خانه » سلامت جسم » بیماری های داخلی » عمومی و داخلی » خشکی دهان

بدون نظر

خشکی دهان

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

خشکی دهان یا زراستومیا به شرایطی اطلاق می شود که در آن غدد بزاقی در دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان ایجاد نمی کند. خشکی دهان اغلب به دلیل عارضه برخی از داروها یا مشکلات پیری یا در نتیجه پرتودرمانی سرطان ایجاد می شود.

در موارد نادر، زراستومیا ممکن است در اثر بیماری که به طور مستقیم بر غدد بزاقی تأثیر بگذارد بوجود آید. بزاق با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری ها، محدود کردن رشد باکتری ها و شستشوی ذرات مواد غذایی در جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند. بزاق همچنین توانایی تشخیص طعم را افزایش می دهد و جویدن و بلعیدن را آسان تر می کند. کاهش بزاق و خشکی دهان می تواند ناشی از مواردی باشد که تأثیر عمده ای بر سلامت عمومی و سلامت دندان ها و لثه ها و همچنین اشتها و لذت بردن از غذا دارد. درمان خشکی دهان به علت آن بستگی دارد.

خشکی دهان که به آن زهراستومی یا هیپوسالیزاسیون و یا زراستومیا گفته می شود علامتی است که منجر به کمبود بزاق می شود. افرادی که دارای خشکی دهان هستند، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان خود ندارند. زراستومیا ممکن است علائم یک بیماری جدی سیستمیک است. بیماری سیستمیک یک بیماری است که بر کل بدن تأثیر می گذارد. خشکی دهان یک بیماری نیست بلکه نشانه ای از شرایط دیگر است.

علت خشکی دهان

زراستومیا هنگامی ایجاد می شود که غدد بزاقی در دهان به اندازه کافی بزاق ایجاد نکند. برخی عوامل موثر در این موارد عبارتند از:

داروها

صدها دارو، از جمله بسیاری از داروهای بدون نسخه، به عنوان یک اثر جانبی باعث خشکی دهان می شوند. از جمله برخی از این دارو ها، عبارتند از:

دارو ضد اضطراب
داروهای ضد درد
دارو ضد احتقانات
شل کننده های عضلانی
دارو های ضد افسردگی
داروهای فشار خون بالا
برخی از آنتی هیستامین ها

ورزش یا بازی در گرما

غدد بزاقی ممکن است خشک شوند زیرا مایعات بدن در جای دیگری از بدن متمرکز می شوند. علائم زراستومیا در هنگام تمرین و یا بازی شدید، بیشتر می شود

سن

بسیاری از افراد مسن با افزایش سن، زراستومیا را تجربه می کنند. عوامل مؤثر بر افزایش سن شامل استفاده از برخی داروهای خاص، تغییر در توانایی بدن در تحمل دارو، تغذیه نامناسب و داشتن مشکلات سلامتی طولانی مدت است.

درمان سرطان

داروهای شیمی درمانی می توانند ماهیت بزاق و میزان تولید شده آن را تغییر دهند. البته این نوع تغییر ممکن است موقتی باشد و پس از اتمام درمان، جریان بزاق به حالت طبیعی خودش برگردد. درمان های پرتودرمانی در قسمت سر و گردن می تواند به غدد بزاقی آسیب برساند و باعث کاهش چشمگیر تولید بزاق شود. بسته به دوز تابش و منطقه تحت درمان ممکن است این عارضه موقت یا دائمی باشد.

آسیب عصبی

جراحی که باعث آسیب عصبی به ناحیه سر و گردن می شود می تواند زراستومیا را در پی داشته باشد.

سایر شرایط بهداشتی

زراستومیا می تواند به دلیل شرایط خاص سلامتی مانند شرایط زیر باشد:

دیابت
سکته مغزی
بیماری آلزایمر
خروپف و تنفس با دهان باز
عفونت مخمر (برفک) در دهان
بیماری های خود ایمنی مانند سندرم سوژرن یا HIV / AIDS

مصرف دخانیات و الکل

نوشیدن الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می تواند علائم زراستومیا را افزایش دهد.

مصرف مواد مخدر تفریحی

استفاده از مت آمفتامین می تواند باعث زراستومیا و آسیب دیدن دندان ها و شرایطی به نام “دهان مت” شود. ماری جوانا همچنین می تواند باعث خشکی دهان شود.

علائم خشکی دهان

عدم تولید کافی بزاق ممکن است منجر به بروز علائم و نشانه های زیر شود:

بوی بد دهان
تغییر حس ذائقه
خشکی یا گلو درد
زبان خشک یا شیار دار
بزاق که ضخیم و تند به نظر می رسد.
خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
مشکل در جویدن، صحبت کردن و بلعیدن
مشکل در قرار دادن دندان های مصنوعی

بعلاوه، خشکی دهان ممکن است منجر به چسبیدن رژ لب به دندان ها هم شود.

