فواید مصرف زنجبیل در شیردهی مورد توجه مادران شیرده و محققین علوم تغذیه بوده است. مصرف زنجبیل در شیردهی می تواند در افزایش سیستم ایمنی، کاهش التهاب، تسکین تهوع و افزایش میزان شیر مادر نقش به سزایی داشته باشد. زنجبیل ریشه خوراکی و مغذی گیاهی از خانواده Zingier officinale است. یک درمان خانگی موثر در رفع حالت تهوع و انواع بیماری های حرکتی محسوب می شود. اما سوال اصلی این است که آیا مصرف این گیاه می تواند باعث افزایش شیر مادر شود؟ آیا مصرف آن در دوران شیردهی برای مادر و نوزاد بی خطر است؟
زنجبیل نوعی ادویه شناخته شده است. ولی این گیاه علاوه بر کاربردش به عنوان چاشنی جزء داروهای موثر خانگی نیز محسوب می شود. زنجبیل به دلیل طعم منحصر به فردش در تهیه بسیاری از غذاها، انواع نان و شیرینی و همچنین چای به عنوان یک چاشنی مشترک کاربرد های زیادی دارد. همچنین مصرف آن به صورت نوشیدنی بسیار مرسوم است. زنجبیل از هزاران سال پیش در بسیاری از کشورهای آسیایی و خاورمیانه به عنوان یک داروی طبیعی در درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که مصرف روزانه و منظم زنجبیل می تواند در افزایش سیستم ایمنی، کاهش التهاب، تسکین تهوع و افزایش میزان شیر مادر نقش به سزایی داشته باشد.
آیا زنجبیل باعث افزایش شیر مادر می شود؟
در برخی از مناطق جهان زنجبیل بلافاصله پس از زایمان در رژیم غذایی مادر استفاده می شود. به نظر می رسد مصرف زنجبیل در بهبود عوارض زایمان و افزایش تولید شیر مادر نقش کاربردی دارد.
زنجبیل در میان عموم مادران به عنوان افزایش دهنده موثر شیر شناخته شده است. ولی از نظر علمی هیچ گونه تحقیقات بالینی در رابطه با اثربخشی زنجبیل در افزایش شیر مادر صورت نگرفته است. بررسی ها نشان می دهد که مصرف زنجبیل در روزهای اول پس از زایمان به عنوان یک درمان خانگی می تواند در افزایش شیر مادر موثر باشد. البته برای مشخص شدن اینکه زنجبیل چرا و چگونه می تواند باعث افزایش طبیعی شیر مادر شود به تحقیقات بیشتر و جامع تری نیاز است.
نتایج استفاده از زنجبیل به عنوان یک ترکیب گالاکتوژن یا شیرآور در مادران شیرده بسیار متفاوت است. در حالیکه برخی از مادران با مصرف دوزهای کم این گیاه نتایج بسیار خوبی گرفته اند ولی برخی دیگر حتی با وجود مصرف مقادیر زیاد هیچ تاثیری در افزایش شیر خود مشاهده نکرده اند. خانم های شیرده باید به این نکته توجه کنند که مصرف گیاهان دارویی به تنهایی تاثیر چندانی در افزایش شیر مادر ندارد. میزان تولید شیر مادر به مکیدن موثر پستان توسط نوزاد، طول مدت و دفعات شیردهی و همچنین مقدار دوشیدن آن به کمک پمپ شیردهی بستگی دارد.
آیا زنجبیل باعث تغییر طعم شیر مادر می شود؟
غذاهای که مادر در دوران شیردهی خود مصرف می کند می تواند تاثیر زیادی در طعم و بوی شیر مادر داشته باشد. بررسی ها نشان می دهد کودکانی که از طریق شیر مادر با طعم مختلف انواع غذا یا ادویه ها آشنا می شوند، خیلی زودتر از سایر کودکان به خوردن آن غذاها تمایل نشان می دهند. ولی با این حال زنجبیل نیز همانند سیر دارای عطر و طعمی بسیار موثر است.
اغلب نوزادان به تغییر طعم شیر مادر واکنش خاصی نشان نمی دهد. ولی برخی نوزادان به این تغییرات حساس بوده و احتمال دارد از خوردن شیر مادر امتناع کنند. بنابراین زنان شیرده باید به این نکته توجه داشته باشند و پس از افزودن زنجبیل به رژیم غذایی خود اگر متوجه شدند که نوزاد آن ها علائمی را بروز می دهد و یا از خوردن شیر امتناع می کند بهتر است از مصرف آن خودداری کنند تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
آیا زنجبیل باعث آسیب به نوزاد می شود؟
به طور کلی مصرف این ادویه در مادران شیرده مضر نیست. استفاده از آن به صورت تازه و در مقادیر اندک عوارض جانبی یا آسیبی برای نوزاد ایجاد نمی کند. ولی با این حال مادران باید پیش از مصرف هرگونه داروی جدید از جمله مکمل های گیاهی با پزشک خود مشورت کنند.
