بی قراری روانی-حرکتی چیست؟

بی قراری روانی-حرکتی، احساس بی قراری و اضطراب است که باعث می شود فرد، حرکاتی را بدون معنی و مفهوم خاص، انجام دهد. برانگیختگی یا بی قراری روانی-حرکتی، اغلب افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را تحت تأثیر قرار می دهد، اما با عوارض دیگری نیز همراه است که بر سلامت روان یا عملکرد عصبی فرد مبتلا تأثیر می گذارد. این اختلال، ارتباط فیزیکی بین اضطراب و تنش ذهنی است.

این اختلال، می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. برخی از آنها کمتر خفیف، و برخی دیگر، شدید تر بروز پیدا می کنند. این اختلال، شامل حرکات و رفتارهای تکراری، بی هدف یا غیر عمدی است. این حرکات و رفتارها، در پاسخ به احساس بی قراری ناشی از افزایش اضطراب، انجام می شوند.

این مقاله، به بررسی عوارض و رفتارهایی می پردازد که می ‌توانند از علائم بی ‌قراری روانی-حرکتی باشند. همچنین این مقاله بررسی می کند که چه اختلالات خلقی، با بی قراری روانی-حرکتی مرتبط هستند.

علائم بی قراری روانی-حرکتی

علائم آشفتگی یا بی قراری روانی-حرکتی، ممکن است شامل عدم قرار و سکون حرکتی، ناتوانی در کاهش تنش، و افکار آزار دهنده، باشد. بی قراری روانی-حرکتی، می تواند برای افرادی که آن را تجربه می کنند، ناراحت کننده باشد. همچنین این‌ اختلال،‌ ممکن است باعث نگرانی اطرافیان فرد شود.

برای فردی که بیقراری روانی-حرکتی را تجربه می کند، آگاهی از این حرکات، یا فهمیدن اینکه دیگران متوجه آن شده اند، می تواند ناراحت کننده باشد. با این حال، آگاهی از علائم تحریک روانی-حرکتی، به این معنی است که افراد می توانند در صورت ابتلا به این بیماری، از پزشک کمک بگیرند.

افرادی که بیقراری روانی-حرکتی را تجربه می کنند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• عصبانیت
• تحریک پذیری
• اضطراب فزاینده
• ناتوانی در نشستن و سکون
• احساس سفت شدن و انقباض بدن
• ناامیدی در یافتن آرامش و سکون
• عدم توانایی در کاهش تنش و فشار های روانی

این احساسات ممکن است باعث شوند افرادی که بیقراری روانی-حرکتی را تجربه می کنند، رفتارهای زیر را بروز دهند:

• دور یک اتاق قدم بزند.
• دست خود را فشار دهد.
• به پای خود ضربه بزند.
• خیلی سریع صحبت کند.
• به انگشتان خود ضربه بزند.
• اجسام را بدون دلیل حرکت دهد.
• لباس های خود را در آورده و دوباره بپوشد.
• کارها را به طور ناگهانی شروع و متوقف کند.

برای افراد مبتلا، مهم است که توجه داشته باشند که این رفتارها، به خودی خود نگران کننده نیستند. بسیاری از افراد، حرکات یا رفتارهای تکراری را، از روی عادت انجام می دهند. با این حال، فردی که آشفتگی یا بی قراری روانی-حرکتی را تجربه می کند، ممکن است این رفتارها را به گونه ای بروز دهد که به نظر می رسد فرد در شرایط زیر قرار دارد:

• ناامید
• بدون هدف
• اخلاق تند و تیز
• غیر قابل کنترل
• از کوره در رفته
• رفتار های خیلی سریع
• بروز رفتار های تکراری

افرادی که به شدت تحت تأثیر بی قراری روانی-حرکتی قرار می گیرند، ممکن است به گونه ای رفتار کنند که به بدن خود آسیب برساند. از جمله این رفتارها، عبارت اند از:

• داخل گونه خود را می جوند.
• کندن پوست از اطراف لب هایشان و ناخن هایشان
• لب خود را گاز می گیرند، تا جایی که خونریزی کند.

علل بروز بی قراری روانی-حرکتی

افراد، ممکن است علائم روانی حرکتی را تجربه کنند که از خفیف تا شدید، متغیر باشند. همانطور که در یک‌ مطالعه که در سال 2008 انجام شد، ذکر شده است، در افراد مبتلا به اختلالات خلقی، یک پیوند پویا بین خلق و خو و نحوه حرکت آن ها، وجود دارد.

