12 دارویی که باعث خشکی دهان می شوند، را جدی بگیرید. مصرف این دارو ها می توانند با بروز عوارض دیگری همراه باشند. خشکی دهان یکی از عوارض شناخته شده برخی از داروهای تجویزی و OTC است. همچنین خشکی دهان وضعیتی است که در آن غدد بزاقی، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی کنند. علل خشکی دهان از بیماری های زمینه ای مانند سندرم شوگرن گرفته تا خوابیدن با دهان باز و پرتودرمانی متغیر است. حتی داروهایی وجود دارند که می توانند باعث خشکی دهان شوند. تجربه خشکی دهان می تواند بسیار ناراحت کننده باشد و حتی باعث بروز بیماری شود. بیایید نگاهی داشته باشیم به این که چه داروهایی باعث خشکی دهان می‌شوند و چگونه آن را درمان کنیم.
آیا برخی داروها می توانند باعث خشکی دهان شوند؟
داروهای متعددی وجود دارد که خشکی دهان یکی از عوارض آنها است و برخی از داروها بیشتر از سایرین باعث ایجاد این عارضه می شوند. داروهایی که باعث خشکی دهان می شوند این کار را با تأثیر بر سیستم عصبی سمپاتیک و در نتیجه ضخیم شدن و کاهش تولید بزاق انجام می دهند. طبق گفته آکادمی پزشکی دهان آمریکا، بیش از ۱۱۱۰ دارو پتانسیل ایجاد خشکی دهان را دارند.
انجمن دندانپزشکی آمریکا مدعی است که تقریباً نیمی از بزرگسالان در ایالات متحده حداقل یک داروی تجویزی در روز مصرف می کنند که بسیاری از آنها می توانند باعث خشکی دهان شوند. تخمین زده شده که حداقل 31 میلیون آمریکایی دهان خشک دارند که 11 میلیون مورد از آنها به دلیل مصرف داروها است. خشکی دهان احتمال دارد فقط یک وضعیت ناراحت کننده به نظر برسد، اما در واقع می تواند منجر به عوارض جدی تری مانند گلودرد، بوی بد دهان، مشکلات استفاده از دندان مصنوعی، پوسیدگی دندان، عفونت های دهان، بیماری لثه، برفک و زخم های دهان شود.
مصرف کدام داروها، منجر به خشکی دهان می شود؟
انواع داروهای زیر با بروز بیشتر خشکی دهان مرتبط هستند.
داروهای بیماری آلزایمر، از 12 دارویی که باعث خشکی دهان می شوند.
خشکی دهان در میان افراد مسن شایع‌تر است و افرادی که از داروهای بیماری آلزایمر استفاده می‌کنند، حتی بیشتر احتمال دارد که خشکی دهان را تجربه کنند. برخی از رایج ترین داروهای آلزایمر که می توانند باعث خشکی دهان شوند عبارتند از:
- آریسپت (دونپزیل)
- رازادین (گالانتامین)
- اکسلون (ریواستیگمین)
آنتی کولینرژیک ها
این داروها می توانند شرایط متعددی مانند بی اختیاری ادرار یا مثانه بیش فعال را درمان کنند. آنها تکانه های عصبی را برای حرکات غیر ارادی ماهیچه مهار می کنند اما می توانند جریان بزاق دهان را نیز کاهش دهند. در اینجا برخی از رایج ترین آنتی کولینرژیک های تجویز شده آورده شده است:
- آتروپن (آتروپین)
- توویاز (فزوترودین)
- کوژنتین (بنزتروپین مزیلات)
داروهای ضد افسردگی، از 12 دارویی که باعث خشکی دهان می شوند.
داروهای ضد افسردگی می توانند به درمان اضطراب و افسردگی کمک کنند. آنها همچنین تأثیر بازدارنده ای بر تولید بزاق داشته و اغلب باعث خشکی دهان می شوند. اینها برخی از رایج ترین داروهای ضد افسردگی هستند:
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
- یا مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
- مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)
آنتی هیستامین ها، از 12 دارویی که باعث خشکی دهان می شوند.