تشخیص خشکی دهان

برای تعیین علت این حالت، پزشک احتمالاً تاریخچه پزشکی و تمام داروهای مصرفی از جمله داروهای بدون نسخه بیمار را بررسی کرده و دهان او را معاینه می کند .بعضی اوقات ممکن است بیمار به آزمایش خون، اسکن تصویربرداری از غدد بزاقی یا آزمایش هایی نیاز داشته باشد که میزان بزاق را اندازه گیری کند تا علت خشکی دهان مشخص شود.

آزمایش خون و اسکن تصویربرداری از غدد بزاقی نیز ممکن است سفارش داده شود.
سالیوگرافی، این یک بررسی رادیوگرافی از غدد بزاقی و مجاری است. سیالوگرافی ممکن است در شناسایی سنگ ها و توده های غده بزاقی مفید باشد.
سیالومتری، سیالومتری یک روش ساده است که سرعت جریان بزاق را اندازه گیری می کند. دستگاه های جمع آوری کننده بزاق روی مجاری غدد بزاقی قرار می گیرند و تولید بزاق با اسید سیتریک تحریک می شود.
بیوپسی، در بیوپسی نمونه کوچکی از بافت غده بزاقی گرفته می شود. این روش اغلب در تشخیص سندرم شوگرن کاربرد دارد. پزشک اگر به بدخیمی و سرطان مشکوک باشد، می تواند بیوپسی را سفارش دهد.

عوارض خشکی دهان

در برخی موارد کاهش بزاق بدون زراستومیا رخ می دهد که می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

زخم دهان
تغذیه ضعیف
پوسیدگی دندان و بیماری لثه
عفونت مخمر در دهان (برفک)
زخم ها یا شکاف در گوشه های دهان یا لب های ترک خورده

درمان خشکی دهان

کارشناسان می گویند که درمان اصلی برای زراستومیا به طور معمول شامل چهار روش است:

افزایش جریان بزاق
کنترل پوسیدگی دندان
جایگزین ترشحات از دست رفته
اقدامات خاص، مانند درمان عفونت ها

فرد مبتلا به زراستومیا باید به بهداشت دهان و دندان توجه ویژه ای کند. این شامل برداشتن پلاک و درمان عفونت های لثه، التهاب و پوسیدگی دندان می باشد. مسواک زدن دندان ها و نخ دندان زدن به طور مرتب مهم است. درمان بستگی به علت خشکی دهان دارد. پزشک یا دندانپزشک ممکن است:

داروهای عامل زراستومیا را تغییر دهد. بیش از 90 درصد موارد خشکی دهان ناشی از مصرف داروها است. اگر پزشک تشخیص دهد که دارو علت اصلی خشکی دهان است، ممکن است دوز آن را تنظیم دهد یا دارو را با داروی دیگری جایگزین کند که باعث خشکی دهان نشود.
محصولاتی برای مرطوب کردن دهان توصیه کند. این موارد می تواند شامل تجویز یا محصولات شستشوی دهان بدون نسخه، بزاق مصنوعی یا مرطوب کننده برای باشد. دهانشویه هایی که برای خشکی دهان طراحی شده اند، به خصوص آن هایی که زایلیتول دارند، می توانند مؤثر باشند.

در صورت داشتن خشکی شدید دهان، پزشک ممکن است داروهایی را برای تحریک بزاق تجویز کند. پزشک ممکن است برای تحریک تولید بزاق، پیلوکارپین (سالوژن) یا سوییملین (Evoxac) تجویز کند.

سبک زندگی و داروهای خانگی خشکی دهان

خشکی دهان می تواند بسیار ناراحت کننده باشد، اما داروهای خانگی می توانند باعث تسکین شوند.

علاوه بر توصیه های پزشک، این نکات ممکن است در تسکین علائم خشکی دهان به شما کمک کنند:

