شنیدن صداها یا صداهایی که در واقعیت وجود ندارد، را توهمات شنوایی می گویند. در برخی موارد، آنها موقتی و بی‌ضرر هستند، اما در برخی شرایط بروز آنها ممکن است به مسائل جدی تری مانند اختلالات روانی یا بیماری های عصبی مربوط شوند. عوامل مختلفی می توانند منجر به توهمات شنوایی شوند.
یک فرد ممکن است توهم شنوایی را از طریق گوش، روی سطح بدن، در ذهن یا هر جایی از فضای اطراف خود دریافت کند. این توهمات می توانند به طور مکرر در طول روز و یا به طور موقت و دوره ای بروز پیدا کنند. اما در اغلب موارد این توهمات ممکن است با اسکیزوفرنی و برخی از بیماری های روانی به طور همزمان رخ دهند. اما موارد دیگری مانند کاهش شنوایی هم می توانند منجر به بروز این نوع از انواع توهمات شوند.
محققان تخمین می زنند که 5 تا 28 درصد از مردم در ایالات متحده توهم شنوایی را تجربه می کنند. برهمین اساس به نظر می رسد آنها شایع ترین نوع توهم هستند. علاوه بر آن برخی از افراد، توهمات هیپنوگوژیک شنیداری را تجربه می کنند. این نوع از توهمات فقط هنگام به خواب رفتن رخ می دهد و زیاد رایج هستند اما نگران کننده و جدی نیستند.
انواع توهمات شنوایی کدامند؟
توهم شنوایی به دو نوع اصلی توهم کلامی و شنیدن صدا طبقه بندی می شوند:
توهمات شنوایی کلامی
در توهم کلامی فرد مبتلا ممکن است در غیاب هر گوینده ای، صداهای غیرواقعی را بشنود. صداها در توهمات شنوایی ممکن است از یک منبع واحد، مانند تلویزیون، یا چندین منبع باشند. حتی احتمال دارد فرد مبتلا به این وضعیت فقط یک صدای منفرد یا چند صدای مختلف را بشنود.
صداها ممکن است مثبت، منفی یا خنثی باشند. گاهی اوقات، شنیدن صداها می تواند ناراحت کننده باشد. در این شرایط، صداهای غیرواقعی ممکن است فرد را وسوسه کند تا به خودش آسیبی برساند و یا به او دستورات دیگری بدهد.
توهمات شنوایی کلامی بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را تحت تاثیر قرار می دهد، اما احتمال وقوع آنها در افراد سالم و بدون هیچ گونه سابقه بیماری های زمینه ای نیز وجود دارد.
شنیدن صداها
توهم شنوایی می تواند به شکل شنیدن صداها یا صداهایی مانند موسیقی، تماس حیوانات، صداهای طبیعت یا صداهای پس زمینه باشد. شدت صدا در این نوع از توهم می تواند از صداهای خیلی آرام تا بلند متغیر باشند.
آیا شنیدن توهمات شنوایی طبیعی است؟
بروز توهمات شنوایی هیپنوگوژیک یا هیپنوپومپیک تا حدودی طبیعی تلقی می شوند. توهمات هیپنوگوژیک به شنیدن صداهای غیرواقعی قبل از خواب اشاره دارد. از طرفی توهمات هیپنوپومپیک به توهمات هنگام بیدار شدن از خواب مربوط می شوند. هر دو مورد زیاد نگران کننده نیستند. 70 درصد افراد حداقل یک بار این نوع توهمات را تجربه می کنند.
اما بروز توهم شنوایی در بیداری در برخی مواقع می تواند علائم بیماری روانی یا عصبی باشد. در صورت بروز این توهمات بهتر است با پزشک برای بررسی علل اصلی وضعیت خود مشورت کنید.
