رنگ شیر مادر معمولاً زرد، سفید، شفاف، خامه ای، برنزه یا آبی رنگ است. با این حال، در دوران شیردهی، گاهی شیر مادر به رنگ های دیگری تغییر می کند.
رنگ شیر مادر بسته به نوع تغذیه مادر ممکن است دارای رنگ سبز، صورتی یا قرمز باشد.
بعضی اوقات، ممکن است کمی خون در شیر مادر وجود داشته باشد. در این صورت شیر قهوه ای یا به حالت زنگ زدگی به نظر برسد.
این احتمال وجود دارد رنگ شیر مادر با گذشت زمان، حتی در طی یک روز تغییر کند.
تغییر رنگ شیر در مراحل تشکیل آن
در طی چند هفته اول بعد از تولد نوزاد، شیر مادر از نظر رنگ، ترکیب و مقدار به سرعت تغییر می کند.
تغییرات طبیعی رنگ شیر مادر در مراحل تشکیل آن عبارت است از:
آغوز
- آغوز اولین شیر مادر پس از زایمان است.
- آغوز از نظر مقدار خیلی کم اما غلیظ و بسیار مغذی می باشد.
- در حالی که گاهی اوقات آغوز شفاف، نازک و آبکی است. اما بیشتر اوقات زرد یا نارنجی و ضخیم است.
- مقادیر بالای بتاکاروتن موجود در آغوز به آن رنگ زرد تیره یا نارنجی می بخشد. به همین علت گاهی به آن طلای مایع نیز گفته می شود.
شیر انتقالی
- بعد از چند روز اول تولد، مقدار شیر مادر افزایش می یابد و بدن شروع به ساخت شیر انتقالی می کند.
- در طی این دوره انتقال دو هفته ای، معمولاً رنگ شیر مادر از رنگ زرد به سفید تغییر می کند.
شیر بالغ
- بعد از گذشت حدود دو هفته بعد از زایمان، شیر مادر به مرحله شیر بالغ می رسد.
- شیر مادر بالغ بر اساس میزان چربی موجود در آن، تغییر رنگ می دهد.
شیر مقدماتی Foremilk
- به طور کلی، شیر بالغ در شروع تغذیه کودک و یا خارج شدن از پستان چربی کمتری دارد.
- این شیر که به شیر مقدماتی معروف است، رقیق تر، تمیزتر است و رنگ آن روشن یا مایل به آبی می باشد.
شیر خامه ای Hindmilk
همزمان با خارج شدن شیر و تغذیه کودک، میزان چربی موجود در شیر بالا می رود.با افزایش چربی، شیر مادر به شیر خامه ای به نام hindmilk تبدیل می شود. شیر خامه ای ظاهری چرب تر دارد و سفید یا زرد رنگ به نظر می رسد.
انواع تغییر رنگ شیر مادر
برخی غذاها، گیاهان، مکمل های غذایی و داروهای خاص می توانند رنگ شیر مادر را تغییر دهند. این مواد افزودنی همچنین می توانند روی رنگ ادرار مادر و کودک تأثیر بگذارند.
اگرچه دیدن این تغییر رنگ ها ممکن است کمی نگران کننده باشد، طبیعی است که شیر مادر از نظر رنگ تغییر پیدا می کند.
این تغییرات معمولاً وابسته به رژیم غذایی بوده و زیاد خطرناک و جدی نیستند.
برخی از رنگ های مختلف شیر مادر عبارتند از:
شیر سبز
- زنان شیرده ممکن است بعد از خوردن غذاهای سبزرنگ یا غذا هایی که حاوی رنگدانه های سبز هستند، متوجه تغییر رنگ شیر خود به رنگ سبز شوند.
- آن ها اگر نوشیدنی هایی با رنگ سبز مانند گیتاراد بنوشند، احتمال دارد شیر سبز به رنگ سبز تیره تغییر کند.
- خوردن مقدار زیادی سبزیجات مانند اسفناج و کاهو ، یا مکمل خاصی به نام کلرلا می تواند باعث سبز شدن رنگ شیر مادر شود.
شیر صورتی و نارنجی
در شرایط زیر احتمال دارد، زنان متوجه شیر صورتی، نارنجی یا قرمز شوند:
- بعد از خوردن غذاهایی که به طور طبیعی دارای رنگدانه های این دو رنگ هستند.
