اسپوندیلوز گردن یکی از بیماری های رایج مرتبط با افزایش سن است که بر روی مفاصل و دیسک های ستون فقرات گردنی که در داخل گردن قرار دارد، تأثیر می گذارد. این عارضه را با نام آرتروز گردن نیز می شناسند. آرتروز گردن با ساییدگی استخوان ها و پارگی غضروف ها پیشرفت نموده و با وجود اینکه علل زیادی می تواند باعث بروز آرتروز گردن شود ولی علت اصلی آن افزایش سن فرد است.
طبق آمار و مطالعات به دست آمده بیش از 90 درصد افراد بالای 60 سال مبتلا به آرتروز گردن هستند.
البته بعضی از افراد بالای 60 سال هیچگاه علائم مربوط به این بیماری را نداشته اند. اما مابقی آن ها احساس درد شدید و گرفتگی داشتند. با این حال، افرادی که دچار چنین دردها و علائمی بودند نیز مشکلی در زندگی روزمره شان به وجود نیامده و خودشان می توانستند کارهایشان روزانه شان را انجام دهند.
علت آرتروز گردن
استخوان ها و غضروف های حمایتی موجود در گردن در معرض ساییدگی و پارگی هستند که این خود علت اصلی بروز آرتروز گردن یا همان اسپوندیلوز گردنی است.
همچنین علت اصلی بروز آرتروز گردن شامل موارد زیر می شود:
زائده ی استخوانی (Bone spurs)
گاهی اوقات بدن برای قوی تر کردن ستون فقرات سعی می کند تا با رشد استخوان اینکار را انجام دهد که این رشد باعث رشد بیش از حد استخوان ها می شود. با این حال همین استخوان سازی بیش از حد می تواند به نقاط خاصی از ستون فقرات مثل نخاع و عصب ها فشار آورده و منجر به احساس درد در فرد شود.
کم آبی دیسک های ستون فقرات
ما بین استخوان های ستون فقرات دیسک های ضخیم و ابری مانندی قرار گرفته است که هر گونه چرخش، فشار ناشی از بلند کردن اجسام و دیگر فعالیت ها را به خود جذب می کند. ماده ژل مانند داخل این دیسک ها ممکن است به مرور زمان آب خود را از دست داده و خشک شود. این عارضه باعث می شود تا استخوان ها به یکدیگر نزدیک تر شده و بیشتر به هم ساییده شوند. همین سایش بیش از حد می تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی شود.
شروع این عارضه ممکن است از سن 30 سالگی آغاز شود.
فشرده شدن دیسک ها
دیسک های ستون فقرات ممکن است بر اثر اتفاقات مختلفی دچار شکستگی شده و در نتیجه مایع داخل آن به بیرون نشت کند. این مواد ممکن است به عصب ها و نخاع فشار آورده و منجر به بروز علائمی مثل خواب رفتن دست و درد شود.
آسیب دیدگی
در صورتی که آسیبی به گردنتان وارد شود (به عنوان مثال در حین افتادن یا تصادف رانندگی)، ممکن است سرعت بروز آرتروز گردن در نتیجه افزایش سن را تا چندین برابر افزایش دهد.
سفتی رباط ها
سفت شدن رباط هایی که استخوان های ستون مهره ها را به دیگر قسمت ها متصل می کند ممکن است با گذشت زمان و افزایش سن فرد خشک و سفت شود.
این مشکل بدون شک حرکت گردن را سخت تر کرده و فرد احساس می کند گردنش خشک شده است.
استفاده بیش از حد گردن برای یک حرکت خاص و تکراری
بعضی از مشاغل یا تفریحات که در آن دائماً باید یک حرکت مشخص را تکرار نموده یا اجسام سنگینی را بلند و جابه جا کرد (مثل کارهای ساختمانی و ساخت و ساز) نیز می تواند به بروز آرتروز گردن کمک کند. انجام چنین کارها و تفریحاتی فشار بیشتری به ستون فقرات آورده و در نتیجه میزان سایش و پارگی ها در گردن افزایش می یابد.
عوامل خطر در آرتروز گردن
خطرناک ترین عامل برای بروز اسپوندولیز گردن بالا رفتن سن است.