شایع ترین علل توهمات شنوایی
توهم شنوایی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند. این در حالی است که دانشمندان هنوز مکانیسم های دقیقی که باعث بروز توهم شنوایی می شود را تشخیص نداده اند، اما چند نظریه احتمالی برای احتمال بروز توهم شنوایی وجود دارند که عبارتند از:
- اسکیزوفرنی و توهمات شنوایی
- عدم تعادل دوپامین و سروتونین که انتقال دهنده های عصبی هستند .
- فعال شدن خود به خود شبکه شنوایی در مغز شما که شامل لوب گیجگاهی فوقانی چپ، لوب گیجگاهی عرضی (ژیریHeschl) و لوب تمپورال چپ است.
تقریباً 75٪ از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی توهمات شنوایی را تجربه می کنند و صداهای غیرواقعی را می شنوند.
اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن است که ممکن است در چندین مرحله پیشرفت کند، اگرچه طول و الگوی مراحل می تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در برخی از مراحل بیماری خود ممکن است دچار توهم شنوایی شوند.
کدام بیماری های روانی باعث توهمات شنوایی می شوند؟
ابتلا به برخی از بیماری های روانی می توانند تا حدودی منجر به توهم شنوایی شوند. برخی از آنها عبارتند از:
- 20 تا 50 درصد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی
- 40 درصد از افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه
- 14 درصد از افراد مبتلا به اختلال اضطرابی
- 10 درصد از افراد مبتلا به افسردگی شدید
اختلالات شنوایی
توهمات شنوایی در 16 درصد از بزرگسالان مبتلا به اختلال شنوایی رخ می دهد که می تواند به دو شکل توهمات ساده (وزوز گوش) و توهمات پیچیده (گفتار و موسیقی) بروز پیدا کنند. بر اساس مطالعات، هر چه اختلال شنوایی شدیدتر باشد، احتمال بروز توهمات شنوایی بیشتر خواهد بود.
علل عصبی توهمات شنوایی
برخی از بیماری های عصبی می توانند منجر به بروز توهم شنوایی شوند، از جمله:
- بیماری پارکینسون
- سکته مغزی
- میگرن
- اختلالات خواب، مانند نارکولپسی و بی خوابی
- تومورهای مغزی یا ضایعات در لوب تمپورال، ساقه مغز یا تالاموس
سایر علل توهمات شنوایی
چندین شرایط و موقعیت دیگر می توانند باعث توهم شنوایی شوند، اما احتمالا توهم ناشی از این موارد به طور موقت و گاه به گاه هستند:
- کمبود خواب
- گرسنگی شدید
- استرس یا غم شدید
- مصرف الکل و مواد مخدر تفریحی
- بهبودی پس از بیهوشی پس از جراحی یا عمل
- برخی از داروهای تجویز شده (به عنوان یک عارضه جانبی)
- عفونت ها، مانند عفونت های ادراری، به ویژه در افراد سالمند
توهمات شنوایی چگونه درمان می شوند؟
درمان توهمات شنوایی به علت آن بستگی دارد. در صورتی که توهمات شنوایی به صورت موقت و ناشی از مواردی مانند گرسنگی شدید یا کمبود خواب باشند، احتمالا پس از درمان یا برطرف شدن بیماری زمینه ای متوقف می شوند.
داروهایی برای مدیریت توهمات شنوایی
در شرایطی که توهم شنوایی ناشی از بیماری زمینه ای باشد، پزشک می تواند برای درمان آن دارو تجویز کند. برخی از رایج ترین داروها، عبارتند از:
- داروهای اعصاب (ضد روان پریشی) : این داروها ممکن است به کاهش فراوانی و شدت توهمات شنوایی در افراد مبتلا به اختلالات طیف اسکیزوفرنی کمک کنند. داروی ضد روان پریشی کلوزاپین (Clozaril®) موثرترین گزینه برای درمان علائم اسکیزوفرنی از جمله توهم است، اما می تواند عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کند که بر خون بیمار تأثیر می گذارد.
- داروهای روانگردان : داروهای روانگردان، مانند داروهای ضد افسردگی و تثبیت کننده های خلقی، می توانند به درمان توهمات شنوایی در افراد مبتلا به افسردگی شدید یا شیدایی کمک کنند.
