ماهی تن به علت داشتن میزان بالایی از مواد مغذی، سرشار بودن از نمک‌های معدنی، محتوای بالای اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامین D و فسفر، یک از غذاهای محبوب در مناطق مختلف جهان است. تن ماهی در کشورهای مختلفی به عنوان یک غذای مناسب استفاده می‌شود. اما در موارد معدودی، در اثر مصرف تن ماهی، ممکن است که به صورت انبوه مسمومیت رخ دهد.
در واقع، ماهی تن، جزو ماهی‌های سمی نیست، اما این ماهی دارای سطح بالایی از هیستیدین آزاد است. تا زمانی که ماهی زنده است، برخی از باکتری‌ها آنزیم دکربوکسیلاز تولید می‌کنند که هیستامین موجود در گوشت ماهی را کاهش می‌دهند و این فرآیند برای ماهی مضر نیست.
اگر مصرف کنندگان، ماهی تن فاسد را بخرند، آن را برای مدت طولانی در محیط قرار دهند و گوشت ماهی شروع به فاسد شدن کند، مکانیسم محافظ ماهی نمی‌تواند مانع رشد میکروارگانیسم‌ها و موجودات زنده و ورود آن به گوشت ماهی شود. تولید متابولیت‌های هیستامین، عامل اصلی مسمویت غذایی افراد پس از مصرف ماهی تن است.
هیستامین ماده‌ای است که می‌تواند باعث ایجاد آلرژی‌های شدید مانند سردرد، استفراغ، خارش پوست، قرمزی پوست، اسهال، سرگیجه، تپش قلب و حتی مرگ، در صورت عدم درمان فوری، شود. علاوه بر این، متابولیت‌های هیستامین موجود در ماهی تن از طریق انجماد، پختن، دود کردن یا پاستوریزه کردن از بین نمی‌روند.
علائم مسمومیت با ماهی تن
علائم مسمومیت ناشی از مصرف ماهی تن، به طور معمول پس از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در افراد شروع می‌شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه، برافروختگی، سردرد، خشکی دهان، حالت تهوع، استفراغ
- درد شکم، اسهال، راش (شایع ترین علامت) بروز حالت آفتاب سوختگی
- بروز بثورات معمولاً در قسمت بالایی بدن مانند قفسه سینه، شانه‌ها، گردن و بازوها
- علائم موارد شدید مسمومیت با ماهی تن مانند برونکواسپاسم، نارسایی تنفسی و افت فشار خون
پس از مصرف ماهی تن، پس از مشاهده این علائم، باید به دنبال کمک پزشکی بود.
درمان مسمومیت با ماهی تن
به طور کلی، موارد مسمومیت ناشی از مصرف ماهی تن خفیف است، با این حال گاهی اوقات ممکن است که با بروز اسهال و استفراغ و ایجاد کم آبی، فرد نیاز به درمان داشته باشد. در موارد خفیف مسمومیت با ماهی تن، بیمار فقط علائمی مانند قرمزی پوست و خارش را تجربه می‌کند که ممکن است با مصرف آنتی هیستامین، در عرض چند روز این مشکلات رفع شوند.
در صورت بروز مسمومیت شدید، بیمار ممکن است حالت تهوع، اسهال، سردرد، سرگیجه و افت فشار خون را تجربه کند. برای شروع درمان دارویی در این حالت و نیز استفاده از مایعات تزریقی برای جایگزینی الکترولیت‌ها و آب از دست رفته، فرد باید در بیمارستان بستری شود.
پیشگیری از بروز مسمومیت با ماهی تن
ماهی تن را باید از فروشگاه‌های معتبر که ماهی را در شرایط مناسب نگهداری می‌کنند، خریداری کنید. همچنین ماهی خریداری شده نباید بدبو و بدشکل باشد. در صورتی که در اولین بار استفاده از ماهی تن دچار آلرژی شده‌اید، نباید دوباره از این ماهی استفاده کنید. زیرا در دفعات بعدی، احتمال بروز واکنش شدیدتر از اولین حساسیت، وجود دارد.
ماهی تن جزو ماهی‌های مغذی است، اما بروز مسمویت غذایی در اثر مصرف آن آسان است. بنابراین، برای اطمینان از حفظ سلامتی خود، باید ماهی خریداری شده به خوبی و در دمای پایین نگهداری شود. اگر سابقه آلرژی به ماهی تن دارید، نباید از این ماهی استفاده کنید.