لب های خود را مرطوب کنید تا مناطق خشک یا ترک خورده تسکین یابند.
از طریق بینی خود نفس بکشید نه دهان. اگر مجبور هستید در طول شب از طریق دهان نفس بکشید بهتر است دنبال درمان خروپف خود باشید.
از جایگزین های بزاق بدون نسخه که حاوی زایلیتول هستند، مانند اسپری دهان مرطوب کننده، یا حاوی کربوکسی متیل سلولز یا هیدروکسی اتیل سلولز استفاده کنید.
آدامس های عاری از قند را جویده یا آب نبات های بدون قند بخورید. محصولاتی که حاوی زایلیتول هستند نیز ممکن است به جلوگیری از حفره دندان کمک کنند. با این حال، در برخی افراد، زایلیتول در صورت مصرف مقدار زیادی ممکن است باعث نفخ یا اسهال شود.
رطوبت هوا را تنظیم کنید. تهویه مناسب محیط اطراف می تواند به خشکی دهان کمک کند. یک مطالعه نشان داد که رطوبت زدایی می تواند علائم خشکی دهان را به میزان متوسط بهبود بخشد. استفاده از یک مرطوب کننده در طول شب ممکن است باعث کاهش ناراحتی خشکی دهان و بهبود خواب شود.
آب بنوشید. مصرف آب و مرطوب نگه داشتن دهان می تواند به تسکین خشکی دهان کمک کند. مطالعات نشان داده است که کم آبی بدن می تواند عاملی برای خشکی دهان باشد. افزایش میزان مصرف آب می تواند به درمان کم آبی بدن کمک کند. برای مرطوب کردن دهان، آب یا نوشیدنی های بدون قند یا نوشیدنی های یخ را مکیده و در طول وعده های غذایی آب بنوشید تا به جویدن و بلع کمک کند.

از مصرف محصولاتی که می توانند علائم را بدتر کنند، خودداری کنید، از جمله:

آنتی هیستامین های بدون نسخه و ضد احتقان ها مصرف نکنید. این داروها می توانند خشکی دهان را بدتر کند.
از مصرف کافئین خودداری کنید. مطالعات نشان داده است که نوشیدن قهوه کافئین دار یا چای باعث خشکی دهان می شود.
مصرف الکل را ترک کنید. الکل ممکن است به کم آبی بدن، که می تواند به خشکی دهان منجر شود کمک کند. هنگام تجربه خشکی دهان، به جای الکل نوشیدن آب را امتحان کنید.
سیگار نکشید. استعمال دخانیات همچنین باعث کمبود آب بدن می شود. قطع یا ترک آن ممکن است علائم خشکی دهان را کاهش دهد.
از مصرف قند پرهیز کنید. مانند کافئین، الکل و سیگار کشیدن، قند ممکن است منجر به کم آبی بدن شود. درصورت امکان مصرف غذاهای قندی را کاهش دهید تا مشکلات خشکی دهان کاهش یابد.
از مصرف غذاها و شیرینی های قندی یا اسیدی پرهیز کنید. این غذاها خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهد. همچنین از مصرف غذاهای تند یا شور پرهیز کنید زیرا می توانند باعث تحریک شوند.

بزاق برای حفظ سلامت دندان ها و دهان مهم است. انجام این مراحل برای محافظت از دندان های شما ممکن است به وضعیت خشکی دهان نیز کمک کند:

قبل از خواب از دهانشویه فلوراید یا ژل فلوراید استفاده کنید.
حداقل در طول سال دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندان شما را معاینه کند و پلاک آن برداشته شود تا از پوسیدگی دندان جلوگیری کند.
با یک خمیردندان فلوراید مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. از دندان پزشک خود بپرسید که آیا می توانید خمیر دندان های تجویز شده فلوراید، خمیردندان حاوی بتائین یا ژل دندان استفاده می کنید تا اسیدهای باکتریایی را خنثی کنند.

گیاهان دارویی

بسیاری از گیاهان می توانند به تحریک تولید بزاق کمک کرده و به طور موقت خشکی دهان را از بین ببرند، از جمله آن ها:

زنجبیل (Zingiber officinale). زنجبیل به تحریک تولید بزاق و خشکی دهان کمک می کند.
ریشه Hollyhock .(Alcea spp) Hollyhock یک عمل مرطوب کننده مشابه آلوئه ورا دارد.
فلفل دلمه ای (Capsicum annuum). طبق مطالعه سال 2011 و یک مورد در سال 2017، فلفل دلمه ای باعث ترشح بزاق می شود.
آلوئه ورا (Aloe barbadensis). ژل یا آب موجود در برگ گیاهان آلوئه ورا برای مرطوب کردن دهان مناسب است. خرید آب آلوئه ورا یک روش عالی برای درمان خشکی دهان است.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

برای آمادگی بیشتر در هنگام ملاقات با پزشک بهتر است:

علائمی را که تجربه می کنید را بنویسید.
اطلاعات كليدي شخصي، ازجمله هرگونه فشار عمده يا تغييرات زندگي اخير، كه ممكن است به خشكي دهان منجر شود را یادداشت کنید.
تمام داروهای تجویز شده، ویتامین ها، گیاهان دارویی، سایر مکمل ها و داروهای بدون نسخه که مصرف می کنید، از جمله دوزهای آن ها را یادداشت کنید.

برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از: