تزریق آمپول جنتامایسین با بروز برخی عوارض جدی همراه است و می تواند مشکلات زیادی را برای بیماران مختلف ایجاد کند. برهمین اساس بهتر است قبل از تزریق آمپول جنتامایسین از عوارض احتمالی آن آگاه باشید و حتی در صورت بروز عوارض جدی به مراکز درمانی و یا پزشک معالج خود مراجعه کنید.
آمپول جنتامایسین برای چیست؟
جنتامایسین برای درمان برخی عفونت‌های جدی که توسط باکتری‌هایی مانند مننژیت (عفونت غشاهای اطراف مغز و نخاع) و عفونت‌های خون، شکم (ناحیه معده)، ریه‌ها، پوست، استخوان‌ها، مفاصل و دستگاه ادراری ایجاد می‌شوند، کاربرد دارد. آمپول جنتامایسین در دسته ای از داروها به نام آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید قرار دارد. با از بین بردن باکتری ها عمل می کند.
به این نکته دقت کنید که آنتی بیوتیک هایی مانند جنتامایسین برای سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت های ویروسی موثر نیستند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقعی که نیازی به آن‌ها نیست، خطر ابتلا به عفونتی که بعداً در مقابل درمان آنتی‌بیوتیکی مقاومت می‌کند، افزایش می‌دهد. پس به طور خودسرانه اقدام به تزریق آمپپول جنتامایسین نکنید.
جنتامایسین همچنین گاهی اوقات برای درمان بیماری التهابی لگن، گرانولومای اینگویناله (دونوانوز؛ یک بیماری مقاربتی) و سایر عفونت های جدی مانند طاعون و تولارمی استفاده می شود. حتی این دارو ممکن است برای مصارف دیگر تجویز شود.
طریقه تزریق آمپول جنتامایسین
آمپول جنتامایسین به صورت مایعی است که باید به صورت داخل وریدی (در ورید) یا عضلانی (در عضله) تزریق شود. معمولا تزریق داخل وریدی آن در مدت زمان 30 دقیقه تا 2 ساعت هر 6 یا 8 ساعت یک بار تزریق می شود. طول درمان شما بستگی به نوع عفونت شما دارد.
در چند روز اول درمان با تزریق جنتامایسین باید احساس بهتری داشته باشید. اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، با پزشک خود تماس بگیرید. اما در صورت بهبودی و تسکین علائم بهتر است دارو را طبق تجویز و دستورالعمل پزشک تا پایان نسخه مصرف کنید. اگر مصرف تزریق جنتامایسین را خیلی زود متوقف کنید یا دوزهای مصرفی را حذف کنید، عفونت شما ممکن است به طور کامل درمان نشود و باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم شوند.
شایع ترین عوارض تزریق آمپول جنتامایسین
تزریق جنتامایسین ممکن است با بروز برخی عوارض خفیف همراه باشد که نیاز به مراجعه پزشک ندارند. اما در صورت تشدید و یا بدتر شدن هر یک از این موارد به پزشک خود مراجعه کنید. عوارض احتمالی جنتامایسین، عبارتند از:
- اسهال
- سردرد
- تب
- استفراغ
- درد مفاصل
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- درد در محل تزریق
- خستگی غیر طبیعی
اما تزریق آمپول جنتامایسین می تواند منجر به بروز برخی عوارض جدی تر شود که نیاز به مراجعه سریع به مراکز درمانی دارد. برخی از جدی ترین عوارض ناشی از این آمپول، عبارتند از:
- کهیر
- خارش
- کندوها
- گرفتگی صدا
- مشکل در تنفس یا بلع
- لایه لایه شدن یا تاول زدن پوست
- تورم چشم ها، صورت، گلو، زبان یا لب ها
جنتامایسین ممکن است عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی در حین استفاده از این دارو با پزشک خود تماس بگیرید.
