علت خون دماغ در بارداری چیست؟

علت خون دماغ در بارداری چیست؟ خون دماغ در بارداری بسیار شایع است و زنان در دوران بارداری زیاد آن را تجربه می کنند. از عوارض آن کمخونی است. در این دوران، سیستم گردش خون گسترش می یابد تا بتواند کودک در حال رشد را در خود جای دهد. بدن زنان در دوران بارداری خون بیشتری تولید می کند و گردش خون افزایش می یابد. این تغییرات در سیستم می تواند منجر به خون دماغ شود که در اصطلاح پزشکی به آن Epistaxis اپیستاکسی نیز گفته می شود.

آیا خون دماغ در دوران بارداری شایع است؟

حدود 20 درصد زنانی که باردار هستند دچار خون دماغ می شوند. یعنی از هر پنج زن در دوران بارداری خود ممکن است یک نفر این وضعیت را تجربه کند. اما به طور کلی، خونریزی بینی به دلیل تغییرات هورمونی در بارداری کاملاً شایع است و می تواند از یک سوراخ بینی یا هر دو سوراخ بینی باشد. در هنگام خونریزی بینی، خون از یک یا هر دو سوراخ بینی جریان می یابد. می تواند کم و یا زیاد باشد و از چند ثانیه تا بیشتر از 10 دقیقه طول بکشد.

خون دماغ معمولا در هفته 16 بارداری یا همان سه ماهه دوم بارداری شروع  می شود و تا پایان بارداری ادامه پیدا می کند. گاهی خون دماغ ممکن است با پیشرفت حاملگی، بدتر شود. خونریزی بینی ممکن است هنگام خواب اتفاق بیفتد که در این شرایط ممکن است زن قبل از بیرون آمدن خون از بینی، احساس مایع در پشت گلو داشته باشد. علاوه بر آن، خانم ها همراه با خون دماغ احساس گرفتگی بینی را هم تجربه می کنند.

در مورد علائم اولیه بارداری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

چه عواملی باعث خون دماغ در دوران بارداری می شوند؟

خون دماغ به دلایل زیر ممکن است رخ دهد:

• در دوران بارداری جریان خون در غشاهای مخاطی بدن – از جمله بینی – افزایش می یابد و باعث التهاب و نرم شدن آنها می شود.  تنفس و عطسه می تواند باعث خون دماغ شود.
• آنتی هیستامین ها و داروهای ضد احتقان که برای آلرژی، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی استفاده می شوند، می توانند غشای بینی را خشک کرده و باعث  جمع شدن خون دماغ به دلیل خارش شوند، همچنین می توانند غشای بینی را مختل کرده و رگ های خونی را به راحتی پاره کنند و باعث خون دماغ شوند.
• در صورت سرماخوردگی یاعفونت بینی یا سینوس، غشای مخاطی تمایل به خشک شدن دارد و رگ ها به راحتی پاره می شوند. تحریک ناشی از سرماخوردگی یا عفونت می تواند باعث خون دماغ شود.
• هوای خشک به دلیل شرایط آب و هوایی یا اتاق های مطبوع، کابین هواپیما و سایر مناطق خشک، خطر خون دماغ شدن را افزایش می دهد.

درمان خانگی برای خون دماغ در بارداری چیست؟

زنان در دوران بارداری خود می توانند برای متوقف کردن خون دماغ راهکارهای زیر را در نظر بگیرید؟

1. سعی کنید بدن خود را به سمت جلو خم کنید. سر زنان در دوران بارداری باید بالاتر از سطح قلب باشد.
2. با انگشت شست و انگشت اشاره خود قسمت محکم و نرم بینی را که دقیقاً بالای سوراخ های بینی شماست محکم نگه دارید.
3. از طریق دهان نفس بکشید و حدود 10 تا 15 دقیقه سوراخ های بینی خود را فشار دهید. این کار باعث می شود که خون به جای گلو از بینی زنان در دوران بارداری تخلیه شود.
4. اکنون بنشینید یا بایستید تا جریان خون در حفره های بینی کاهش یابد و از خونریزی بیشتر جلوگیری شود.
5. یک بسته یخ یا یک بسته نخود فرنگی یخ زده را روی پل بینی قرار دهید.
6. سر خود را به عقب خم نکنید و دراز نکشید که می تواند باعث استنشاق یا بلعیدن خون و حالت تهوع شود.
7. اگر خونریزی حتی 15 دقیقه پس از استفاده از کیسه یخ متوقف نشد، 10 تا 15 دقیقه دیگر نگه داشتن یخ را در محل خود ادامه دهید.

