آپنه خواب

آپنه خواب یا قطع تنفس در خواب SLEEP APNEA نوعی، اختلال خواب است که در آن نفس کشیدن به طور مکرر قطع می شود. اگر با صدای بلند خروپف می کنید و یا حتی بعد از یک خواب کامل احساس خستگی می کنید، ممکن است دچار قطع تنفس در خواب شده باشید.

انواع آپنه خواب

انواع اصلی قطع تنفس در خواب عبارتند از:

آپنه انسدادی خواب

شکل رایج تری که هنگام شل شدن عضلات گلو ایجاد می شود.

آپنه خواب مرکزی

زمانی رخ می دهد که مغز سیگنال های مناسب را به عضلات کنترل کننده تنفس ارسال نمی کند.

آپنه خواب پیچیده

زمانی اتفاق میفتد که فرد دچار آپنه خواب انسدادی و خواب آپنه مرکزی است.

اگر فکر می کنید ممکن است دچار قطع تنفس در خواب شوید، به پزشک مراجعه کنید. درمان می تواند علائم را کاهش داده و از بروز مشکلات قلبی و سایر عوارض آن جلوگیری کند.

علائم آپنه خواب

علائم آپنه های خواب انسدادی و مرکزی مشابه هستند، گاهی اوقات تشخیص نوع بیماری مشکل است.

شایع ترین علائم و نشانه های  آپنه انسدادی و مرکزی شامل موارد زیر است:

• خروپف بلند
• قطعی نفس
• مشکل در خواب
• سردرد صبحگاهی
• بیدار شدن با دهان خشک
• مشکل در تمرکز در بیداری
• خواب آلودگی بیش از حد در روز (هایپرسومیا)
• تحریک پذیری

خروپف با صدای بلند می تواند یک مشکل جدی را نشان دهد، اما همه کسانی که قطع تنفس در خواب دارند خروپف نمی کنند.

علت آپنه خواب

علت آپنه خواب انسدادی

آپنه خواب انسدادی، زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه های پشت گلو شل شوند. با تنگی و یا انسداد مجرای هوا باعث کاهش سطح اکسیژن در خون می شود. مغز ناتوانی شما در تنفس را حس می کند و به طور خلاصه شما را از خواب بیدار می کند تا بتوانید مجاری هوایی خود را مجدداً باز کنید. ممکن است شما خروپف کنید یا احساس خستگی به شما دست دهد. این روند می تواند پنج تا 30 بار یا بیشتر در هر ساعت، در تمام شب تکرار شود و باعث اختلال خواب شود.

علت آپنه خواب مرکزی

آپنه خواب مرکزی کمتر دیده می شود و زمانی رخ می دهد که مغز نتواند سیگنال ها را به عضلات تنفسی شما منتقل کند. احتمال دارد با تنگی نفس از خواب بیدار شوید و یا با خوابیدن مشکل داشته باشد.

عوامل خطر آپنه خواب

قطع تنفس در خواب می تواند بر همه، حتی کودکان تأثیر بگذارد.

عوامل خطر آپنه خواب انسدادی

عواملی که خطر ابتلا به قطع تنفس در خواب انسدادی را افزایش می دهند عبارتند از:

اضافه وزن

• چاقی خطر ابتلا به قطع تنفس در خواب را به شدت افزایش می دهد. رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی می توانند مانع تنفس شوند.

دور گردن

• افراد با گردن ضخیم تر ممکن است راه های هوایی تنگ تری داشته باشند.

تنگی گلو

• ممکن است گلو باریک داشته باشید. لوزه ها یا آدنوئیدها به ویژه در کودکان می توانند مجاری هوایی را تنگ و مسدود کنند.

جنسیت

• قطع تنفس در خواب در مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان دیده می شود. اما، در صورت اضافه وزن زنان خطر ابتلا به آپنه را افزایش می دهند و به نظر می رسد خطر آن ها نیز پس از یائسگی بیشتر می شود. آپنه خواب در بزرگسالان مسن به طور قابل توجهی افزایش می یابد.

