اپیدیدیمیت التهابی از لوله کویل (اپیدیدیم) در قسمت پشت بیضه است که اسپرم را ذخیره و حمل می کند. مردان در هر سنی ممکن است به بیماری اپیدیدیمیت مبتلا شوند. وقتی این لوله متورم شود، می تواند باعث درد و تورم در بیضه ها گردد. اپیدیدیمیت می تواند مردان را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر در مردان بین 14 تا 35 سال دیده می شود. این بیماری معمولاً در اثر عفونت باکتریایی یا بیماری مقاربتی (STD) مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد می شود. این وضعیت معمولاً با آنتی بیوتیک بهبود می یابد. البته گاهی اوقات، بیضه نیز ملتهب می شود که به این وضعیت بیماری اپیدیدیمو-ارکیتیت گفته می شود.
علائم اپیدیدیمیت
بیماری اپیدیدیمیت در مردان منجر به بروز علائم زیر می شود:
- معمولاً تب
- خون در مایع منی
- ترشح از آلت تناسلی مرد
- التهاب، قرمزی و داغ شدن کچلی
- درد یا ناراحتی در ناحیه تحتانی شکم یا لگن
- ادرار دردناک یا نیاز فوری یا مکرر به ادرار کردن
- درد و حساسیت بیضه، معمولاً از یک طرف که معمولاً به تدریج بروز می کند.
اپیدیدیمیت مزمن
اپیدیدیمیت که بیش از شش هفته طول بکشد یا دوباره عود کند و برگردد، مزمن محسوب می شود. علائم بیماری اپیدیدیمیت مزمن ممکن است به تدریج ظاهر شود. بعضی اوقات علت اپیدیدیمیت مزمن تشخیص داده نمی شود. اپیدیدیمیت حاد شش هفته یا کمتر طول می کشد. در بیشتر موارد اپیدیدیمیت حاد، بیضه ها نیز ملتهب هستند. به این بیماری اپیدیدیمو-ارکیت گفته می شود.
تشخیص اینکه آیا بیضه، اپیدیدیم یا هر دو ملتهب هستند دشوار است. به همین دلیل است که اصطلاح اپیدیدیمو-ارکیت معمولاً استفاده می شود. بر اساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) منبع مورد اعتماد، سوزاک و کلامیدیا شایعترین علت در مردان 35 ساله یا کمتر است. از طرف دیگر اپیدیدیمیت مزمن شش هفته یا بیشتر طول می کشد. علائم شامل ناراحتی یا درد در کیسه بیضه، اپیدیدیم یا بیضه ها است. این ممکن است در اثر واکنش های گرانولوماتوز ایجاد شود که می تواند منجر به کیست یا کلسیفیکاسیون شود.
زمان ضرورت مراجعه به پزشک
مردان هرگز نباید درد یا تورم اسکروتوم را نادیده بگیرند. این وضعیت می تواند به دلیل تعدادی از شرایط ایجاد شود. این بیماری در برخی شرایط برای جلوگیری از آسیب دائمی نیاز به درمان فوری دارند. درد اسکروتوم شدید در مردان نیاز به مراجعه فوری به مراکز درمانی دارد. مردان بهتر است در شرایطی که در هنگام ادرار کردن از آلت تناسلی یا درد خود ترشح دارند، به پزشک مراجعه کنند.
علت اپیدیدیمیت
STIیک علت شایع اپیدیدیمیت است. سوزاک و کلامیدیا شایع ترین هستند. این عفونت ها باعث ایجاد عفونت در مجرای ادرار می شوند. این عفونت ها گاهی اوقات از طریق مجاری رگ به اپیدیدیم یا بیضه منتقل می شوند تا در آنجا عفونت ایجاد کنند. عفونت های منتقله از طریق جنس غیر عفونی، مانند عفونت های ناشی از عفونت ادراری یا سل، می توانند از مجرای ادرار یا سایر قسمت های بدن عبور کرده و التهاب اپیدیدیم را آلوده یا ایجاد کنند.
اپیدیدیمیت می تواند علت های زیادی داشته باشد، از جمله:
STI ها سوزاک و کلامیدیا شایعترین علل اپیدیدیمیت در مردان جوان و دارای فعالیت جنسی است.
- ضربه. یک آسیب کشاله ران می تواند باعث اپیدیدیمیت شود.
- بیماری سل. به ندرت، اپیدیدیمیت می تواند ناشی از عفونت سل باشد.
- ادرار در اپیدیدیمیس (اپیدیدیمیت شیمیایی). این حالت هنگامی اتفاق میفتد که ادرار احتمالاً به دلیل بلند شدن یا فشار شدید به سمت عقب به داخل اپیدیدیم جریان یابد.
