ملتحمه بافت نازکی است که صلبیه (sclera) چشم را می پوشاند. این بافت بیرونی ترین لایه حفاظتی حدقه چشم ها است. گاهی اوقات ممکن است به یکباره دیواره یکی از رگ های خونی کوچک در داخل ملتحمه چشم در نتیجه آسیب دیدگی پاره شود. حتی صلبیه چشم به رنگ قرمز درآمده و در نتیجه فرد دچار خون ریزی زیر ملتحمه شود. این خون ریزی معمولاً خود را به رنگ قرمز روشن یا قرمز تیره بر روی سفیدی چشم نشان می دهد. معمولاً هیچ علامتی با خون ریزی دیده نمی شود. در اولین لحظه تشخیص این خون ریزی با یک نگاه شخص در داخل آینه یا دیدن قرمزی در داخل چشم فرد توسط فرد دیگر صورت می گیرد. تشخیص این عارضه براساس ظاهر خون ریزی و نبود دیگر علائم صورت پذیرد.
بسیاری از خون ریزی ها در زیر ملتحمه چشم پس از گذشت یک یا دو هفته بدون نیاز به هیچ درمانی بهبود می یابند.
علت خون ریزی زیر ملتحمه چشم
بخش ملتحمه چشم شامل عصب ها و رگ های خونی کوچک بسیاری می شود.
این رگ های خونی معمولاً به سختی قابل مشاهده هستند. اما در صورتی که چشم دچار التهاب شده باشد، رگ ها بزرگ تر و قابل رؤیت تر خواهند شد. این رگ های خونی شکننده بوده و هر لحظه ممکن است فرد به سادگی دچار پارگی دیواره رگ های خونی شود. در نتیجه با خون ریزی در زیر بخش ملتحمه فرد دچار خون ریزی در زیر ملتحمه خود خواهد شد. بیشتر خون ریزی ها خود به خود و بدون هیچ علت مشخصی اتفاق میفتد. در نتیجه باعث خون ریزی در چشم فرد می شود.
- خون ریزی زیر ملتحمه بدون درد است.
- فرد تنها با نگاه کردن در داخل آینه متوجه بروز این عارضه چشمی خواهد شد.
- البته ممکن است این عارضه توسط شخص دیگر و دیدن خون در سفیدی داخل چشم فرد نیز تشخصی داده شود.
- به ندرت منشاء این خون ریزی یک رگ خونی غیر طبیعی بزرگ خواهد بود.
گاهی اوقات موارد زیر می تواند علت به وجود آمدن ناگهانی خون ریزی ملتحمه چشم باشد:
- عطسه
- سرفه
- مالیدن چشم ها یا قرار دادن لنزهای تماسی در داخل چشم
- والسالوا مانور. حالت تهوع و استفراغ، افزایش فشار در رگ های خونی سر، به عنوان مثال در حین وزنه برداری
- عفونت های خاص بیرون چشم (ملتحمه). جایی که ویروس یا باکتری دیواره رگ های خونی زیر ملتحمه را ضعیف تر کرده و در نتیجه دیواره رگ ها شکننده تر خواهد شد.
- اختلالات دارویی پیشگیر کننده از انعقاد خون طبیعی
- استفاده از داروهای ضد انعقادی مثل وارفارین (کومادین، جانتوون) یا دیگر رقیق کننده های خونی
علت های ثانویه
گاهی اوقات این خون ریزی ممکن است خود به خود نباشد. حتی در اثر عامل دیگری مانند عوامل زیر ایجاد شود:
- جراحی پلک چشم
- عفونت شدید چشمی
- وارد شدن ضربه چشم یا سر
- بعد از عمل جراحی آب مروارید یا دیگر عمل های جراحی چشم
عوامل خطر خون ریزی زیر ملتحمه چشم
اکثر خون ریزی ها به یکباره و خود به خود اتفاق افتاده و عوامل خطرناک خاصی در بروز آن نقش ندارد. در صورتی که خون ریزی به یک باره اتفاق نیفتاده باشد، عوامل خطرناک زیر می تواند به بروز خون ریزی زیر ملتحمه چشم منجر شود:
- ضربه به چشم
- عمل جراحی
- استفاده از لنز های تماسی
- استفاده از داروهایی که مانع لخته شدن خون می شوند.
