مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی پیشرونده است و زمانی رخ می دهد که سلول های ایمنی به پوشش محافظ (غلاف میلین) سلول های عصبی در مغز و نخاع حمله می کنند. اگرچه هیچ درمانی برای مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد، اما گزینه های درمانی متعددی وجود دارند که می توانند در تسکین علائم بیمار تا حدودی موثر باشند. یکی از گزینه های درمانی، انفوزیون درمانی برای ام اس است که می تواند از شعله ور شدن بیماری پیشگیری کند، علائم را مدیریت و سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
انفوزیون تراپی چیست؟
انفوزیون درمانی، گزینه درمانی است که در آن دارو مستقیماً به صورت داخل وریدی (IV، از طریق ورید) با استفاده از کاتتر ورید مرکزی (خط مرکزی) وارد جریان خون می شود. یک خط مرکزی بسیار طولانی تر از یک IV معمولی است. در ورید اصلی نزدیک قلب یا فقط در داخل قلب قرار می گیرد. اگر فرد به چندین درمان IV نیاز داشته باشد، می توان از خطوط مرکزی بیمار استفاده کرد. انفوزیون به جای داروهای خوراکی خاص استفاده می شود زیرا انتقال دارو از طریق دستگاه گوارش می تواند اثربخشی داروها را کاهش دهد. این خطوط همچنین در مواقعی که نیاز به تجویز دارو با سرعت خاصی است استفاده می شود.
انواع داروها در درمان انفوزیون ام اس
انفوزیون درمانی اغلب برای ارائه برخی درمان های اصلاح کننده بیماری (DMTs) به بیماران مبتلا به ام اس استفاده می شود. DMT ها برخی از اقدامات سیستم ایمنی را سرکوب می کنند و آسیب به اعصاب و میلین را کاهش می دهند.
قبل، حین و بعد از درمان
درمان انفوزیون IV معمولاً در مطب پزشک یا در بیمارستان انجام می شود. قبل از شروع انفوزیون، برای تزریق IV آماده خواهید شد. همچنین داروهایی مانند آنتی هیستامین، کورتیکواستروئید و کاهش دهنده تب برای جلوگیری از عوارض جانبی مربوط به انفوزیون دریافت خواهید کرد.
از آنجایی که انفوزیون IV ممکن است چهار ساعت یا بیشتر طول بکشد، احتمال دارد استفاده از وسایل راحتی مانند پتو و بالش به شما پیشنهاد شود. هنگامی که تنظیمات اولیه کامل و IV به درستی وصل شد، درمان شروع می شود. پس از پایان درمان، IV برداشته خواهد شد و شما تا یک ساعت برای واکنش های انفوزیون تحت نظر خواهید بود. اگر هیچ اتفاقی نیفتد و عوارضی بعد از درمان نداشتید، می توانید به خانه بروید و به فعالیت های معمول خود بازگردید.
واکنش های مربوط به تزریق
اگر در 24 ساعت اول پس از انفوزیون عوارض و علائم واکنش مرتبط با انفوزیون مانند کهیر، بثورات پوستی، سرفه یا خس خس سینه، خستگی غیرعادی، سردرد، حالت تهوع، قرمزی صورت یا تنگی نفس را تجربه کردید. فورا با پزشک خود تماس بگیرید در حالی که برخی از واکنش ها ممکن است جدی نباشند، برخی دیگر می توانند جدی باشند.
زمان لازم برای دریافت IV بسته به دارویی که مصرف می کنید بسیار متفاوت است. برای مثال، یک دارو ممکن است تا چهار ساعت طول بکشد در حالی که داروی دیگر ممکن است فقط یک تا دو ساعت طول بکشد. طول انفوزیون شما بر اساس دارویی است که مصرف می کنید. سایر عوامل مرتبط با علائم ام اس شما نیز هنگام تعیین مدت درمان های انفوزیون در نظر گرفته می شود.
