خطر ریزش مو بعد از جراحی چاقی

خطر ریزش مو بعد از جراحی چاقی، یک ترس و شکایت مشترک در بین بیمارانی است که تحت این جراحی قرار گرفته اند. در  حالی که برای اکثر ما، داشتن موهای پرپشت بخشی از زیبایی محسوب می شود. اما حفظ موها برای خود بدن از اهمیت چندانی برخوردار نیست. به همین دلیل، تغذیه می تواند تأثیر زیادی در سلامت مو داشته باشد. زیرا وقتی بدن مجبور به انتخاب شود، ترجیح می دهد مواد مغذی را به اندام های حیاتی مانند مغز و قلب و در نهایت به موهای شما منتقل کند.

ریزش مو دلایل زیادی دارد. متداول ترین نوع ریزش مو پس از جراحی کاهش وزن، ریزش مو پراکنده است. این وضعیت از نظر پزشکی با نام تلوژن افلوویوم شناخته می شود. حتی می تواند دلایل تغذیه ای و غیر تغذیه ای داشته باشد.

روند رشد و ریزش مو ها

رشد و ریزش موها در طول زندگی افراد به عنوان دو فرایند متوالی رخ می دهند. فولیکول های موی انسان دو حالت دارند:

• آناژن، یک مرحله رشد
• تلوژن، یک مرحله خاموش یا استراحت

همه موها زندگی خود را از مرحله آناژن آغاز می کنند. در این مرحله موها برای مدتی رشد کرده و سپس به مرحله تلوژن تغییر می کنند. این فرایند حدود 100 تا 120 روز طول می کشد. به دنبال این دوره، موها می ریزند.

برخی از عوامل خطر می تواند منجر به تغییر درصد بسیار بیشتری از موها به مرحله تلوژن شود. عوامل خطری که منجر به این تغییر یا تلوژن افلوویوم می شود، شامل موارد زیر است:

• تب شدید
• رژیم لاغری
• بی اشتهایی
• عفونت شدید
• جراحی بزرگ
• ضربه جسمی
• کاهش وزن حاد
• مصرف کم پروتئین
• کمبود آهن یا روی
• مسمومیت فلزات سنگین
• اختلال هورمونی (مانند بارداری، زایمان یا قطع درمان با استروژن)
• بیماری ناتوان کننده مزمن (مانند سرطان یا مرحله نهایی بیماری کبد)
• برخی از داروها (مانند مسدود کننده های بتا، ضد انعقاد خون، رتینوئیدها و واکسیناسیون)

جراحی لاغری و ریزش مو

اگر ریزش مو ناشی از رژیم غذایی نباشد به ندرت بیش از شش ماه ادامه دارد. از آنجا که فولیکول های مو در تلوژن افلوویوم آسیب نمی بینند. بنابراین موها باید دوباره رشد کنند. به همین دلیل، اکثر پزشکان می توانند به بیماران جراحی کاهش وزن خود اطمینان دهند که با گذشت زمان و صبر و حوصله، و با مصرف کافی مواد غذایی، موهایشان دوباره رشد می کند.

در شرایط زیر بیمار باید به مشكل تغذیه ای در ریزش مو پس از جراحی چاقی خود شک کند:

• بیمار سریعتر از حد انتظار کاهش وزن پیدا کرده است.
• علائم دیگر از کمبود مواد غذایی در بیمار بروز پیدا کرده است.
• بیمار مقادیر کمی از فریتین، روی یا پروتئین را دریافت کرده است.
• ریزش مو بیش از یک سال پس از جراحی همچنان ادامه دارد.
• بیمار در خوردن غذا مشکل داشته و یا مکمل غذایی را رعایت نکرده است.

آهن تغذیه ای

آهن تنها ماده مغذی است که بسیار با ریزش مو ارتباط دارد. ارتباط بین کمبود آهن، کم خونی و ریزش مو برای اولین بار در اوایل دهه 1960 توصیف شد. اگرچه تحقیقات پیگیری تا این دهه انجام نشده بود. در حالی که تحقیقات جدید در مورد اهمیت فریتین به عنوان یک ابزار تشخیصی در ریزش مو متناقض است. اما هنوز مشخص شده است که تعداد قابل توجهی از افراد مبتلا به تلوژن افلوویوم به آهن درمانی پاسخ مناسبی می دهند.