غالباً اسپوندولیز گردن در نتیجه تغییر در مفاصل گردن همزمان با بالا رفتن سن فرد اتفاق می افتد.
فتق دیسک، کم آب شدن و زائده های استخوانی همه و همه در نتیجه بالا رفتن سن فرد ایجاد خواهد شد.
فاکتورهای دیگری به غیر از افزایش سن نیز می تواند باعث بروز آرتروز گردن شود. این عوامل شامل موارد زیر می شود:
- آسیب دیدگی های گردنی
- فعالیت های کاری و شغلی که باعث فشار بیش از حد به گردن می شوند، مثل بلند کردن اجسام سنگین
- نگه داشتن گردن در وضعیت ناراحت کننده برای مدت طولانی یا تکرار بیش از حد حرکات گردن در طول روز
- فاکتورها و عوامل ژنتیکی (سابقه بروز آرتروز گردن در سابقه خانوادگی)
- سیگار کشیدن فرد
- وزن زیاد و فعال نبودن
علائم آرتروز گردن
اکثر افراد بعد از بروز آرتروز گردن علائم خاصی ندارند.
همچنین در صورت بروز علائم آرتروز، ممکن است دارای درجه بندی متفاوتی بوده و درد کم، متوسط یا شدیدی باشد که به مرور زمان شدید تر شده یا یکباره اتفاق می افتد.
یکی از علائم شایع آرتروز گردنی، احساس درد در ناحیه کتف است.
بعضی از افراد مبتلا از احساس درد در ناحیه شانه و انگشتان شکایت می کنند.
این درد ممکن است در موارد زیر افزایش پیدا کند:
- ایستادن
- نشستن
- سرفه کردن
- عطسه کردن
- خم شدن گردن به سمت عقب یا رو به جلو
یکی دیگر از علائم شایع بعد از بروز آرتروز گردن، ضعف عضلات است. ضعف عضلات بلند کردن اجسام یا گرفتن اشیاء با دست را کاری سخت و دشوار خواهد کرد.
دیگر علائم شایع شامل موارد زیر می شود:
- خشکی گردن که به مرور زمان بدتر شود.
- سردردی که ناحیه پشت سر را در گیر کند.
- مور مور شدن یا بی حس شدن شانه ها و دست ها، گاهی اوقات این احساس مور مور شدن یا بی حسی ممکن است برای پاهای فرد نیز اتفاق بیفتد.
علائمی که کمتر گزارش شده نیز شامل از دست دادن تعادل یا کنترل ادرار و مدفوع است.
در صورت مشاهده چنین علائمی شخص باید به سرعت تحت مراقبت پزشکی و درمان قرار بگیرد.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر خواب رفتن یا مور مور شدن دستها، پاها و شانه به یکباره اتفاق بی افتد یا اینکه فرد کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست بدهد، باید هر چه سریع تر برای درمان و مراقبت پزشکی به دکتر مراجعه کند. زیرا این موارد اورژانسی است. اگر درد و ناراحتی در نتیجه بروز آرتروز گردن مانع از انجام کارها و فعالیت های روزمره شخص شود نیز زنگ خطری بوده و فرد بهتر است به پزشک مراجعه کند. هرچند که در بیشتر موارد آرتروز گردن در نتیجه بالا رفتن و افزایش سن است ولی بازهم پزشک می تواند با استفاده از درمان دارویی این درد ها و ناراحتی ها را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
آزمایش و تشخیص
تشخیص بیماری آرتروز گردن معمولاً با معاینه وضعیت حرکتی بیمار و تشخیص میزان درگیری عصب ها، استخوان ها و عضلات فرد خواهد بود. همچنین در صورتی به سراغ تشخیص آرتروز گردن می رویم که احتمال فیبرومالیژیا رد شده باشد. پزشک معمولاً بعد از تشخیص برای پیگیری روند درمان شما را به یک پزشک ارتوپد، متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب ارجاع خواهد داد.
معاینه فیزیکی
پزشک معاینه خود را با پرسیدن چند سؤال در مورد علائم تان آغاز کرده و سپس به سراغ یک سری آزمایشات فیزیکی می رود.