انواع داروهای اصلاح کننده بیماری
انواع داروهای رایج اصلاح کننده مولتیپل اسکلروزیس (DMT) وجود دارد که به صورت داخل وریدی تجویز می شوند، از جمله:
Tysabri (natalizumab
Tysabri یک DMT است که مانع از توانایی سلول های ایمنی برای عبور از مغز و نخاع می شود، جایی که به اعصاب آسیب می زند. این دارو برای درمان سندرم بالینی ایزوله (CIS، اولین قسمت از علائم عصبی)، ام اس عودکننده- فروکش کننده (وخیم شدن علائم به دنبال دوره های ثبات)، و MS پیشرونده ثانویه فعال (مرحله دوم ام اس) استفاده می شود.
Lemtrada (alemtuzumab)
Lemtrada یک DMT است که برای افراد مبتلا به ام اس که هنوز علائم خود را با استفاده از دو یا چند درمان دیگر ام اس تسکین نیافته اند، اختصاص دارد. این کار با اتصال خود به سلولهای ایمنی که به غلاف میلین حمله میکنند، تاثیر خودشان را می گذارند و آنها را میکشد تا دیگر نتوانند به اعصاب آسیب برسانند. این دارو میتواند اماس عودکننده-خوبکننده و اماس پیشرونده ثانویه فعال را درمان کند.
نووانترون (میتوکسانترون)
نووانترون نوعی دارویی است که برای کشتن سلول ها (ضد تینئوپلاستیک) طراحی شده است. اگرچه آنتینئوپلاستیکها معمولاً برای درمان سرطان استفاده میشوند، اما Novantrone توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان اماس پیشرونده ثانویه، اماس پیشرونده عودکننده (وخیمتر شدن پیشرونده اماس) و اماس عودکننده- فروکش کننده به دلیل توانایی آن در سرکوب بیماری تأیید شده است.
Ocrevus (ocrelizumab)
Ocrevus سلول های ایمنی خاصی را هدف قرار می دهد که به میلین حمله می کنند و باعث آسیب در افراد مبتلا به ام اس می شوند. این دارو برای درمان اشکال عودکننده ام اس و ام اس پیشرونده اولیه (بدتر شدن عملکرد عصبی) استفاده می شود.
کدام داروی تزریقی برای من مناسب است؟
شما نمی توانید نوع داروی تزریقی خودتان را انتخاب کنید. ارائه دهنده شما در مورد گزینه ها با شما مشورت و تعیین می کند که کدام یک برای مورد خاص شما گزینه مناسب تری خواهد بود.
عوارض احتمالی انفوزیون درمانی در ام اس
مانند بسیاری از درمانهای پزشکی، تزریقهای اماس با خطر عوارض جانبی همراه است. هر DMT که برای ام اس استفاده می شود عوارض جانبی احتمالی خود را دارد. عوارض جانبی رایج انفوزیون عبارتند از:
- لرز
- حالت تهوع
- خونریزی یا کبودی در محل تزریق
- قرمزی و گرم شدن پوست (گرگرفتگی)
- یک واکنش آلرژیک که با کهیر ، تب، بثورات پوستی یا لکه های پوسته پوسته روی پوست ظاهر می شود.
تیسابری (ناتالیزوماب)
عوارض جانبی رایج تیسابری، عبارتند از:
- تب
- گلو درد
- کندوها
- سردرد
- سرگیجه
- تهوع و استفراغ
- سفتی مفاصل و عضلات
- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
عوارض جانبی جدی Tysarbi
برخی عوارض جانبی جدی نیز وجود دارد که با تیسابری ممکن است رخ دهد، از جمله:
- آسیب یا بیماری کبد
- لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (یک عفونت مغزی بالقوه کشنده)
Lemtrada (Alemtuzumab)
عوارض جانبی Lemtrada می تواند خفیف یا شدید باشد و برخی از شایع ترین آنها عبارتند از:
- تب
- سردرد
- کهیر
- حالت تهوع
- گرگرفتگی
- خارش پوست
- بی خوابی (مشکلات خواب)
عوارض جانبی جدی تری نیز ممکن است در افرادی که لمترادا مصرف می کنند رخ دهد، از جمله:
- سرطان
- بیماری تیرویید
- اختلالات خونی
- نارسایی اندام ها
- عفونت های تنفسی
- کاهش تعداد پلاکت خون
- بیماری های خود ایمنی ثانویه
- لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی، شبکه مبارزه با بیماری بدن)
نووانترون (میتوکسانترون)
اکثر عوارض جانبی Novantrone خفیف هستند و عبارتند از:
- سردرد
- کمر درد
- ضعف
- سوزش سردل
- خستگی مفرط
- اسهال یا یبوست
- حالت تهوع و یا استفراغ
- از دست دادن اشتها
- زخم در دهان یا روی زبان
- نازک شدن مو یا ریزش مو
- از دست دادن یا نامنظم شدن قاعدگی
در برخی موارد، Novantrone می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند که نیاز به مراقبت پزشکی دارد، مانند:
- خارش
- کهیر
- تشنج
- مشکل در بلع
- تنگی نفس
- سرگیجه یا غش
- نقاط قرمز یا بنفش روی پوست
- رنگ پریدگی یا زرد شدن پوست
- خونریزی یا کبودی که ماهیت غیرعادی دارد.