- بیماری هایی که تعداد پلاکت خون را کاهش می دهند.
سن. به علت اینکه بین شکنندگی عروق و بالا رفتن سن ارتباط مستقیم وجود دارد، هر چقدر که سن فرد بالا تر باشد احتمال بروز خون ریزی در زیر ملتحمه چشم نیز افزایش می یابد.
علائم خون ریزی زیر ملتحمه چشم
در اکثر اوقات هیچ علائمی به جز وجود خون بر روی قسمت سفید رنگ چشم در اثر به وجود آمدن خون ریزی زیر ملتحمه مشاهده نمی شود. به ندرت فرد ممکن است در زمان خون ریزی در چشمان خود احساس درد داشته باشد. البته زمانی که خون ریزی در داخل چشم اتفاق می افتد فرد ممکن است احساس پر شدن چشم یا در زیر پلک داشته باشد. همچنین فشار خفیفی نیز ممکن است فرد در اطراف چشم های خود احساس کند. تا کنون بروز سردرد در نتیجه بروز خون ریزی زیر ملتحمه چشم گزارش نشده است. در بعضی از موارد نیز فرد ممکن است بعد از بهبود عارضه و ناپدید شدن خون، احساس تحریک بسیار کمی در داخل چشم های خود داشته باشد.
خون ریزی به وجود آمده در صلبیه چشم، خودش را با رنگ قرمز روشن بر روی سفیدی چشم نشان می دهد. گاهی اوقات ممکن است سفیدی چشم کاملاً با خون پوشانده شده و اثری از سفیدی چشم باقی نماند. در نتیجه بروز خون ریزی در زیر ملتحمه، هیچ خونی از چشم خارج نخواهد شد. همچنین اگر فردی سعی در پاک کردن خون با دستمال کند هیچ خونی توسط دستمال جذب نخواهد شد. خون ریزی به وجود آمده در داخل چشم تا 24 ساعت بعد از شروع باقی مانده و سپس به آرامی خون ها از طریق چشم جذب شده و اندازه آن کوچک و کوچک تر خواهد شد. چنانچه بعد از گذشت دو هفته شاهد هیچ بهبودی ای در خون ریزی زیر ملتحمه چشم خود نبودید یا چندین بار این خون ریزی تکرار شد، بهتر است با پزشک متخصص تماس بگیرید.
همچنین در صورتی که شاهد خون ریزی همزمان از هر دو چشم بودید یا اگر خون ریزی داخل ملتحمه چشم همزمان با خون ریزی لثه یا همراه با کبودی بود سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
مراجعه به پزشک
در صورتی که همزمان با خون ریزی ملتحمه شاهد بروز علائم زیر بودید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- احساس درد
- سابقه آسیب دیدگی یا ضربه
- سابقه اختلال خونی یا خون ریزی غیر طبیعی
- تغییر در دید (به عنوان مثال، تاری دید، دو بینی، مشکل در بینایی)
تشخیص خون ریزی زیر ملتحمه چشم
معمولاً در اولین مرحله پزشک متخصص به دنبال سوابق دارویی و درمانی فرد خواهد بود تا ببیند که چه چیزی دقیقاً منجر به بروز خون ریزی ملتحمه فرد شده و سپس در مرحله دوم به سراغ معاینه فرد خواهد رفت. علائم حیاتی مثل فشار خون نیز باید در حین معاینه مورد بررسی قرار بگیرد. اگر علت به وجود آمدن خون ریزی در زیر ملتحمه به علت ضربه باشد، معمولاً نیاز به معاینه دقیق تری است. در نوزادان تازه به دنیا آمده، خون ریزی در زیر ملتحمه ممکن است در حین روند زایمان به وجود آمده باشد.
- پزشک عمومی یا پزشک متخصص چشم می تواند تشخیص خون ریزی زیر ملتحمه را انجام دهد.
- همچنین پزشک ممکن است در صورت سابقه کبودی سریع فرد برای او آزمایشاتی را نیز تجویز کند.