به منظور پیشگیری از وقوع مجدد خونریزی در طی 24 ساعت بعدی می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• از بلند کردن اشیاء سنگین خودداری شود.
• از انجام تمرینات شدید ورزشی اجتناب کنید.
• به پشت و به حالت تاق باز نخوابید و دراز نکشید.
• از کندن مخاط و یا تخلیه محتویات بینی با فشار خودداری کنید.
• از مصرف الکل و نوشیدنی های گرم خودداری شود؛ زیرا مصرف آنها باعث اتساع عروق خونی شده و منجر به خون دماغ بیشتر می شود.

اگرچه خون دماغ از جمله عوارض بی خطر بارداری به شمار می رود ولی با این حال ابتلا به آن در برخی موارد نیازمند درمان و مراجعه به پزشک دارد.

در خون دماغ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در بعضی موارد، خون دماغ می تواند یکی از علائم یک بیماری زمینه ای باشد و باید توسط پزشک تشخیص داده شود.

زنان در دوران بارداری خود باید در صورت بروز هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنند:

• مصرف داروهای ضد انعقادی
• در صورت از دست دادن هوشیاری
• خود دماغ حتی به مقدار کم بعد از ضربه به سر
• خون دماغ با خستگی، گیجی یا سبکی سر همراه است.
• خون دماغ شدیدی که حتی بعد از 30 دقیقه متوقف نمی شود.
• ناراحتی مداوم در قفسه سینه یا تنفس سخت همراه با خون دماغ
• خون دماغ زنان در دوران بارداری با بی حسی، افتادگی صورت یا احساس گزگز در اندام ها همراه است. این می تواند نشانه سکته مغزی باشد.

در صورت ابتلا به هر یک از این عوارض بالا پزشک کلیه علائم را بررسی و توصیه های درمانی لازم را به شما ارائه خواهد کرد.

در مورد کم خونی در بارداری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

درمان خون دماغ چیست؟

درمان خون دماغ در بارداری به شدت خونریزی بستگی دارد.

به طور کلی درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:

• قراردادن تامپون و یا گازهای استریل شده. تامپون یا گازهایی که برای پانسمان بینی زنان در دوران بارداری استفاده می شود. آنها برای یک یا دو ساعت قرار می گیرند تا فشار مداوم بر عروق وارد کنند.
• سوزاند زخم. سوزاندن زخم (cauterization) در بعضی موارد برای بستن محل خونریزی انجام می شود. در این شرایط ممکن است پزشک برای سوزاندن زخم از  نیترات نقره در انتهای رگهای خونی استفاده شود که به این روش سوزاندن شیمیایی گفته می شود. گرمای حاصل از این سوزن باعث ذوب شدن بافت رگ ‌های خونی و چسبیدن آنها به یکدیگر شده و به این ترتیب خونریزی بینی متوقف می ‌شود. در موارد خونریزی شدید، محل زخم با استفاده از جریان الکتریکی سوزانده می شود که به الکتروکوتر معروف است.
• بستن. درمان خون دماغ در بارداری در موارد شدید، به یک عمل جراحی جزئی، به نام بستن، نیاز دارد. این روش شامل بستن رگ های خونی است که خونریزی می کنند. به زنان در دوران بارداری بی حسی موضعی داده می شود.

در صورت ابتلا به خونریزی بینی اولین و مهمترین گام پیشگیری از بروز مشکل بوده و استفاده از این راهکارهای درمانی آخرین گزینه هستند.