مشکلات کلیوی از عوارض آمپول جنتامایسین
تزریق جنتامایسین می تواند منجر به بروز مشکلات کلیوی به خصوص در افراد سالمند یا در افرادی که در معرض کم آبی بدن قرار دارند، شود. برهمین اساس قبل از تجویز این دارو اگر سابقه ابتلا به بیماری کلیوی دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید
اگر بیماری کلیوی دارید و بعد از تزریق این آمپول هر یک از علائم زیر را تجربه کردید سریعا به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- کاهش ادرار
- خستگی یا ضعف غیر معمول
- تورم صورت، بازوها، دست‌ها، پاها، مچ پا یا ساق پا
مشکلات شنوایی از عوارض آمپول جنتامایسین
تزریق جنتامایسین ممکن است باعث بروز مشکلات جدی شنوایی به خصوص در افراد سالمند شود. اما بروز کم شنوایی ناشی از تزریق آمپول جنتامایسین در برخی موارد ممکن است دائمی باشد. قبل از تزریق این آمپول اگر سابقه سرگیجه، کم شنوایی یا زنگ زدن در گوش دارید یا تا به حال هر یک از این شرایط را داشته اید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین بعد از تزریق و در صورت بروز علائم کم شنوایی، غرش یا صدای زنگ در گوش، یا سرگیجه به پزشک خود مراجعه کنید.
مشکلات عصبی از عوارض آمپول جنتامایسین
تزریق این آمپول در برخی شرایط ممکن است منجر به بروز مشکلات عصبی شود. پس اگر علائمی مانند سوزن سوزن شدن در دست ها، بازوها یا پاها، انقباض یا ضعف عضلانی یا تشنج را دارید قبل از تزریق به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
از طرفی هم به این نکته توجه داشته باشید که خطر ابتلا به مشکلات جدی کلیوی، شنوایی یا سایر مشکلات در صورت مصرف داروهای خاص با نسخه یا بدون نسخه همزمان با تزریق جنتامایسین بیشتر است. پس بهتر است در صورت مصرف هر گونه دارو به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر در حین استفاده از تزریق جنتامایسین باردار شدید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. جنتامایسین ممکن است به جنین آسیب برساند.
دستورالعمل تزریق آمپول جنتامایسین
با توجه به عوارض جدی و احتمالی ناشی از تزریق جنتامایسین بهتر است قبل از استفاده از تزریق موارد زیر را رعایت کنید:
- اگر به آمپول جنتامایسین و سایر آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید مانند آمیکاسین، کانامایسین، نئومایسین، پارومومایسین، استرپتومایسین، یا توبرامایسین. سولفیت ها؛ هر داروی دیگری؛ یا هر یک از مواد موجود در جنتامایسین حساسیت دارید به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید.
- به پزشک و داروساز خود بگویید که چه داروهای دیگری با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها و مکمل های غذایی مصرف می کنید یا قصد دارید مصرف کنید. پزشک ممکن است دوز دارویی شما را تغییر دهد. بسیاری از داروهای دیگر نیز ممکن است با جنتامایسین تداخل داشته باشند، بنابراین مطمئن شوید که لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع داده اید.
- در صورت سابقه و یا ابتلا به فیبروز کیستیک (یک بیماری ارثی که بر ریه‌ها و سیستم گوارشی تأثیر می‌گذارد)، مشکلات ماهیچه‌های خود مانند میاستنی گراویس یا بیماری پارکینسون، به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از انجام عمل جراحی یا سایر روش‌هایی که نیاز به دریافت داروی بی‌حس‌کننده دارند (مثلاً داروهای بی‌حس کننده، مسدودکننده‌های عصبی-عضلانی) به پزشکتان بگویید که از این دارو استفاده می‌کنید. استفاده از آمپول جنتامایسین همراه با داروهای بی‌حس‌کننده ممکن است خطر ابتلا به مشکل در تنفس، خواب‌آلودگی، ناتوانی در تنفس بدون کمک، یا خستگی یا ضعف غیرعادی را افزایش دهد.
