دیابت بیمزه

دیابت بیمزه، یک اختلال شایع است که باعث عدم تعادل مایعات در بدن، تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار می شود. هیچ درمانی برای دیابت بیمزه وجود ندارد، اما درمان می توانند عطش و میزان ادرار و تشنگی شما را کاهش دهد.

دیابت بیمزه در برابر دیابت قندی

اصطلاحات “دیابت بیمزه” و “دیابت قندی” یکسان نیستند، و هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند. اما ممکن است علائم آن ها مشابه باشند. دیابت قندی که می تواند به صورت دیابت نوع 1 یا نوع 2 رخ دهد، شایع ترین شکل دیابت است. نوع دیابت بیشتر از مزه ادرار تشخیص داده می شود. اگر ادرار شیرین باشد، یعنی قند زیادی در آن وجود دارد و پزشک دیابت قندی را تشخیص می دهد. اگر طعم ادرار خنثی باشد، نشان می دهد که غلظت آب در ادرار خیلی زیاد است و دیابت از نوع دیابت بیمزه می باشد.

در دیابت قندی، افزایش قند خون باعث تولید مقادیر زیادی ادرار می شود. در حالی که، دیابت بیمزه، ناشی از عدم تعادل و هماهنگی در سیستم آب است. دیابت قندی به مراتب نسبت به دیابت بیضه شایع تر، مضرتر و سخت تر است. با این حال، دیابت بیمزه، خیلی سریع تر پیشرفت می کند.

علت دیابت بیمزه

دیابت بیمزه زمانی ایجاد می شود که بدن نتواند میزان مایعات بدن را در حد متعادل نگه دارد. در صورت اختلال در سیستم تعادل مایعات بدن، کلیه های شما به حفظ تعادل مایعات کمک می کنند. کلیه ها، سموم و مایعات اضافی را از جریان خون خارج می سازند. این سموم به طور موقت به عنوان ادرار در مثانه ذخیره شده، و در هنگام پر شدن مثانه از طریق ادرار دفع می شود. همچنین در بدن دفع مایعات اضافی از طریق تعریق، تنفس یا اسهال صورت می گیرد.

هورمونی به نام هورمون ضد دیورتیک (ADH) یا وازوپرسین، به کنترل میزان مایعات کمک می کند. ADH در قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس ساخته شده و در غده هیپوفیز که غده کوچکی که در پایه مغز است، ذخیره می شود .

در صورت ابتلا به دیابت بیمزه، بدن نمی تواند به درستی سطح مایعات را متعادل نگه دارد.

علت بیماری بسته به نوع دیابت، متفاوت است:

دیابت بیمزه مرکزی

دیابت بیمزه مرکزی به دلیل کاهش یا عدم وجود وازوپرسین و به دو صورت اولیه (مادرزادی و در بدو تولد) یا ثانویه (ناشی از بیماری های دیگر) ایجاد می شود. علت ابتلا به دیابت بیمزه مرکزی اولیه اغلب ناشناخته است. برخی از دلایل آن ناشی از ناهنجاری در ژن مسئول ترشح وازوپرسین می باشد.

نوع ثانویه آن از طریق بیماری ها و صدماتی حاصل می شود که بر تولید وازوپرسین تأثیر می گذارد. این ها می تواند شامل ضایعات مغزی ناشی از صدمات سر، سرطان یا جراحی مغز باشد. سایر شرایط بدن و عفونت ها می توانند باعث دیابت مرکزی شوند.

دیابت بیمزه نفروژنیک

در دیابت بیمزه نفروژنیک، ترشح وازوپرسین طبیعی است، اما کلیه ها پاسخ مناسبی به هورمون نمی دهد. بسته به ژن فرد، این بیماری باعث می شود كه كلیه ها به طور كامل یا جزئی به وازوپرسین پاسخ ندهند. این بر تعادل آب تا درجات مختلف تأثیر می گذارد. نقص در لوله های کلیوی ممکن است به دلیل اختلال ارثی یا اختلال مزمن کلیه باشد.

دیابت نفروژنیک می تواند دلایل متعددی مانند کیست کلیه، انسداد لوله خروجی از کلیه، عفونت کلیه، سطح کلسیم خون بالا، برخی از سرطان ها و تعدادی از داروهای خاص، به ویژه لیتیوم، نفروپاتی مزمن هیپوکالمی داشته باشد.

دیابت بیمزه نفروژنیک که در هنگام تولد یا اندکی پس از تولد بوجود می آید، معمولاً یک دلیل ارثی دارد که به طور دائمی عملکرد کلیه ها را مختل می کند. دیابت بیمزه نفروژنیک معمولاً در مردان تأثیر می گذارد، اگرچه زنان می توانند ژن را به فرزندان خود منتقل کنند.