افرادی که علائم بی قراری روانی حرکتی را بروز می دهند، ممکن است دچار تنش ذهنی و اضطراب باشند، که از نظر فیزیکی، به شکل های زیر ظاهر می شوند:

• حرکات سریع یا تکراری
• رفتاری که عمدی نیستند.
• حرکاتی که هیچ هدفی ندارند.

در واقع، این فعالیت ها، از روش های ضمیر ناخودآگاه افراد، برای کاهش تنش است. اغلب افرادی که بیقراری روانی-حرکتی را تجربه می کنند، احساس می کنند که حرکات آن ها عمدی نیست. با این حال، گاهی اوقات، بی قراری روانی-حرکتی، با تنش و اضطراب ذهنی ارتباطی ندارد.

همچنین، در یک مطالعه که در سال 2010 انجام شد، دریافتند که بین تحریک روانی حرکتی و نیکوتین، الکل و وابستگی به مواد مخدر نیز، ارتباط وجود دارد. در موارد دیگر، تحریک روانی حرکتی می تواند توسط داروهای ضد روان پریشی ایجاد شود.

اختلالات مرتبط با بی قراری روانی-حرکتی

بی قراری روانی-حرکتی، نسبتاً شایع است. این‌ اختلال، علامت شایع بروز یافته در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی است. علاوه بر این، می ‌تواند بر افرادی که با طیف وسیعی از بیماری ‌های دیگر مبتلا شده‌ اند، بروز‌ پیدا کند. از جمله این‌ اختلالات،‌عبارت اند از:

• افسردگی
• زوال عقل
• ترک الکل
• کلاستروفوبیا
• روان گسیختگی
• بیماری پارکینسون
• موارد وحشت زدگی
• اختلال اضطراب فراگیر
• آسیب مغزی تروماتیک (TBI)
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

بی قراری روانی-حرکتی در اختلال دوقطبی

بی قراری روانی-حرکتی، یکی از ویژگی های مشترک در میان افراد مبتلا به اختلال دوقطبی است. اختلال دو قطبی، نوعی اختلال خلقی محسوب می شود. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، می توانند سه نوع دوره مختلف به نام های مانیک، مختلط و افسردگی را تجربه کنند.

بی قراری روانی-حرکتی، علامت هر سه نوع دوره است. با این حال، ماهیت آشفتگی روانی-حرکتی، بسته به مرحله ای که در آن بروز پیدا می کند، می ‌تواند تغییر کند:

قسمت شیدایی: بی قراری روانی-حرکتی ممکن است با افکار مسابقه ای همراه باشد. احساس غرق شدن توسط این افکار مسابقه ای، می تواند باعث شود افراد، بدون معنی و مفهوم خاص، حرکت کرده و به سرعت، صحبت کنند. حرکات ناشی از تحریک روانی-حرکتی در یک دوره شیدایی، ممکن است آشفته به نظر برسد.

قسمت عاطفی مختلط: زمانی که فرد ترکیبی از علائم افسردگی و شیدایی را تجربه می کند، در این حالت، به طور ویژه ای، آسیب پذیر است. علاوه بر احساس بی حالی و عدم فعالیت، ممکن است که فرد، احساس تحریک پذیری نیز داشته باشند. این شرایط، می تواند باعث شود که آن ها برای از بین بردن احساسات خود، حرکات تکراری انجام دهند.

قسمت افسردگی: در یک دوره افسردگی، افراد ممکن است به شدت احساس ضعف، ناامیدی و گریه کنند. آن ها ممکن است برخی از حرکات را انجام دهند که این حرکات، نشانه های تحریک روانی-حرکتی هستند. اما ممکن است ناشی از احساس ناامیدی، و نه تحریک پذیری، باشد.

در صورتی که فردی دارای یک بیماری روانی مرتبط با بی قراری حرکتی-روانی باشد، پزشک ممکن است درمان های دارویی را تجویز کند. اگر فردی بیقراری روانی-حرکتی را تجربه کرده و یا فردی را می ‌شناسد که به آن مبتلا است، بهتر است با یک پزشک صحبت کند.

درمان و تشخیص اختلال روانی – حرکتی

پزشک می ‌تواند علت بی ‌قراری روانی حرکتی را تعیین کرده و در مورد بهترین روش مدیریت آن، به شما توصیه کند. هنگامی که تحریک روانی-حرکتی ناشی، از واکنش به مصرف یک دارو باشد، پزشک یک نوع داروی جایگزین را تجویز می کند.