Ocrevus (Ocrelizumab)
Ocrevus می تواند عوارض جانبی شایع و جدی تری داشته باشد. عوارض جانبی رایج می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- سردرد
- تورم گلو
- سرگیجه
- تنگی نفس
- خستگی
- قرمزی صورت
- حالت تهوع
- درد یا سوزش گلو
- افزایش ضربان قلب
- خارش پوست همراه با راش یا کهیر
- سرفه یا خس خس سینه و مشکل در تنفس
عوارض جانبی جدی تر Ocrevus می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فعال شدن مجدد هپاتیت B
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی
- لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (عفونت مغزی نادر)
- مقادیر کم آنتی بادی ها (مولکول های تخصصی که برای شناسایی و پاکسازی بدن از عوامل بیماری زا خاص طراحی شده اند).
چه زمانی با پزشک خود تماس بگیرید؟
تا زمانی که دارو های ام اس را مصرف نکنید، تعیین اینکه چگونه یک دارو بر شما تأثیر می گذارد دشوار است. اگر هر گونه عارضه جانبی خفیف یا شایعی دارید که نگران کننده است، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت مشاهده علائم بدتر یا عوارض جانبی جدی، ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی فوری داشته باشید. اگرچه نادر است، اما برخی از عوارض جانبی جدی می توانند کشنده باشند. اگر مطمئن نیستید که به یک داروی تزریقی واکنش جدی نشان میدهید، به اورژانس بروید تا معاینه شوید.
سوالات متداول
آیا تزریقات بی خطر هستند؟ تزریق برای ام اس به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شود، اما همیشه این خطر وجود دارد که ممکن است واکنش انفوزیون یا عوارض جانبی را تجربه کنید. با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد نگرانی های خود صحبت کنید. یک پزشک به شما کمک می کند تا در مورد مراقبت خود تصمیمی آگاهانه بگیرید.
آیا انفوزیون دردناک است؟ قرار دادن سوزن برای خط مرکزی قبل از شروع انفوزیون ممکن است ناراحت کننده یا دردناک باشد، اما خود انفوزیون دردناک نیست. هنگامی که دارو در حال تجویز است، بعید است که شما هر گونه ناراحتی یا درد را تجربه کنید.
آیا می توانید قبل از تزریق غذا بخورید؟ تیم مراقبت شما احتمالاً شما را تشویق می کند که قبل از تزریق غذا بخورید. غذاهایی که سرشار از مواد مغذی هستند برای بدن شما مفید خواهند بود در حالی که تحت درمان انفوزیون هستید. قبل از جلسه درمان انفوزیون ام اس نیازی به اقدامات احتیاطی خاصی، رژیمی یا غیره نیست.
بعد از تزریق چه احساسی دارید؟ تعیین اینکه پس از تزریق چه احساسی خواهید داشت، می تواند دشوار باشد. ممکن است احساس سبکی سر یا خستگی داشته باشید، اما از آنجایی که واکنش همه افراد به داروها متفاوت است، مهم است که در اولین انفوزیون، فردی را همراه خود بیاورید. آنها می توانند حمایت کنند و پس از اتمام درمان، شما را به خانه برسانند.
آخرین دیدگاهها