شایع ترین بیماری های کیسه صفرا

بیماری های زیادی می توانند سلامت کیسه صفرا را تحت تاثیر قرار دهند اما سنگ و التهاب کیسه صفرا، شایع ترین بیماری های کیسه صفرا محسوب می شوند. کیسه صفرا یک اندام گلابی شکل است. در قسمت بالای راست شکم در زیر کبد قرار دارد. کیسه صفرا، صفرا ترکیبی از مایعات، چربی و کلسترول را ذخیره می کند. صفرا در از بین بردن چربی حاصل از غذا در روده نقش موثری دارد. کیسه صفرا، صفرا را به روده کوچک منتقل می کند. این امر باعث می شود ویتامین ها و مواد مغذی محلول در چربی راحت تر در جریان خون جذب شوند.

علائم مشکلات کیسه صفرا

برخی از بیماری های که کیسه صفرا را تحت تاثیر قرار می دهند باعث بروز علائم مشابه می شوند.

علائم مربوط به شایع ترین بیماری های کیسه صفرا، عبارتند از:

درد

شایع ترین علامت مشکل کیسه صفرا، درد است. این درد معمولاً در قسمت میانی تا بالا سمت راست شکم رخ می دهد. درد ناشی از مشکلات کیسه صفر می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، یا می تواند کاملاً شدید و مکرر باشد. در بعضی موارد، درد می تواند به قسمت های دیگر بدن مانند کمر و قفسه سینه انتشار پیدا کند.

حالت تهوع یا استفراغ

 علائم شایع انواع مشکلات کیسه صفرا هستند. با این حال، تنها بیماری مزمن کیسه صفرا می تواند باعث مشکلات گوارشی مانند رفلاکس اسید و گاز شود.

تب یا لرز

لرز یا تب غیر قابل توضیح ممکن است نشانگر عفونت باشد. اگر شما یک عفونت داشته باشید، قبل از بدتر شدن و خطرناک شدن آن حتما نیاز به درمان عفونت دارید. عفونت کیسه صفرا اگر در سایر قسمت های بدن انتشار یابد، می تواند خطرناک باشد.

اسهال مزمن

داشتن بیش از چهار بار در روز اجابت مزاج به مدت حداقل سه ماه ممکن است نشانه بیماری مزمن کیسه صفرا باشد.

زردی

پوست زرد یا زردی می تواند نشانه سنگ در مجرای صفراوی مشترک باشد. مجرای صفراوی مشترک مجاری است که از کیسه صفرا به روده کوچک منتهی می شود.

مدفوع یا ادرار غیرطبیعی

مدفوع با رنگ روشن و ادرار تیره علائم احتمالی انسداد مجرای صفراوی مشترک هستند.

شایع ترین بیماری کیسه صفرا

هر بیماری که کیسه صفرا را تحت تأثیر قرار دهد، یک بیماری کیسه صفرا محسوب می شود.

برخی از مشکلات احتمالی کیسه صفرا، عبارتند از:

التهاب کیسه صفرا

التهاب کیسه صفرا را کوله سیستیت می نامند. این بیماری می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (بلند مدت) باشد. التهاب مزمن نتیجه حمله چندین حاد کوله سیستیت است. التهاب ممکن است در نهایت به کیسه صفرا آسیب برساند و باعث اختلال در عملکرد صحیح کیسه صفرا شود. علائم اصلی کوله سیستیت حاد، درد ناگهانی و تیز در سمت راست فوقانی شکم شما است که این درد به سمت شانه راست شما انتشار می یابد. قسمت آسیب دیده شکم معمولاً بسیار لطیف است و تنفس عمیق می تواند درد را بدتر کند. برخلاف انواع دیگر دردهای شکمی، درد کوله سیستیت حاد معمولاً پایدار است و طی چند ساعت از بین نمی رود.

برخی از افراد ممکن است علائم دیگری داشته باشند، مانند:

• تعریق
• احساس بیماری
• بزرگ شدن شکم
• از دست دادن اشتها
• درجه حرارت بالا (تب)
• زردی پوست و سفیدی چشم ها (زردی)

سنگ های صفراوی

سنگ های صفرا، سنگ های کوچک و سخت شده ای هستند که در کیسه صفرا تشکیل می شوند. این سنگ ها می توانند سال ها رشد پیدا نکنند و در نهایت از بین بروند. در حقیقت، بسیاری از افراد سنگ های کیسه صفرا دارند ولی خودشان خبر ندارند. آنها در نهایت باعث ایجاد مشکلاتی از جمله التهاب، عفونت و درد می شوند. سنگ های صفراوی به طور معمول باعث کوله سیستیت حاد می شوند. سنگ های سنگی معمولاً بسیار کوچک هستند و بیش از چند میلی متر عرض ندارند. با این حال، آنها می توانند تا چندین سانتی متر رشد کنند. برخی از افراد تنها یک سنگ کیسه صفرا دارند، در حالی که برخی دیگر چندین مورد ایجاد می کنند. با بزرگ شدن سنگ کیسه صفرا، آنها می توانند کانال های منتهی به کیسه صفرا را مسدود کنند.

