کند می شود. با افزایش سن، بافت استخوانی قدیمی ممکن است سریعتر از آنچه که ایجاد شده است، تجزیه شود.
این وضعیت حتی می تواند استخوان ها را متخلخل تر و شکننده تر کند و در نتیجه پوکی استخوان ایجاد شود که خطر شکستگی استخوان را افزایش می دهد. یادگیری در مورد علائم و عوامل خطر می تواند به قوی نگه داشتن استخوان های شما در طول زندگی کمک کند. پس برای تشخیص و یادگیری بهتر علائم پوکی استخوان بهتر است ادامه این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.
درمان پوکی استخوان در مراحل اولیه بهترین راه برای جلوگیری از برخی از عواقب جدی تر، مانند شکستگی استخوان یا درد استخوان است.
علائم پوکی استخوان در مراحل اولیه
علائم اولیه و قابل تشخیص نادر است. اغلب افراد تا زمانی که لگن، مچ دست یا برخی از استخوان های دیگر خود را شکسته باشند، نمی دانند که استخوان های ضعیفی دارند. با این حال، برخی از علائم و نشانه‌ها می‌توانند به پوکی استخوان اشاره کنند، مانند:
تحلیل لثه
یک علامت هشدار دهنده برای بسیاری از بیماری ها است. از دست دادن تراکم در داخل فک باعث می شود لثه ها به سمت پایین قرار بگیرند و بیشتر دندان در معرض دید قرار گیرد. این وضعیت می تواند دردناک باشد.
کاهش قدرت بدنی
در یک مطالعه انجام شده در مورد زنان یائسه و تراکم کلی استخوان، محققان دریافتند که استحکام پایین در دست با تراکم معدنی استخوان پایین مرتبط است. علاوه بر این، کاهش قدرت گرفتن و کنترل دست می تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
ناخن های ضعیف و شکننده
استحکام ناخن می تواند نشانه سلامت استخوان باشد. اما باید عوامل دیگری مانند قرار گرفتن در معرض دمای بسیار گرم یا سرد، استفاده منظم از لاک پاک‌کن ناخن یا ناخن‌های اکریلیک، یا غوطه‌ور شدن در آب برای مدت طولانی را نیز در نظر بگیرید که ممکن است روی ناخن‌های شما تأثیر بگذارد.
به غیر از تغییرات در تراکم استخوان، پوکی استخوان معمولاً علائم اولیه زیادی ایجاد نمی کند. بهترین گزینه برای تشخیص آن در مراحل اولیه این است که با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید.
علائم پوکی استخوان در مراحل بعدی
هنگامی که توده استخوانی ضعیف تر و بدتر شد، ممکن است علائم واضح تری را تجربه کنید، از جمله:
از دست دادن قد
شکستگی های فشاری در ستون فقرات می تواند باعث کوتاهی قد شما شود. این یکی از بارزترین علائم پوکی استخوان است.
سقوط و شکستگی
شکستگی یکی از شایع ترین نشانه های استخوان های شکننده است. شکستگی ها ممکن است با افتادن یا حرکت جزئی مانند پایین آمدن از پله رخ دهد. برخی از شکستگی‌های پوکی استخوان حتی می‌توانند با یک عطسه یا سرفه قوی ایجاد شوند.
درد کمر یا گردن
پوکی استخوان می تواند باعث شکستگی فشاری ستون فقرات شود. این شکستگی‌ها می‌توانند بسیار دردناک باشند، زیرا شکستگی مهره‌های کمر ممکن است اعصابی را که از طناب نخاعی به بیرون تابش می‌کنند تحت فشار قرار دهد. علائم درد می تواند از حساسیت جزئی تا درد ناتوان کننده متغیر باشد.
حالت خمیده یا شکستگی
فشردگی مهره ها نیز ممکن است باعث خمیدگی جزئی قسمت بالای کمر شود. کمر خمیده به نام کیفوز شناخته می شود که می تواند باعث کمردرد و گردن درد شود. به دلیل فشار اضافی روی راه هوایی و انبساط محدود ریه ها، حتی می تواند بر تنفس تأثیر بگذارد.
عوامل خطر پوکی استخوان
هم مردان و هم زنان می توانند به پوکی استخوان مبتلا شوند، اما این وضعیت در زنان به دلیل تغییرات هورمونی که با افزایش سن رخ می دهد، شایع تر است.
عوامل خطر رایج برای پوکی استخوان، عبارتند از:
- سن بالاتر
- سیگار کشیدن
- نوشیدن مکرر الکل
- کاهش سطح استروژن در زنان
- یائسگی قبل از 45 سالگی
- تستوسترون پایین در مردان
- داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- برداشتن تخمدان ها قبل از 45 سالگی
- مصرف داروهای خاصی با کاهش سطح هورمون
- عدم انجام فعالیت بدنی منظم به اندازه کافی، به ویژه ورزش های تحمل وزن مانند پیاده روی
طبق تحقیقات انجام شده پوکی استخوان در افراد سفیدپوست و افراد آسیایی تبار به ویژه زنان شایع تر است. برخی از شرایط پزشکی نیز ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. از جمله:
- دیابت
- زوال عقل
- نارسایی کلیه
- پرکاری تیروئید
- فیبروز سیستیک
- روماتیسم مفصلی
- کمبود ویتامین D
- سابقه سرطان سینه
- بیماری سلول داسی‌شکل
- سوء جذب ناشی از بیماری التهابی روده یا بیماری سلیاک
مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و استروئیدها مانند پردنیزون نیز می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. داروهای تشنج و درمان جایگزین تیروئید (اگر دوز بیش از حد زیاد باشد) می توانند این خطر را نیز افزایش دهند.
