خنده عصبی، به خندیدن در مواردی غیرطبیعی و غیر خنده دار اشاره دارد که ممکن است در شرایط سخت یا ناراحت کننده شما شروع به خندیدن کنید. به طور کلی، خنده عصبی راهی برای از بین بردن تنش و استرس در شرایطی است که احساس ناراحتی می‌کنید. اما وقتی باعث ایجاد شکاف در روابط اجتماعی شود یا دیگران را ناراحت کند، به یک رفتار مشکل ساز تبدیل می‌شود.
روش‌هایی برای غلبه بر خنده عصبی وجود دارد. اما ابتدا بیایید بدانیم که خنده عصبی چیست. خنده عصبی، پاسخ استرس به موقعیت‌های ناراحت کننده است. این روش، برای بدن شما راهی برای کاهش تنش است یا به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای جلوگیری از بروز احساسات دردناک عمل می‌کند.
خنده نشان می‌دهد که نیازی به ترس یا نگرانی نیست. خنده عصبی هم همین کار را می‌کند. وقتی به چیزی ناخوشایند می‌خندید، به خودتان می‌گویید که آن چیز، مسئله مهمی نیست.
مشکل اینجاست که ما گاهی به چیزهایی که نباید بخندیم، می‌خندیم. مشکل خنده عصبی می‌تواند مانع ایجاد روابط اجتماعی با دیگران شود. اگر در شرایط سخت یا غمگین قرار دارید، خندیدن می‌تواند احساسات دیگران را خدشه دار کند.
چرا وقتی عصبی هستیم می خندیم؟
خنده عصبی در اغلب موارد نتیجه برخی عوامل عاطفی یا روانی است، اگرچه می‌تواند به چندین بیماری غیر روانی نیز مرتبط باشد. به طور معمول، خنده عصبی راهی برای تنظیم احساسات شما است. خنده عصبی یک روش ناخودآگاه برای ذهن شما است تا حال خوب را در وجود شما جاری سازد.
به عنوان مثال، ممکن است به طور تصادفی به فروشگاه مواد غذایی بروید و لحظه‌ای بعد متوجه شوید که دارید می‌خندید. این مثال از خنده عصبی ممکن است نشان دهنده ناخودآگاه شما باشد که احساس ناراحتی شما را در آن لحظه پنهان می‌کند و به دیگران نشان می‌دهد که همه چیز خوب است. از جمله علل بروز خنده عصبی، عبارت اند از:
- احساس اضطراب
- موقعیت‌های ناخوشایند
- مشاهده خنده عصبی سایر افراد
- صحبت در مورد رویدادهای آسیب زای گذشته (تروما)
شرایط دیگری نیز می‌توانند باعث بروز خنده عصبی شوند.
چگونه خنده عصبی خود را کنترل کنیم؟
برای تغییر رفتار بروز خنده عصبی در طول زمان، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
خنده عصبی را با خنده غیرکلامی مثبت جایگزین کنید.
دست کشیدن از انجام رفتارهای مختلف به سادگی دشوار است. این امر به خصوص در مورد یک عادت خودکار مانند خنده عصبی صادق است. بهترین کار این است که این رفتار را با چیزی مثبت جایگزین کنید. مثلا می‌توانید هنگام بروز خنده عصبی ، سر خود را تکان دهید.
علل بروز خندههای عصبی را شناسایی کنید.
گام بعدی برای توقف خنده عصبی دقت در الگوهای بروز این رفتار است. از خود بپرسید که چه چیزی باعث بروز خنده عصبی در شما می‌شود؟ شناسایی الگوها و عادات ممکن است کمی طول بکشد.
هدف بروز خنده عصبی را تعیین کنید.
با آگاهی از الگوهای رفتاری خود، هدف از بروز خنده عصبی را تعیین کنید. شما برای رفع تنش می‌خندید؟ آیا با خنده عصبی سکوت بین گفت و گو را پر می‌کنید؟ آیا خنده عصبی این راهی برای جلوگیری از بروز یک حالت عاطفی منفی است؟ هنگامی که علل خنده عصبی را مشخص کردید، به این فکر کنید که چرا در آن لحظات می‌خندید و هدفتان از خندههای عصبی چیست؟
اهداف خود را تعیین کنید.