خشکی دهان ناشی از مصرف آنتی هیستامین احتمال دارد به دلیل اثر ضد موسکارینی آنها باشد. در اینجا برخی از آنتی هیستامین های رایج بدون نسخه (OTC) آورده شده است:
- زیرتک (سیتریزین)
- آلگرا (فکسوفنادین)
- کلاریتین (لوراتادین)
داروهای ضد روان پریشی، از 12 دارویی که باعث خشکی دهان می شوند.
داروهای ضد روان پریشی عمدتاً برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده می شوند. در اینجا برخی از داروهای ضد روان پریشی وجود دارد که می توانند باعث خشکی دهان شوند:
- سروکل (کوتیاپین)
- ریسپردال (ریسپریدون)
- استلازین (تری فلوپرازین)
بنزودیازپین ها
بنزودیازپین ها به درمان اضطراب، تشنج و بی خوابی کمک می کنند و همچنین می توانند باعث خشکی خفیف دهان شوند. در اینجا برخی از بنزودیازپین های رایج موجود در بازار آورده شده است:
- والیوم (دیازپام)
- ریستوریل (تمازپام)
- زاناکس (آلپرازولام)
فشار خون و داروهای قلب
داروهای تجویز شده برای درمان فشار خون بالا و داروهای قلبی می توانند باعث خشکی دهان شوند. در اینجا برخی از این داروها وجود دارد:
- داروهای ریتم قلب
- مسدود کننده های بتا
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین ( ACE)
ضد احتقان
داروهای ضد احتقان به کنترل میزان مخاطی که بدن تولید می کند کمک کرده و همچنین می تواند بر میزان تولید بزاق تأثیر بگذارد. داروهای ضد احتقان OTC معروف عبارتند از:
- سودافد (سودوافدرین)
- عفرین (اکسی متازولین)
- Vicks Sinex (اکسی متازولین)
دیورتیک ها
دیورتیک ها با افزایش دفع ادرار، میزان آب و نمک را در بدن کاهش می دهند و باعث خشکی دهان می شوند. در اینجا برخی از داروهای ادرارآور که معمولاً تجویز می شوند آورده شده است:
- بومکس (بومتانید)
- لازیکس (فروزماید)
- ادکرین (اتاکرینیک اسید)
برونکودیلاتورها
افراد مبتلا به آسم یا بیماری‌های ریوی از اسپری‌ها برای باز کردن راه‌های هوایی استفاده می‌کنند، اما می‌توانند غدد بزاقی را سرکوب کرده و باعث خشکی دهان شوند. برونکودیلاتورهای معروف عبارتند از:
- آلبوترول
- تسکین آلرژی فلوناز (فلوتیکاسون)
- Advair Diskus (فلوتیکاسون پروپیونات-سالمترول)
مسکن ها
مسکن ها داروهای ضد درد OTC مانند ایبوپروفن و داروهای قوی تر مانند مواد افیونی هستند که دردهای مزمن را درمان می کنند. داروهای ضد درد بر روی سیستم عصبی خودمختار و به نوبه خود بر جریان بزاق تأثیر می‌گذارد. برخی از رایج ترین داروهای مسکن موجود در بازار عبارتند از:
- کدئین
- مورفین
- هیدروکدون
- تیلنول (استامینوفن)
- NSAID ها (ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک)
محرک ها
محرک ها عمدتاً برای درمان ADHD و نارکولپسی استفاده و کاهش بزاق را به عنوان یک عارضه مشخص دارند. اینها سه مورد از رایج ترین محرک های تجویزی هستند:
- کنسرتا (متیل فنیدات)
- دگزدرین (دکستروآمفتامین)
- آدرال (دکستروآمفتامین/آمفتامین)
درمان خشکی دهان
تخمین زده شده که حدود 21 درصد از افرادی که دارو مصرف می کنند به دلیل تجربه ای که با خشکی دهان داشتند، تصمیم گرفتند دارو را قطع کنند. خبر خوب این است که خشکی دهان اغلب در خانه با کمی تلاش قابل درمان است.
در اینجا برخی از بهترین درمان ها برای خشکی دهان آورده شده است:
- جویدن آدامس بدون قند: جویدن آدامس یا آب نبات های بدون قند می تواند به تحریک تولید بزاق و مرطوب نگه داشتن دهان کمک کند.
- استفاده از دستگاه بخور: استفاده از دستگاه بخور در اتاق خود در شب یا در خانه در طول روز باعث افزایش رطوبت هوا می شود و دهان را کمتر خشک می کند، به خصوص اگر در شب از طریق دهان نفس می کشید.
