شیر مادر مواد مغذی بسیار زیادی دارد که برای رشد نوزاد شما به خصوص در چند ماه اول پس از تولد ضروری است. شیر مادر چربی مورد نیاز برای رشد و نمو نوزاد را تامین می کند. بنابراین، رعایت یک برنامه منظم تغذیه باعث تامین کلیه نیازهای غذایی نوزاد می شود. با این حال، میزان چربی شیر مادر در طول روز متفاوت است و این مساله می تواند باعث ایجاد نگرانی در برخی از مادران شود. اما، در واقع باید بدانید که تغییرات چربی شیر مادر کاملا طبیعی است و بر سلامت نوزاد شما تأثیری نخواهد گذاشت. مطالعه این مقاله از پزشکت به شما کمک می کند که اطلاعات خود را در مورد چربی شیر مادر افزایش دهید. علاوه بر آن می توانید راهکارهای افزایش شیر مادر را بخوانید.
چرا شیر مادر برای نوزاد مهم است؟
شیر مادر بهترین غذا برای نوزادان است زیرا به راحتی هضم می شود و مطابق با نیازهای تغذیه ای آنها تولید شده است. همچنین شیر مادر از مقدار فراوانی چربی های سالم، کربوهیدرات های پیچیده، پروتئین ها، الیگوساکاریدها، ویتامین ها و مواد معدنی تشکیل می شود که برای رشد مناسب نوزاد در این دوران کاملا ضروری است.
شیر مادر در سه تا چهار روز اول پس از تولد آغوز نامیده می شود. آغوز یک شیر زردرنگ غلیظ و غنی از مواد مغذی است. همچنین آغوز از مقدار زیادی اجزای ایمنی‌شناختی مانند لاکتوفرین، آنتی‌بادی‌ها و لکوسیت‌ها تشکیل می شود که به کاهش خطر ابتلا نوزاد به بیماری های مختلف کمک می کند. علاوه بر این، آغوز، مایع زرد رنگی که توسط سینه ها در چند روز اول پس از تولد تولید می شود، حاوی آنتی بادی هایی است که سیستم ایمنی نوزاد تازه متولد شده را تقویت می کند. تقویت سیستم ایمنی باعث محافظت نوزاد از ابتلا به بیماری های مختلف می شود. همچنین تغذیه با شیر مادر از رشد و عملکرد سیستم گوارشی نوزاد حمایت می کند. به همین علت به تمامی مادران شیرده توصیه می شود که نوزادان خود را حداقل تا 6 ماه اول پس از تولد به طور انحصاری با شیر خود تغذیه کنند.
شیر مادر علاوه بر فوائد سلامتی بسیار، فواید روانی متعددی نیز دارد زیرا به پیوند عمیق تر مادر و نوزاد کمک می کند. علاوه بر آن هورمون اکسی توسین که در دوران شیردهی ترشح می شود به طور طبیعی به مادر و نوزاد احساس آرامش می بخشد. بخوانید که برای افزایش شیر مادر چی بخوریم؟
میانگین چربی و کالری شیر مادر چقدر است؟
همانطور که قبلا گفته شد، محتوای چربی شیر مادر در طول روز متفاوت است زیرا بستگی به میزان پر یا خالی بودن سینه مادر دارد. هر چه سینه مادر پرتر باشد میزان چربی آن کم تر است. شاید برایتان جالب باشد که علت کاهش شیر مادر چیست؟
به طور کلی تغییرات محتوای چربی در شیر مادر جای نگرانی ندارد. بهترین کار این است که الگوی شیردهی و زمان سیر شدن نوزاد خود را با دقت یادداشت کنید تا متوجه شوید که آیا نوزاد شما به خوبی تغذیه می شود یا خیر. داشتن دفترچه ای در مورد الگوهای تغذیه نوزاد و زمان خالی شدن سینه ها می تواند به شما در درک بهتر محتوای چربی شیر به شما کمک کند.
ترکیب شیر مادر با هر بار تغذیه دستخوش تغییرات ظریفی می شود تا نیازهای رشدی نوزاد را برآورده کند. با این حال، به طور متوسط، محدوده کالری و محتوای چربی به شرح زیر است. همچنین برای درک بهتر مطالب موجود در جدول یادآوری می شود که هر دسی لیتر برابر با 100 میلی لیتر است.
| ماده مغذی | مقدار |
| انرژی | 70 کیلوکالری در هر دسی لیتر |
| چربی | 6/3 گرم در هر دسی لیتر |
انواع مختلف چربی موجود در شیر مادر چیست؟
محتوای چربی موجود در شیر مادر را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:
- چربی های اشباع شده
- اسیدهای چرب امگا 3
- چربی های تک زنجیره ای غیر اشباع
- چربی های چند زنجیره ای غیر اشباع
معمولا برای بسیاری از مادران جای سوال است که چرا میزان چربی شیر مادر در طول روز تغییر می کند. برخی از مهمترین عواملی که می توانند بر میزان چربی شیر مادر تأثیر بگذارند عبارتند از:
مقدار شیر در سینه ها
سینه خالی از یک سینه پر مقدار چربی بیشتری دارد. علت این امر آن است که وقتی شیردهی را شروع می‌کنید، شیر پیشین اولین شیری است که از سینه تخلیه می‌شود و سرشار از پروتئین، آب و غیره است، اما چربی کمتری دارد. با این حال، شیری که بعدا می آید، از نظر چربی بسیار غنی تر است. با این اوصاف، میزان چربی شیر مادر در طول هر بار تغذیه یکسان نخواهد بود و در پایان شیردهی مقدار آن متفاوت خواهد بود.