اگر برانگیختگی روانی-حرکتی ناشی از یک اختلال در سلامت روانی فرد باشد، پزشک می تواند به فرد آسیب دیده کمک کند تا درمان های موثر را دریافت کند.

اکثر بیماری های روانی مرتبط با بی قراری روانی-حرکتی، با درمان دارویی، درمان می شوند. نوع داروهای تجویز شده، به شرایط فرد بستگی دارد. درمان هایی که ممکن است به اختلال دوقطبی کمک کنند، شامل تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد روان پریشی هستند.

براساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۳، یک نوع دارو، به نام بنزودیازپین ها نیز، ممکن است به درمان اختلال تحریک روانی-حرکتی، در صورتی که ناشی از روان پریشی باشد، کمک کند. با این حال، در مورد بنزودیازپین ها، خطر وابستگی وجود دارد. سایر اثرات نامطلوب روان پریشی، می تواند بر افرادی که دوقطبی یا اسکیزوفرنی تشخیص داده شده دارند، تأثیر بگذارد.

علاوه بر درمان دارویی، مراجعه به یک درمانگر، می ‌تواند به افراد در مدیریت مشکلات سلامت روانی مرتبط با بی ‌قراری روانی-حرکتی، کمک کند. همچنین، بهره گیری از تغییرات سبک زندگی، ممکن است به فرد کمک کند تا سطح اضطراب خود را کاهش دهند. برخی از این تغییرات مفید، عبارت اند از:

• ورزش منظم
• یوگا و مدیتیشن
• تمرینات تنفس عمیق

هنگامی که در فردی، یک بیماری روانی تشخیص داده می شود، این تغییرات سبک زندگی، بهتر است در کنار دارو های تجویز شده توسط پزشک، انجام شوند.

پیش آگهی بی قراری روانی-حرکتی

احساس ناراحتی ناشی از تحریک روانی-حرکتی، طبیعی است، اما با درمان مناسب، می توان آن را مدیریت کرد. جستجوی روش درمانی برای رفع تحریک روانی-حرکتی، می تواند به فرد کمک کند تا سایر جنبه های سلامت روان خود را نیز، مدیریت کند. آن ها ممکن است تحت تاثیر یک بیماری زمینه ای قرار بگیرند که هنوز تشخیص داده نشده و یا درمان، نشده است.

شروع زود هنگام درمان بی قراری روانی-حرکتی، بهترین راه برای کاهش تأثیر آن، بر زندگی افراد است.

سخن آخر

بی قراری روانی-حرکتی، علامتی است که با طیف وسیعی از اختلالات خلقی مرتبط است. افراد مبتلا به این بیماری، درگیر حرکاتی می شوند که هیچ هدفی ندارند. به عنوان مثال می توان به قدم زدن در اتاق، ضربه زدن به انگشتان پا، یا صحبت کردن سریع اشاره کرد.

تحریک روانی-حرکتی، اغلب با شیدایی یا اضطراب رخ می دهد. این شرایط، اغلب در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دیده می شود. به طور کلی، بی قراری روانی-حرکتی، می تواند ناشی از شرایط دیگری، مانند اختلال استرس پس از سانحه یا افسردگی، نیز، باشد.

افراد مبتلا به آشفتگی روانی-حرکتی، نمی توانند ساکن مانده یا آرام بگیرند. آن ها از حرکت، برای رهایی از تنش و اضطراب استفاده می کنند. اگر دچار آشفتگی روانی-حرکتی هستید، ممکن است مرتباً بی قرار شده، سریع حرکت کرده و یا بدون دلیل و هدف، حرکت کنید.

افرادی که بی قراری روانی-حرکتی دارند، مجموعه ای از رفتارها را بروز می دهند. در صورتی که رفتارهای مرتبط با بی قراری روانی-حرکتی را مشاهده کردید، بهتر است که با یک‌ پزشک‌ تماس بگیرید. شما می توانید علاوه براین که درباره این‌ اختلال، اطلاعات لازم را کسب کنید، بلکه می توانید درباره روش های درمان آن، از پزشک تان سوال بپرسید.

این‌ اختلال، قابل درمان است. مهم این است که پس از مشورت با یک‌ پزشک، روش درمانی مناسب، اتخاذ شود. گاهی اوقات، این اختلال، با سایر بیماری های روانی همراه می شوند. در چنین شرایطی، تمام اقدامات درمانی برای رفع این بیماری ها،‌ به رفع بی قراری روانی-حرکتی کمک خواهند کرد.

منابع: 

https://www.medicalnewstoday.com/articles/319711

https://www.healthline.com/health/psychomotor-agitation