درمان خون ریزی زیر ملتحه چشم
معمولاً برای درمان این خون ریزی نیاز به هیچ درمانی نخواهید داشت. اما به طور کلی می توانید از قطره های اشک مصنوعی بدون نیاز به نسخه برای چشم دچار خون ریزی شده استفاده کنید. در ضمن نیازی به استفاده از پچ (patch) برای چشم نیست. در طول مدت درمان خون ریزی داخل صلبیه چشم نباید از داروهایی مثل آسپرین و دیگر داروهای جلوگیری کننده از انعقاد خون استفاده کنید. در صورتی که به هر دلیلی از داروهایی مثل آسپرین و داروهای جلوگیری کننده از انعقاد خون استفاده می کنید حتماً با پزشک خود در مورد قطع یا ادامه دارو صحبت کنید.
هیچ گاه بدون مشورت گرفتن از پزشک داروهای ضد انعقاد خون خود را کنار نگذارید.
معمولاً استفاده از این داروها نجات دهنده جان فرد بوده و فقط در موارد بسیار نادری فرد باید به خاطر خون ریزی زیر ملتحمه چشم مصرف آن ها را قطع کند. در صورتی که خون ریزی در داخل صلبیه چشم در نتیجه ضربه ایجاد شده باشد، پزشک برای سرعت بخشیدن به درمان ممکن است از درمان های دیگری نیز استفاده کند.
درمان دارویی
اگر خون ریزی در زیر ملتحمه در نتیجه عفونت خارجی به وجود آمده باشد، چشم پزشک ممکن است قطره یا پماد های آنتی بیوتیک برای فرد تجویز کند. با گذشت یک تا هفته خود به خود این عارضه بهبود خواهد یافت. این عارضه شباهت بسیاری به کبودی زیر پوستی داشته و بدون هیچ گونه عوارضی کاملاً درمان خواهد شد. خون ریزی زیر ملتحمه مثل یک کبودی است. حتی همزمان با بهبود یافتن به رنگ زرد یا نارنجی تغییر رنگ می دهد. البته کبودی ممکن است به رنگ های مختلفی مثل آبی، سیاه یا سبز خودش را نشان داده و با درمان دائماً تغییر رنگ بدهد.
از آنجایی که ملتحمه بی رنگ است، خون ریزی هیچ گاه به این رنگ ها در نخواهد آمد.
در بعضی از موارد بسیار نادر با تکرار خون ریزی در همان مکان قبلی و در همان چشم، ممکن است احتمال شکنندگی غیر طبیعی مویرگی وجود داشته باشد. نازک بودن بیش از حد دیواره با خون ریزی مجدد و خود به خودی شود. چشم پزشک متخصص می تواند چنین عارضه ای را تشخیص داده و با استفاده از لیزر یا گرما این رگ خونی غیر ضروری را مسدود کند.
سبک زندگی و درمان خانگی خون ریزی زیر ملتحمه چشم
به علت خوش خیم بودن بیشتر خون ریزی ها در داخل صلبیه چشم، هیچ نیازی به انجام درمان خانگی وجود ندارد. در بیشتر موارد این عارضه چشمی به خودی خود بهبود خواهد یافت.
عوارض خون ریزی زیر ملتحمه
این بیماری هیچ عارضه جانبی ای به همراه نخواهد داشت، مگر این که با ضربه چشمی یا سابقه کبودی سریع در فرد همراه بوده باشد. ملتحمه چشم بافت شفافی است که سفیدی چشم (صلبیه) و بخش داخلی پلک ها را می پوشاند. عارضه خون ریزی در زیر ملتحمه خونی است که در نتیجه پاره شدن یکی از رگ های خونی کوچک قرار گرفته در بین ملتحمه و صلبیه زیرین در داخل چشم پخش می شود.
پیشگیری خون ریزی زیر ملتحمه چشم
اگر دائماً و به دفعات زیاد ملتحمه شما دچار خونریزی می شوید یا این خون ریزی همراه با کبودی سریع یا خون ریزی در جاهای دیگر بدن همراه است، بهتر است برای بررسی پزشکی علت خون ریزی یا انعقادی به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که درمان موفق خون ریزی زیر ملتحمه می تواند از بروز مجدد خون ریزی ملتحمه در آینده پیشگیری کند.
آخرین دیدگاه‌ها