تعداد دفعات شیردهی
محتوای چربی موجود در شیر مادر متناسب با تعداد دفعاتی است که نوزاد خود را شیردهی می کنید. اگر تعداد دفعات شیردهی به نوزاد بیشتر باشد احتمال اینکه نوزاد شما چربی بیشتری را دریافت کند، زیادتر است. اما اگر تعداد دفعات شیردهی کم باشد نوزاد چربی کمتری دریافت خواهد کرد. علت این امر آن است که وقتی تعداد دفعات شیردهی کمتر باشد، طبیعتا نوزاد هر بار در طول تغذیه شیر بیشتری را می مکد. در نتیجه بیشترین شیری که نوزاد دریافت می کند شیر پسین است که مقدار چرب کمتری دارد.
زمان تغذیه
شیر مادر در طول عصر و شب معمولاً محتوای چربی بیشتری دارد. این امر به دلیل تجمع تدریجی چربی شیر در طول روز رخ می دهد. نوزادانی که از روی عادت بیشتر اوقات روز را چرت می زنند و در طول روز شیر کمتری می خورند، در هنگام عصر و موقع گرسنگی شیر مادر با محتوای چربی بیشتری را دریافت می کنند.
میزان چربی موجود در شیر مادر در طول روز متفاوت است. برخی از مادران صبح‌ها سینه‌های پرتری دارند، در حالی که برخی دیگر از مادران در هنگام عصر بهتر می توانند شیردهی کنند. این مساله در مورد هر مادری متفاوت است و هر کس تجربه شخصی خود را در این مورد دارد. بنابراین می توانید بهترین زمان برای شیر دادن به نوزاد خود را تعیین کنید.
تغذیه مادر
یکی از باورهای رایج نادرست این است که هر چه مادر چربی بیشتری بخورد شیر چرب تری خواهد داشت. اما واقعیت این است که افزودن چربی های بیشتر به رژیم غذایی، محتوای چربی شیر مادر را تغییر نمی دهد. در واقع این تصور غلط هیچ مبنای علمی ندارد.
موقعیت ها و تکنیک های تغذیه نوزاد
موقعیت ها و تکنیک های تغذیه نوزاد نیز در اینجا نقش مهمی ایفا می کنند. نوع در آغوش گرفتن نوزاد در حین شیردهی، موقعیت تغذیه و برقراری یک پیوند عاطفی موفق با کودک می تواند به او کمک کند تا به طور مکرر و طولانی تری شیر بخورد. بنابراین نوزاد می تواند سینه مادر را عمیق تر بمکد. مکیدن بیشتر و عمیق تر شیر باعث می شود تا نوزاد بتواند میزان شیر مناسب برای سلامتی اش را دریافت کند. مکیدن عمیق سینه نشان می دهد که نوزاد در طول تغذیه گرسنه نمانده و به طور موثری شیر می نوشد.
نکات مهم در مورد چربی موجود در شیر مادر
چربی یکی از مهمترین منابع تغذیه انسان است که دریافت کافی آن در رژیم غذایی برای اطمینان از عملکرد صحیح اندام های بدن اهمیت زیادی دارد. در واقع یکی از مهمترین وظایف چربی این است که از رشد مغز و سیستم عصبی نوزاد حمایت می کند. در اینجا چند نکته برای افزایش چربی موجود در شیر مادر آورده شده است:
با هر دو سینه شیر بدهید.
در هر وعده شیردهی به نوزاد لازم است که سینه های خود را تعویض کنید. باید به نوزاد اجازه بدهید که خودش مدت و دفعات شیردهی را در هر سینه تعیین کند، بنابراین او به طور موثر شیر هر دو سینه را دریافت می کند. با شیر خوردن نوزاد، چربی های موجود در شیر مادر وارد مجاری شیر می شوند.
شیر آغازین مادر دارای آب و پروتئین بیشتری است و شیر پسین مقدار چربی بیشتری دارد. بنابراین تعویض سینه ها را خیلی زود انجام ندهید. زیرا این کار باعث می شود که نوزاد فقط شیر آغازین مادر که دارای آب بیشتری است را دریافت کند. تعویض زود هنگام سینه باعث می شود شیر پسین مادر که دارای چربی بیشتری است همچنان در داخل سینه بماند. اما با این حال تعویض سینه را خیلی دیر هم نباید انجام بدهید زیرا کودک سر می شود و دیگر سینه شما را به دهان نمی گیرد.
