IUD ها به دستگاه های پیشگیری بارداری داخل رحمی نیز معروف هستند. IUD یک وسیله کوچک T شکل است که در داخل رحم زن قرار می گیرد. IUD باعث ایجاد تغییراتی در رحم می شود که لقاح و کاشت تخمک را مختل می کند. تحقیقات نشان داده شده که IUD ها بیش از 99٪ در جلوگیری از بارداری مؤثر هستند. اگرچه IUD بسیار مؤثر می باشند، اما زنان باید این نکته را در نظر داشته باشند هیچ روش ضد بارداری، صددرصد مؤثر نیست.
نحوه عملکرد IUD
نحوه عملکرد IUD ها کاملا مشخص نشده است. اما نوع ParaGard آن حدود 24 ساعت بعد از قرار دادن IUD باعث ایجاد التهاب در بافت داخلی رحم می شود. این التهاب برای اسپرم سمی است.
پروژسترون IUD منجر به یک تغییر ظریف در دیواره رحم می شود. پروژسترون باعث اختلال در استقرار تخمک در دیواره رحم خواهد شد. این نوع IUD مخاط دهانه رحم را تغییر داده و مانع عبور اسپرم از دهانه رحم می شود.
Skyla و Liletta دوز کمتری از پروژستین را دارند. هر دو لایه رحم را نازک می کنند و می توانند تا سه سال دوام بیاورند. اما گاهی می تواند تا پنج سال دوام بیاورد.
عوارض IUD
عوارض جانبی IUD در درجه اول به رحم محدود می شود و به نوع IUD وارد شده بستگی دارد.
IUD مس ممکن است باعث بدتر شدن علائم قاعدگی و خون ریزی شدید آن شود. اما IUD هورمونی معمولاً جریان قاعدگی را کاهش می دهد و باعث دوره های قاعدگی نامنظم و لکه بینی می شوند. این عوارض بیشتر در سه تا شش ماه اول استفاده از IUD هورمونی دیده می شود.
همچنین احتمال دارد IUD از سوراخ دیواره رحم عبور کرده و وارد حفره شکم شود. سوراخ شدن یا آسیب در رحم توسط IUD در یک تا سه در هر 1000 مورد، رخ می دهد. IUD باعث درد نمی شود. این روش در مطب پزشک انجام می شود و می تواند باعث ناراحتی مختصری مانند تشدید قاعدگی شود. قبل از انجام آن، پزشک می تواند ماده بی حسی را در دهانه رحم تزریق کند.
علائم بروز عوارض IUD
علائم هشدار دهنده عوارض احتمالی ناشی از IUD شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- خون ریزی شدید
- بوی بد ترشحات واژن
- لکه بینی یا خون ریزی غیر طبیعی
زنان در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق، باید با پزشک تماس بگیرند.
مزایای IUD
IUD مزایای بسیاری دارد. از جمله آن ها:
- طول عمر زیادی دارند.
- در دوران شیردهی قابل استفاده هستند.
- در جلوگیری از بارداری تاثیر بسیار زیادی دارند.
- قابل برگشت می باشد و تقریباً بلافاصله بعد از درج کار خودش را آغاز می کند.
- پس از حذف IUD، توانایی باروری زنان سریعا باز می گردد، و می توانند حامله شوند.
- نحوه استفاده از آن ها راحت است و قبل از رابطه جنسی نیازی به تنطیم خاصی ندارند.
- IUD ارزان می باشند و پس از هزینه انجام ورود IUD اولیه، 3 تا 10 سال دیگر هزینه ندارد.
- IUD بیش از 99 درصد در جلوگیری از بارداری مؤثر هستند. استفاده از آن ها یکی از موثرترین انواع پیشگیری از بارداری می باشد.
Mirena، Liletta و Skyla همچنین می توانند در تسکین موارد زیر کمک کنند:
- درد قاعدگی یا دیسمنوره
- دوره های طولانی مدت قاعدگی
- درد ناشی از آندومتریوز
زنان می تواند از ParaGard به عنوان نوعی روش ضد بارداری اضطراری و فوری استفاده کنند.
انواع IUD
دستگاه های داخل رحمی در دو نوع مختلف ارائه می شوند: 1) آزاد کننده مس 2) آزاد کننده پروژسترون.
