قبل از پرداحتن به عوارض پروزاک باید بدانیم که پروزاک، سروتونین را در مغز افزایش می دهد و به افراد این امکان را می دهد تا خلق و خو و تکانه ها را بهتر مدیریت کنند. پروزاک یک داروی تجویزی با نام تجاری است که برای درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD)، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)، اختلال هراس، اختلال پرخوری، و پرخوری عصبی استفاده می‌شود. همچنین پروزاک همچنین با داروی ضد روان پریشی اولانزاپین برای افسردگی مقاوم به درمان، یا دوره های افسردگی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ترکیب می شود .
پروزاک همچنین برای درمان اختلال نارسایی پیش از قاعدگی، اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال شخصیت مرزی و سایر شرایط استفاده می‌شود.
ماده فعال پروزاک، فلوکستین هیدروکلراید، یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. SSRI ها سروتونین را در مغز افزایش و به افراد این امکان را می دهند که به دلیل فعالیت های عصبی کارآمدتر، خلق و خو و تکانه ها را بهتر مدیریت کنند. مانند تمام داروهایی که بر مغز تأثیر می گذارند، پروزاک نیز می تواند به دلیل عوارض جانبی، شرایط از قبل یا تداخلات دارویی مشکلاتی ایجاد کند، اما راه هایی برای پیشگیری یا به حداقل رساندن این مشکلات وجود دارد.
عوارض پروزاک را جدی بگیرید.
شایع ترین عوارض جانبی پروزاک عبارتند از:
- اسهال
- سردرد
- خستگی
- کاهش وزن
- حالت تهوع
- دهان خشک
- افزایش وزن
- مشکل خواب
- خواب آلودگی
- از دست دادن اشتها
از طرفی هم، جدی ترین عوارض فلوکستین عبارتند از:
- تشنج
- خون ریزی
- فیبروز ریوی
- قند خون پایین
- مانیا یا هیپومانیا
- سندرم سروتونین
- گلوکوم زاویه بسته
- نعوظ طولانی و دردناک
- واکنش های آلرژیک شدید
- افکار و رفتارهای خودکشی
- مشکلات حرکتی ناشی از دارو
- ضربان قلب نامنظم (طولانی شدن QT) و مشکلات قلبی
پروزاک و بی خوابی
در کارآزمایی‌های بالینی، 10 تا 33 درصد از افرادی که پروزاک مصرف می‌کردند، مشکل خواب داشتند. اگر پروزاک باعث بی خوابی شود، در ابتدا به بیماران توصیه می شود که دوز روزانه را در اوایل صبح مصرف کنند. اگر بی خوابی ادامه یابد، یک متخصص مراقبت های بهداشتی معمولاً میرتازاپین، ترازودون یا یک آرام بخش همراه با پروزاک تجویز می کند. هر دو میرتازاپین و ترازودون مانند پروزاک داروهای ضد افسردگی هستند، اما اثرات آرام بخش قوی نیز دارند.
پروزاک و اسهال
8 تا 18 درصد از افرادی که پروزاک مصرف می کردند در طول آزمایشات بالینی اولیه، اسهال را تجربه کردند. با این حال، عوارض دستگاه گوارش احتمال دارد با سازگاری بدن با پروزاک بهتر شود . اگر اسهال ادامه یابد، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ممکن است میرتازاپین را همراه با پروزاک تجویز کند. با این حال، اسهال می تواند یک مشکل بالقوه جدی در هر فردی با عدم تعادل الکترولیت باشد.
پروزاک و اختلال نعوظ
حدود 1٪ تا 7٪ از بیماران هنگام مصرف پروزاک، اختلال نعوظ (ED) و 2 تا 8 درصد دیگر اختلال عملکرد انزال را گزارش می کنند. یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی احتمال دارد Wellbutrin (بوپروپیون) یا یک داروی ED مانند ویاگرا (سیلدنافیل) یا سیالیس (تادالافیل) را برای اختلال نعوظ تجویز کند. زعفران می تواند به اختلال عملکرد انزال کمک کند. با این حال، اختلال نعوظ یک عارضه جانبی رایج SSRI ها است، بنابراین ممکن است یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی نیاز به تغییر نوع دیگری از داروهای ضد افسردگی داشته باشد.