آیا مصرف ماهی تن برای کودکان خوب است؟
به طور کلی، ماهی تن دارای محتوای غذایی بالایی است و به همین علت برای رشد بدن بسیار مفید است. ماهی تن حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا 3 و همچنین پروتئین، ویتامین D و سایر مواد مغذی عالی است. با این حال، بسیاری از والدین از خود می‌پرسند که آیا مصرف ماهی تن برای کودکان خوب است یا خیر؟
علاوه براین شاید این سوال نیز مطرح باشد که کودکان از چند سالگی می‌توانند ماهی تن مصرف کنند؟ اطلاعات زیر می‌توانند به شما در یافتن پاسخ این سوالات کمک کنند.
رژیم غذایی حاوی ماهی تن
ماهی تن، یکی از غذاهای دریایی است که محتوای پروتئین بالایی دارد. در عین حال کالری و چربی ماهی تن کم است. بنابراین، غذاهای تهیه شده از ماهی تن، غذاهای سالمی هستند و برای کسانی که می‌خواهند تناسب اندام خود را حفظ کنند و وزن خود را کاهش دهند، استفاده از ماهی تن یک گزینه ایده آل است.
گوشت ماهی تن حاوی ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مانند سلنیوم، آهن، کربوهیدرات، کلسیم، کالی و فسفر است. با این حال، این توصیه‌ها برای بزرگسالان مطرح شده است. پس سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا مصرف ماهی تن برای کودکان نیز مفید است یا خیر؟
اگرچه ماهی تن دارای محتوای مواد مغذی بالای است، اما متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند بهتر است که مصرف ماهی تن یا غذاهای تهیه شده از این ماهی را در کودکان محدود کنید. زیرا مصرف ماهی تن در کودکان می‌تواند خطرات زیادی را به همراه داشته باشد. از جمله این موارد، عبارت‌اند از:
متاسفانه ماهی‌هایی که در اعماق دریا زندگی می‌کنند، به علت آلودگی منابع آبی با جیوه، محتوای جیوه بالایی دارند. هنگامی که جیوه وارد سیستم فیزیولوژیکی بدن انسان می‌شود، بر رشد مغز و اعصاب تأثیر منفی می‌گذارد. بنابراین، یکی از بزرگترین نگرانی‌های مرتبط با مصرف ماهی در کودکان، محتوای جیوه موجود در ماهی است.
علاوه براین، بروز آلرژی در کودکانی که بیش از حد حساس هستند یا به ماهی تن آلرژی دارند، می‌تواند منجر به بروز مسمومیت غذایی شود. بنابراین، فقط مقدار کمی ماهی به کودک خود دهید و سپس از نظر بروز علائم آلرژی، کودک خود را تحت نظر داشته باشید. اگر علائمی مانند خارش و بثورات پوستی را در کودک خود مشاهده کردید، بهتر است مصرف ماهی را متوقف کنید.
کودکان چه زمانی می‌توانند ماهی تن بخورند؟
به طور کلی، همه سنین کودکان و خردسالان نمی‌توانند ماهی تن بخورند. در نوزادان می‌توان مصرف ماهی تن را از 6 ماهگی شروع کرد. البته باید مقدار کمی ماهی تن و فقط ۳ بار در هفته به نوزادان داد. همچنین برای اطمینان بیشتر، بهتر است در زمانی که فرزندتان بیش از 1 سال دارد، به او ماهی تن بدهید.
نکاتی درباره مصرف ماهی تن در کودکان
برای پیشگیری از بروز حساسیت به ماهی تن در کودکان، والدین هنگام دادن ماهی تن به کودکان باید به موارد زیر توجه داشته باشند:
باید ماهی را از مکان‌های معتبر، به صورت تازه و با بسته بندی دارای برچسب خریداری کنید. فقط باید میزان کمی ماهی تن به کودکان داد و تعداد دفعات مصرف نباید بیش از ۳ بار در هفته باشد. همچنین ماهی تن مصرفی در کودکان باید با سبزیجات ترکیب شود.
آنزیم‌ها و هیستامین‌هایی در ماهی وجود دارد که سمی محسوب می‌شوند. برای از بین بردن این مواد، قبل از عمل آوری و پخت، باید ماهی را در امتداد خط استخوان به دو نیم تقسیم کنید، سپس آن را به قطعات حدود 10 سانتی متری برش دهید، 30 دقیقه در زنجبیل تازه (برای 1 کیلوگرم ماهی حدود 50 گرم زنجبیل تازه) بخوابانید تا بو و سموم ماهی از بین برود.
