سندروم تخمدان پلی کیستیک نوعی اختلال هورمونی در زنان است که در سنین باروری شیوع بیشتری دارد و می تواند بر توانایی فرد در فرزندآوری تأثیر بگذارد. زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره قاعدگی نامنظم یا طولانی را تجربه کرده و یا سطح هورمون مردانه (آندروژن) بالایی داشته باشند. در سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمدان ها ممکن است مجموعه کوچک زیادی از کیست ها را داشته باشند و بنابراین نتوانند به طور منظم سلول های تخمک را آزاد کنند.
علت سندروم تخمدان پلی کیستیک
علت دقیق سندروم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست.
عواملی که ممکن است در بروز آن نقشی داشته باشند عبارتند از:
اختلالات هورمون های تولید مثل
با سندروم تخمدان پلی کیستیک، میزان هورمون های تولید، مثل شما از تعادل خارج می شوند. عدم تعادل هورمون ها می تواند به مشکلاتی مانند، مشکلات زمان پریود شدن ( دیسمنوره) یا حذف کامل دوره قاعدگی ( آمنوره) منجر شود.
هورمون های موثر در سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از:
آندروژن ها
که اغلب به آنها هورمون های “مردانه” نیز گفته می شود ،اما در زنان هم وجود دارد. مبتلایان به سندروم تخمدان پلی کیستیک تمایل به سطح بالاتری از سطح خونی آندروژن را دارند، که می تواند باعث علائمی مانند ریزش مو و رشد موهای زاید شود.
پروژسترون ها
با وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک، بدن ممکن است میزان کافی پروژسترون ترشح نکند و باعث بی نظمی دوره های قاعدگی شود.
انسولین
انسولین هورمونی است که در لوزالمعده تولید می شود و به سلول ها امکان استفاده از قند ، به عنوان منبع انرژی اولیه بدن را می دهد. اگر سلول های شما نسبت به عمل انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون افزایش می یابد و بنابراین بدن می تواند انسولین بیشتری تولید کند. انسولین بیش از حد ممکن است تولید آندروژن را افزایش دهد و باعث تخمک گذاری شود.
در صورت ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، بدن ممکن است به انسولین درست واکنش نشان ندهد.
التهاب خفیف Low-grade inflammation
این اصطلاح برای توصیف تولید گلبول های سفید برای مبارزه با عفونت استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک نوعی التهاب با درجه پایین دارند که تخمدان های پلی کیستیک را به تولید آندروژن ها وادار می کند و این حالت می تواند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شود.
وراثت
تحقیقات نشان می دهد که ژن های خاصی ممکن است به سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشند به گونه ای که اگر خواهر یا مادر شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، احتمال ابتلای شما هم به سندروم تخمدان پلی کیستیک هم افزایش پیدا می کند.
تشخیص زودرس و درمان به هنگام سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است خطر عوارض طولانی مدت مانند دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی را کاهش دهد.
علائم تخمدان پلی کیستیک
علائم و نشانه های تخمدان پلی کیستیک اغلب در زمان اولین دوره قاعدگی در دوران بلوغ بروز می کند.
نشانه های تخمدان پلی کیستیک متفاوت است.
در صورتی که حداقل دو مورد از علائم زیر را مشاهده کردید، برای بررسی تشخیص اینکه آیا به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید یا نه، باید به پزشکتان مراجعه کنید.
دوره های نامنظم سیکل قاعدگی نامنظم یا طولانی مدت: رایج ترین علامت سندرم تخمدان پلی کیستیک است. به عنوان مثال، شما ممکن است کمتر از نه دوره قاعدگی در طول سال، فاصله بیش از 35 روز بین دوره ها و دوره های غیرعادی طولانی مدت داشته باشید.
آندروژن بیش از حد: بالا رفتن سطح هورمون مردانه ممکن است منجر به علائم جسمی مانند موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) و گاهی آکنه شدید و طاسی مردانه شود.
تخمدان های پلی کیستیک: در تخمدان های پلی کیستیک ممکن است تخمدان های شما بزرگ شده و حاوی فولیکول هایی باشند که تخم ها را احاطه کرده اند. در نتیجه ممکن است باعث اختلال در عملکرد تخمدان شود.
چاقی: در افراد چاق تخمدان پلی کیستیک معمولاً بیشتر دیده می شود.
اگر در مورد دوره قاعدگی خود نگران هستید و یا علائمی از آندروژن اضافی مانند بدتر شدن هیرسوتیسم ( موهای زائد)، آکنه و طاسی مردانه دارید ، باید به پزشکتان مراجعه کنید.
عوارض تخمدان پلی کیستیک
عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- چاقی
- ناباروری
- قطع نفس در خواب (آپنه)
- دیابت نوع 2 یا پیش دیابت
- خون ریزی غیر طبیعی رحم
- سقط جنین یا تولد زودرس
- افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن
- سرطان پوشش رحم (سرطان آندومتر)
- دیابت حاملگی یا فشار خون بالا ناشی از بارداری (اکلامپسی و پره اکلامپسی)
- استئاتو هپاتیت غیر الکلی (التهاب شدید کبدی ناشی از تجمع چربی در کبد)
- سندرم متابولیک خوشه ای شامل: فشار خون بالا، قند خون بالا و کلسترول غیر طبیعی یا میزان تری گلیسیرید که به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.
تشخیص تخمدان پلی کیستیک
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی سندروم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد.