آیا مصرف زنجبیل در بارداری خطرناک است؟
خانم های که در دوران شیردهی خود مجددا باردار شده اند می توانند با مشورت با پزشک همچنان به مصرف زنجبیل ادامه دهند. اثرات مفید زنجبیل در کاهش تهوع صبحگاهی کاملا شناخته شده است. از این رو مادران باردار می توانند با خیال راحت آن را به رژیم غذایی شان اضافه کنند. مصرف زنجبیل تازه در مقادیر کم هیچ گونه آسیب یا خطری برای مادر و نوزاد ندراد. ولی با این حال بهتر است مکمل های زنجبیل در دوران بارداری فقط در صورت تایید و نظر پزشک مصرف شوند. مصرف بیش از حد زنجبیل می تواند خطر خونریزی را افزایش داده و منجر به تحریک قائدگی شود. بنابراین زنان شیرده در صورت خونریزی واژینال یا سابقه سقط جنین بهتر است از مصرف زنجبیل خودداری کنند.
چگونه زنجبیل را مصرف کنیم؟
ریشه تازه زنجبیل. از ریشه زنجبیل تازه در بسیاری از غذاها استفاده می شود. می توان آن را به صورت رنده شده بر روی غذا یا نوشیدنی استفاده کرد. همچنین ریشه زنجبیل تازه همراه با سایر سبزیجات به عنوان چاشنی در تهیه سالاد و یا در تهیه انواع نان و کوکی ها از آن استفاده می شود.
شربت زنجبیل. شربت های آماده فاقد کافئین و دارای افشره طبیعی زنجبیل در دسترس هستند. خانم های شیرده در حد متعادل می توانند آن را در دوران شیردهی خود مصرف کنند. اما بهتر است در هنگام خرید محصول برچسب آن را با دقت بخوانند. زیرا برخی از این نوشیدنی ها حاوی زنجبیل واقعی نبوده و در آنها فقط از طعم دهنده های مصنوعی زنجبیل استفاده شده است.
مکمل زنجبیل به صورت پودر یا خشک شده. خانم ها در دوران شیردهی پیش از اقدام به خرید مکمل های زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت کنند. آنها می تواند در انتخاب بهترین و دوز مناسب توصیه های لازم را ارائه دهد.
دمنوش زنجبیل. نوشیدن یک فنجان دمنوش زنجبیل بهترین راه برای استفاده از خواص مغذی این گیاه است. البته مانند هر ماده غذایی دیگر نباید در مصرف آن زیاده روی کرد. زیرا مصرف بیش ازحد آن می تواند منجر به بروز عوارض شود.
- مقداری آب را داخل قوری ریخته و آن را بجوشانید.
- زنجبیل را به صورت ورقه های نازک برش دهید.
- پس از جوش آمدن آب آن را از روی حرارت بردارید.
- برش های زنجبیل را به آب اضافه کرده و به مدت 5 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.
- برای شیرین کردن طعم تند زنجبیل می توانید شکر یا عسل به آن اضافه کرد.
مصرف زنجبیل چه خواصی دارد؟
زنجبیل در بسیاری از فرهنگ ها به عنوان یک درمان موثر خانگی شناخته می شود. مصرف متعادل آن نه تنها در دوران شیردهی بلکه در سراسر زندگی با فوائد درمانی بسیاری بر سلامت مادران همراه است.
تسکین علائم حالت تهوع
شناخته ترین خاصیت زنجبیل تاثیر آن در رفع علائم تهوع است. کاهش استفراغ و سرگیجه در افراد مبتلا به بیماری های حرکتی از دیگر مزایای استفاده از زنجبیل می باشد. علاوه بر آن مصرف زنجبیل در رفع علائم تهوع صبحگاهی در مادران باردار بسیار موثر است. همچنین مصرف این گیاه مفید می تواند حاتل تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی را در بیماران سرطانی تسکین دهد.
جلوگیری از بروز ناراحتی های گوارشی
مصرف زنجبیل بهترین درمان در رفع و پیشگیری از ناراحتی ها گوارشی از جمله تولید گازهای شکمی، نفخ و یبوست می باشد.
مبارزه با بیماری ها
زنجبیل باعث تحریک عرق کردن و در نتیجه کاهش تب می شود. زنجبیل خاصیت ضد ویروسی دارد که افراد را در برابر ابتلا به مشکلاتی نظیر سرماخوردگی، عفونت های تنفسی، گلو درد و آنفلوانزا از محافظت می کند.
تسکین درد
زنجبیل به عنوان یک ماده ضد التهاب همانند یک مسکن طبیعی در بدن عمل می کند. حتی می تواند در تسکین سردرد، دردهای قائدگی و التهاب مفاصل مورد استفاده قرار گیرد.
