کمبود استروژن در زنان می‌تواند باعث عارضه‌های مختلفی از جمله اختلالات قاعدگی، کاهش میل جنسی، گرگرفتگی و… شود که برای زنان اتفاقاتی ناخوشایند است. استروژن در واقع یک هورمون جنسی است که رشد جنسی را در زنان تنظیم می‌کند. این کمبود در بدن برخی از زنان با استفاده از مکمل‌های مربوط به این هورمون جبران می‌شوند.
اگر به این عارضه دچار هستید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره استروژن پایین در زنان به دست آورید، در این مقاله همراه ما باشید.
عملکرد استروژن در بدن زنان
استروژن هورمونی است که در درجه اول در سن بلوغ مسئول رشد جنسی دختران است. سایر عملکردهای استروژن عبارت‌اند از:
- تنظیم وزن بدن
- کمک به تنظیم چرخه قاعدگی
- کمک به کنترل متابولیسم در ایجاد و رشد بافت استخوانی
- مسئول تغییراتی در بافت پستان در دوران نوجوانی و بارداری
علاوه بر آن، طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، این هورمون ممکن است در سلامت قلب و عروق فرد نقش داشته باشد. از طرفی هم استروژن طیف وسیعی از عملکردهای بدن مانند رشد سالم استخوان، سلامت عاطفی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درنتیجه کمبود استروژن در زنان عوارض جدی زیادی را برای سلامتی این افراد خواهد داشت که در این مواقع توصیه میشود که مراجعه به پزشک را حتماً جدی بگیرید.
این هورمون تنها در بدن زنان یافت نمی‌شود و مردان نیز به مقدار کمتری در بدن خود این هورمون را دارند. افزایش این هورمون به اندازه کمبود آن می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد که در این مقاله استروژن بالا در زنان و مردان می‌توانید درباره آن‌ها مطالعه کنید.
علت کمبود استروژن در زنان
علت کاهش استروژن در زنان عبارت‌اند از:
- یائسگی
- سندرم ترنر
- اختلالات تیروئید
- ورزش بیش از حد
- اثرات شیمی درمانی
- سوء تغذیه و کاهش وزن
- شرایط سیستم ایمنی ضعیف بدن
- اختلال طولانی مدت بیماری‌های کلیه
- بی‌اشتهایی یا بولیمی (یا سایر اختلالات خوردن)
- نقص ژنتیکی (ایجاد شرایطی مانند نارسایی زودرس تخمدان)
- هر شرایطی که به تخمدان‌ها آسیب برساند (مانند یک هیسترکتومی کامل یا عمل جراحی برای برداشتن رحم و تخمدان‌ها).
عوامل خطرناک کمبود استروژن در زنان
عوامل مختلفی بر کمبود استروژن در زنان تأثیرگذار هستند که برخی از آن‌ها می‌تواند تأثیر خطرناک و شدیدتری بر این کمبود و عوارض آن داشته باشد. یکی از این عوامل خطر، سن است که با نزدیک شدن به 40 سالگی، سطح استروژن در زنان به طور طبیعی به تدریج کاهش می‌یابد.
سایر عوامل خطر درباره استروژن پایین در زنان، شامل موارد زیر است:
- مشکلات غده هیپوفیز
- درگیر رژیم‌های شدید برای کاهش وزن
- سابقه خانوادگی در مورد مشکلات هورمونی (که باعث ایجاد شرایطی مانند کیست تخمدان میشود).
علائم کمبود استروژن در زنان
کمبود استروژن در زنان، بر رشد جنسی و عملکرد جنسی آنان تأثیر منفی می‌گذارد. این عارضه حتی می‌تواند باعث اختلال در تمرکز، خستگی و افزایش وزن در زنان شود. علاوه بر آن، ممکن است در زنانی که سابقه میگرن دارند نیز باعث بدتر شدن این بیماری شود. چندین علائم در کاهش سطح استروژن دخالت دارند که بسیاری از آن‌ها شبیه علائم یائسگی هستند.
بیش از ۱۱۲ پزشک آنلاین و آماده پاسخگویی
مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان و متخصصان زنان و زایمان
برخی از علائم کمبود استروژن در زنان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
دوره‌های نامنظم قاعدگی
استروژن یکی از اصلی‌ترین هورمون‌های چرخه قاعدگی است. کمبود استروژن در زنان ممکن است منجر به حذف دوره‌های قاعدگی یا نامنظم شدن این دوره‌ها شود.
ناباروری
سطح پایین استروژن می‌تواند از تخمک‌گذاری جلوگیری کرده و باردار شدن را برای زنان دشوار کند و منجر به ناباروری شود.
ضعیف شدن استخوان‌ها
استروژن به سالم و قوی نگه داشتن استخوان‌ها کمک می‌کند. با کاهش سطح استروژن، احتمال دارد استخوان‌ها ضعیف و شکننده شوند. به‌عنوان‌مثال، زنانی که در دوران یائسگی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی استخوان قرار می‌گیرند.