احتمالاً پزشکتان با اطلاع از تاریخچه پزشکی، از جمله دوره قاعدگی و تغییر وزن تان تشخیص را شروع می کند.
معاینه فیزیکی شامل بررسی علائم رشد بیش از حد موهای زاید، دیابت مقاوم به انسولین و آکنه خواهد بود.
پزشکتان ممکن است روش های زیر را برای بررسی بیشتر توصیه کند:
معاینه لگن: پزشک از نظر جسمی ارگان های تولید مثل شما را برای تومور ها ( رشد غیر طبیعی قسمتی از بدن)، رشد و ناهنجاری های دیگر معاینه می کند.
آزمایش خون: ممکن است خون شما برای اندازه گیری سطح هورمون های مربوطه تجزیه و تحلیل شود. آزمایش خون می تواند علل احتمالی ناهنجاری های قاعدگی یا افزایش آندروژن را که شبیه علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند را در تشخیص های افتراقی سندرم پلی کیستیک تخمدان رد نماید.
سونوگرافی ترانس واژینال: پزشکتان ظاهر تخمدان ها و ضخامت لایه های رحم شما را بررسی می کند. اگر تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک داده شود، پزشک ممکن است آزمایشات جانبی را برای بررسی عوارض توصیه کند.
آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- غربالگری افسردگی و اضطراب
- غربالگری آپنه انسدادی خواب ( قطع تنفس در خواب)
- بررسی های دوره ای فشار خون، تست تحمل گلوکز و کلسترول و تری گلیسیرید
درمان تخمدان پلی کیستیک
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک بر مدیریت نگرانی های فردی شما مانند: ناباروری، هیرسوتیسم، آکنه یا چاقی تمرکز دارد. ممکن است درمان خاص شامل تغییر در شیوه زندگی یا دارو باشد.
-
تغییر در سبک زندگی
پزشکتان ممکن است کاهش وزن را از طریق رژیم کم کالری همراه با فعالیت های ورزشی متوسط توصیه کند. حتی کاهش متوسط وزن ممکن است وضعیت شما را بهبود بخشد. کاهش وزن همچنین ممکن است اثربخشی دارو ها را افزایش دهد و به باروری کمک کند.
-
داروها
برای تنظیم سیکل قاعدگی، پزشکتان ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
قرص های ضد بارداری ترکیبی: قرص های حاوی استروژن و پروژستین که باعث کاهش تولید آندروژن می شوند و استروژن را تنظیم می کنند. تنظیم هورمون ها می تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش داده و خون ریزی غیر طبیعی، رشد بیش از حد مو و آکنه را درمان کند. به جای قرص، ممکن است از نوار پوستی یا حلقه واژن استفاده کنید که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژسترون است. قرص های بارداری با کاهش تولید آندروژن می تواند باعث کاهش رشد بیش از حد مو شود.
پروژسترون درمانی: پروژستون درمانی به مدت 10 تا 14 روز می تواند دوره های شما را تنظیم کرده و از سرطان آندومتر محافظت کند اما سطح آندروژن را بهبود نمی بخشد و از بارداری جلوگیری نمی کنند.
حذف مو های زائد (الکترولیز): در الکترولیز یک سوزن کوچک در هر فولیکول مو وارد می شود. سوزن یک پالس جریان الکتریکی را منتشر می کند تا فولیکول مو آسیب ببیند و درنهایت فولیکول را از بین ببرد. ممکن است به چندین جلسه درمان نیاز داشته باشید.
داروهای خانگی
برای کاهش اثرات سندرم تخمدان پلی کیستیک، سعی کنید:
تناسب اندام خود را حفظ کنید: کاهش وزن می تواند با ایجاد تعادل در میزان انسولین و آندروژن، باعث تخمک گذاری شود.
قند کمتری مصرف کنید: رژیم های کم چرب و کم کربوهیدرات ممکن است انسولین را افزایش دهد. در صورت داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک از پزشکتان در مورد رژیم کم کربوهیدرات سوال کنید.
ورزش منظم و فعالیت روزانه داشته باشید: ورزش به کاهش سطح قند خون کمک می کند. اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید، افزایش فعالیت روزانه و برنامه ورزشی منظم ممکن است دیابت مقاوم به انسولین را درمان یا حتی از آن جلوگیری کند و با کمک به حفظ وزن مانع ابتلا فرد به دیابت گردد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
برای آمادگی بهتر قبل از مراجعه به پزشکت بهتر است موارد زیر را یادداشت کنید:
- علائم مربوط به دوران های قاعدگی
- داروها، ویتامین ها و مکمل های مصرفی و میزان دوز آنها
- اطلاعات کلیدی شخصی و پزشکی از جمله: سایر شرایط، تغییرات اخیر زندگی و عوامل استرس زا
در مورد سندرم تخمدان پلی کیستیک، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشکتان بپرسید عبارتند از:
- چه تست هایی را پیشنهاد می کنید؟
- پیامدهای بهداشتی طولانی مدت سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
- سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه بر توانایی من در باردار شدن تأثیر می گذارد؟
- شرایط پزشکی دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه آنها را مدیریت کنم؟
احتمالاً پزشكتان سؤالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
- آیا می خواهید باردار شوید؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- از چه زمانی علائم شروع شد؟
- آخرین دوره پریود شما کی بود؟
- آیا چیزی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
- آیا از اولین بار که دوره های قاعدگی خود را شروع کرده اید، چاق شده اید؟
- آیا مادر یا خواهر شما تاکنون به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا شده اند؟
آخرین دیدگاه‌ها