متخصص خواب یا پزشک خواب، پزشكانی هستند كه آموزش های تخصصی و لازم را در زمینه خواب به خصوص در تشخیص و مدیریت اختلالات خواب دارند.
یک پزشک خواب، تجربه کافی را برای مطالعه و درک خواب و نقشی که خواب در سلامت عمومی افراد دارد را کسب کرده است. وی مجاز است طب خواب را برای مراقبت های پزشکی از افراد در هر سنی با انواع مختلف اختلالات خواب انجام دهد.
این اختلالات خواب می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیخوابی (مشکل خوابیدن یا خواب ماندن)
- پاراسومنیا (به عنوان مثال، راه رفتن در خواب)
- آپنه خواب و خروپف (توقف تنفس در هنگام خواب)
- اختلالات حرکت خواب (مانند سندرم پا ها ی بی قرار، تمایل به حرکت دادن پاها هنگام تلاش برای خوابیدن)
بسیاری از اختلالات خواب می توانند تأثیرات جدی و طولانی مدت بر سلامتی شما داشته باشند. اگر در خوابیدن مشکل دارید، اگر خرخر می کنید یا به طور منظم، در طول روز زیاد چرت می زنید، ممکن است اختلال خواب داشته باشید. در این صورت باید برای درمان و تشخیص اختلال خود به متخصص خواب مراجعه کنید. تشخیص به موقع و درمان زودهنگام می تواند به شما کمک کند برنامه ای را برای بهبود خواب و سلامتی خود تنظیم کنید.
پزشکان خواب می توانند روش های درمانی، از جمله داروها و دستگاه های درمانی مانند درمان دستگاه خوراکی یا CPAP برای آپنه خواب را تجویز کنند و حتی بیماران را در صورت لزوم به متخصصان دیگر ارجاع دهند.
متخصصان خواب در چه مراکز فعالیت می کنند؟
خواب، یک منطقه پیچیده از مطالعه و درمان است. تقریباً بر روی تمام سیستم های بدن از جمله سیستم عصبی، سیستم غدد درون ریز و سیستم قلبی عروقی تأثیر می گذارد. به همین دلیل، متخصصان خواب معمولاً از رویه هایی به نام “مراکز خواب” یا “کلینیک خواب” استفاده می کنند که ممکن است شامل سایر متخصصان خواب باشد یا با آنها مشورت کنند.
به عنوان مثال، تکنسین های خواب مجاز به انجام مطالعات خواب و سایر آزمایشات مربوط به تشخیص و مدیریت اختلالات خواب هستند. تکنسین های خواب و متخصصان خواب برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص، به ویژه در مورد اختلالات خواب که نیاز به مشاهده دارند، با هم همکاری می کنند.
اختلالات خواب شایع و گسترده هستند. این رشته هر ساله در حال رشد است. هر ساله پزشکان بیشتری به منظور کمک به درمان مشکلات خواب و بهبود سلامت کلی مردم، به سمت این تخصص گرایش پیدا می کنند.
همچنین به یاد داشته باشید که اختلالات خواب افراد در هر سنی (از جمله نوزادان و کودکان)، و از هر زمینه را در تمام مناطق دنیا تحت تأثیر قرار می دهد.
چه زمانی باید به یک متخصص خواب مراجعه کنید؟
اگر مدت زمان طولانی است که در خوابیدن مشکل دارید، اکنون بهتر است به یک متخصص خواب مراجعه کنید. برخی دیگر از نشانه های خاص که نشان می دهد شما ممکن است دارای اختلال خواب باشید و باید به متخصص خواب مراجعه کنید، عبارتند از:
- اگر با سردرد، درد فک یا درد دیگر از خواب بیدار می شوید.
- شما در طول روز حتی بعد از خواب کامل شبانه، بسیار خسته هستید.
- شما در محل کار، مدرسه یا هنگام رانندگی بیش از حد چرت می زنید یا می خوابید.
- در هنگام خواب، خروپف می کنید، احساس خفگی به شما دست می دهد یا نفس نفس می زنید. هر روز صبح با گلو درد بیدار می شوید.
- تغییر در محیط خواب و عادات (مانند زمان بیدار شدن، ساعت خواب، تختخواب، نور، میزان صدا یا مصرف کافئین) به بهبود کیفیت خواب یا کمیت شما کمک نمی کند.
- هنگام خواب، درست قبل از خواب، یا بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب، حرکات، رفتارها یا سایر پدیده های ناخواسته ای دارید (مانند حرکت دادن پاها به اطراف، صحبت کردن در خواب، فلج خواب و غیره) شاید ندانید که این رفتارها را دارید، اما شریک خواب یا یکی از اعضای خانواده شما ممکن است شاهد وقوع این حوادث باشد.
البته بسیاری از علائم احتمالی دیگر نیز وجود دارد. اما اینها از مهمترین شکایاتی است که افراد مبتلا به اختلالات خواب به پزشکان متخصص خواب مراجعه می کنند. به محض مشاهده الگوی رفتاری یا علائم، به یک متخصص خواب مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و غربالگری هیچ ضرری ندارد. به تعویق انداختن یک تشخیص می تواند سلامتی شما را در معرض خطر قرار دهد.
چرا باید به یک متخصص خواب مراجعه کنیم؟
اگر در واقع شما یک اختلال خواب تشخیص داده نشده دارید، مراجعه به یک متخصص خواب برای حفظ و بهبود سلامت شما امری حیاتی است. در صورت عدم درمان، اختلالاتی مانند آپنه خواب خطر ابتلا به فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، دیابت، افسردگی و افزایش وزن را افزایش می دهد.