پروزاک و گلوکوم زاویه بسته
گلوکوم زاویه بسته به دلیل بسته شدن دهانه (زاویه) بین عنبیه و قرنیه که مایع را از داخل چشم تخلیه می کند، ایجاد می شود. پروزاک باعث گشاد شدن مردمک ها شده، بنابراین می تواند در افرادی با “زوایای باریک” اصلاح نشده، دهانه را ببندد. فشار پشت چشم خیلی سریع جمع و می تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی در کمتر از یک روز شود. بروز ناشناخته است، اما فوراً مصرف پروزاک را متوقف کنید، در صورت وجود هر نشانه ای از گلوکوم زاویه بسته مانند:
- چشم درد
- تغییرات در بینایی
- التهاب یا قرمزی در داخل یا اطراف چشم
پروزاک و خودکشی
Prozac و سایر SSRI ها یک هشدار جعبه سیاه دارند که بیان می کند مصرف این دارو می تواند باعث خودکشی کودکان، نوجوانان و جوانان گردد. بروز کلی بین 0.1٪ و 1٪ است، اما افراد مسن در معرض خطر قابل توجهی کمتری هستند. مهم است جوانانی که پروزاک مصرف می کنند از نظر علائم خودکشی و سایر رفتارها مانند:
- مشکل خواب
- اقدام به خودکشی
- رفتارهای غیرعادی
- موارد وحشت زدگی
- رفتار پرخاشگرانه یا خشونت آمیز
- افکار مربوط به خودکشی یا مردن
- عمل بر روی انگیزه های خطرناک
- افسردگی و اضطراب جدید بدتر شده
- افزایش شدید در فعالیت یا صحبت کردن
- تغییرات جدید یا ناگهانی در خلق و خو یا رفتار
- آشفتگی، بی قراری، تحریک پذیری یا عصبانیت
عوارض پروزاک چقدر طول می کشد؟
بسیاری از عوارض جانبی رایج با عادت کردن بدن به دارو بهبود خواهند یافت. فلوکستین دو تا چهار روز نیمه عمر دارد، اما بدن آن را به داروی دیگری تبدیل می کند که درست مانند فلوکستین عمل می کند. آن دارو، نورفلوکستین، نیمه عمری بین 4 تا 16 روز دارد. این بدان معناست که شایع ترین عوارض ممکن است بین یک هفته تا یک ماه طول بکشد تا پس از مصرف آخرین دوز از بین برود.
سایر عوارض جانبی مانند واکنش های آلرژیک، گلوکوم با زاویه بسته، مشکلات قلبی، کاهش شدید سدیم یا سندرم سروتونین برای بهبود نیاز به مراقبت های پزشکی دارند. برخی از شدیدترین آنها، مانند مشکلات قلبی یا گلوکوم با زاویه بسته، احتمال دارد عوارض مادام العمر داشته باشند.
موارد منع مصرف و هشدارهای پروزاک
پروزاک می تواند در برخی از افراد به دلیل شرایط فیزیکی یا پزشکی از قبل موجود، مشکلاتی ایجاد کند.
سوء استفاده و وابستگی
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) پروزاک را به عنوان یک ماده کنترل شده طبقه بندی نکرده و هیچ مطالعه ای در مورد پتانسیل سوء مصرف یا وابستگی فیزیکی آن انجام نشده است. پروزاک برای اولین بار در سال 1987 معرفی شد. از آن زمان، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه پروزاک باعث علائم ترک یا اعتیاد می شود، حتی در بیمارانی که برای سوء مصرف فلوکستین تحت درمان قرار گرفته اند، وجود نداشته است.
مصرف بیش از حد
مصرف بیش از حد پروزاک می تواند باعث مشکلات جدی و مادام العمر از جمله مرگ شود. اگر بیش از حد مصرف شود یا علائمی از مصرف بیش از حد را تجربه کردید، درمان فوری پزشکی را دریافت کنید. شایع ترین علائم مصرف بیش از حد فلوکستین عبارتند از:
- تشنج
- استفراغ
- حالت تهوع
- خواب آلودگی
- ضربان قلب سریع
محدودیت های دارو
تنها افرادی که هرگز نمی توانند پروزاک مصرف کنند کسانی هستند که به فلوکستین یا هر یک از مواد غیرفعال موجود در کپسول پروزاک حساسیت دارند.
شرایط از قبل موجود، افراد را در معرض خطر عوارض یا سایر مشکلات در صورت مصرف پروزاک قرار می دهد. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در استفاده از پروزاک در این افراد محتاط خواهند بود . برای شناسایی مشکلات قبل از بدتر شدن احتمال دارد نیاز به نظارت یا آزمایشات بالینی داشته باشند. سایر محدودیت ها عبارتند از:
- افرادی که سابقه تشنج داشته نیاز به نظارت دارند.