پیتر گولویتزر، استاد روانشناسی، قدرت تعیین اهداف را بررسی کرده است. یافته‌های او نشان می‌دهد که وقتی حسی برای واکنش خود در یک موقعیت خاص ایجاد کنید، میزان موفقیت خود را افزایش خواهید داد. هنگامی که الگویی از آنچه باعث خنده عصبی شما می‌شود را پیدا کردید، می‌توانید برای جلوگیری از بروز خنده عصبی، شرایط را تغییر دهید.
درباره روش‌های تغییر شرایط برای جلوگیری از بروز خنده عصبی، می‌توانید از مثال‌های زیر استفاده کنید:
- اگر همسرم موضوعی را در رابطه ما مطرح کند، به آرامی سر تکان می‌دهم و سعی می‌کنم احساس او را درک کنم.
- اگر دوستم چیزی بگوید و من آن را نشنوم، قبل از اینکه از او بخواهم حرف‌های خود را تکرار کند، در ذهنم تا سه می‌شمارم.
- چنانچه مدیر اداره بازخورد سازنده‌ای به من بدهد، نفس عمیقی می‌کشم و به خودم یادآوری می‌کنم که با این کار او به من فرصت رشد می‌دهد نه اینکه می‌گوید در کارم بد هستم.
درباره شرایط بروز خندههای عصبی به دقت بیندیشید تا بتوانید راهی را پیدا کنید که به شما کمک کند بر خنده عصبی خود غلبه کنید! نوشتن شرایط بروز خنده عصبی می‌تواند به شما کمک کند تا سریعتر با این عادت جدید سازگار شوید. برای مثال، اگر می‌دانید که بازخورد مدیرتان باعث می‌شود که شما به‌طور نامناسبی بخندید، قبل از بررسی عملکردتان، قصد خود را یادداشت کنید.
هنگامی که تشخیص دادید چرا به صورت عصبی می‌خندید، می‌توانید اقداماتی را برای تغییر موقعیت مورد نظر انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا نسبت به عادات خود آگاه تر شوید. به این ترتیب می‌توانید در شرایط بروز خنده عصبی ، به خوبی بر رفتارهایتان مسلط شوید.
احساس همدلی را تمرین کنید.
هنگامی که در حین صحبت با یکی از دوستانتان شروع به بروز خنده عصبی می‌کنید، لطفاً یک نفس عمیق بکشید و سعی کنید احساس طرف مقابل را تصور کنید. هدف از همدلی، درک احساسات فردی است که با او صحبت می‌کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا کمتر بر روی احساس ناراحتی خود در لحظه تمرکز کنید و بیشتر بر وضعیت روانی دوستتان متمرکز باشید.
برای انجام این کار، بر روی پرسیدن سؤالاتی که باعث درک متقابل می‌شوند، تمرکز کنید. چند نمونه از سوالاتی که ممکن است به شما در دستیابی به همدلی کمک کنند، عبارت‌اند از:
- آن حادثه برای شما چگونه تجربه‌ای بود؟
- آن گفتگو چه تأثیری بر شرایط روانی شما داشت؟
- وای خیلی متاسف هستم که این حرف را به شما گفتند، واکنش شما چه بود؟
ممکن است که در ابتدا احساس ناراحتی کنید، اما باید خود را به چالش بکشید. اگر بتوانید شرایط روانی طرف مقابل را به خوبی درک کنید، از بروز خندههای عصبی پیشگیری خواهید کرد.
از روش‌های دیگری برای رفع تنش استفاده کنید.
از آنجایی که خنده عصبی برای سیستم مغزی شما، در اغلب موارد راهی برای کاهش تنش در یک موقعیت استرس زا است، سعی کنید برای رفع تنش موجود، راه دیگری را پیدا کنید. برای کنترل خنده عصبی و رفع تنش به طریق دیگر، می‌توانید روش‌های زیر را امتحان کنید:
- نفس عمیق
- ضربه زدن به پای خود
- تکان دادن بند ساعت روی مچ دست
- تماس انگشت شست و انگشت اشاره با یکدیگر
- سرفه کنید تا یک لحظه به خودتان فرصت دهید تا به آرامش برسید.
یافتن یک روش جایگزین موثر ممکن است که کمی طول بکشد. با این حال می‌توانید روش‌هایی مخصوص به خود پیدا کنید.
از موقعیت تنش زا دوری کنید.
تقریبا همه افراد حداقل یکبار در شرایط نامساعدی قرار گرفته‌اند. مثلا ممکن است در وسط میهمانی، احساسات ناخوشایند بر شما غلبه کنند. در این وضعیت می‌توانید به سرویس بهداشتی بروید و چند دقیقه‌ای را مقابل روشویی بگذرانید. می‌توانید آبی به صورت خود بزنید و چند نفس عمیق بکشید. گاهی اوقات به سادگی، خروج از موقعیت تنش زا می‌تواند مفید باشد.