همین مسئله را می توان در مورد سایر اختلالات خواب نیز عنوان کرد. خواب ناکافی یا خواب پراکنده (قطع شده) می تواند شما را در معرض برخی از مشکلات جدی سلامتی و یا بیماری ها قرار دهد.
همچنین، تشخیص مناسب اختلال خواب می تواند در نحوه درمان آن موثر باشد. اما یک پزشک بدون آموزش تخصصی و تجربه کافی ممکن است نتواند اختلال شما را به درستی تشخیص دهد. بسیاری از اختلالات خواب به یکدیگر شباهت دارند. برخی دیگر نیز به مشاهده و آزمایش بیشتری نیاز خواهند داشت. یک متخصص خواب آموزش دیده می داند که بیش از 80 نوع اختلال خواب مختلف وجود دارد. این علل می توانند از نظر تشریحی، روانی، عصبی یا مربوط به رژیم غذایی یا داروها متفاوت باشند.
انواع متخصصان خواب کدامند؟
متخصصان خواب در مکان های مختلفی کار می کنند. برخی از آنها در مطب خصوصی فعالیت دارند. دیگران در بیمارستان ها یا مراکز خواب کار می کنند.
یکی از راه های یافتن یک متخصص خواب این است که از پزشک اولیه خود بخواهید شما را به یک متخصص خواب با تجربه ارجاع دهد.
برخی از متخصصان خواب تخصص ویژه ای دارند. آنها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- متخصصان اطفال که اختلالات خواب در کودکان را درمان می کنند.
- روانپزشکان و روانشناسان، که افکار و رفتارهای مربوط به خواب را درمان می کنند.
- متخصصان مغز و اعصاب، که اختلالات مغز و سیستم عصبی را درمان می کنند.
- درمانگران تنفسی، که برای کنترل و درمان اختلالات تنفسی با پزشکان خواب کار می کنند.
- متخصصان گوش و حلق و بینی، که مشکلاتی در گوش، بینی و گلو را که منجر به اختلالات خواب می شود را درمان می کنند.
- دندانپزشکان و جراحان فک و صورت که افراد را برای وسایل دهان و دندان مناسب بررسی می کنند تا مشکلات دهان و فک آنها اصلاح شود.
متخصصان خواب تعدادی از شرایط مختلف را درمان می کنند، از جمله:
- خروپف و OSA یا قطع تنفس در هنگام خواب
- بی خوابی، یا مشکل خوابیدن یا خواب ماندن در طول شب
- ناركولپسي، وضعيتي كه باعث مي شود افراد بطور ناگهاني در طول روز به خواب روند.
- RLS یا اصطلاحات غیرقابل کنترل برای حرکت یا احساساتی در پاها که شما را از خواب بیدار می کند.
چه سوالاتی را باید از یک متخصص خواب بپرسم؟
اگر تصمیم دارید برای اولین بار از یک متخصص خواب برای مشکل خود مشورت بگیرید، بهتر است سوالات زیر را از وی بپرسید:
- آیا من اختلال خواب دارم؟
- چه عاملی باعث وضعیت من شد؟
- چه آزمایشات دیگری باید انجام دهم؟
- خطرات یا عوارض احتمالی شرایط من چیست؟
- آیا من به مطالعه خواب یا آزمایش تشخیصی خاصی نیاز دارم؟
- اگر اولین معالجه ای که انجام دادم جواب نداد چه می شود؟
- چه تغییراتی در سبک زندگی می تواند به بهبود علائم من کمک کند؟
باید به این موضوع توجه داشته باشید که اگر مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، مشکل قلبی یا بیماری ریوی مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) شده اید، باید از نظر یک اختلال خواب ارزیابی شوید. زیرا این شرایط معمولاً با بروز آپنه خواب، همراه هستند.
سخن آخر
بیشتر از یک سوم از آمریکایی ها می گویند که آنها خوب نمی خوابند. این در حالی است که بیشتر بزرگسالان هر شب به 7 تا 9 ساعت خواب احتیاج دارند. خواب مفید نه تنها برای اینکه روز بعد احساس آرامش داشته باشید، بلکه برای سلامتی کلی شما نیز لازم و ضروری است.
خستگی روزانه می تواند نشانه آن باشد که شما یک اختلال خواب مانند بی خوابی یا آپنه انسدادی خواب (OSA) دارید.
یک پزشک عمومی ممکن است مشکل شما را تشخیص داده و آن را معالجه کند یا شما را به یک متخصص خواب معرفی کند. او می تواند دلیل اختلال خواب شما را تشخیص دهد. حتی راه حل هایی را برای کمک به بهبود وضعیت شما پیدا کند.
متخصص خواب، پزشکی است که اختلالات خواب را تشخیص و درمان می کند. اکثر متخصصان خواب در دوره دستیاری در پزشکی داخلی، روانپزشکی، اطفال یا مغز و اعصاب آموزش می بینند. پس از اتمام دوره دستیاری، آنها یک برنامه بورسیه پزشکی خواب را به پایان می رسانند.
روانشناسان خواب، گروه دیگری از متخصصین خواب هستند، که بر روی مسائل ذهنی و رفتاری تمرکز می کنند که به رفع و بررسی مشکلات خواب کمک خواهد کرد. علاوه بر آن، متخصصان گوش و حلق و بینی، ممکن است روش هایی را انجام دهند که برخی از مشکلات خواب را برطرف می کند. مانند ترمیم مشکلات ساختاری بینی، دهان یا گلو که باعث خروپف و OSA می شوند.
آخرین دیدگاه‌ها