مقاربت دردناک
استروژن می‌تواند در روان شدن واژن نیز تأثیر بگذارد. یکی از عوارض کمبود استروژن در زنان، خشکی واژن است که این مسئله اغلب رابطه جنسی را برای زنان دردناک می‌کند. به همین دلیل میل جنسی زنان کم‌کم کاهش پیدا می‌کند و تمایلی برای برقراری رابطه از خود نشان نمی‌دهند.
گرگرفتگی
اغلب اوقات تغییر در سطح هورمون‌های جنسی در افراد به طور مستقیم با تغییر در خلق‌وخوی آنان در ارتباط است. از همین رو، یکی از علائم کمبود استروژن و پروژسترون در زنان، گرگرفتگی است که در دوران یائسگی این عامل در میان زنان غالب است.
افسردگی
تصور میشود استروژن باعث افزایش سروتونین که یک ماده شیمیایی در مغز است، میشود. این ماده مستقیماً باعث تقویت خلق افراد میشود. درنتیجه کمبود استروژن در زنان می‌تواند باعث کاهش سروتونین و ایجاد نوسانات خلقی یا افسردگی در زنان شود.
افزایش عفونت ادراری
با کاهش سطح استروژن به دلیل نازک شدن بافت در مجرای ادراری، ممکن است میزان ابتلا به عفونت ادراری در زنان افزایش یابد. اگر به این نوع عفونت مبتلا هستید، می‌توانید با اطلاعات مقاله درمان های خانگی عفونت ادراری، به آسانی این عفونت را از بدن خود خارج کنید.
تشخیص کمبود استروژن در زنان
هنگامی که یک زن با علائم گرگرفتگی و از دست دادن دوره‌های قاعدگی به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک ممکن است بیمار را برای بررسی سطح استروژن ارزیابی کند.
نحوه این تشخیص می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معاینه جسمی و تاریخچه پزشکی
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون
- ارزیابی علت بیماری‌های اساسی (مانند بیماری تیروئید یا اختلال هیپوفیز)
- سابقه خانوادگی برای ارزیابی علت ژنتیکی احتمالی کاهش سطح استروژن
- آزمایش اسکن مغز یا آزمایش DNA برای ارزیابی ناهنجاری‌های سیستم غدد درون ریز
درمان کمبود استروژن در زنان
یک روش درمانی رایج برای کمبود استروژن در زنان، استفاده از مکمل هورمون مصنوعی به نام هورمون درمانی HRT است. چندین روش مختلف برای استفاده از هورمون‌های جایگزین وجود دارند، از جمله:
- تزریقی
- واژینال
- موضعی مانندکرم
- خوراکی (از طریق دهان)
- زیر پوستی (گلوله‌هایی که در زیر پوست قرار دارند)
نوع درمان HRT، نحوه مصرف و دوز آن به عوامل زیادی از جمله علت اساسی، شدت و علائم کاهش استروژن بستگی دارد.
حقایق اساسی در مورد HRT شامل موارد زیر است:
- همه زن‌ها واجد شرایط استفاده از استروژن درمانی نیستند.
- استروژن درمانی در خانم‌هایی که شرایطی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی یا سکته مغزی دارند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
- روش‌های هورمون درمانی مختلفی وجود دارند که برخی از آن‌ها استروژن را با پروژسترون ترکیب می‌کنند.
- استروژن معمولاً برای زنانی که جراحی هیسترکتومی انجام داده‌اند، به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که برای زنانی که علائم یائسگی را تجربه می‌کنند، به صورت ترکیبی همراه با پروژسترون استفاده میشود.
- دوزهای زیاد استروژن ممکن است برای زنانی که یائسه نیستند، ولی سطح استروژن بسیار پایینی دارند؛ برای جلوگیری از عدم تعادل هورمونی، شکستگی استخوان و بیماری قلبی استفاده شود.
پزشک معمولاً برای رفع علائم، کمترین دوز ترکیبات استروژن یا ترکیبات استروژن / پروژسترون را تجویز می‌کند.
عوارض جانبی HRT، می‌تواند شامل خون ریزی واژن، گرفتگی پا، سردرد، حالت تهوع، حساسیت به پستان و موارد دیگر باشد. خطرات جدی HRT می‌تواند شرایطی مانند لخته شدن خون یا سرطان را درگیر کند.
در حالی که درمان جایگزینی هورمون درمانی اصلی برای استروژن کم است؛ اما همه خانم‌ها نباید مکمل‌های هورمونی مصرف کنند. مدت زمان درمان HRT به وضعیت بیمار بستگی دارد. زنانی که علائم استروژن کم را تجربه می‌کند، باید در اسرع وقت باید با پزشک معالج خود مشورت کند. بسیاری از متخصصان می گویند هرچه زودتر یک زن از نظر میزان استروژن پایین درمان شود، نتیجه درمان مؤثرتر خواهد بود.