سطح مطلوب آهن برای سلامت مو هنوز مشخص نشده است. اگرچه شواهد خوبی وجود دارد که نشان می دهد سطح فریتین زیر 40 گرم در لیتر با ریزش مو در زنان بسیار ارتباط دارد. لازم به ذکر است که این بسیار بالاتر از سطحی است که به عنوان کم خونی در نظر گرفته می شود. بنابراین به نظر می رسد که پزشکان نتوانند این کمبود را شناسایی کنند.

روی

در دو بررسی صورت گرفته بر روی انسان ها و حیوانات، ارتباطی بین کمبود روی و ریزش مو دیده شده است. اطلاعاتی وجود دارد که نشان می دهد کمبود روی در انسان هم با تلوژن افلوویوم و هم با ریزش مو با واسطه سیستم ایمنی بدن مرتبط است. کمبود روی یک مشکل شناخته شده پس از جراحی کاهش وزن سوئیج اثنی عشر است. حتی برخی علائم وجود دارد که ممکن است با سایر روش ها مانند بای پس معده و باند معده قابل تنظیم باشد.

در سال 1996، گروهی از محققان مطالعه روی مصرف مکمل روی با دوز بالا به عنوان یک عامل درمانی برای ریزش موی مرتبط در بیماران مبتلا به گاستروپلاستی باند عمودی انجام دادند. در این مطالعه 200 میلی گرم سولفات روی (45 میلی گرم عنصر روی) سه بار در روز به بیماران بعد از عمل با ریزش مو تجویز شد. این مکمل در کنار مکمل های مولتی ویتامین و آهن بود که بیماران قبلاً مصرف می کردند.

محققان دریافتند که در بیمارانی که روی استفاده می کنند، ریزش مو پس از شش ماه 100 درصد متوقف شده است. سپس مصرف روی در این بیماران متوقف شد. در پنج بیمار، ریزش مو پس از قطع روی دوباره شروع و مجدداً با مصرف مجدد مکمل  رشد مجدد موها مشاهده شد.

توجه به این نکته مهم است که در تلوژن افلوویوم با منشأ غیر تغذیه ای انتظار می رود ریزش مو طی شش ماه به طور طبیعی متوقف شود.

از آنجا که محققان هیچ مطالعه آزمایشگاهی انجام ندادند و هیچ گروه کنترل وجود نداشت، تنها بیماران مورد بررسی در اینجا کسانی هستند که پس از قطع روی دوباره شروع به ریزش می کنند.

آیا مکمل روی از ریزش مو پیشگیری می کند؟

بنابراین نمی توانیم بگوییم که مصرف مکمل روی از ریزش مو پس از جراحی کاهش وزن جلوگیری می کند و قطعاً برای ایجاد این ارتباط نیاز به بررسی بیشتری خواهد بود.

نکته دیگر که باید به آن توجه کرد این است که سطح بالای تحمل پذیر (UL) برای روی در بزرگسالان 40 میلی گرم تنظیم شده است. اما در این بررسی بیماران از دوز روزانه بیش از سه برابر آن سطح استفاده کرده ند. این سطح نه تنها می تواند باعث ناراحتی های دستگاه گوارش شود، حتی مسمومیت مزمن (که بیشتر با کاهش مس در ارتباط است) می تواند از 60 میلی گرم در روز شروع شود.

بر همین اساس به بیماران باید توصیه شود که مصرف روی با دوز بالا اثبات نشده است. حتی به دلیل خطرات مرتبط با مسمومیت مصرف بیش از حد آن باید تحت نظارت انجام شود. قبل از مصرف و تجویز دوز بالا روی بهتر است، آزمایش آزمایشگاهی برای بررسی کمبود روی در بیماران صورت گیرد.

