تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:
انواع آزمایش خون، به مطالعه خون و تأثیر آن بر بیماری و سلامت کلی شما اشاره دارد. ما در این مقاله سعی کرده ایم 10 مورد از مهمترین آزمایشات خون را بررسی کنیم. هماتولوژیست ها، اختلالات خونی مختلف را مطالعه می کنند و تحقیقاتی را برای درک نقش خون در بدن انجام می دهند. هماتولوژی نه تنها گلبول‌های سفید و قرمز بلکه پلاکت‌ها، مغز استخوان، رگ‌های خونی، طحال، غدد لنفاوی و تمام پروتئین‌های دخیل در لخته شدن و خونریزی را نیز پوشش می‌دهد.
تجویز آزمایشات خون شناسی، در درمان بیماری های خونی کاملا رایج است. بیمارانی که به درمان کم خونی و همچنین درمان سرطان خون نیاز دارند، به آزمایشات هماتولوژی منظم نیاز دارند. درمان هموفیلی نیز شامل این آزمایشات است. آزمایشات هماتولوژی می تواند هم به عنوان ابزار تشخیصی و هم به عنوان معیار اثربخشی برای این درمان ها مورد استفاده قرار گیرد. بیایید در این مقاله مهمترین آزمایشات خون شناسی را بررسی کنیم و ببینیم در چه مواردی متخصصین پزشکی آنها را تجویز می کنند.
شمارش کامل خون
شمارش کامل خون (CBC) به عنوان مهمترین و رایج ترین آزمایش خون شناخته می شود. این یک تست خون است که سلامت کلی بیمار را ارزیابی می کند. می توان از آن برای تشخیص چندین اختلال مختلف از جمله لوسمی، عفونت و کم خونی استفاده کرد.
این آزمایش ها چندین جنبه مختلف خون را بررسی می کنند. این شامل اندازه گیری میزان گلبول های سفید، گلبول های قرمز، هموگلوبین و پلاکت ها در ترکیب خون بیمار است. علاوه بر این، نسبت پلاسما به گلبول های قرمز را اندازه گیری می کنند. اگر نتایج هر یک از این آزمایشات غیرعادی باشد، هماتولوژیست می تواند با توجه به این نتایج غیرطبیعی، بیماری زمینه ای بیمار را به راحتی تشخیص دهد.
شمارش کامل خون به دلایل مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر اینکه یک ابزار تشخیصی هستند، می‌توان از آنها برای بررسی سلامت کلی در طول یک معاینه معمول، نظارت بر وضعیت پزشکی مزمن یا نظارت بر درمان پزشکی در حال انجام استفاده کرد.
اگر بیمار در حال بهبودی از شرایط پزشکی مانند سرطان است، پزشک ممکن است به طور دوره‌ای آزمایشات کامل خون را تجویز کند تا مطمئن شود که سرطان قابل برگشت نباشد.
شمارش کامل خون، آزمایش خون ناشتا نیست. با این حال، اگر پزشک به اطلاعات بیشتری از نمونه نیاز داشته باشد، ممکن است به بیمار توصیه شود که برای انجام آن ناشتا باشد.
آزمایش شیمی خون
آزمایش شیمی خون یکی دیگر از مهمترین آزمایش خون است که مواد شیمیایی موجود در نمونه خون را اندازه گیری می کند. این آزمایش به یافتن ناهنجاری‌ها در سطوح شیمیایی کمک می‌کنند و عملکرد اندام های بدن را مورد ارزیابی قرار می دهد.
این آزمایش ها گاهی اوقات پانل های شیمی نامیده می شوند. انواع مختلفی از آزمایشات شیمی موجود است و آزمایشی که پزشک استفاده می کند بسته به شرایط بیمار ممکن است فرق داشته باشد. پزشک ممکن است مواد معدنی، ویتامین ها، پروتئین ها، قندها، هورمون ها، لیپیدها، الکترولیت ها، آنزیم ها یا هر ترکیبی از آنها را اندازه گیری کند.
- الکترولیت مواد معدنی از جمله بی کربنات، فسفات، منیزیم، پتاسیم، سدیم و کلرید را اندازه گیری می کنند.
- کلیوی عملکرد کلیه ها را با مشاهده میزان کراتینین و نیتروژن اوره خون در خون بیمار اندازه گیری می کنند.
- متابولیک پایه هم الکترولیت و هم کلیه را می گیرند و کلسیم و گلوکز بیمار را نیز اندازه گیری می کنند.
- متابولیک جامع همه این اندازه گیری ها را انجام می دهند و همچنین شامل تست عملکرد کبد می شوند.
آزمایشات شیمی خون برای تشخیص شرایط، نظارت بر درمان در حال انجام، و اندازه گیری عملکرد اندام هایی مانند تیروئید، کبد و کلیه ها استفاده می شود.