- سایر عفونت ها. باکتری های دستگاه ادراری یا عفونت پروستات ممکن است از محل آلوده به اپیدیدیم انتشار یابد. همچنین، عفونت های ویروسی، مانند ویروس اوریون، می تواند منجر به اپیدیدیمیت شود.
عوامل خطر اپیدیدیمیت
شایعترین علت اپیدیدیمیت، STI است، به ویژه سوزاک و کلامیدیا. با این حال، اپیدیدیمیت همچنین می تواند توسط یک عفونت منتقل نشده از طریق جنس، مانند عفونت مجاری ادراری (UTI) یا عفونت پروستات ایجاد شود.
در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اپیدیدیمیت باشید:
- سابقه STI
- رابطه جنسی بدون کاندوم
- رابطه جنسی با شریک زندگی مبتلا به STI
عوامل خطر برای اپیدیدیمیت غیر منتقله شامل موارد زیر است:
- استفاده از داروی قلب به نام آمیودارون
- سابقه عفونت های پروستات یا مجاری ادراری
- آلت تناسلی غیر طبیعی و یا ناهنجاری آناتومیک دستگاه ادراری
- بزرگ شدن پروستات که خطرعفونت مثانه و اپیدیدیمیت را افزایش می دهد.
- سابقه روش های پزشکی که بر مجاری ادراری تأثیر می گذارد، مانند قرار دادن سوند ادرار
اپیدیدیمیت کودکان
کودکان می توانند مانند بزرگسالان به اپیدیدیمیت مبتلا شوند، اگرچه احتمالاً التهاب علت دیگری دارد.
علل شایع اپیدیدیمیت در کودکان عبارتند از:
- پیچش اپیدیدیم
- ضربه مستقیم
- ریفلاکس ادرار به اپیدیدیم
- عفونت ادراری که به مجرای ادرار و اپیدیدیم انتشار می یابد.
علائم اپیدیدیمیت در کودکان عبارتند از:
- تب
- ترشح از مجرای ادرار
- ناراحتی در لگن یا پایین شکم
- قرمزی یا حساسیت کیسه بیضه
- درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
درمان اپیدیدیمیت کودکان به علت اصلی بیماری بستگی دارد. در بسیاری از دلایل، این بیماری ممکن است خود به خود برطرف شود، به کمک مسکن ها و مسکن ها مانند ایبوپروفن. در یک عفونت باکتریایی، مانند عفونت ناشی از عفونت ادراری، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود. همچنین به کودکان توصیه می شود در هنگام نیاز به دستشویی از نگه داشتن آن خودداری کنند و آب بیشتری بنوشند.
عوارض اپیدیدیمیت
عوارض اپیدیدیمیت شامل موارد زیر است:
- اپیدیدیمو-ارکیت
- اپیدیدیمیت مزمن
- مرگ بافت بیضه
- جمع شدن بیضه ها
- عفونت پر از چرک (آبسه) در داخل خلسه
- فیستول یا یک مسیر غیرطبیعی در کیسه بیضه
- کاهش باروری، البته این موارد به ندرت رخ می دهد.
تشخیص اپیدیدیمیت
مردان، باید برای محافظت در برابر STI هایی که باعث ایجاد اپیدیدیمیت می شوند، رابطه جنسی مطمئنی داشته باشند. در شرایطی که آنها به عفونت های مکرر مجاری ادراری یا سایر عوامل خطرزای اپیدیدیمیت مبتلا هستند، پزشک ممکن است روش های دیگری برای جلوگیری از بازگشت بیماری در نظر بگیرد.
پزشک غدد لنفاوی بزرگ شده در کشاله ران و بیضه بزرگ شده در بیمار را معاینه می کند. پزشک همچنین ممکن است معاینه رکتوم را انجام دهد تا بزرگ شدن یا حساسیت پروستات را بررسی کند.
آزمایشاتی که پزشک می تواند برای تشخیص بیماری توصیه کند، عبارتند از:
- آزمایش ادرار و خون.نمونه ادرار و خون بیمار از نظر ناهنجاری ها، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
- غربالگری STI . در این روش سواب باریک در انتهای آلت تناسلی وارد می شود تا نمونه ای از ترشحات از مجرای ادرار بیمار بدست آید. نمونه در آزمایشگاه برای سوزاک و کلامیدیا بررسی می شود.
- سونوگرافی.این آزمایش تصویربرداری ممکن است برای رد کردن پیچ خوردگی بیضه استفاده شود. سونوگرافی با داپلر رنگی می تواند تشخیص دهد که آیا جریان خون به بیضه پایین تر از حد طبیعی است که نشان دهنده پیچ خوردگی است، یا بالاتر از حد طبیعی است که به تأیید تشخیص اپیدیدیمیت کمک می کند.