کمبود پروتئین

کمبود پروتئین با ریزش مو ارتباط دارد. کمبود پروتئین با سوییچ اثنی عشر و در بای پس معده به میزان بسیار کمتری گزارش شده است. اطلاعات کمی در مورد بروز آن شناخته شده است، زیرا فقط حدود هشت درصد از جراحان آزمایشگاه هایی مانند پروتئین کل، آلبومین یا پرآلبومن را ردیابی می کنند. مطالعات محدود نشان می دهد بیمارانی که سریع ترین یا بیشترین میزان کاهش وزن را دارند بیشتر در معرض خطر کمبود پروتئین قرار دارند.

با کاهش جراحی معده، اسید کلریدریک، پپسینوژن و آنزیم ها طبیعی به طور قابل توجهی کاهش می یابد یا از بین می رود. علاوه بر این، آنزیم های پانکراس که به هضم پروتئین نیز کمک می کنند به قسمت تحتانی روده کوچک هدایت می شوند. بنابراین این احتمال وجود دارد که سو هاضمه، بیشتر از سو ء جذب، باعث بروز علائم شود. برخی مطالعات همچنین مصرف کم پروتئین را نیز در نظر گرفته اند.

تحقیقات همچنین نشان می دهد که مقادیر کم آمینو اسید l-lysine می تواند به ریزش مو منجر شود و تامین ذخایر لیزین هم می تواند باعث بهبود وضعیت آهن و رشد مجدد مو شود. در مطالعه بیماران کم خون با ریزش مو که علاوه بر آهن درمانی با 1.5 تا 2 گرم مکمل لیزین  مصرف کرده اند، سطح فریتین فقط به دلیل آهن درمانی به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

آیا بیوتین از ریزش مو پیشگیری می کند؟

بسیاری از افراد بر این باورند که مکمل یا استفاده موضعی از ماده بیوتین در پیشگیری از ریزش مو موثر است یا رشد مجدد مو را بهبود می بخشد. تا به امروز، هیچ علمی وجود ندارد که بتواند از هر یک از این پیش فرض ها پشتیبانی کند. در حالی که کمبود بیوتین می تواند باعث درماتیت شود، ریزش مو فقط در حالت های تجربی در مدل های حیوانی یا در موارد شدید رژیم های طولانی مدت که به طور انحصاری از سفیده تخم مرغ تشکیل شده است، وجود دارد.

سایر مواد مغذی

مواد مغذی مرتبط با سلامت مو شامل ویتامین A، اینوزیتول، فولات، B-6 و اسیدهای چرب ضروری هستند. ریزش مو همچنین می تواند به دلیل بیماری های سیستمیک، از جمله بیماری تیروئید و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ایجاد شود و تحت تأثیر ژنتیک باشد.

نتیجه گیری

ریزش مو می تواند برای بیمارانی که تحت جراحی چاقی قرار گرفته اند نگران کننده باشد. بسیاری از افراد خود درمانی را امتحان می کنند تا ببینند آیا می توانند از آن جلوگیری کنند یا نه؟ متأسفانه، شواهد اندکی وجود دارد که نشان می دهد ریزش مو در اوایل جراحی قابل پیشگیری است. زیرا بیشتر علت اصلی آن خود جراحی و کاهش سریع وزن است.

با این حال، ریزش مو بعد از آن می تواند نشان دهنده یک مشکل تغذیه ای، به ویژه کمبود آهن باشد. آموزش بیماران در مورد فرایند ریزش مو و دلایل احتمالی زمینه ای آن می تواند به آنها کمک کند تا انتخاب آگاهانه ای داشته باشند.

مشاوره با پزشک برای تعیین رژیم غذایی مناسب بعد از جراحی چاقی برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی آن مانند ریزش مو می تواند راهکار عاقلانه تری نسبت به خوددرمانی و مصرف مکمل های گران قیمت باشد. در صورت نیاز به هر گونه مشاوره با پزشکان با تجربه با پزشکت در تماس باشید.

منبع:

https://www.obesityaction.org/community/article-library/weight-loss-surgery-nutrition-and-hair-loss/