IUD آزاد کننده مس
IUD آزاد کننده مس، حاوی مس است. این نوع IUD مس را از یک سیم مسی که در اطراف یک پایه پیچیده شده، آزاد می کند. مس آزاد شده منجر به یک واکنش التهابی در رحم شده و از لقاح تخمک جلوگیری می کند. IUD مسی می تواند تا 10 سال در محل خود باقی بماند.
IUD مس ممکن است منجر به برخی عوارض جانبی شود، از جمله:
- درد شدید قاعدگی
- واژینیت
- کم خونی
- کمر درد
- ترشحات واژن
- مقاربت دردناک
- دردهای شدید قاعدگی یا دیسمنوره
- خون ریزی های بین دوره ها یا لکه بینی
- خون ریزی شدید در طول دوره یا متروراژی
IUD آزاد کننده پروژسترون
IUD های هورمونی Mirena و Skyla دستگاه های پلاستیکی T شکلی هستند که هورمون پروژسترون را به درون رحم آزاد می کنند. این IUD ها، و پوشش رحم را غیر قابل نفود کرده و مانعی برای ورود اسپرم ایجاد می کند. کاربرد Mirena تا حداکثر پنج سال و Skyla تا سه سال تأیید شده است.
IUD هورمونی ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتند از:
- آکنه
- افسردگی
- افزایش وزن
- سردرد، مانند میگرن
- خون ریزی شدید در دوران قاعدگی
موارد استفاده از IUD
اکثر زنان سالم قادر به استفاده از IUD هستند. با این حال، آن ها برای هر زنی مناسب نیستند. برخی از زنان نباید برای پیشگیری از بارداری از IUD استفاده کنند. قبل از استفاده از آن، یک زن باید برای اطمینان از اینکه باردار نباشد تست حاملگی انجام دهد.
موارد زیر دلایلی است که یک زن نباید از IUD استفاده کند:
- سرطان رحم یا دهانه رحم
- خون ریزی غیر قابل توضیح واژن
- عفونت لگن یا عفونت های مقاربتی
- آناتومی غیر طبیعی یا ناهنجاری های رحم
خانم های که به مس حساسیت دارند یا به بیماری ویلسون مبتلا هستند نباید از IUD حاوی مس استفاده کنند.
Mirena، Liletta و Skyla برای مبتلایان به بیماری های کبدی شدید و سرطان پستان توصیه نمی شود.
چگونگی انجام IUD
IUD ها فقط با تجویز پزشک در دسترس مصرف کنندگان قرار می گیرند.
تجویز آن ها باید توسط یک متخصص بهداشت انجام شود. برای قرار دادن یک IUD، معاینه لگنی مورد نیاز است. این عمل معمولاً کمتر از 15 دقیقه طول می کشد. این عمل با بی حسی موضعی یا بدون آن قابل انجام است.
IUD یک وسیله کوچک “T” شکل با دم مونوفیلامنت monofilament است. این وسیله توسط یک پزشک بهداشتی در مطب وارد رحم می شود. برای این که IUD در رحم قرار بگیرد، بازوهای “T” به سمت پایین خم می شوند.
بعد از ورود بازوها، باز می شوند تا “T” تشکیل شود. دستگاه در داخل رحم و پایه T دقیقاً بالای دهانه رحم قرار می گیرد. بازوهای T به صورت افقی در امتداد رحم امتداد می یابد. قطعه کوتاهی از رشته دم مونوفیلامنت متصل به IUD از طریق دهانه رحم به داخل مهبل گسترش می یابد.
خطر خارج شدن IUD هنگام کاشت وجود دارد. البته این خطر به ندرت دیده می شود و به احتمال زیاد در چند ماه اول پس از قرار دادن IUD ممکن است رخ دهد.
زنانی که از IUD استفاده می کنند بهتر است در چند ماه اول برای بررسی احتمالی خارج شدن IUD هر ماه آن را بررسی کنند. برای این کار آن ها باید:
- دستان خودشان را با آب و صابون تمیز بشویند.
- انگشت خود را در مهبل قرار داده و سعی شود دهانه رحم را لمس کنند.
- قسمت انتهایی رشته IUD را احساس کنند.
زنان باید بتوانند رشته را حس کنند. اگر رشته از حالت عادی خودش کوتاه تر یا طولانی تر احساس شود، احتمال دارد مشکلی ایجاد شده باشد.