پیشگیری از آرتروز
زنجبیل دارای خواص ضد التهاب بالایی است.دمصرف آن در پیشگیری از بیماری هایی از جمله آرتروز و تسکین درد و التهاب مفاصل بسیار موثر است.
پیشگیری از ابتلا به سرطان
زنجبیل دارای خواص آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی می باشد. تحقیقات آزمایشگاهی اولیه در حال بررسی اثرات و نقش ترکیبات فعال موجود در زنجبیل در پیشگیری از ابتلا به برخی انواع سرطان ها از جمله سرطان سینه، تخمدان، ریه و روده بزرگ می باشد.
درمان بیماری های مزمن
مصرف زنجبیل می تواند میزان قند خون را در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو کاهش دهد. همچنین مصرف این گیاه با حفظ کلسترول خون در محدوده طبیعی از ابتلا مادران به بیماری های قلبی عروقی پیشگیری می کند.
بهبود گردش خون
مصرف زنجبیل با رقیق کردن خون و حفظ کلسترول در محدوده طبیعی باعث بهبود جریان خون بدن می شود.
آیا مصرف زیاد زنجبیل عوارض دارد؟
استفاده از زنجبیل به صورت تازه و به عنوان چاشنی هیچ آسیبی برای سلامتی افراد ندارد. اما به طور حتم استفاده بیش از حد هر ماده غذایی به خصوص در دوران بارداری و یا در صورت ابتلا به بیماری های خاص پزشکی می تواند برای سلامتی فرد خطرناک باشد. زنجبیل هم مانند سایر گیاهان دارویی می تواند با برخی داروهای شیمیایی تداخل ایجاد کرده و باعث بروز عوارض جانبی شود.
زنان در دوران شیردهی قبل از مصرف زنجبیل موارد احتیاطی زیر را در نظر بگیرند:
- بروز عوارض خفیفی از جمله ناراحتی معده، ایجاد نفخ و گاز و اسهال
- مصرف زنجبیل در مقادیر زیاد می تواند منجر به افزایش خطر خونریزی شود. خانم های که سابقه خونریزی دارند و یا در هنگام زایمان خون زیادی از دست داده اند بهتر است از مصرف زنجبیل خودداری کنند.
- در صورت استفاده از داروهای خاص مانند دارو های رقیق کننده خون، کاهنده فشار و یا آسپرین قلب از مصرف زنجبیل حتما با پزشک مشورت شود. زیرا مصرف زنجبیل می تواند با برخی از داروهای شیمیایی تداخل ایجاد کند.
- در صورت استفاده از داروهای دیابت از مصرف زنجبیل بدون نظر و مشورت پزشک خودداری شود. چون زنجبیل می تواند قند خون را به حد خطرناکی کاهش دهد.
- در صورت ابتلا به آلرژی از مصرف زنجبیل پرهیز شود. در صورت مصرف زنجبیل در شیردهی و مشاهده علائمی مانند بثورات پوستی یا اسهال در نوزاد بلافاصله مصرف زنجبیل توسط مادران شیرده باید متوقف گردد.
خانم های که طعم زنجبیل را دوست ندارند و یا قصد امتحان کردن داروی گیاهی دیگری را به منظورافزایش شیردهی خود استفاده کنند می تواند گیاهان مختلف زیادی مانند شنبلیله، رازیانه، خار خار را امتحان کنند. این گیاهان دارویی غالبا به صورت دمنوش و یا مکمل های شیردهی تهیه شده و به راحتی در دسترس می باشند.
سخن آخر
زنجبیل گیاهی سالم و مطمئن است. مصرف این گیاه علاوه بر دارا بودن فوائد بسیار بر سلامت مادر در بهبود عوارض پس از زایمان موثر است. همچنین این گیاه به عنوان یک گالاکتوژن به ویژه در نخستین روزهای پس از زایمان به منظور افزایش تولید شیر مادر کاربرد دارد. مصرف زنجبیل تازه در صورت مقدار مصرف مناسب آن هیچ آسیب یا عوارض جانبی برای مادر یا نوزاد به همراه نخواهد داشت. اما خانم ها بهتر است در صورت باردار بودن و یا ابتلا به مشکلاتی از قبیل فشار خون و یا دیابت پیش از مصرف زنجبیل حتما با پزشک مشورت کنند.
همچنین مادران بهتر است در مورد نگرانی خود برای کمبود شیر و یا وزن نوزاد با پزشک مشورت کنند. پزشک پیش از هر چیز مادر و نوزاد را معاینه کرده و در صورت نیاز توصیه های لازم را برای اطمینان از کافی بودن شیر مادر و یا روند مناسب جایگزین را ارائه می دهد.
آخرین دیدگاه‌ها