- بعد از خوردن غذاها یا نوشیدنی هایی که حاوی رنگ قرمز، زرد و یا رنگ نارنجی هستند.
- چغندر، نوشابه پرتقال، و نوشیدنی های میوه ای قرمز یا نارنجی همگی می توانند باعث رنگ های مختلف صورتی، قرمز و نارنجی شیر شوند.
شیر سیاه
رنگ سیاه شیر مادر با آنتی بیوتیک Minocin (مینوسیکلین) مرتبط است.
مینوسین همچنین باعث تیرگی پوست می شود. در حین شیردهی استفاده از مینوسین توصیه نمی شود. به همین دلیل بسیار مهم است که زنان شیرده همیشه قبل از مصرف هر نوع دارو و مکمل گیاهی به پزشک خود بگویند که در دوران شیردهی قرار دارند.
ذخیره شیر مادر
- زنان شیرده وقتی شیر خود را می دوشند و ذخیره می کنند، ممکن است شیر آن ها تغییر رنگ دهد.
- شیر مادر در یخچال، ممکن است به صورت لایه لایه به نظر برسد. به طوری که یک لایه خامه ای غلیظ، سفید یا زرد رنگ در قسمت بالای شیر تشکیل شود.
- حتی یک لایه رقیق تر روشن یا آبی رنگ در قسمت زیر آن باشد. این لایه لایه شدن کاملا طبیعی است و به معنی خراب شدن شیر نمی باشد.
- فقط در هنگام استفاده از شیری که در یخچال بوده است، باید لایه ها را با تکان دادن ملایم بطری ها مخلوط کرد.
علاوه بر آن، شیر می تواند در فریزر تغییر رنگ دهد. شیر مادر یخ زده ممکن است زرد تر به نظر برسد.
خون در شیر
اگر خون از درون سینه زنان به مجاری شیر نشت پیدا کنند، ممکن است شیر قهوه ای، نارنجی تیره یا حالت زنگ زدگی داشته باشد.
اکثر مادران به طور معمول متوجه خون در شیر خودشان نمی شوند. مگر در زمان دوشیدن شیر، استفراغ کودک و یا در مدفوع او خون ببینند.
خون در شیر مادر معمولاً یک مشکل جدی پزشکی نبوده و جایی برای نگرانی نیست.
خون می تواند رنگ شیر را به رنگ های صورتی، قرمز، نارنجی یا قهوه ای تغییر دهد. برخی از مواد غذایی رنگی می توانند رنگ شیر را عوض کنند.
بنابراین، زنان باید قبل از هر چیزی فکر کنند که آیا اخیراً چیزی مانند چغندر یا نوشیدنی های میوه ای قرمز خورده اند که باعث تغییر رنگ شده باشد.
احتمال دارد شیر مادر در عرض چند روز به رنگ طبیعی خود بازگردد.
علت خون در شیر
خون موجود در شیر معمولاً مشکلی جدی را نشان نمی دهد.
خون در شیر مادر می تواند از چند علت ناشی شود که برخی از آن ها عبارتند از:
نوک پستان آسیب دیده
شایع ترین علت ایجاد لکه های قرمز یا صورتی در شیر، نوک پستان های ترک خورده می باشد.
- تاول ها، اگزما، بریدگی ها موجود در آئرولا (ناحیه قهوه ای رنگ اطراف نوک) و نوک پستان نیز می تواند باعث خون ریزی شود.
- جای نگرانی نیست و هیچ ضرورتی ندارد که مادران شیر خود را دور بریزند و یا شیردهی را متوقف کنند.
- وجود مقدار کمی خون در شیر مادر به کودک آسیبی نمی رساند.
- در بیشتر موارد، خون ریزی به خودی خود طی چند روز از بین می رود.
- زنان شیرده اگر بعد از یک هفته همچنان متوجه خون در شیر خود شدند، با پزشک مشورت کنند.
سندرم لوله زنگ زده
اگر شیر شبیه آب کثیف در یک لوله زنگ زده قدیمی باشد، به آن سندرم لوله زنگ زده گفته می شود. در طی هفته اول یا بعد از تولد نوزاد، خون بیشتری به سینه های زنان شیرده جریان پیدا می کند زیرا بدن به سرعت شروع به تولید شیر می کند. خون در این مرحله می تواند به مجاری شیر نشت کند و باعث شود آغوز یا شیر مادر، قهوه ای، نارنجی یا حالت زنگ زدگی پیدا کند.