علاوه بر این، برای کمک به رشد کودکان، علاوه بر رژیم غذایی، والدین باید از محصولات مکمل حاوی لیزین، مواد معدنی ضروری و موادی مانند روی، کروم، سلنیوم و ویتامین‌های گروه B، برای کمک به تامین کامل نیازهای تغذیه‌ای فرزندان خود، استفاده کنند.
در عین حال، مصرف ویتامین‌های ضروری به بهبود هضم و گوارش کمک می‌کند، جذب مواد مغذی را افزایش می‌دهد، به رفع بی‌اشتهایی کمک می‌کند و نهایتا باعث رشد آنها می‌شود.
مسمومیت ماهی اسکمروید
مسمومیت ماهی اسکومبروئید یا مسمومیت ماهی هیستامینی، سندرمی شبیه به یک واکنش آلرژیک است که پس از خوردن ماهی آلوده به سطوح بالای هیستامین رخ می‌دهد.
علائم مسمومیت ماهی اسکمروید
علائم این مسمومیت در عرض 2 دقیقه تا چند ساعت پس از خوردن ماهی شروع می‌شوند. شایع ترین علائم مسمومیت ماهی اسکمروید، عبارت‌اند از:
- تعریق
- حالت تهوع
- گرگرفتگی صورت
- احساس گزگز و سوزش در اطراف دهان
- یروز استفراغ، سردرد، تپش قلب، سرگیجه و بثورات پوستی
علاوه براین در برخی موارد افراد گزارش داده‌اند که ماهی مسموم دارای طعم فلفلی یا فلزی است.
مدت بروز علائم مسمومیت ماهی اسکمروید
پس از ابتلا به مسمومیت ماهی اسکمروید، اکثر افراد علائم خفیفی را تجربه می‌کنند که در عرض چند ساعت برطرف می‌شوند. در برخی موارد، برطرف شدن علائم ممکن است چند روز طول بکشد. به طور کلی نیازی به درمان این علائم نیست. با این حال، در موارد شدید ابتلا به این مسمومیت یا در افراد مبتلا به شرایط پزشکی زمینه‌ای، مصرف آنتی هیستامین ممکن است مفید باشند.
ماهی‌های خانواده Scombridae (تون، ماهی خال مخالی، اسکاپ جک و بونیتو) شایع ترین منبع ابتلا به این بیماری هستند. ماهی‌های دیگر مانند ماهی ماهی، ماهی آبی، مارلین و اسکولار نیز می‌توانند باعث بروز مسمومیت ماهی اسکمروئید شوند. در شرایطی که این نوع ماهی‌ها به درستی در یخچال نگهداری نمی‌شوند، باکتری‌ها شروع به تجزیه گوشت ماهی می‌کنند و به این ترتیب مولکول‌های هیستامین تولید می‌شود.
به طور کلی هیستامین‌ها در برابر حرارت مقاوم هستند. بنابراین، حتی با مصرف انواع ماهی‌هایی که به درستی کنسرو شده یا پخته شده‌اند نیز ممکن است این بیماری رخ دهد. در حالی که برخی از این ماهی‌های آلوده هیچ نشانه‌ای از فساد را نشان نمی‌دهند، برخی دیگر در هنگام پخت بوی بد یا ظاهری «Honey-combed» خواهند داشت.
به طور کلی ماهی‌هایی که به نظر فاسد می‌رسند، به هیچ عنوان نباید مصرف شوند. سطح هیستامین موجود در بدن این ماهی‌ها ممکن است به طور نابرابر در سراسر بدن ماهی توزیع شود. علاوه براین مقدار هیستامین مورد نیاز برای ایجاد علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
بنابراین، افرادی که یک قسمت آلوده از ماهی را به طور مشترک مصرف می‌کنند، ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنند.
پیشگیری از بروز مسمومیت ماهی اسکمروید
برای پیشگیری از بروز مسمومیت ماهی اسکمروید، می‌توانید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- از زمان صید تا زمان پخت، ماهی را در یخچال (در دمای ۵ درجه سانتی گراد یا کمتر) قرار دهید.
- ماهی دارای بوی بد یا ظاهر «عسلی» نباید مصرف شود.
- ماهی را فقط از فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید.
بهترین کار این است که پس از تهیه ماهی، به خوبی آن را در خانه نگهداری کنید.
آخرین دیدگاه‌ها