دیابت حاملگی

دیابت حاملگی بندرت دیده می شود و تنها در دوران بارداری رخ می دهد. در دیابت حاملگی، جفت آنزیمی می سازد که باعث ایجاد اختلال در وازوپرسین مادر بخصوص در سه ماهه سوم بارداری می شود. بارداری همچنین باعث پایین آمدن آستانه عطش در زنان می شود و آن ها را به نوشیدن مایعات بیشتر تحریک می کند. علاوه بر آن، سایر تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی در دوران بارداری هم می توانند بر پاسخ کلیه ها به وازوپرسین تأثیر بگذارند.

دیابت حاملگی در دوران بارداری قابل درمان است و 2 یا 3 هفته پس از زایمان برطرف می شود.

پلی‌ دیپسی اولیه

همچنین به عنوان دیابت دیسپوژنیک دیسپیدوس شناخته می شود و می تواند باعث تولید مقادیر زیادی ادرار رقیق شود. علت اصلی پلی‌ دیپسی اولیه نوشیدن مایعات زیاد است. پلی‌ دیپسی اولیه احتمال دارد در اثر آسیب به مکانیسم تنظیم کننده تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد شود. پلی‌ دیپسی اولیه همچنین با بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی مرتبط می باشد.

بعضی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای علت ابتلا به دیابت بیمزه وجود ندارد. با این وجود، در برخی افراد، دیابت بیمزه می تواند نتیجه یک واکنش خود ایمنی باشد که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به سلول هایی که وازوپرسین می سازند آسیب برساند.

علائم دیابت بیمزه

علائم دیابت بیمزه عبارتند از:

• تکرر ادرار
• عطش شدید
• اولویت نوشیدنی های سرد

اگر شرایط بیماری شما جدی باشد، در صورت نوشیدن مایعات زیاد، میزان ادرار شما به حدود 19 لیتر افزایش می یابد. یک فرد بالغ سالم به طور متوسط ​​روزانه حدود 1 تا 2 لیتر ادرار تولید می کند.

کودکان خردسال مبتلا به دیابت بیمزه ممکن است علائم زیر را داشته باشد:

• تب
• استفراغ
• یبوست
• کاهش وزن
• شب ادراری
• اختلال در خواب
• تاخیر در رشد کودک
• پوشک های سنگین و مرطوب

در صورت مشاهده ادرار بیش از حد و تشنگی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص دیابت بیمزه

برخی از آزمایشاتی که پزشک می تواند برای تشخیص دیابت بیمزه تجویز کند، عبارتند از:

آزمایش محرومیت از آب

 برای انجام آزمایش محرومیت از آب، تحت نظر پزشک از شما خواسته می شود برای چند ساعت مایعات مصرف نکنید. در شرایط کم آبی بدن، ADH به کلیه های شما اجازه می دهد تا میزان حجم ادرار را کاهش دهد. در این صورت پزشک تغییرات در وزن بدن، میزان حجم و غلظت ادرار و خون شما را اندازه گیری می کند. حتی می تواند میزان خونی ADH اندازه گیری شود و یا ADH مصنوعی به شما داده شود.

آزمایش محرومیت از آب، نشان می دهد آیا بدن به اندازه کافی ADH  تولید می کند و یا کلیه ها شما می توانند به ADH  پاسخ مناسبی دهند یا اختلالی در عملکرد آن ها بوجود می آید.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

 MRI روشی غیرآسیب زننده است که می تواند ناهنجاری های غده هیپوفیز نزدیک به آن را شناسایی کند.

غربالگری ژنتیکی

 اگر افراد دیگر در خانواده شما مشکل تکرر ادرار داشته باشند، پزشک ممکن است غربالگری ژنتیکی را پیشنهاد کند.

آزمایشات ادرار

دیابت بیمزه به مقدار وازوپرسین و عملکرد کلیه ها در برابر هورمون مربوط می شود. بررسی این دو عامل به تعریف و تشخیص نوع دیابت کمک می کند. بعد از تزریق یا مصرف اسپری بینی وازوپرسین، غلظت ادرار بررسی می شود. اگر:

• غلظت ادرار بهبود پیدا کرده باشد نشان دهنده دیابت بیمزه مرکزی است.
• کلیه ها به وازوپرسین مصنوعی پاسخ ندهند، علت آن احتمالاً نفروژنیک است.

عوارض دیابت بیمزه

کم آبی

دیابت بیمزه ممکن است منجر به کم آبی بدن شود. کمبود آب بدن می تواند باعث عوارض زیر شود:

• تشنگی
• خستگی
• خشکی دهان
• خشکی پوست

عدم تعادل الکترولیت

دیابت بیمزه می تواند باعث عدم تعادل در الکترولیت ها شود. الکترولیت ها، مواد معدنی موجود در خون مانند سدیم و پتاسیم هستند که تعادل مایعات را در بدن حفظ می کنند.