آزمایش آنزیم خون
آزمایش آنزیم خون، می تواند یک ابزار تشخیصی حیاتی در طول یک اورژانس پزشکی باشد. آزمایشات آنزیمی قلبی، برای تعیین اینکه آیا بیمار دچار حمله قلبی شده است یا در حال حاضر دارد استفاده می شود. این آزمایش ممکن است برای افرادی که علائم انسداد شریان دارند نیز انجام شود. علائم انسداد شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف و خستگی، سرگیجه، پوست سرد و لطیف، عرق کردن، و حالت تهوع یا استفراغ است.
هنگامی که قلب تحت فشار شدید قرار می گیرد، عضله آن ممکن است آسیب ببیند. عضله آسیب دیده آنزیم ها را در جریان خون آزاد می کند. پس از حمله قلبی، تعداد این آنزیم ها ممکن است افزایش پیدا کند.
افزایش سطوح بالای این آنزیم در خون می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی یا بیماری زمینه ای باشد. آزمایشات قلبی، اغلب آنزیم تروپونین را اندازه گیری می کنند. حتی پس از بازگشت سایر آنزیم های آزاد شده به حالت عادی، تروپونین همچنان در غلظت های بالایی در خون باقی می ماند. نتایج حاصل از این آزمایش‌ها معمولاً به سرعت آماده می شوند. زیرا این آزمایش در پاسخ به یک وضعیت پزشکی فوری انجام می شود. پزشکان ممکن است آزمایش را چند بار تکرار کنند تا نحوه تغییر سطح آنزیم بیمار را بررسی کنند.
آزمایش گلوکز خون
آزمایش گلوکز خون، سطح گلوکز خون را اندازه گیری می کند. گلوکز، قند ساده ای است که سلول ها از آن برای انرژی استفاده می کنند. وقتی افراد کربوهیدرات می خورند، بدن آن ها را به گلوکز تبدیل می کند.
این آزمایشات بیشتر برای افراد مبتلا به دیابت مانند دیابت بارداری، دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 تجویز می شود. همچنین ممکن است از این آزمایش برای تشخیص یا بررسی وجود دیابت استفاده شود.
دیابت باعث افزایش سطح گلوکز خون می شود که می تواند به اندام های داخلی بیمار آسیب برساند. در صورت عدم درمان باعث مرگ شود. بدن قند خون را با هورمون انسولین کنترل می کند.
در دیابت، بدن بیمار یا انسولین کافی تولید نمی کند یا انسولین درست کار نمی کند. از آنجایی که انسولین کربوهیدرات ها را به انرژی قابل استفاده تبدیل نمی کند، در خون تجمع می کنند و باعث واکنش های سمی می شوند.
برخی از بیماران ممکن است برای تعیین اینکه آیا هیپوگلیسمی دارند یا خیر، آزمایش قند خون انجام دهند. هیپوگلیسمی، زمانی که گلوکز در خون پایین است، رخ می دهد. پس از تشخیص دیابت، بیماران ممکن است به طور منظم آزمایش های گلوکز را برای کنترل قند خون خود و اطمینان از موثر بودن درمان انجام دهند.
تست کلسترول
پانل چربی یا آزمایش کلسترول کامل، تعداد تری گلیسیرید و مقدار کلسترول را در خون یک فرد اندازه گیری می کند. آزمایشات کلسترول برای تعیین میزان خطر بیماری قلبی در بیمار استفاده می شود. کلسترول بالا می تواند باعث ایجاد پلاک در رگ ها شود که می تواند منجر به باریک شدن یا انسداد شود که می تواند جدی و خطرناک باشد. در افرادی که کلسترول بالایی دارند، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
یک پانل کامل کلسترول، چهار لیپید موجود در خون را اندازه گیری می کند. کلسترول کل میزان کلسترول خون را اندازه گیری می کند. این مقدار بیشتر به خوانش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، خوانش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و قرائت تری گلیسیرید تقسیم می شود. کلسترول LDL منجر به ایجاد پلاک در شریان ها می شود. با این حال، کلسترول HDL کلسترول LDL را دور می کند و شریان ها را باز نگه می دارد.
آزمایش هموگلوبین
هموگلوبین یک پروتئین حیاتی در گلبول های قرمز است. وظیفه حمل اکسیژن به اندام ها و سایر بافت ها و بازگرداندن دی اکسید کربن به ریه ها را بر عهده دارد.
آزمایش هموگلوبین، شامل اندازه گیری میزان هموگلوبین یک فرد در خون خود است. در بیشتر موارد، افراد تحت آزمایش هموگلوبین به عنوان بخشی از شمارش کامل خون قرار می‌گیرند. با این حال، این آزمایش را می توان جدا انجام داد.
اگر بیمار با خستگی غیر طبیعی، سرگیجه، ضعف یا تنگی نفس مواجه باشد، پزشکان اغلب آزمایش هموگلوبین را تجویز می کنند. این علائم ممکن است نشان دهنده این باشد که بیمار دارای یک بیماری زمینه ای مانند کم خونی یا پلی سیتمی ورا است.
اگر بیمار مبتلا به کم خونی باشد، سطح هموگلوبین آن پایین خواهد بود. اما این مقدار برای پلی سیتمی ورا افزایش می یابد. آزمایش هموگلوبین همچنین زمانی که بیماران تحت درمان برای هر دو بیماری هستند مفید است. زیرا به پزشکان اجازه می دهد تا اثربخشی درمان خود را ارزیابی کنند.