- افراد مبتلا به دیابت به پایش منظم قند خون نیاز دارند.
- سالمندان و افرادی که حجم خون آنها کاهش یافته است نیاز به دوز دقیق و نظارت منظم دارند.
- افراد کمتر از 25 سال باید برای علائم بدتر شدن افسردگی، رفتارهای غیرعادی، تغییرات خلقی، یا افکار یا رفتارهای خودکشی به دقت تحت نظر باشند.
- پروزاک احتمال دارد به نظارت و آزمایش منظم در افراد مبتلا به مشکلات قلبی از جمله سابقه ضربان قلب نامنظم، سابقه خانوادگی اختلالات ریتم قلب، نارسایی احتقانی قلب، حملات قلبی اخیر یا اختلالات الکترولیتی نیاز داشته باشد.
- افرادی که متابولیزکننده ضعیف CYP2D6 دارند – در معرض خطر بیشتری برای مشکلات قلبی هستند. آنها ممکن است نیاز به نظارت دقیق و تنظیم دوز داشته باشند.
- برای بیماران دوقطبی، پروزاک معمولاً همراه با اولانزاپین ضد روان پریشی تجویز تا از حملات مانیک یا هیپومانیک جلوگیری شود.
- افراد با زوایای باریک اصلاح نشده هنگام مصرف پروزاک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گلوکوم با زاویه باریک هستند.
- افرادی که مشکلات خونریزی دارند یا داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنند احتمال دارد نیاز به انجام آزمایشات INR منظم داشته باشند، به ویژه در اولین مصرف پروزاک .
مصرف پروزاک در بارداری و شیردهی
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه فلوکستین خطر نقایص مادرزادی یا سقط جنین را افزایش می دهد وجود ندارد. با این حال، ممکن است به زنان توصیه شود که پروزاک را در سه ماهه سوم مصرف نکنند. این خطر وجود دارد که نوزاد با عوارضی مانند مشکلات تنفسی، علائم ترک یا سندرم سروتونین متولد شود .
زنان می توانند در دوران شیردهی از پروزاک استفاده کنند، اما باید نوزاد را از نظر عوارض احتمالی تحت نظر داشته باشند . هم فلوکستین و هم متابولیت فعال آن در شیر مادر وجود دارد. نوزادانی که در معرض این دارو قرار می گیرند ممکن است دچار بی قراری، مشکلات تغذیه یا افزایش وزن ناکافی شوند .
پروزاک برای کودکان
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) پروزاک را برای کودکان زیر 8 سال در درمان افسردگی و 7 سال برای اختلال وسواس فکری-اجباری ایمن و مؤثر تأیید کرده است. با این حال، داروهای ضدافسردگی زمانی که به کودکان داده می‌شوند با خطر تشدید افسردگی و خودکشی همراه هستند، بنابراین مراقبان باید کودک را برای هرگونه تغییر رفتار، تغییرات خلقی، پرخاشگری، یا افکار در مورد خودکشی یا مرگ تحت نظر داشته باشند.
پروزاک برای سالمندان
افراد مسن تر از 65 سال می توانند پروزاک را در همان دوزهای بزرگسالان جوان تر مصرف کنند، اما ممکن است نیاز به نظارت یا آزمایش منظم برای کاهش سدیم یا سایر عوارض جانبی احتمالی داشته باشند .
تداخلات دارویی پروزاک
پروزاک برخی از تداخلات دارویی با داروهای بدون نسخه و تجویزی دارد. بیشتر آنها جزئی هستند، اما تعداد کمی از آنها به اندازه کافی جدی و بیمارانی که پروزاک مصرف می کنند باید از آنها آگاه باشند.
پروزاک هرگز همراه با مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مانند مارپلان (ایزوکاربوکسازید)، فنلزین، ترانیل سیپرومین و سلژیلین تجویز نمی شود.
پروزاک هرگز با داروهای ضد روان پریشی پیموزید و تیوریدازین ترکیب نمی شود. به همین دلیل، با Cerdelga (الیگلوستات)، دارویی که برای درمان یک اختلال ارثی نادر استفاده می شود، ترکیب نمی شود. سایر داروهایی که بر ریتم قلب تأثیر می گذارند، مانند داروهای ضد آریتمی، باید با احتیاط با آزمایش های منظم ECG استفاده شوند.