آزمایشات رایج برای تشخیص آرتروز گردن شامل تست عکس العمل، میزان ضعف عضلات پا مشکلات حسی است. همچنین در ادامه معاینات محدوده حرکت گردن فرد نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پزشک ممکن است از نحوه راه رفتن شما در مطب نیز برای تشخیص کمک بگیرد. تمام این معاینات به تشخیص میزان فشار بر روی نخاع و عصب هایتان کمک زیادی خواهد کرد. در صورتی که پزشک احتمال مبتلا بودن فرد به آرتروز گردنی را بدهد، مرحله بعدی مربوط به عکس برداری و آزمایش عملکرد عصب ها خواهد بود.
عکس برداری های تشخیصی
- اشعه ایکس می تواند به تشخیص زائده های استخوانی و ناهنجاری ها کمک کند.
- عکس برداری سی تی اسکن نیز عکس دقیقی از وضعیت گردن فرد در اختیار خواهد گذاشت.
- اسکن ام آر آی نیز که با امواج رادیویی و میدان مغناطیسی انجام می شود به پزشک کمک می کند تا محل تحت فشار قرار گرفتن دقیق عصب را تشخیص دهد.
- میلوگرافی نیز شامل تزریق رنگ است تا ناحیه های خاصی از ستون فقرات مشخص شود. سپس از تصویر برداری سی تی اسکن یا اشعه ایکس برای تشخیص دقیق استفاده می گردد.
- الکترومیوگرافی یا نوار عصب عضله (EMG) برای بررسی عملکرد طبیعی عصب ها در هنگام ارسال سیگنال به عضلات مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش فعالیت الکتریکی عصبی را اندازه گیری خواهد کرد.
- آزمایش هدایت عصب نیز به بررسی سرعت و قدرت ارسال سیگنال های یک عصب می پردازد. این آزمایش با قرار دادن الکترودها بر روی بدن فرد روی محل قرار گیری عصب ها صورت خواهد گرفت.
درمان آرتروز گردن
درمان آرتروز گردن بیشتر با تمرکز بر روی کاهش درد و کاهش احتمال آسیب دیدگی دائمی صورت گرفته و پزشک تمام تلاش خود را برای بازگرداندن فرد به زندگی طبیعی و نرمال اش انجام خواهد داد.
معمولاً درمان های غیر جراحی بسیار مؤثر و کار آمد هستند.
فیزیوتراپی
ممکن است پزشک فرد را برای درمان آرتروز گردن به فیزیوتراپی معرفی کند.
فیزیوتراپی به کشش گردن و عضلات شانه کمک کرده و آنها را قوی تر می کند.
این قوی تر شدن و کشش عضلات به کاهش درد فرد نیز تا حد زیادی کمک می کند.
گاهی اوقات از کشش گردن نیز برای درمان استفاده می کنند.
برای انجام این شیوه درمانی از وزنه ها استفاده می شود تا فضای بین مفاصل گردنی بیشتر شده و فشار کمتری به دیسک ها و عصب های ناحیه گردن وارد شود.
درمان های دارویی
پزشک در صورت کارساز نبودن داروهای بدون نیاز به نسخه، ممکن است داروها و درمان های خاص زیر را پیشنهاد کند:
- شل کننده عضلات برای درمان گرفتگی های عضلانی
- نارکوتیک ها برای کاهش درد
- داروهای ضد صرع برای کاهش درد ناشی از آسیب عصب
- تزریق استروئید برای کاهش التهاب و درد بافت ها
- تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش التهابات
عمل جراحی
در صورتی که بدن بیمار به هیچ کدام از درمان های گفته شده پاسخگو نبود و بهبودی حاصل نشد احتمالاً آخرین گزینه برایتان جراحی خواهد بود. این عمل جراحی ممکن است خارج کردن زائده استخوانی یا بخشی از استخوان گردن یا فتق دیسک باشد تا فضای بیشتری برای عصب ها و نخاع فرد باز شود. به ندرت از گزینه جراحی برای درمان آرتروز گردن استفاده می کنند با این حال گاهی پزشک برای کاهش درد شدید و بازگشت فرد به زندگی عادی اش ممکن است گزینه جراحی را پیشنهاد دهد.
آخرین دیدگاه‌ها