کبودی دور چشم

کبودی دور چشم (Black eye) اغلب در اثر وارد شدن ضربه به صورت و سر اتفاق افتاده و در نتیجه جمع شدن خون و مایعات در اطراف چشم منجر به تورم و تغییر رنگ این ناحیه خواهد شد. به این تغییر رنگ اطراف چشم «کبودی دور چشم» یا black eye گفته می شود. علی رغم اسم این عارضه که به آن «کبودی دور چشم» گفته می شود، برای چشم فرد اتفاقی نیفتاده و آسیبی به خود چشم وارد نمی شود. فقط بافت اطراف چشم تغییر رنگ داده و متورم می شود.

پوست اطراف چشم ها بسیار شل بوده و در بیشتر موارد در زیر آن چربی وجود دارد، به همین خاطر مایعات به راحتی در این ناحیه جمع خواهد شد. به صورتی که پس از وارد شدن ضربه به صورت یا سر اولین جایی که تغییر رنگ خواهد داد، اطراف هر دو چشم است. ضربه به ابروها، بینی و پیشانی نیز می تواند باعث کبودی دور چشم شود، زیرا خون و مایعات تمایل زیادی به تجمع در بافت های نرم و اطراف چشم ها دارند. همزمان با بهبود کبودی چشم، تورم اطراف آن نیز کاهش یافته و به مرور زمان از بین خواهد رفت. ابتدا کبودی خود را به رنگ بنفش تیره نشان داده و آرام آرام به رنگ بنفش، سبز و نهایتاً زرد تغییر رنگ داده و ناپدید می شود.

علت کبودی دور چشم

دلیل اصلی بروز کبودی دور چشم ضربه به چشم، بینی یا پیشانی است. با توجه به محل برخورد ممکن است یک یا هر دو چشم فرد دچار تورم و کبودی شوند. ضربه به بینی یکی از مواردی است که باعث بروز کبودی در هر دو چشم خواهد شد زیرا مایع در زیر بافت هر دو چشم جمع شده و نهایتاً منجر به تورم و کبودی خواهد شد.

دیگر دلایل بروز کبودی چشم شامل موارد زیر می شود:

• جراحی های صورت، لیفت صورت، فک یا عمل بینی جزء مواردی است که باعث بروز کبودی چشم ها می شود.
• نوع خاصی از آسیب دیدگی سر که به آن شکستگی جمجمه basilar گفته می شود باعث می شود تا هر دو چشم فرد متورم شده و به رنگ تیره در بیاید. به این عارضه چشمی، چشم های راکونی نیز گفته می شود.

دیگر عواملی که می تواند باعث تورم در اطراف چشم ها شود، عبارتند از:

• واکنش های حساسیتی
• گزش حشرات
• عفونت پوستی در اطراف چشم ها (cellulitis)
• آنژیو ادما (angioedema) که باعث تورم در اطراف هر دو چشم می شود
• عفونت های دندانی

علائم کبودی دور چشم

ادما (تورم) و درد از شایع ترین علائم و نشانه های کبودی دور چشم بوده و ممکن است با تغییر رنگ و کبودی همراه باشد. ممکن است در ابتدا تغییر رنگ و تورم خفیف باشد ولی اطراف چشم به مرور زمان قرمز شده و همزمان با افزایش تورم رنگ اطراف چشم تیره و تیره تر شود. گاهی اوقات ممکن است فرد در کنار کبودی دچار تاری دید و مشکلاتی برای باز کردن چشم ها هم بشود. اما به طور کلی بروز مشکلات بینایی شایع نبوده و کمتر اتفاق می افتد. بعد از گذشت چند روز تورم کمتر شده و ناحیه آسیب دیده به مرور زمان روشن و روشن تر خواهد شد.

علائم آسیب شدید شامل تاری دید، از دست دادن قدرت بینایی و مشکل در تکان دادن چشم ها و نگاه کردن به اطراف است. گاهی اوقات فرد هوشیاری خود را از دست داده و خون یا دیگر مایعات از داخل بینی و گوش هایش خارج می شود. یکی دیگر از علائم ضربه شدید نیز سردرد مداوم است که نشان دهنده آسیب جدی به سر است.