پروفایل کلیه
پروفیل کلیه که گاهی به آن پنل کلیوی نیز گفته می شود، نوعی آزمایش شیمیایی خون است. این آزمایش خون، سطوح نیتروژن اوره و کراتینین خون را بررسی می کند. هر دو در عملکرد کلیه بسیار مهم هستند. پروفایل کلیه به پزشکان ایده دقیقی از عملکرد کلیه های بیمار ارائه می دهد.
این آزمایش معمولاً زمانیکه پزشک در مورد عملکرد و شرایط موثر بر کلیه ها نگرانی داشته باشند، انجام می‌شود.
به عنوان مثال، بیماران با نیتروژن اوره خون بالا ممکن است آسیب کلیوی، بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه داشته باشند. سطوح بالا همچنین می تواند نشان دهنده کم آبی بدن، سنگ کلیه، سکته مغزی یا حمله قلبی باشد.
ممکن است از بیماران خواسته شود که هشت تا دوازده ساعت قبل از تعیین پروفایل کلیه ناشتا باشند. همچنین در صورتی که سطوح فقط اندکی از محدوده نرمال خارج باشد، نیاز به بیش از یک آزمایش معمول است.
بیوپسی مغز استخوان
به طور کلی، بیوپسی مغز استخوان یک آزمایش معمولی و رایجی نیست. زیرا اکثر افراد هرگز آن را انجام نمی دهند. با این حال، این یک آزمایش رایج برای هماتولوژیست ها است، زیرا آنها آن را نسبتاً مکرر انجام می دهند.
این آزمایش شامل نمونه برداری از مغز استخوان بیمار برای معاینه است. در آن، یک متخصص مراقبت های بهداشتی یک سوزن کوچک را در یک استخوان بزرگ فرو می کند و مغز استخوان را داخل سوزن می کشد. آنها این نمونه را به آزمایشگاه می دهند و در آنجا به طور کامل آنالیز می شود.
بیوپسی مغز استخوان می تواند بیماری های مختلفی از جمله کم خونی، مشکلات لخته شدن غیرطبیعی یا خونریزی و اشکال مختلف سرطان را تایید کند. انواع سرطان هایی که این آزمایش می تواند به تشخیص آنها کمک کند عبارتند از:
- مولتیپل میلوما
- لوسمی
- لنفوم
بیوپسی مغز استخوان همچنین می تواند تشخیص دهد که آیا نوع دیگری از سرطان از قسمت دیگری از بدن به مغز استخوان بیمار سرایت کرده است یا خیر.
تست زمان پروترومبین
پروترومبین، پروتئینی در خون، یک عامل حیاتی برای کمک به لخته شدن خون به طور طبیعی است. کبد مسئول تولید آن است. بنابراین، آزمایش زمان پروترومبین یک آزمایش هماتولوژی برای ارزیابی زمان لخته شدن خون در یک بیمار است.
پزشکان آزمایش‌های منظم زمان پروترومبین را برای بیمارانی که وارفارین، یک ضد انعقاد رایج، مصرف می‌کنند، تجویز می‌کنند. این آزمایش ها را می توان برای بیمارانی که داروهای ضد انعقاد دیگر مصرف می کنند نیز سفارش داد.
اگر پزشکان نگران توانایی انعقاد خون بیمار خود باشند، ممکن است قبل از جراحی آزمایش زمان پروترومبین را توصیه کنند. این آزمایش همچنین برای ارزیابی بیماران از نظر بیماری کبدی مفید است. همچنین اغلب به عنوان بخشی از غربالگری بیماران برای پیوند کبد استفاده می شود.
آزمایش زمان پروترومبین برای تشخیص برخی از بیماری های زمینه ای مفید است. اما پزشکان اغلب به آزمایش‌های اضافی برای تأیید شرایطی مانند اختلال خونریزی یا مشکلات کبدی نیاز دارند.
تزریق و یا انتقال خون
اگرچه این یک آزمایش مانند بسیاری از آزمایشات دیگر نیست، انتقال خون یک روش رایج هماتولوژی است. انتقال خون شامل بیمارانی است که خون اهدایی را از طریق یک لوله باریک وارد یکی از وریدهای بازویشان می کنند. این انتقال خون می تواند نجات دهنده باشد.
این روش به بیمارانی که به دلیل آسیب جدی یا در حین جراحی خون از دست داده اند کمک می کنند. انتقال خون همچنین برای بیماران مبتلا به اختلال خونی بدن آنها نمی تواند برخی از اجزای خون را به درستی بسازد، بسیار مفید است..
به عنوان مثال، تزریق خون در بین بیماران هموفیلی و مبتلایان به بیماری فون ویلبراند رایج است. در هر دوی آنها خون بیمار فاقد فاکتورهای لخته‌کننده خاصی است. خوشبختانه، انتقال خون اغلب عوارضی ندارد. در موارد نادری که رخ می دهند، عوارض معمولاً خفیف است.
آخرین دیدگاه‌ها