بیشتر سنگ های کیسه صفرا از کلسترول موجود در صفرا کیسه صفرا تشکیل می شوند. نوع دیگری از سنگ کیسه صفرا، سنگ پیگمنت، از بیلی روبینات کلسیم تشکیل می شود. بیلی روبینات کلسیم یک ماده شیمیایی است که با تجزیه سلول های قرمز خون بدن تولید می شود. این نوع سنگ به ندرت تشکیل می شود.

 اگر سنگ کیسه صفرا در مجاری قرار بگیرد و باعث انسداد شود، علائم و نشانه‌های حاصله ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد در شانه راست
• حالت تهوع یا استفراغ
• کمر درد بین تیغه‌های شانه
• درد ناگهانی و شدید در قسمت فوقانی راست شکم
• درد ناگهانی و شدید در مرکز شکم، درست زیر استخوان سینه

درد سنگ کیسه صفرا ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

سنگ های مجرای صفراوی مشترک (کلدوکلولیزیازیس)

هنگامی که سنگ های صفراوی در مجرای صفراوی مشترک رخ می دهد، به عنوان کولدوکولیتیازیس شناخته می شود. صفرا از کیسه صفرا خارج می شود، از لوله های کوچک عبور می کند و در مجرای صفراوی مشترک قرار می گیرد. سپس وارد روده کوچک می شود. در بیشتر موارد، سنگ های مجاری صفراوی مشترک در واقع سنگ های صفراوی هستند که در کیسه صفرا رشد کرده و سپس به مجاری صفراوی منتقل می شوند. به این نوع سنگ سنگ مجرای صفراوی مشترک ثانویه یا سنگ ثانویه گفته می شود. بعضی اوقات سنگ ها در خود مجاری صفراوی مشترک شکل می گیرند. این سنگ ها به سنگ های اصلی صفراوی مشترک یا سنگ های اصلی معروف هستند. این نوع نادر سنگ احتمالاً بیشتر از یک سنگ ثانویه باعث ایجاد عفونت می شوند.

بیماری کیسه صفرا بدون سنگ

سنگ های صفراوی باعث ایجاد هر نوع مشکل کیسه صفرا نمی شوند. بیماری کیسه صفرا بدون سنگ که به آن بیماری سنگ کیسه صفرا نیز گفته می شود، می تواند رخ دهد. در این حالت، شما ممکن است علائمی را که معمولاً با سنگ های صفراوی در ارتباط است را تجربه کنید بدون اینکه واقعاً سنگ داشته باشید.

عفونت مجاری صفراوی 

در صورت انسداد مجرای صفراوی، عفونت ممکن است ایجاد شود. عفونت مجاری صفراوی در صورت تشخیص زودهنگام به راحتی درمان می شود اما اگر درمان نشود می تواند خطرناک و کشنده باشد.

آبسه کیسه صفرا

درصد کمی از افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا نیز ممکن است دچار چرکی در کیسه صفرا شوند. این حالت آبسه نامیده می شود. چرک، ترکیبی از گلبول های سفید خون، باکتری ها و بافت های مرده است. ایجاد چرک که به آبسه نیز معروف است منجر به درد شدید شکم می شود. در صورت عدم تشخیص و درمان، می تواند خطرناک باشد زیرا عفونت در سایر نقاط بدن انتشار می یابد.

ایلئوس سنگ کیسه صفرا

ممکن است یک سنگ کیسه صفرا وارد روده شود و آن را مسدود کند. این بیماری که به ایلئوس سنگ کیسه صفرا معروف است به ندرت رخ می دهد اما می تواند کشنده باشد. این بیماری بیشتر در بین افراد مسن تر از 65 سال دیده می شود.

کیسه صفرا سوراخ شده

سنگ کیسه صفرا درمان نشده می تواند به کیسه صفرا سوراخ شده منجر شود که یک وضعیت خطرناک است. اگر پارگی تشخیص داده نشود، ممکن است یک عفونت خطرناک و بزرگ شکم ایجاد شود.