تشخیص کبودی دور چشم

برای تشخیص سیاهی و کبودی چشم، پزشک چشم ها را معاینه کرده و علائم و آسیب ها را مورد بررسی قرار خواهد داد. پزشک با استفاده از نور وضعیت مردمک ها و داخل چشم ها را بررسی می کند تا از وجود جسم خارجی یا ساییده شدن چشم ها مطمئن شود. سپس پزشک حرکت چشم ها را با استفاده از تکان دادن انگشت خود در مقابل چشم بیمار بررسی کرده و سالم بودن استخوان های اطراف چشم را تأیید خواهد نمود. با توجه به علائم یافت شده پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری نیز تجویز کند. گاهی اوقات عکس برداری سی تی اسکن یا اشعه ایکس برای بررسی سلامت استخوان ها و رد احتمال شکستگی اطراف حدقه چشم تجویز خواهد شد. پزشک گاهی  برای درمان آسیب های خاصی فرد را به متخصص یا جراح ارجاع  می دهد.

درمان کبودی دور چشم

درمان های خانگی کبودی دور چشم شامل استراحت و گذاشتن یخ بر روی چشم ها می شود زیرا این کار تورم و درد در چشم ها را کاهش می دهد. زیرا یخ با محدود کردن جریان خون در داخل رگ ها، کاهش تجمع مایعات و خنک کردن و بی حس کردن ناحیه به کاهش تورم و درد کمک خواهد کرد. در 24 ساعت اول ، هر ساعت حدود 20 دقیقه یخ را بر روی چشم قرار دهید (می توان از کیسه برای کمپرس یخ صورت استفاده کرد). برای جلوگیری از یخ زدن صورت و آسیب دیدن پوست بهتر است کیسه یخ را ابتدا در داخل پارچه ای پیچیده و سپس از آن استفاده کنید. از گوشت خام بر روی چشم کبود استفاده نکنید زیرا باکتری های گوشت ممکن است آسیب چشم را بدتر کرده و باعث بروز عفونت خواهد شد.

مراقبت و درمان های پزشکی کبودی چشم

متخصص، درمان های پزشکی را برای مداوای سیاهی و کبودی دور چشم تجویز می کند که بسیار شبیه به درمان های خانگی است این موارد عبارتند از:

• کمپرس یخ
• استفاده از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن (بهتر است در این مدت از آسپرین استفاده نکنید زیرا در صورت خونریزی باعث افزایش آن خواهد شد)
• استراحت؛ و حفاظت از ناحیه آسیب دیده

بهتر است تا زمان بهبودی چشم ها از انجام فعالیت های آسیب زا بپرهیزید.

عوارض کبودی دور چشم

کبودی دور چشم معمولاً مشکل بسیار ساده و جزئی ای است که خود به خود برطرف خواهد شد. اما آسیب و ضربه های شدید به ناحیه چشم بدون شک عوارض خاص خودش را به همراه خواهد داشت.

یووئیت و اریتیت تروما

یووئیت و اریتیت تروما که در نتیجه ضربه شدید به چشم ایجاد می شود. کبود شدن یکی از چشم ها می تواند نشان دهنده این عارضه چشمی باشد. علائم و نشانه های یووئیت شامل موارد زیر می شود:

• قرمزی چشم ها( به خصوص اطراف عنبیه یا همان بخش رنگی چشم)
• دردی که در نتیجه قرار گرفتن در برابر نور بیشتر شود؛
• تغییر شکل مردمک یا کوچک شدن آن
• دیدن نقطه های شناور در هوا
• تاری دید

هایفما (Hyphema)

هایفما (Hyphema) که به تجمع خون در بخش جلویی چشم در نتیجه ضربه و آسیب گفته می شود. میزان خون جمع شده ممکن است بسیار کم بوده یا برعکس به قدری زیاد باشد که جلوی چشم کاملاً با خون پوشیده شده باشد.