به دلیل خطر ابتلا به سندرم سروتونین، از داروهایی که سطح سروتونین نامیده می‌شوند – به نام داروهای سروتونرژیک – باید اجتناب یا با احتیاط مصرف شوند. این شامل:
- آمفتامین ها
- مواد افیونی
- داروهای تشنج
- دارو های میگرن
- داروهای ضد تهوع
- یا داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد روان پریشی
- یا داروهای بیماری پارکینسون
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- یا داروهای اختلال دوقطبی مانند لیتیوم
- مکمل های رایج بدون نسخه مانند تریپتوفان و مخمر سنت جان
- سایر SSRI ها مانند سلکسا (سیتالوپرام)، زولافت (سرترالین)، پاکسیل (پاروکستین) و غیره
فلوکستین توسط آنزیم کبدی CYP2D6 تجزیه می شود. داروهایی که این آنزیم را مسدود می کنند باعث می شوند فلوکستین به سطوح خطرناکی در بدن افزایش یابد و خطر عوارض و ناهنجاری های قلبی را افزایش دهد.
پروزاک باید با احتیاط با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده شود. NSAID ها (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن نیز خون را رقیق می کنند، بنابراین دوره های خونریزی – به ویژه خونریزی گوارشی – در صورت مصرف همزمان با پروزاک احتمال بیشتری دارد.
چگونه از عوارض پروزاک پیشگیری کنیم؟
چند دستورالعمل می تواند به کاهش عوارض پروزاک کمک کند:
پروزاک را طبق دستور مصرف کنید. قبل از مصرف این دارو حتما راهنمای کامل دارو را مطالعه کنید. دوز را طبق دستور، معمولاً 20 تا 80 میلی گرم یک بار در روز مصرف کنید. اگر یک نوبت فراموش شد، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی است، نوبت فراموش شده را رها و نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف کنید.
تمام بیماری های زمینه ای خود را به پزشک اطلاع دهید. بهترین راه برای پیشگیری از عوارض این است که به متخصص مراقبت های بهداشتی تجویز کننده در مورد تمام بیماری های گذشته و حال اطلاع دهید، به ویژه:
- سکته
- دیابت
- سابقه تشنج
- مشکلات قلبی
- بیماری های کبدی
- مشکلات کلیوی
- فشار خون بالا
- مشکلات خونریزی
- برنامه های بارداری
- برنامه های شیردهی
- گلوکوم با زاویه باریک
- شیدایی یا اختلال دوقطبی
- درمان تشنج الکتریکی (ECT)
در مورد تمام داروهای مصرفی به پزشک اطلاع دهید.
تداخلات دارویی نیز می‌تواند عوارض ایجاد کند، بنابراین متخصص مراقبت‌های بهداشتی که پروزاک را تجویز می‌کند باید در مورد تمام داروها و مکمل‌های تجویزی و بدون نسخه که مصرف می کنید آگاه باشند، به ویژه موارد زیر را بداند:
- مهارکننده های MAO
- داروهای میگرن به نام تریپتان
- اپیوئیدها (به ویژه ترامادول یا فنتانیل)
- داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین
- هر دارویی که حاوی فلوکستین باشد مانند Symbyax یا Sarafem
- مکمل ها یا داروهای گیاهی مانند مخمر سنت جان یا تریپتوفان
داروهایی که خلق و خو، اضطراب، روان پریشی، اختلال دوقطبی یا سایر بیماری های روانی را درمان می کنند.
پروزاک را صبح مصرف کنید. برای به حداقل رساندن بی خوابی، پروزاک را هر چه زودتر صبح مصرف کنید.
مراقب رانندگی و سایر فعالیت های پرخطر باشید. پروزاک می تواند باعث خواب آلودگی شود و بر تصمیم گیری و زمان پاسخ تاثیر بگذارد. تا زمانی که اثرات پروزاک به خوبی درک نشده از رانندگی یا فعالیت های پرخطر خودداری کنید.
رژیم غذایی مناسب داشته باشید. برای پیشگیری از کاهش وزن، از یک رژیم غذایی مناسب استفاده کنید. اگر کاهش وزن مشکل ساز شد، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
از NSAID ها اجتناب کنید. داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن می توانند خطر خونریزی گوارشی، درد معده و دوره های خونریزی را هنگام مصرف پروزاک افزایش دهند. به جای آن از جایگزین هایی مانند استامینوفن استفاده کنید.
مصرف پروزاک را قطع نکنید. قطع ناگهانی پروزاک احتمال دارد عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند، بنابراین اگر دارو کار نمی کند یا تحمل عوارض آن سخت است، برای مشاوره پزشکی با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.
آخرین دیدگاه‌ها