- هیدراته ماندن: نوشیدن مقدار زیادی آب نه تنها از کم آبی بدن پیشگیری کرده، بلکه به کاهش خشکی دهان در طول روز نیز کمک می کند.
- محدود کردن مصرف کافئین: مصرف زیاد کافئین می تواند بدن را کم آب و خشکی دهان را بدتر کند. برای کمک به خشکی دهان، مصرف کافئین خود را محدود کنید.
- قطع مصرف دخانیات: کشیدن سیگار یا استفاده از سایر محصولات حاوی تنباکو می تواند باعث خشکی دهان شود زیرا تولید بزاق را کند می کند . ترک سیگار احتمال دارد به بهبود خشکی دهان کمک کند.
- استفاده از دهان شویه: شستشوی دهان در صبح ویا شب پس از مسواک زدن با دهان شویه می تواند به بهبود سلامت کلی و کاهش خشکی دهان کمک کند. دهانشویه هایی که حاوی زایلیتول هستند، مانند بیوتن، ممکن است برای بهبود خشکی دهان مفید باشند، زیرا نشان داده شده که زایلیتول باعث تولید بزاق می شود.
استفاده از جایگزین های بزاق
جایگزین های بدون نسخه بزاق مانند Mouth Kote و Biotene OralBalance ژل مرطوب کننده می تواند به درمان خشکی دهان کمک کند و در اکثر داروخانه ها موجود است.
برخی از گیاهان مانند ریشه گل ختمی، زنجبیل و کاکتوس نوپال می تواند به تحریک تولید بزاق کمک کنند. توجه داشته باشید که FDA مکمل ها را به همان روشی که داروها انجام می دهد تنظیم نمی کند، بنابراین همیشه بهتر است قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید.
استفاده از داروی خشکی دهان
گاهی اوقات ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای بیماران دارای داروهای خشک دهان شدید، سالاژن (پیلوکارپین) یا اووکساک (سویملین) برای تحریک تولید بزاق تجویز می کنند. هنگام در نظر گرفتن مصرف دارو به طور خاص برای خشکی دهان، مهم است به این فکر کنید که آیا با داروهایی که قبلاً مصرف می‌کنید تداخل دارد یا خیر. اگر دارویی مصرف می کنید که باعث خشکی دهان می شود، این احتمال وجود دارد که با دارویی برای درمان خشکی دهان تداخل منفی داشته باشد. پزشک بهترین کسی است که می داند آیا مصرف داروی خشکی دهان با سایر داروهایی که استفاده می‌کنید، تداخل دارد.
سخن آخر
حتی اگر ممکن است با استفاده از یک یا چند روش درمانی ذکر شده در بالا، از خشکی دهان خود تسکین پیدا کنید، اما همچنان ایده خوبی است که به طور منظم به پزشک و دندانپزشک مراجعه کنید تا مراقب وضعیت خشکی دهان خود باشید. Umang Patel، یک دندانپزشک در شیکاگو می‌گوید: اگر خشکی دهان دارید، مهم است که هر شش ماه یک بار با دندانپزشک خود ملاقات داشته باشید، زیرا این وضعیت می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود. بزاق باکتری‌ها را از روی دندان‌ها می‌شوید اما در خشکی دهان، باکتری‌ها روی دندان‌ها می‌نشینند و باعث ایجاد حفره می‌شوند. دکتر پاتل می‌گوید: اگر چندین روش را برای پیشگیری از خشکی دهان به دلیل داروهای مصرفی‌تان امتحان کرده‌اید، ارزش آن را دارد که با پزشک خود یک قرار ملاقات بگذارید تا ببینید آیا می‌توانید داروهایی مصرف کنید که چنین عوارض شدیدی ندارند.
اگر چندین گزینه درمانی را امتحان کرده اید و حتی داروها را تغییر داده اید، و خشکی دهان هنوز از بین نمی رود، شاید زمان آن رسیده باشد که دوباره به پزشک خود مراجعه و توصیه های پزشکی بیشتری دریافت کنید. خشکی دهان که حتی پس از تغییر یا قطع دارو از بین نمی رود، احتمال دارد نشانه یک بیماری زمینه ای باشد.