برای خندههای نامناسب از طرف مقابل عذرخواهی کنید.
بسته به موقعیت، ممکن است لازم باشد به خاطر خندههای نامناسب خود از طرف مقابل عذرخواهی کنید. اجازه دهید شخص یا افرادی که با آنها بودید بدانند که خنده شما به خاطر علل عصبی است، نه اینکه برای سرگرمی به آنها می‌خندید. برای عذرخواهی از طرف مقابل، بهترین عبارات را پیدا کنید.
خیلی از افراد در شرایط مختلف، کارهای نامناسبی انجام داده‌اند. گاهی اوقات رفتار ما واقعا از سر اجبار است. مثل خندههای عصبی که ممکن است به اجبار فرد را در شرایطی غیرعادی مجبور به خندیدن کند. به همین علت، می‌توان با توضیح دادن این مسائل به فرد مقابل، از بروز ناراحتی و دلگیری جلوگیری کرد.
نکته اصلی این است که با انتخاب جملات درست و به روشی صحیح، به طرف مقابل بگویید که خندههای شما برای سرگرمی نیست، بلکه به سادگی، شرایط عصبی موجود باعث بروز این خنده‌ها شده است.
الگوی بروز رفتار را شناسایی کنید.
یک صفحه کاغد بزرگ بردارید و وضعیت های خود را طی چند هفته یادداشت کنید. لطفاً به این سوالات که کجا هستید، با چه کسی هستید، قبل از شروع خندیدن چه اتفاقی افتاد، ساعت چند است و چه احساسی دارید، پاسخ دهید.
پاسخ به این سوالات را تا زمانی که متوجه وجود یک الگو شوید ادامه دهید. شاید فرد خاصی مانند رئیس اداره شما وجود داشته باشد که مرتباً باعث می‌شود شما به صورت عصبی بخندید، یا شاید موقعیت‌های خاصی، مانند زمانی که شما در یک کلاس به پای تخته فراخوانده می‌شوید، وجود دارند که باعث بروز خندههای عصبی در شما می‌شوند.
احساسات خود را بررسی و علل بروز خنده عصبی را تعیین کنید. این مرحله می‌تواند یک مرحله چالش برانگیز از فرآیند غلبه بر خنده عصبی باشد، اما یکی از با ارزش ترین موارد است. ممکن است نیاز باشد که برای تعیین علل بروز خنده عصبی ، با یک درمانگر صحبت کنید. اگر بتوانید علل بروز این رفتار را تعیین کنید، روش‌های مناسبی را برای مقابله با آن خواهید یافت.
به دنبال تغییر شرایط باشید.
هنگامی که می‌دانید چرا در لحظات نامناسب می‌خندید، می توانید شروع به فکر کردن به رفتارهای جایگزین کنید. به دقت علل بروز خنده عصبی را شناسایی کنید تا بتوانید در شرایط تنش زا، رفتارهای جایگزین مناسبی را اتخاذ کنید. به این ترتیب قادر خواهید بود پیش از بروز خندههای عصبی، شرایط موجود را تغییر دهید.
اهداف خود را بنویسید و آنها را در جایی قرار دهید که بتوانید لیست را به راحتی ببینید. سپس در هر مورد، رفتارهای جایگزین را انجام دهید. به این ترتیب می‌توانید تا حد امکان از بروز مشکلات ناشی از خندیدن در زمان نامناسب جلوگیری کنید.
نسبت به خودتان سختگیر نباشید!
اگر خنده عصبی برای شما یک عادت است، مدتی طول می‌کشد تا آن عادت با رفتار دیگری جایگزین شود. در این میان، سختگیری و سرزنش نسبت به خود، مشکلی را برطرف نخواهد کرد. در غیر این صورت، فقط باعث می‌شود که شما احساس ناامیدی و درماندگی بیشتری برای ترک عادت خود داشته باشید.
بسیاری از مردم مراجعه به یک درمانگر را مفید می‌دانند. او می‌تواند به صورت جداگانه با شما همکاری کند تا به شما کمک کند در موقعیت‌های خاص علت خندیدن خود را شناسایی کرده و آن را از بین ببرید. به طور معمول، خنده عصبی با احساسات عمیق‌تر مانند ناراحتی یا اضطراب مرتبط است.