روان درمانی (گفتار درمانی) برای توهمات شنوایی
استفاده از روان درمانی (گفتار درمانی) برای توهمات شنوایی برای افراد مبتلا به بیماری های روانی با توهمات شنوایی همراه با مصرف دارو می توانند موثر باشند.
روان درمانی اصطلاحی برای انواع تکنیک های درمانی است که هدف آن کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده است. در این شرایط بیمار باید با یک روانشناس یا روانپزشک مشورت کند. انواع روان درمانی که می تواند به توهمات شنوایی کمک کند عبارتند از:
درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان به بیمار در تغییر تجربه توهمات شنیداری کمک می کند تا در نهایت یاد بگیرد آن را کنترل کند. CBT می تواند در یک محیط فردی یا گروهی ارائه شود.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این نوع درمان شامل پذیرش فعال و دستیابی به اهداف ارزشمند با وجود تجربه توهمات شنیداری است. این روش درمانی می تواند شدت توهمات شنوایی را کاهش دهد و به فرد در کنترل احساساتش کمک کند.
درمان یکپارچه متمرکز بر توهم (HIT): HIT یک گزینه درمانی خاص برای توهمات شنوایی کلامی (شنیدن صداها) است که شامل تکنیک هایی از درمان شناختی رفتاری، آموزش روانی، آموزش مقابله، توانبخشی و دارو می شود. بر مشارکت فعال خانواده، مداخله در بحران (در صورت لزوم) و راهبردهای انگیزشی تخصصی تأکید دارد.
چگونه می توانم توهمات شنوایی را متوقف کنم؟
اگر توهمات شنوایی را فقط زمانی که به خواب می‌روید (توهمات هیپنوگوژیک) تجربه می‌کنید، می توانید برای کاهش علائم خود موارد زیر را تجربه کنید:
- یک برنامه خواب منظم را دنبال کنید.
- از مصرف الکل و برخی داروها اجتناب کنید.
- به اندازه کافی بخوابید و سعی کنید خواب باکیفیتی داشته باشید.
اما برای توقف و یا تسکین توهمات شنیدن صدا ناشی از بیماری های روانی یا عصبی بهتر است با روانپزشک یا پزشک مشورت کنید.
از طرفی هم به غیر از دارو درمانی و گفتار درمانی، تکنیک های دیگری ممکن است به شما در مدیریت و مقابله با آنها کمک کند، از جمله:
- تکنیک های حواس پرتی، مانند گوش دادن به موسیقی با هدفون، ورزش، آشپزی یا انجام یک سرگرمی ممکن است به آرام کردن صداها کمک کند.
- پیوستن به یک گروه حمایتی با سایر افرادی که توهمات شنوایی کلامی را تجربه می کنند.
- کنترل کردن، مانند نادیده گرفتن صداها یا ایستادن در مقابل آنها
سخن آخر
عدم درمان توهمات شنوایی ناشی از یک بیماری روانی می تواند تا حدودی آزار دهنده و حتی خطرناک باشند. این در حالی است که این نوع از توهمات به راحتی با درمان قابل کنترل هستند. برهمین اساس بهتر است هنگام مراجعه به پزشک، همه علائم احتمالی خود را هر چند جزئیی باشند را بگویید. توهمات می تواند باعث ایجاد احساس عصبی، پارانوئید و ترس در شما شود، بنابراین در هر صورت باید علائم خود را جدی بگیرید و به دنبال درمان باشید. درمان توهم شنوایی در برخی شرایط ممکن است ساده و راحت باشد. اگر صداها ناشی از داروهای ضد روان پریشی است، تغییر دوز دارو می تواند در درمان آن موثر و کمک کننده باشد. با این حال، اگر یک اختلال روان‌پریشی مقصر آنچه تجربه می‌کنید باشد، ممکن است به ترکیبی از دارو و روان درمانی نیاز داشته باشید.
آخرین دیدگاه‌ها