سابقه خانوادگی

• داشتن اعضای خانواده با قطع تنفس در خواب ممکن است خطر شما را افزایش دهد.

استفاده از الکل یا آرام بخش ها

• الکل و آرامبخش ها، ماهیچه ها را در گلو شما شل می کنند و باعث بدتر شدن قطع تنفس در خواب می شوند.

مصرف سیگار

• افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افرادی که سیگاری نمی کشند، دچار قطع تنفس در خواب هستند. استعمال سیگار باعث افزایش التهاب و جمع شدن مایعات در مجاری هوایی فوقانی می شود.

گرفتگی بینی

• اگر در تنفس از طریق بینی خود مشکلی دارید بیشتر احتمال دارد که دچار قطع تنفس در خواب شوید.

عوامل خطر آپنه خواب مرکزی

عوامل خطر این نوع از قطع تنفس در خواب علاوه بر سن و جنسیت شامل موارد زیر است:

اختلالات قلبی

• وجود نارسایی احتقانی قلب خطر قطع تنفس در خواب مرکزی را افزایش می دهد.

استفاده از دارو های ضد درد یا مواد مخدر

• داروهای مخدر، به ویژه داروهای طولانی مدت مانند متادون، خطر ابتلا به آپنه خواب مرکزی را افزایش می دهد.

سکته مغزی

• • سکته مغزی خطر ابتلا به آپنه خواب مرکزی یا آپنه خواب مرکزی ناشی از درمان را افزایش می دهد.

سکته مغزی

عوارض آپنه خواب

قطع تنفس در خواب یک وضعیت پزشکی جدی است و عوارض آن شامل موارد زیر است:

خستگی روزانه

• بیداری های مکرر مرتبط با آپنه خواب، خواب طبیعی را مختل می کند و باعث خواب آلودگی شدید روز، خستگی و تحریک پذیری می شود.

عدم تمرکز

• ممکن است قطع تنفس در خواب باعث عدم تمرکز شود. برای همین افرادی که دچار قطع تنفس در خواب هستند، خطر بروز حوادث وسایل نقلیه موتوری و محل کار را افزایش می دهد.

اختلال خلقی یا افسردگی

• احساس خستگی سریع فرد با کوچکترین فعالیت بدنی خسته می شود.

اختلال علملکرد

• کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی یا مشکلات رفتاری داشته باشند.

فشار خون بالا یا مشکلات قلبی

کاهش ناگهانی سطح اکسیژن خون که در طول آپنه خواب اتفاق می افتد، فشار خون را افزایش داده و سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار می دهد. داشتن آپنه انسدادی در خواب خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد.

آپنه انسدادی خواب ممکن است خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان قلب غیر طبیعی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد.

دیابت نوع 2

داشتن قطع تنفس در خواب خطر ابتلا به مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

عوارض داروها و جراحی که در درمان قطع تنفس در خواببه کار می برند.

آپنه انسدادی خواب نیز با برخی از داروهای خاص و بیهوشی عمومی تداخل دارد. افراد مبتلا به قطع تنفس در خواب ممکن است بعد از عمل جراحی بزرگ دچار عوارض شوند زیرا مستعد ابتلا به مشکلات تنفسی هستند.

قبل از عمل جراحی، در مورد قطع تنفس در خواب خود و نحوه درمان آن با پزشک مشورت کنید.

 مشکلات کبدی

افراد مبتلا به آپنه خواب به احتمال زیاد در آزمایشات عملکرد کبد نتایج غیر طبیعی دارند و کبد آن ها به احتمال زیاد علائم زخم (بیماری کبد چرب غیر الکلی) را نشان می دهد.

علاوه بر همه مشکلات، خروپف با صدای بلند می تواند برای اطرافیانی که در نزدیکی شما می خوابد مشکل ساز باشد.

تشخیص آپنه خواب

پزشک بر اساس علائم و سابقه خواب، شما را ارزیابی کند.