درمان خانگی استروژن پایین در زنان
زنان برای درمان کاهش سطح استروژن خود بهتر است وزن سالم خود را حفظ کنند. علاوه بر آن، برخی از مواد غذایی زیر می‌توانند در این زمینه کمک کنند:
غذاهای طبیعی یا مکمل هایی مانند سویا
دانه‌های سویا و محصولاتی که از آن‌ها تولید میشود، منبع بسیار خوبی برای فیتواستروژن‌ها هستند. فیتواستروژن‌ها با اتصال به گیرنده‌های استروژن، فعالیت‌های مربوط به استروژن را در بدن تقلید می‌کنند. با این حال، زنان باید در نظر داشته باشند که سویا ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. درنتیجه بهتر است قبل از افزودن سویا به رژیم غذایی خود یا هرگونه مکمل دیگر با پزشک صحبت کنید.
دانه‌های کتان
دانه‌های کتان همچنین حاوی مقادیر زیادی فیتواستروژن هستند. فیتواستروژن‌های اصلی موجود در کتان را lignans می‌نامند که در متابولیسم استروژن مفید هستند. تحقیقات نشان داده است که یک رژیم غنی از تخم کتان، قادر به کاهش شدت و فراوانی سرطان تخمدان در حیوانات است. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تأثیر آن‌ها روی انسان مورد نیاز است.
دانه کنجد
دانه کنجد یکی دیگر از منابع غذایی فیتواستروژن‌ها است. محققان دریافتند رژیم غذایی 2 ماهه با این روغن‌ها می‌تواند علائم بیماری‌های استخوان را در حیوانات بهبود بخشد. این تحقیقات اثر مثبت فیتواستروژن را در دانه‌های کنجد و سویا را نشان می‌دهد، اگرچه تحقیقات انسانی بیشتری در این زمینه لازم است.
ویتامین‌های گروه B
ویتامین‌های B نقش مهمی در ایجاد و فعال شدن استروژن در بدن دارند. سطح پایین این ویتامین‌ها می‌تواند منجر به کمبود استروژن در زنان شود. در یک بررسی، محققان سطح ویتامین‌های خاصی از گروه B را با خطر سرطان پستان در زنان یائسه مقایسه کردند. نتایج حاکی از آن است که مقادیر بالاتر ویتامین‌های گروه B2 و B6 با کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان همراه است که می‌تواند به دلیل تأثیر این ویتامین‌ها در متابولیسم استروژن باشد.
ویتامین D
ویتامین D به عنوان یک هورمون در بدن عمل می‌کند و در سنتز استروژن نقش مؤثری دارد. بررسی2ها نشان می‌دهد که ویتامین D و استروژن با همکاری یکدیگر می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند.
رابطه کمبود استروژن و افزایش وزن
هورمون‌های جنسی مانند استروژن بر میزان چربی بدن تأثیر می‌گذارند. استروژن سطح گلوکز و متابولیسم لیپیدها را تنظیم می‌کند. درنتیجه کمبود استروژن در زنان می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. به همین دلیل، ممکن است زنان در سنین نزدیک به یائسگی، دچار اضافه وزن شوند. اضافه وزن نیز به نوبه خود می‌تواند خطر چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد.
استروژن بالا و تأثیرات آن
استروژن بیش از حد که به آن تسلط استروژن (estrogen dominance) نیز گفته میشود، می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. برخی از زنان به طور طبیعی استروژن بیشتری نسبت به پروژسترون تولید می‌کنند. مکمل کاهش استروژن می‌تواند باعث عدم تعادل هورمونی بین استروژن و پروژسترون شود.
علائم استروژن زیاد در زنان شامل موارد زیر است:
- نفخ
- اضطراب
- نوسانات خلقی
- مشکلات حافظه
- دوره‌های نامنظم قاعدگی
مردان همچنین می‌توانند تسلط استروژن را تجربه کنند که به صورت ژنیکوماستی (افزایش اندازه پستان)، اختلال نعوظ و ناباروری مشاهده میشود. زنان در صورتی که بعد از استفاده از مکمل‌های طبیعی استروژن شروع به تجربه هر یک از این علائم کردند، باید به پزشک مراجعه کنند؛ چراکه ممکن است بروز این علائم به دلیل استروژن بیش از حد باشد.
ارزیابی وضعیت سلامتی خود را با پزشکت تجربه کنید!
شما از طریق دریافت ویزیت آنلاین در پزشکت، می‌توانید برای هر پزشک و متخصصی که نیاز دارید، در سراسر ایران و مطابق با برنامه و شرایط زندگی و مشغله‌های خود از آنان مشاوره دریافت کنید. امکان دریافت مشاوره سریع و انجام اقدامات اولیه مورد نیاز، یکی از بهترین خدماتی است که هر بیماری می‌تواند آن را از یک مجموعه درمانی معتبر دریافت کند. شما می‌توانید از طریق ارتباط تلفنی، متنی یا تصویری با پزشک خود تماس بگیرید و مشکلات خود را با وی در میان بگذارید.