علامت پوکی استخوان
پوکی استخوان اغلب تا زمانی که شکستگی وجود نداشته باشد کشف نمی شود، اما موارد زیر می تواند علائم هشدار دهنده ای باشد که باید در مورد سلامت استخوان خود با پزشک صحبت کنید:
ناخن ها
ناخن شکننده ممکن است یک مشکل جزئی به نظر برسند، اما ممکن است این نشانه ای برای وضعیت سلامت شما باشد. ناخنی که به نظر می رسد رشد نمی کند، همیشه می شکند و دائماً دندانه دار است، نشانه این است که شما به کمک پزشکی نیاز دارید.
از دست دادن توانایی بدنی
استخوان های شما عملکردهای زیادی برای حمایت از شما انجام می دهند و زمانی که شکننده می شوند، بدن شما سعی می کند توانایی های بدن را کاهش دهد. اگر متوجه شوید که توانایی بدنی کمتری دارید، ممکن است در واقع دچار مشکلات پوکی استخوان شوید. این وضعیت حتی می تواند چیزی به سادگی خستگی بعد از پیاده روی باشد.
وضعیت نامناسب بدن
وضعیت بدنی نامناسب و نادرست می تواند نشانه ضعیف شدن استخوان های شما باشد. تشخیص این علامت گاهی اوقات دشوار است.
گرفتگی بدن
گرفتگی عضلات و استخوان ها می تواند نتیجه کاهش تراکم استخوان باشد. معمولاً این بدن شماست که سعی می کند خود را با تغییرات و نوسانات وفق دهد. هر چند وقت یکبار گرفتگی عضلات جای نگرانی نیست، اما گرفتگی هایی که تقریبا ثابت هستند باید با مراجعه به پزشک درمان شود.
کمردرد
درد کمر معمولاً هفته ها طول می کشد و به مرور زمان می توان به آن عادت کرد و حتی ممکن است بدتر شود. درد در برخی افراد آنقدر شدید است که آنها را از زندگی روزمره خود باز می دارد، برای این گونه درد باید به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
از دست دادن قد
اگر متوجه می‌شوید که قد شما کوتاه تر شده، احتمالاً به دلیل فشردگی استخوان‌هایتان است. این واقعا چیزی نیست که بتوان آن را معکوس کرد، اما شما می توانید آن را متوقف کنید. کاهش تراکم استخوان در صورت عدم درمان شما را کوتاه‌تر می‌کند و شما را طی سال‌های متمادی کوتاه تر می کند.
عوارض پوکی استخوان
این بیماری خطر شکستگی استخوان، به ویژه شکستگی مچ دست، ستون فقرات یا لگن را افزایش می دهد. بر اساس گزارش بنیاد بین المللی پوکی استخوان، در سراسر جهان از هر 3 زن، 1 نفر و از هر 5 مرد، 1 نفر، بالای 50 سال، شکستگی های ناشی از پوکی استخوان را تجربه خواهند کرد.
اثرات شکستگی ستون فقرات می تواند باعث کوتاه قد شدن فرد شود زیرا این شکستگی ها می تواند ستون فقرات را کوتاه کند. در برخی موارد، شکستگی استخوان ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. مطالعات نشان داده است که شکستگی استخوان می تواند خطر ناتوانی یا مرگ شما را افزایش دهد. به ویژه شکستگی لگن با افزایش 15 تا 20 درصدی مرگ و میر در طی یک سال، به ویژه در میان مردان همراه است. پوکی استخوان همچنین می تواند باعث درد استخوان شود که می تواند بر توانایی شما برای انجام فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
علائم پوکی استخوان می تواند باعث درد و ناراحتی شود. در صورت بروز درد شدید، به ویژه در ناحیه کمر، گردن، لگن یا مچ دست، مهم است که فوراً با پزشک قرار ملاقات بگذارید. ممکن است شکستگی استخوانی داشته باشید که نیاز به ارزیابی و درمان دارد.
سخن آخر
پوکی استخوان وضعیتی است که باعث می شود استخوان های شما نازک تر و شکننده تر شوند. با افزایش سن توانایی بدن برای ساختن استخوان جدید کند می شود، بنابراین پوکی استخوان در افراد مسن بسیار شایع تر است. اگرچه پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان شایع تر است، اما می تواند مردان را نیز درگیر کند.
پوکی استخوان معمولاً علائمی ندارد. ممکن است تا زمانی که استخوانی را نشکنید، ندانید که این بیماری را دارید. با این حال، برخی از علائم و نشانه‌ها، مانند عقب‌رفتگی لثه، کم شدن دامنه قدرت و ناخن‌های شکننده‌تر ممکن است از علائم هشدار دهنده اولیه باشند. کوتاه شدن قد، حالت خمیده، درد پشت یا گردن و شکستگی استخوان اغلب شایع ترین علائم پوکی استخوان در مراحل بعدی است.
اگر هر یک از این علائم را دارید، حتما با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. آنها می توانند پوکی استخوان را با کمک آزمایش های خاص تشخیص دهند و یک برنامه درمانی مناسب برای شما ایجاد کنند.
آخرین دیدگاه‌ها