هشدار
زنان نباید قسمت سفت IUD را در برابر دهانه رحم خود احساس کنند. آن ها در صورتی که احساس می کنند مشکلی پیش آمده، نباید رشته را بکشند و یا IUD را دست کاری کنند.
زمان شروع به کار IUD
IUD به محض قرار گرفتن در محل، کار خودش را شروع و از بارداری جلوگیری کند. اما بعضی معتقدند که بسته به زمان چرخه قاعدگی، محافظت کامل در برخی موارد حدود 7 روز طول می کشد. اگر IUD هفت روز بعد از پایان دوره قاعدگی درج و استفاده شود، باید سریعاً تاثیر خودش را بگذارد. IUD حاوی مس می تواند تا 10 سال در محل خودش باقی بماند. IUD هورمونی بسته به نوع آن می توانند برای مدت 5 یا 3 سال باقی بماند.
روش خارج کردن IUD
IUD باید توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی برداشته شود.
یک زن نباید سعی کند IUD را به تنهایی خارج کند، زیرا ممکن است مشکلات جدی ایجاد شود. خارج کردن IUD با تعیین موقعیت رحم و چسبیدن IUD با یک فروسپس یا گیره مخصوص انجام می شود. یک متخصص بهداشت و درمان سپس IUD را به طور ملایم بیرون می کشد و خارج می کند. بعضی اوقات رشته های IUD خارج نمی شوند. در این شرایط، رشته ها اغلب در کانال گردن رحم فرو می روند. پزشک می تواند از ابزارهای ویژه برای یافتن رشته ها و یا خارج کردن آن ها استفاده کند. عوارض خارج کردن IUD به ندرت دیده می شود و حذف آن ها هر زمانی می تواند انجام گیرد. برخی از مطالعات نشان داده اند که خارج کردن آن در دوره قاعدگی آسان تر است. چون گردن رحم یک زن به طور معمول در طول قاعدگی نرم تر از زمان های دیگر است.
IUD و دوره های قاعدگی
زن باید هر ماه IUD خود را بررسی کند تا مطمئن شود که هنوز هم وجود دارد. زنانی که IUD سالم و مناسب دارند، هنوز دوره عادت ماهانه ای خود را خواهند داشت. برخی از زنان دوره های قاعدگی طولانی تری دارند. در زنانی که IUD هورمونی دارند، ممکن است قاعدگی کمتری داشته باشند. گاهی اوقات، رحم به IUD فشار می آورد.
IUD و رابطه جنسی
زنان و شریک زندگی آن ها نباید در طول رابطه جنسی وجود IUD را احساس کنند. اما در برخی موراد این احتمال وجود دارد که رشته های IUD در انتهای بالای واژن زنان احساس شود.
عوارض IUD
عوارض جانبی IUD در صورت بروز، عبارتند از:
- درج آن ها گاهی دردناک است.
- پاراگارد ممکن است دوره های قاعدگی را طولانی تر و بدتر کند.
- IUD یک زن را از عفونت های مقاربتی (STD) محافظت نمی کند.
- Mirena، Liletta و Skyla می توانند دوره های قاعدگی را نامنظم جلوه دهند.
این عوارض جانبی معمولاً در شش ماه اول استفاده از بین می روند.
- اگر زنان با وجود IUD باردار شوند، 50٪ از بارداری ها به سقط جنین ختم می شوند. هر زن با IUD و علائم حاملگی یا آزمایش بارداری مثبت، باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
- زنانی که از IUD های غیر پروژسترون استفاده می کنند، احتمال بارداری خارج رحمی کمتری دارند. با این وجود، حاملگی خارج رحمی در زنان با وجود IUD یک اتفاق نادر است.
- عوارض جدی ناشی از عفونت (بیماری التهابی لگن) همراه با IUD می تواند منجر به ناباروری زن در آینده شود.
- در IUD های آزاد کننده پروژسترون، کاهش جریان قاعدگی و گرفتگی دردناک قاعدگی مشاهده می شود. چون هورمون پروژسترون می تواند باعث نازک شدن پوشش رحم شود. این تغییرات قاعدگی به هیچ وجه خطرناک نیست.
آخرین دیدگاه‌ها