علائم احتمالی عدم تعادل الکترولیت شامل موارد زیر باشد:

• ضعف
• گیجی
• استفراغ
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• گرفتگی عضلات

درمان دیابت بیمزه

این بیماری فقط برای افرادی که نمی توانند مایعات از دست رفته در ادرار را جایگزین کنند، تبدیل به یک مشکل جدی می شود. مصرف آب و مایعات دیگر باعث کنترل و بهبود علائم خواهد شد. در مورد دیابت بیمزه مرکزی و حاملگی، درمان دارویی می تواند عدم تعادل مایعات را با جایگزینی هورمون مصنوعی برطرف کند. برای دیابت نفروژنیک، کلیه ها به درمان نیاز دارند.

گزینه های درمانی برای رایج ترین انواع دیابت بیمزه شامل موارد زیر است:

درمان دیابت بیمزه مرکزی

اگر به دیابت بیمزه خفیف مبتلا هستید، احتمال دارد نیاز داشته باشید مایعات زیادی بنوشید. اگر بیماری شما در اثر ناهنجاری در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ایجاد شده، پزشک در مرحله اول ناهنجاری را درمان می کند.

به طور معمول ناهنجاری غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس، با یک هورمون ساخته شده توسط انسان درمان می شود. این دارو جایگزین هورمون ضد دیورتیک از دست رفته (ADH) شده و مقدار ادرار را کاهش می دهد. علاوه برآن، به عنوان یک اسپری بینی، قرص خوراکی یا با تزریق مورد استفاده قرار می گیرد.

درمان پلی‌ دیپسی اولیه

به جز کاهش مصرف مایعات، درمان خاصی برای این شکل از این بیماری وجود ندارد. اگر بیماری پلی‌دیپسی اولیه ناشی از یک بیماری روانی باشد، درمان بیماری روانی ممکن است علائم دیابت بیمزه را تسکین دهد. در بدن افراد مبتلا به پلی‌ دیپسی اولیه ممکن است هنوز ADH تولید شود. بنابراین، میزان داروی مصرفی مورد نیاز برای بیماران مختلف، متفاوت می باشد.

مصرف بیش از حد دارو می تواند باعث تجمع آب و سطح بالایی از سدیم در خون شود.

درمان دیابت بیمزه نفروژنیک

از آنجایی که کلیه ها در این نوع از دیابت به ADH پاسخ مناسبی نمی دهند، دارو کمکی نمی کند. در عوض، پزشک احتمال دارد رژیم غذایی کم نمک را برای کمک به کاهش میزان ادرار توصیه کند و شما را به یک متخصص تغذیه جهت تهیه برنامه رژیم غذایی ارجاع دهد.

برای جلوگیری از کم آبی بدن نیز باید آب کافی بنوشید.

درمان دیابت حاملگی

درمان بیشتر مبتلایان به دیابت حاملگی با هورمون مصنوعی انجام می شود.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورت ابتلا به دیابت بیمزه ممکن است به متخصص غدد ارجاع داده شوید. برای آمادگی بیشتر، بهتر است قبل از ملاقات:

• علائمی را که تجربه کرده اید و لیستی از اطلاعات شخصی، از جمله فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی خودتان رابنویسید.
• لیستی از اطلاعات اصلی پزشکی خود، از جمله جراحی اخیر، نام تمام داروهای مورد استفاده و سایر شرایطی را که اخیراً تحت درمان قرار گرفته اید تهیه کنید.

در مورد دیابت بیمزه، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شوند، عبارتند از:

• محتمل ترین علایم من چیست؟
• به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا محدودیت های رژیمی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
• آیا شرایط من موقتی است یا همیشه ادامه خواهند داشت؟
• در صورت مصرف داروها هنوز نیاز به نوشیدن آب زیادی دارم؟
• آیا باید تغییراتی در رژیم غذایی یا سبک زندگی خود ایجاد کنم؟
• چه درمانی وجود دارد و کدام یک از درمان ها را برای من پیشنهاد می کنید؟
• شرایط سلامتی دیگری دارم.چگونه می توانم به بهترین شکل این شرایط را با هم مدیریت کنم؟

احتمالاً پزشك سؤالاتی از بیمار خواهد پرسید، از جمله:

• آیا تکرر ادرار دارید؟
• هر روز چقدر آب می نوشید؟
• چه زمانی شروع به تجربه علائم کردید؟
• آیا در خانواده شما کسی به دیابت بیمزه مبتلا شده است؟
• آیا شب ها برای ادرار کردن و نوشیدن آب از خواب بلند می شوید؟
• آیا اخیراً صدمات سر داشته اید یا جراحی مغز و اعصاب انجام داده اید؟
• فکر می کنید چه عاملی باعث بهبودی یا بدتر شدن علائم شما می شود؟