پیش آگهی اپیدیدیمیت
بیشتر موارد اپیدیدیمیت حاد با استفاده ازآنتی بیوتیک با موفقیت درمان می شود. معمولاً هیچ مشکلی در درازمدت جنسی یا تولید مثل وجود ندارد. اما عفونت می تواند در آینده برگردد. همچنین ممکن است عوارضی رخ دهد، اما این موارد به ندرت رخ می دهد.
درمان اپیدیدیمیت
آنتی بیوتیک ها برای درمان اپیدیدیمیت باکتریایی و اپیدیدیمو-ارکیتیت لازم هستند. اگرعلت بیماری، عفونت باکتریایی STI باشد، شریک جنسی بیمار نیز به درمان نیاز دارد. برای اطمینان از از بین رفتن عفونت، کل دوره آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک را، حتی اگر علائم برطرف هم شده باشند، باید طی شود. به طور کلی بیمار باید در طی 48 تا 72 ساعت از شروع یک آنتی بیوتیک احساس بهتری داشته باشد. استراحت، حمایت از اسکروتوم با تسمه ورزشی، استفاده از بسته های یخ و مصرف داروهای ضد درد می تواند به رفع ناراحتی کمک کند.
احتمالاً پزشک برای بررسی اینکه عفونت از بین رفته است، جلسات درمانی پیگیری را توصیه می کند.
عمل جراحی
اگر آبسه تشکیل شده باشد، برای تخلیه آن ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. بعضی اوقات، تمام یا بخشی از اپیدیدیمیس نیاز به برداشتن جراحی (اپیدیدیمکتومی) دارد. اگر اپیدیدیمیت ناشی از ناهنجاریهای جسمی باشد، ممکن است جراحی نیز در نظر گرفته شود.
سبک زندگی و داروهای خانگی اپیدیدیمیت
اپیدیدیمیت معمولاً باعث درد قابل توجه و زیادی می شود. بیماران می توانند برای رفع ناراحتی های خود راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:
- در رختخواب استراحت کنند.
- از نگهدارنده یا حامی استفاده کنند.
- دراز بکشند تا ناحیه اسکروت بلند شود
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری شود.
- بضه را با کیسه های آب سرد ماساژ دهند.
- تا زمان رفع عفونت، از برقراری رابطه جنسی خودداری شود.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
پزشک در صورت تشخیص این بیماری می تواند بیمار را به یک پزشک متخصص در زمینه ادرار (اورولوژی) ارجاع دهد. در هنگام مراجعه به پزشک، بیمار می تواند برای آمادگی بیشتر، موارد زیر را یادداشت کند:
- علائمی که بیمار آن را تجربه کرده و زمان شروع آن
- اطلاعات اصلی پزشکی از جمله سابقه بیماری های مقاربتی
- تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که فرد مصرف می کند از جمله دوز
برخی از سؤالاتی که بیمار باید در مورد بیماری خودش از پزشک بپرسد، عبارتند از:
- به چه تست هایی نیاز دارم؟
- چه گزینه های درمانی وجود دارد؟
- آیا باید فعالیت جنسی را محدود کنم؟
- چه مدت طول می کشد تا حال من بهتر شود؟
- آیا شریک زندگی من باید برای STI آزمایش شود؟
- محتمل ترین علایم من چیست؟ آیا علل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- من مشکلات پزشکی دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه آنها را با هم مدیریت کنم؟
احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی می پرسد، از جمله:
- علائم شما چقدر شدید است؟
- آیا شما صدمه به کشاله ران دارید؟
- آیا در حین مقاربت یا هنگام انزال درد دارید؟
- آیا علائم شما ثابت هستند یا گاه به گاه رخ می دهند؟
- آیا به بیماری پروستات یا عفونت ادراری مبتلا شده اید؟
- آیا ترشح از آلت تناسلی یا خون در مایع منی شما وجود دارد؟
- فکر می کنید چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
- آیا هنگام ادرار ادرار درد دارید یا نیاز مکرر یا فوری به ادرار کردن دارید؟
- آیا شما یا شریک زندگی تان برای STI آزمایش شده اید یا تحت درمان قرار گرفته اید؟
- آیا جراحی در مجرای ادراری یا نزدیکی شما انجام شده است، یا جراحی که نیاز به وارد کردن سوند داشته باشد؟
به خاطر داشته باشید:
در حالی که منتظر قرار ملاقات خود هستید، از تماس جنسی که می تواند شریک زندگی شما در معرض ابتلا به STI قرار دهد، از جمله مقاربت جنسی، رابطه جنسی دهانی و هرگونه تماس پوستی به پوست با دستگاه تناسلی خود، خودداری کنید. به شریک جنسی یا شرکای جنسی خود در مورد علائم و نشانه های خود اطلاع دهید تا آنها نیز به دنبال آزمایش باشند.
آخرین دیدگاه‌ها