پولیپ کیسه صفرا

پولیپ ها از نظر رشد غیر طبیعی هستند. این رشد معمولاً خوش خیم یا غیر سرطانی است. پولیپ های کیسه صفرا در صورت کوچک بودن ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. در بیشتر موارد، آنها هیچ خطری برای شما یا کیسه صفرا ندارند. با این حال، پولیپ های بزرگتر ممکن است قبل از ابتلا به سرطان  با جراحی درمان شوند.

کیسه صفرا چینی

کیسه صفرا سالم دارای دیواره های بسیار عضلانی است. با گذشت زمان، رسوبات کلسیم می توانند دیواره کیسه صفرا را سفت و سخت کنند. به این حالت کیسه صفرا چینی گفته می شود. ابتلا به این بیمار فرد را در معرض خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا قرار می دهد.

سرطان کیسه صفرا

سرطان کیسه صفرا نادر است و در صورت تشخیص آن در مراحل اولیه پیش آگهی خوبی دارد اما متاسفانه بیشتر تومورهای کیسه صفرا در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شوند که پیش آگهی ها آن ها اغلب بسیار ضعیف است. تشخیص سرطان کیسه صفرا دشوار است زیرا کیسه صفرا در پشت کبد پنهان است در بیشتر مواقع باعث ایجاد علائم و نشانه های خاصی نمی شود و علائم آن، در صورت وجود، مانند علائم بسیاری از بیماری های دیگر است. سرطان کیسه صفرا گاهی اوقات در هنگام جراحی برداشتن کیسه صفرا، تشخیص داده می شود. بیماران مبتلا به سنگ کیسه صفرا به ندرت دچار سرطان کیسه صفرا می شوند.

در صورت بروز، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• ادرار تیره
• نفخ شکم
• کاهش وزن
• حالت تهوع و استفراغ
• درد شکم، معمولاً در قسمت فوقانی راست شکم
• زردی که به دلیل مقادیر زیاد بیلی روبین از انسداد مجاری صفراوی شما، زردی پوست و سفیدی چشم شما است.
• توده شکم که وقتی کیسه صفرا بزرگ می شود به دلیل مجاری صفراوی مسدود شده یا سرطان در کبد  انتشار می یابد و توده هایی در شکم فوقانی راست ایجاد می شود.

درمان بیماری های کیسه صفرا

درمان بیماری های کیسه صفرا به نوع خاص آن بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جراحی برای برداشتن خود کیسه صفرا
• جراحی برای از بین بردن سنگ کیسه صفرا
• داروهای ضد درد مانند هیدروکودون و مورفین
• داروهای بدون نسخه (OTC) از جمله درد، مانند ایبوپروفن
• lithotripsy، روشی که از امواج شوک برای جدا کردن سنگ های صفراوی استفاده می کند.

همه موارد نیاز به درمان پزشکی ندارند. همچنین ممکن است درد با داروهای طبیعی مانند ورزش و یک کمپرس گرم شده، تسکین پیدا کند.

رژیم کیسه صفرا

تنظیم رژیم غذایی می تواند برای مبتلایان به بیماری های کیسه صفرا مفید باشد. غذاهایی که ممکن است بیماری کیسه صفرا را تشدید کنند، عبارتند از:

• غذاهای فراوری شده
• کربوهیدرات های تصفیه شده، مانند نان سفید و شکر
• غذاهایی که دارای چربی های ترانس و سایر چربیهای ناسالم هستند.

در عوض، سعی کنید رژیم غذایی خود را با مصرف مواد غذایی زیر تنظیم کنید:

• میوه و سبزیجات سرشار از فیبر
• پروتئین گیاهی مانند لوبیا و عدس
• چربی های سالم مانند آجیل و ماهی
• غذاهای حاوی ویتامین C مانند انواع توت ها
• غذاهای سرشار از کلسیم مانند لبنیات کم چرب و سبزیجات برگ تیره
• قهوه که خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا و سایر بیماری های کیسه صفرا را کاهش می دهد.

زمان ضرورت مراجعه به پزشک

علائم مشکلات کیسه صفرا می تواند به صورت موقت بروز کنند. با این حال، اگر سابقه یکی از این مشکلات را داشته باشید، احتمال ایجاد مشکل کیسه صفرا در شما بیشتر خواهد شد. در حالی که مشکلات کیسه صفرا به ندرت کشنده است، اما همچنان باید آنها را درمان کرد. در صورت اقدام و مراجعه به پزشک می توانید از بدتر شدن مشکلات کیسه صفرا جلوگیری کنید.

بر همین اساس در صورت بروز هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• زردی
• مدفوع کم رنگ
• درد شکمی که حداقل 5 ساعت طول بکشد.
•  تعریق، تب درجه پایین یا لرز همراه با علائم فوق