آزمایشات تشخیص آپنه خواب شامل موارد زیر است:

پلی سومونوگرافی شبانه

در طول پلی سومونوگرافی شبانه، شما به وسایلی مانند مانیتور فعالیت قلب، ریه و مغز، الگوهای تنفس، حرکات بازو و پا و میزان اکسیژن خون در هنگام خواب را اندازه گیری می کند، متصل می شوید.

 آزمایش خواب در منزل

پزشک می تواند آزمایش های ساده ای را برای شما ارائه دهد تا در خانه برای تشخیص آپنه خواب استفاده کنید. این آزمایشات معمولاً ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفس شما را اندازه می گیرند. اگر نتایج غیر طبیعی باشد، پزشک آزمایشات بیشتری را تجویز کند. حتی ممکن است اگر نتایج اولیه شما طبیعی باشد، پلی سومونوگرافی را توصیه می کند. اگر دچار انسداد خواب انسدادی هستید، پزشک شاید شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد تا انسداد بینی یا گلو را رد یا تایید کند. ارزیابی یک متخصص قلب یا متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای جستجوی دلایل آپنه خواب مرکزی لازم باشند.

درمان آپنه خواب

در موارد خفیف تر آپنه خواب، پزشک فقط تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن یا ترک سیگار را توصیه می کند. اگر این اقدامات علائم شما را بهبود ندهد یا اگر آپنه شما متوسط تا شدید باشد، تعدادی از درمان های دیگر در دسترس است. برخی از دستگاه ها می توانند به باز کردن راه هوایی کمک کنند. در موارد دیگر، ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

روش های درمانی

فشار مستمر راه هوایی مثبت (CPAP)

اگر دچار آپنه خواب متوسط و شدید هستید، ممکن است در هنگام خواب از دستگاهی که فشار هوا را از طریق ماسک تأمین می کند، استفاده کنید. با استفاده از CPAP، فشار هوا تا حدودی از هوای اطراف بیشتر است و برای باز نگه داشتن سوراخ های راه هوایی فوقانی کافی است و از بروز آپنه و خروپف جلوگیری می کند. اگر چه CPAP رایج ترین و قابل اعتمادترین روش برای درمان آپنه خواب است، اما برخی از افراد آن را ناراحت کننده می دانند. اما با تمرین بیشتر افراد یاد می گیرند فشار تسمه ها را بر روی ماسک تنظیم کنند تا استفادده از دستگاه برای آن ها راحت تر شود. علاوه بر این، اگر در صورت استفاده از دستگاه هنوز خروپف می کنید، با پزشک تماس بگیرید. ممکن است لازم باشد تنظیمات فشار دستگاه CPAP بررسی شود.

CPAP خودکار

اگر استفاده از دستگاه CPAP برای شما مشکل باشد، می توانید از نوع دیگری از دستگاه فشار هوایی استفاده کنید که فشار را هنگام خواب به طور خودکار تنظیم می کند. واحدهایی که فشار هوای مثبت دو طرفه دارند (BPAP) در دسترس هستند. این ها فشار بیشتری را هنگام استنشاق ایجاد می کنند.تعدادی دستگاه در دندان پزشکی ها در دسترس هستند. اما شاید مجبور باشید برای تشخیص بهترین دستگاه ها متناسب شرایط خودتان، چند نوع دستگاه را امتحان کنید.

 عمل جراحی

جراحی معمولاً تنها پس از عدم موفقیت سایر روش های درمانی، گزینه ای مناسبی است. به طور کلی، حداقل یک آزمایش سه ماهه برای بررسی سایر گزینه های درمانی قبل از جراحی به شما پیشنهاد می شود. با این حال، برای تعداد کمی از افراد با مشکلات خاص در ساختار فک، جراحی گزینه اول می باشد.

گزینه های جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

برداشتن بافت

در طی این روش پزشک بافت را از قسمت پشت دهان و بالای گلو خارج می کند. لوزه ها و آدنوئید (لوزه سوم) شما نیز معمولاً برداشته می شوند. این نوع جراحی ممکن است در جلوگیری از لرزش ساختارهای گلو و ایجاد خروپف موفق باشد. اما نسبت به CPAP کمتر موثر است و درمان قابل اعتماد برای آپنه انسدادی خواب محسوب نمی شود.