- سمیت عصبی که به صورت سمیت گوش دو طرفه شنوایی و دهلیزی آشکار می‌شود، می‌تواند در بیماران مبتلا به آسیب کلیوی از قبل وجود داشته باشد و در بیمارانی با عملکرد طبیعی کلیه که با دوزهای بالاتر و یا دوره‌های طولانی‌تر از موارد توصیه شده درمان می‌شوند، رخ دهد. ناشنوایی با فرکانس بالا معمولاً ابتدا رخ می دهد و فقط با آزمایش شنوایی سنجی قابل تشخیص است.
- از مصرف همزمان یا متوالی داروهای نوروتوکسیک و یا نفروتوکسیک، از جمله سایر آمینوگلیکوزیدها (مانند آمیکاسین، استرپتومایسین، نئومایسین، کانامایسین، پارومومایسین) خودداری کنید.
- از مصرف همزمان دیورتیک های قوی (مانند اسید اتاکرینیک، فوروزماید ) با این آمپول اجتناب کنید زیرا خطر سمیت گوش را افزایش می دهند. هنگامی که دیورتیک ها به صورت داخل وریدی تجویز می شوند، ممکن است سمیت آمینوگلیکوزید را با تغییر غلظت آنتی بیوتیک در سرم و بافت افزایش دهند.
تزریق آمپول جنتامایسین در بیماران با شرایط خاص
در صورت ابتلا به هر یک از بیماری های زمینه ای که ممکن است بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد قبل از تزریق با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر هر یک از شرایط زیر را دارید:
- آسم
- مشکلات عضلانی
- هیپوکلسمی (کلسیم کم در خون)
- هیپوکالمی (کم پتاسیم در خون)
- مشکلات عصبی که باید با احتیاط استفاده کنید چون ممکن است این شرایط را بدتر کند.
- آلرژی به سولفیت، سابقه این دارو حاوی متابی سولفیت سدیم است که ممکن است در بیماران مبتلا به این شرایط باعث واکنش آلرژیک شود.
- هیپومنیزیمی (منیزیم کم در خون) قبل از دریافت این دارو باید درمان شود. در صورت عدم درمان، این دارو ممکن است خطر عوارض جانبی جدی‌تری را افزایش دهد.
- بیماری کلیوی که باید با احتیاط مصرف شود. این اثرات ممکن است به دلیل حذف کندتر این دارو از بدن افزایش یابد.
تزریق آمپول جنتامایسین در بارداری و شیردهی
استفاده از این دارو در دوران بارداری می تواند به جنین شما آسیب برساند. برای جلوگیری از باردار شدن از یک روش موثر پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اگر فکر می کنید در حین استفاده از دارو باردار شده اید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید. جنتامایسین وارد شیر مادر می شود. در صورت شیردهی با احتیاط مصرف شود.
سوالات متداول
جنتامایسین وریدی را چگونه تجویز می کنید؟ جنتامایسین زمانی که به صورت داخل وریدی تجویز می شود باید مستقیماً در داخل ورید یا لوله قطره ای در مدت حداقل سه دقیقه تزریق شود. اگر از طریق انفوزیون تجویز شود، نباید بیش از 20 دقیقه و در حجم مایع بیشتر از 100 میلی لیتر باشد.
چرا باید جنتامایسین به آرامی تجویز شود؟ از آنجایی که نشان داده شده است که جنتامایسین به آرامی از گوش داخلی دفع می شود و بنابراین ممکن است اثر اتوتوکسیک مداوم داشته باشد، پیشنهاد می شود تا زمانی که علائم اثرات اتوتوکسیک در گوش داخلی تشخیص داده نشود، درمان با جنتامایسین نباید ادامه یابد.
چگونه جنتامایسین IM را رقیق می کنید؟ رقت فقط در صورت استفاده از جنتامایسین 80mg/2mL تزریقی مورد نیاز است.
آخرین دیدگاه‌ها