آیا می توان از خون دماغ شدن در دوران بارداری جلوگیری کرد؟

برخی راهکار های برای پیشگیری از خون دماغ در دوران بارداری وجود دارند که عبارتند از:

• برای مرطوب نگه داشتن غشای مخاطی مایعات زیادی بنوشید.
• از مصرف هرگونه داروی ضد احتقان بینی و اسپری که باعث خشک شدن غشاها می شود خودداری کنید. لخته های خون را به آرامی از بینی خارج کنید. برای تهویه مناسب منزل به خصوص در زمستان یا در شرایطی که در آب و هوای خشک بهتر است از رطوبت ساز در خانه استفاده شود.
• از عوامل تحریک کننده محیطی مانند دود، دود، عطر و مواد شیمیایی که می توانند مجاری بینی زنان در دوران بارداری را تحریک کنند، پرهیز شود.
• هنگام عطسه دهان خود را باز کنید تا فشار بینی کاهش یابد. با این کار خطر خونریزی را به حداقل می رساند.
• از روان کننده های نرم و بدون نسخه بینی استفاده کنید که به مرطوب شدن غشاها کمک می کند. ژله نفتی، قطره های نمکی یا سایر اسپری های ملایم بینی نیز می توانند موثر باشند. روغن نارگیل روان کننده خوبی است.
• در صورت تجویز داروی ضد احتقان دارو یا اسپری بینی، طبق دستورالعمل استفاده کنید. استفاده بیش از حد از آنها باعث خشک شدن و تحریک بینی می شود.

آیا خون دماغ بارداری روی جنین تاثیر می گذارد؟

اگرچه خون دماغ ناخوشایند است اما هیچ ضرری برای زنان در دوران بارداری و جنین آنها ندارد. فقط در مورد خونریزی مکرر از بینی، به ویژه در سه ماهه آخر، باید به پزشک مراجعه شود.

تحقیقات نشان می دهد که خونریزی مکرر از بینی احتمال خطر خونریزی پس از زایمان را افزایش می دهد. بنابراین، زنانی که در سه ماهه آخر خونریزی شدید از بینی دارند، متخصص زنان و زایمان ممکن است  سزارین را پیشنهاد کند.

معمولاً خون دماغ یک اتفاق موقتی در دوران بارداری است.  بعد از زایمان، خون دماغ به طور خودکار متوقف می شود؛ اما زنان باید در صورت تداوم آن، یا احساس ضعف یا ناراحتی بعد از خون دماغ، با پزشک خود مشورت کنند.

در مورد نفخ در بارداری اطلاعات بیشتری کسب کنید.

باورهای غلط در مورد خون دماغ در بارداری

1- آیا خون دماغ در بارداری می تواند باعث ابتلا مادر به کم خونی شود؟

ابتلا به خونریزی های مکرر بینی در این دوران می تواند سطح هموگلوبین خون را کاهش داده و باعث ابتلا مادر به کم خونی شود.

2- آیا میان خون دماغ و فشار خون بالا در بارداری رابطه ای وجود دارد؟

پروژسترون و استروژن (هورمون های بارداری) می توانند رگ های خونی را گشاد کرده و فشار خون را افزایش دهند. این افزایش فشار به رگهای حساس سوراخ های بینی منجر به خون دماغ می شود.

3- آیا میان خون دماغ و ابتلا به سردرد در بارداری رابطه ای وجود دارد؟

تغییرات هورمونی در دوران بارداری می تواند رگ های خونی را گشاد کرده و حجم خون اطراف مجاری بینی و مغز را نیز افزایش دهد. بنابراین افزایش گردش خون باعث خون دماغ و سردرد در برخی از زنان خواهد شد.

4- آیا خون دماغ در بارداری جنسیت جنین را مشخص می کند؟

برخی به اشتباه معتقدند که ابتلا به خونریزی بینی در دوران بارداری می تواند نشان دهنده، پسر بودن جنین باشد. در حالی که این فرضیه کاملا غلط است و پایه و اساس علمی ندارد.

دوران بارداری با بروز تغییرات بسیار زیادی از جمله ابتلا به خونریزی بینی در برخی از مادران باردار همراه است.  اما نگرانی در مورد خون دماغ می تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود که برای زنان در دوران بارداری و کودک مضر است.  زنان بهتر است در صورت بروز این عارضه با حفظ آرامش و خونسردی خود به دنبال درمان باشند و به پزشک مراجعه کنند.