سینه های خود را ماساژ دهید.
ماساژ سینه جریان شیر مادر را از طریق مجاری شیر بهبود می بخشد. می توانید این کار را با نگه داشتن سینه و فشردن آن به آرامی انجام دهید. با این فشارها، قسمت های چرب شیر به سمت نوک سینه ها حرکت می کند. ماساژ باعث تحریک و رها شدن محتوای موجود در سینه ها می شود و مجاری را برای جریان شیر آزاد می کند. می توانید ماساژ سینه را با کمک انگشتان دست و به صورت دورانی انجام بدهید. این کار به خصوص در مادرانی که به مشکل انسداد مجاری شیر مبتلا هستند بسیار موثر است و باعث باز شدن مجاری شیر می شود. علاوه بر آن مادرانی که ماساژ سینه را جزء برنامه های روزمره خود قرار می دهند درد کمتری را در حین شیردهی تجربه می کنند.
یکی دیگر از فوائد بسیار مهم ماساژ سینه ها، آزاد شدن هورمون اکسی توسین در بدن مادر است. این هورمون در ایجاد آرامش و ریلکس شدن عضلات بدن نقش بسیار مهمی دارد.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
میزان چربی موجود در شیر مادر به رژیم غذایی مادر بستگی ندارد. اما با این حال یک رژیم غذایی متعادل با چربی‌های مفید می‌تواند تغذیه مناسب مادر را تضمین کند. شما باید در طول دوره شیردهی پروتئین کافی را در رژیم غذایی خود بگنجانید زیرا پروتئین به سنتز شیر مادر کمک می کند. مواد غذایی متنوعی از جمله تخم مرغ ، آجیل، شیر، مرغ، پنیر و ماهی جزء بهترین منابع پروتئین هستند که می توانید به میزان نیاز از آنها در رژیم غذایی خود استفاده کنید. اگر گیاهخوار هستید می توانید از متخصص شیردهی و یا یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید تا مکمل های پروتئین لازم را برای شما تجویز کنند. رعایت یک رژیم غذایی متعادل علاوه بر کمک به حفظ سلامتی مادر، مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و نمو کودک را نیز فراهم می کند.
وعده های شیردهی را افزایش دهید.
هر چه برای مدت زمان طولانی تری به نوزاد خود شیر می دهید، احتمال بیشتری وجود دارد که فرزندتان شیر پسین که حاوی چربی بیشتری است، را دریافت کند. اگر کودک شما زودتر از آنچه که شما تخمین می زنید سیر شود، ممکن است افزایش وعده های شیر دادن دشوار باشد. بنابراین، تعداد دفعات تغذیه و تعویض پوشک را در یک کاغذ بنویسید تا بدانید چه زمانی احتمال گرسنگی کودک شما وجود دارد.
مقداری از شیر مادر را بیرون بریزید.
شیر اولیه به شیری گفته می شود که در شروع هر وعده شیردهی از سینه مادر خارج می شود. شیر پیشین اغلب دارای آب و پروتئین بیشتر و چربی کمتری است. اگر می خواهید نوزاد شما چربی بیشتری دریافت کند می توانید مقداری از شیر پیشین را با استفاده از پمپ سینه تخلیه کنید. این کار باعث می شود مدت کوتاهی پس از اینکه نوزاد سینه را مکید، شیر پسین که حاوی چربی بیشتری است در سینه شما جریان یابد. فراموش نکنید که شیر پیشین نیز برای رشد و تکامل کودک شما ضروری است. بنابراین، مطمئن شوید که فرزند شما مقداری از آن را نیز دریافت می کند.
با متخصص شیردهی مشورت کنید.
یک متخصص شیردهی می تواند به پاسخگویی و حل مشکلاتی که در هنگام تلاش برای شیر دادن به کودک خود دارید به شما کمک کند. شما می توانید در اسرع وقت برای برقراری رابطه شیردهی و غلبه بر هر چالشی که مانع تغذیه کودک می شود، از یک متخصص شیردهی کمک بگیرید.
به طور کلی همانطور که توضیح داده شد، اهمیت چربی در رژیم غذایی نوزاد را نمی توان دست کم گرفت. با وعده های شیردهی به موقع، می توانید از رشد و تکامل کودک خود اطمینان حاصل کنید. مقدار چربی موجود در شیر مادر زمانی که سینه ها تقریبا خالی هستند، نسبتاً بیشتر است. بنابراین، قبل از تعویض سینه، اجازه دهید نوزاد شما یک سینه را کاملا بمکد تا زمانی که شیر آن کاملا تخلیه شود.
در پایان به یاد داشته باشید که مقدار چربی موجود در شیر مادر تا حدی به رژیم غذایی و وضعیت تغذیه مادر بستگی دارد. مصرف غذاهای مناسب و سرشار از چربی توسط مادر برای حفظ سلامت کودک مهم است. همچنین انجام برخی نکات ساده مانند ماساژ سینه، می تواند به افزایش چربی های مناسب در شیر مادر کمک کند.
آخرین دیدگاه‌ها