اگر نتوانید CPAP  را تحمل کنید، برداشتن بافت های پشت گلو با پرتودرمانی می تواند گزینه مناسبی باشد.

انقباض بافت

در روش انقباض بافت با استفاده از انرژی، بافت را در قسمت پشت دهان و گلو کوچک می شود. انقباض بافت ممکن است برای آپنه خواب خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار گیرد. یک مطالعه نشان داد که انقباض بافت اثرات شبیه به حذف بافت دارد، اما خطرات جراحی آن کمتر است.

جابجایی فک

فک شما از بقیه استخوان های صورت شما به جلو جا به جا می شود.

جابجایی فک باعث می شود فضای پشت زبان و کام نرم بزرگ تر شده و احتمال انسداد کمتر شود.

روش جابجایی فک به پیشرفت فک بالا هم معروف است.

کاشت ایمپلنت

بعد از بی حسی موضعی با جراحی میله های پلاستیکی در کام نرم کاشته می شوند. تحقیقات بیشتری برای تعیین چگونگی عملکرد ایمپلنت ها لازم است.

تحریک عصب

تحریک عصب به جراحی نیاز دارد. افزایش تحریک باعث می شود تا زبان در موقعیتی قرار گیرد که راه هوایی را باز نگه دارد. تحقیقات بیشتری لازم است.

ایجاد یک گذرگاه هوایی جدید (تراکئوستومی)

 در صورت عدم موفقیت سایر درمان ها و داشتن آپنه خواب شدید و جدی، ممکن است به جراحی تراکئوستومی نیاز داشته باشید. در این روش، جراح برشی را در گردن شما ایجاد کرده و یک لوله فلزی یا پلاستیکی را از انتقال می دهد که بتوانید از طریف آن نفس بکشید.

درمان های خانگی آپنه خواب

در بعضی موارد، مراقبت از خود می تواند راهی برای مقابله با آپنه انسدادی خواب و احتمالاً آپنه خواب مرکزی باشد.

این راهکارها را رعایت کنید:

• حتی کاهش وزن کم ممکن است به تسکین تنگی گلوی شما کمک کند. در برخی موارد، اگر به وزن سالم برسید، ممکن است آپنه خواب برطرف شود، اما اگر دوباره چاق شوید، می تواند آپنه خواب برگردد.
• ورزش منظم می تواند به کاهش علائم انسداد خواب حتی بدون کاهش وزن کمک کند. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته 30 دقیقه فعالیت متوسط مانند پیاده روی سریع داشته باشید.
• از مصرف الکل و برخی از داروهای خاص مانند آرام بخش و قرص های خواب خودداری کنید.
• به جای پشت خود، روی طرف یا شکم خود بخوابید. خوابیدن روی پشت باعث می شود زبان و کام نرم شما در قسمت پشت گلو شما قرار بگیرند و راه هوایی را مسدود کند.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

اگر شما یا شریک زندگی تان مشکوک به آپنه خواب هستید، به پزشک مراجعه کنید.

لیستی از علائم و اطلاعات شخصی اصلی، از جمله سابقه خانوادگی خود تهیه کنید.

تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید از جمله دوز آن ها را یادداشت کنید.

در مورد آپنه خواب، برخی از سؤالاتی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:

• چه درمانی وجود دارد؟
• محتمل ترین علایم من چیست؟
• آیا شرایط من احتمالاً موقت یا طولانی است؟
• به نظر شما کدام روش درمانی برای من مناسب است؟
• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟

احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی می کند، از جمله:

• علائم شما چقدر شدید است؟
• آیا هنگام خواب نفس تان متوقف می شوند؟
• شریک زندگی شما علائم شما را چگونه توصیف می کند؟
• چه عاملی باعث بهترشدن و بدتر شدن علائم شما می شود؟