سندرم لوله زنگ زده بیشتر در بارداری های اولیه دیده می شود. خطرناک و یا دردناک نیست و معمولاً طی چند روز به خودی خود از بین می رود.
پارگی مویرگ ها
رگ های خونی کوچکی در سینه های زنان وجود دارد که به آن مویرگ گفته می شود. استفاده نادرست از شیردوش یا هرگونه آسیب دیگر به پستان ها می تواند باعث پارگی مویرگ ها شود. سپس خون ناشی از مویرگ های پاره شده آسیب دیده می تواند به شیر نشت پیدا کند.
التهاب پستان
التهاب پستان از عفونت آن ناشی می شود و می تواند از سینه عفونی، شیر آلوده تولید کند. علائمی دیگری قرمزی، تورم، درد و تب معمولاً با التهاب پستان همراه است.
پاپیلومای خوش خیم داخل مجاری
هنگامی که خون ریزی از نوک پستان با درد همراه باشد ممکن است آسیب نوک پستان به دلیل پاپیلومای خوش خیم داخل مجاری باشد.
پاپیلوم خوش خیم داخل مجاری، رشد توده های کوچک در پستان می باشد که سرطانی نیستند. ولی می تواند مجرای شیر را پاره و باعث نشت خون از نوک پستان شود.
سرطان سینه
برخی از اشکال سرطان پستان ممکن است باعث خون ریزی از نوک پستان شوند.
شیردهی همزمان با خون در شیر
ادامه شیردهی به کودک با وجود خون ریزی در نوک پستان مادر، خطری برای کودک و مادر ندارد.
- مقدار جزیی خون موجود در شیر ضرری ندارد و بر کودک یا شیر تأثیر نمی گذارد.
- مادران تا زمانی که کودک بدون هیچ مشکلی از شیر تغذیه می کند، می توانند به شیردهی خود ادامه دهند.
- مشکل معمولا به خودی خود طی چند روز از بین می رود. اگر بعد از یک هفته برطرف نشود، باید به پزشک مراجعه شود.
- اما اگر مادران عفونتی دارند که ممکن است از طریق خون موجود در شیر به کودک منتقل شود، باید با پزشک صحبت شود.
- حتی از شیردهی تا زمان بهبودی نوک پستان و تمام شدن خون ریزی جلوگیری گردد.
خون در شیر مادر می تواند خطر ابتلا به عفونت در کودک را افزایش می دهد.
عوارض خون در شیر مادر
خون موجود در شیر مادر احتمال دارد به هیچ وجه روی کودک تأثیر نگذارد.
اما، برخی از کودکان ممکن است با مشکلات زیر روبرو شوند:
مشکلات تغذیه ای
مقدار کمی از خون در شیر مادر مشکلی ایجاد نمی کند اما مقدار زیاد آن می تواند طعم و مزه شیر را تغییر دهد.
حتی امکان دارد کودک شما آن را دوست نداشته باشد و از خوردن آن خودداری کند و باعث استفراغ کودک شود.
تغییرات مدفوع شیرخوار
تغذیه کودک از شیر مادر همراه با لکه های خونی، احتمالاً باعث تیره تر شدن مدفوع کودک می شود.
حتی ممکن است مادر مقداری خون را در پوشک کودک خود ببیند.
زنان شیرده بهتر است:
- در صورت مشاهده خون در شیر بهتر است شیر دهی و تخلیه کردن پستان با شیردوش را ادامه دهند.
- اگر مشکل خون در شیر از نوک پستان ترک خورده یا آسیب دیده باشد از پستان خود مراقبت کنند.
- در هنگام شیردهی مطمئن شوند که کودک کاملا به پستان چسبیده است.
- از یک کیسه آب گرم برای التیام و محافظت از نوک پستان استفاده کنند.
- اگر شیردهی بیش از حد دردناک است و مجبور هستند شیردهی را متوقف کنند بهتر است با شیردوش پستان خود تخلیه کنند.
- اگر علت خون ریزی واضح نیست و نمی دانند خون از کجا ترشح می شود، می توانند چند روز به کودک خود شیر بدهند. اگر ظرف چند روز خون ریزی متوقف نشد، برای معاینه با پزشک تماس بگیرند.
- خود را از نظر علائم عفونت مانند تب، قرمزی، التهاب و حساسیت کنترل کنند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه شود.
آخرین دیدگاه‌ها