گلوکوما

گلوکوما نیز می تواند بلافاصله یا بعد از چند سال در نتیجه بروز ضربه چشمی به وجود بیاید. در نتیجه وارد شدن ضربه به چشم ممکن است چشم فرد دچار خون ریزی شده و به چشم فرد فشار وارد شده و نهایتاً عصب های بینایی فرد دچار اختلال شود.

شکستگی کف حفره چشم

شکستگی کف حفره چشم نیز یکی از عوارضی است که ممکن است در نتیجه وارد شدن ضربه به چشم ایجاد شود. ضربه وارد شده باعث می شود تا کره چشم به سمت داخل حرکت کرده و دیواره های بسیار نازکی که دیواره چشمی را ساخته اند آسیب دیده و دچار شکستگی شوند. این شکستگی باعث آسیب دیدن عصب بینایی و عضلاتی می شود که چشم ها را حرکت می دهند. از دست دادن قدرت بینایی یا دوبینی نیز از مشکلاتی است که حتماً باید به صورت اورژانسی تحت درمان قرار گیرد وگرنه فرد دچار عوارض جدی خواهد شد.

پارگی پرده شبکیه

پارگی پرده شبکیه یکی از عوارضی است که می تواند باعث از دست دادن همیشگی قدرت بینایی و نابینایی فرد شود. ضربه به چشم ممکن است باعث کشیده شدن شبکیه و خارج شدن آن از وضعیت عادی شده و نهایتاً باعث پارگی آن شود. علائم این عارضه شامل از دست دادن کامل قدرت بینایی، دیدن نور های چشمک زن یا نقاط کوچکی در محدوده بینایی است که باید سریعاً تحت درمان قرار گیرد.

پیشگیری کبودی دور چشم

می توان با استفاده از اقدامات مراقبتی زیر از بروز کبودی دور چشم جلوگیری کرد.

• بررسی نحوه قرار گیری اشیاء در منزل
• استفاده از کلاه ایمنی برای انجام ورزش
• استفاده از عینک مخصوص برای تفریحات، ورزش
• بستن کمربند در حین رانندگی و گذاشتن کلاه ایمنی در حین موتور سواری

زمان مراجعه به پزشک

اکثر کبودی و تغییر رنگ دور چشم خفیف بوده و با درمان های خانگی مثل یخ و مسکن ها بعد از چند روز خود به خود بهبود خواهد یافت. بر اساس نوع ضربه و علائم به وجود آمده، چشم پزشک می تواند چشم آسیب دیده را بررسی کرده و در مورد میزان آسیب چشم ها نظر بدهد.

به طور کلی بهتر است در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• هر گونه تغییرات بینایی
• داشتن درد شدید یا تورمی که بهبود نیابد؛
• تورم در اطراف چشم ها که هیچ ارتباطی به آسیب دیدگی نداشته باشد؛
• علائم عفونت (مثل تب، گرما، قرمزی و ترشحات چرک مانند)،
• تغییرات رفتاری،
• فراموشی یا بی حالی
• حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه

اما بعضی از علائم هستند که در صورت مشاهده آن ها بهتر است سریعاً با اورژانس تماس بگیرید این علائم عبارتند از:

• تغییر در قدرت بینایی فرد یا از دست دادن بینایی (به خصوص دو بینی)
• عدم توانایی در تکان دادن چشم ها و نگاه کردن به اطراف
• آسیبی که باعث نفوذ جسمی خارجی در چشم شده یا در داخل چشم باقی مانده باشد؛
• مشاهده خون در چشم ها
• تغییر شکل چشم ها
• ترشح مایعات از حدقه چشم
• بروز زخم روی چشم ، صورت یا سر
• علائم آسیب دیدگی سر و صورت شدید
• اگر کبودی دور چشم با شکستن دندان یا استخوان همراه باشد
• از دست دادن قدرت تمرکز و هوشیاری
• تغییرات رفتاری
• حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه
• عدم توانایی در راه رفتن
• ترشح مایعات و خون از بینی یا گوش ها
• افرادی که از قرص های رقیق کننده خون استفاده کرده یا دچار بیماری های هموفیلی هستند
• تورم بعد از نیش زنبور در اطراف چشم
• احتمال بروز عفونت در داخل چشم