بیماری پوستی زرد زخم یا Impetigo یک نوع عفونت پوستی شایع و به شدت مسری است که بیشتر کودکان و نوزادان را درگیر می کند. عارضه پوستی زرد زخم معمولاً خود را به شکل زخم های قرمز رنگ روی پوست قسمت های خاصی مثل بینی، دهان و دست ها و پاها نشان می دهد. این زخم ها و تاول ها بعد از مدتی تبدیل به پوسته پوسته های عسلی رنگ می شوند. بهترین شیوه درمان و جلوگیری از پخش شدن زرد زخم به دیگر قسمت های پوست، تجویز آنتی بیوتیک ها است. در صورت ابتلای کودک باید حتماً او را از مدرسه یا مهد کودک به منزل آورده و تحت مراقبت قرار داد زیرا این بیماری به مدت 24 ساعت بعد از شروع درمان آنتی بیوتیکی مسری بوده و می تواند دیگران را هم مبتلا کند.
بیماری پوستی زرد زخم (Impetigo) یک نوع عفونت سطحی و مسری است که به وسیله باکتری استافیلوکوکوس (staph) و استرپتوکوکوس (strep) به وجود می آید.
شیوع زرد زخم
این عارضه پوستی بیشتر در کودکان 2 تا 5 سال و در محیط هایی با آب و هوای گرم و مرطوب شایع است. این بیماری بسیار مسری بوده و از طریق تماس از فردی به فرد دیگر منتقل خواهد شد. به قدری این بیماری واگیر دار است که در گذشته به این بیماری زرد زخم مسری گفته می شود.
علت زرد زخم
کافی است فرد در معرض باکتری به وجود آورنده زرد زخم قرار گرفته، با زخم های فرد آلوده تماس پیدا کرده یا از اشیای آلوده فرد مبتلا مثل لباس، ملحفه تخت، حوله و حتی اسباب بازی او استفاده کند.
عوامل خطر زرد زخم
عواملی که احتمال ابتلا به زرد زخم را افزایش می دهد، شامل موارد زیر می شود:
سن
- بیماری زرد زخم در کودکان بین سنین 2 تا 5 سال شایع است.
ازدحام
- زرد زخم به راحتی در محیط های پر جمعیت و پر ازدحام مدرسه، از کودکی به کودک دیگر منتقل خواهد شد.
آب و هوای گرم و مرطوب
- بروز عفونت های زرد زخم در تابستان بسیار رایج تر است.
ورزش های به خصوص
- شرکت کنندگان در ورزش هایی مثل فوتبال یا کشتی که نیاز به تماس مستقیم دارد، بیش از دیگر افراد در معرض ابتلا به زرد زخم قرار دارند.
آسیب پوستی
- باکتری به وجود آورنده زرد زخم غالباً از طریق آسیب های پوستی مثل گزش حشرات یا ضایعات پوستی وارد پوست خواهد شد.
انواع زرد زخم
به طور کلی دو نوع زرد زخم داریم:
زرد زخم غیر تاولی
این نوع از زرد زخم شایع ترین نوع آن بوده و می تواند در نتیجه آلوده شدن فرد به باکتری های staph و strep به وجود بیاید. زرد زخم غیر تاولی ابتدا خود را به شکل پاپول های قرمز رنگ مشابه گزش حشرات نمایان کرده و به سرعت زخم ها تبدیل به تاول های کوچک می شوند. نهایتاً پاسچول ها به وجود آمده و پوست فرد حالت پوسته پوسته پیدا می کند. همه این تغییرات پوستی تنها به یک هفته زمان نیاز خواهد داشت. غالباً این زخم ها در اطراف قسمت هایی مثل دهان و صورت فرد نمایان می شود اما در بعضی از موارد ممکن است دست ها یا پای فرد را نیز درگیر کند. گاهی اوقات ممکن است غدد لنفاوی متورم (غدد) در اطراف ضایعه پوستی وجود داشته باشد.
زرد زخم تاولی
این نوع از زرد زخم تنها به وسیله باکتری staph به وجود می آید. این باکتری سمی از خود سمی ترشح می کند که چسبندگی سلولی را کاهش داده و باعث جدا شدن لایه رویه پوست (اپیدرمیس) از لایه زیرین آن (درمیس) می شود. همین اتفاق باعث بروز تاول های پوستی یا در اصطلاح پزشکی bulla (بولا) خواهد شد. بولا ها ممکن است قسمت های مختلف پوست به خصوص باسن و میان تنه فرد را درگیر کنند. این تاول ها آسیب پذیر بوده و حاوی مایع زرد رنگ شفافی است که در صورت ترکیدن قرمز شده و پوست حالت لبه داری پیدا می کند. البته در مراحل پایانی ممکن است پوست حالت پوسته پوسته شده پیدا کرده و رنگ تیره ای به خود بگیرد اما بعد از درمان این پوسته ها خود به خود از بین خواهند رفت.
علائم زرد زخم
علائم و نشانه های شایع بروز بیماری زرد زخم شامل زخم های قرمز رنگی است که به سرعت باز شده و بعد از چند روز تبدیل به پوسته پوسته های زرد- قهوه ای می شوند. این ضایعات پوستی معمولاً در اطراف بینی و دهان به وجود آمده اما می تواند با انگشت، لباس و حوله به قسمت های دیگر بدن نیز انتقال پیدا کند.
معمولاً میزان خارش و آسیب ناشی از این بیماری پوستی خفیف است.
نوع نادر بیماری زرد زخم که به آن زرد زخم تاولی گفته می شود. می تواند علاوه بر علائم گفته شده خود را با تاول های بزرگ بر روی میان تنه کودکان و نوزادان نشان دهد.
شدیدترین نوع بیماری زرد زخم را با نام ecthyma می شناسند که به قسمت های عمیق تر پوست نفوذ کرده و زخم های چرکی، دردناک و عمقی را روی پوست فرد مبتلا به وجود می آورد.
مسری بودن زرد زخم
زرد زخم مسری بوده و در بیشتر موارد از طریق تماس مستقیم فرد آلوده به زرد زخم با فرد سالم یا استفاده از وسایلی مثل حوله، اسباب بازی، لباس و وسایل خانه مشترک انتقال پیدا خواهد کرد. بعد از ابتلای فرد ابتدا قسمتی از پوست فرد درگیر شده و سپس ضایعات به قسمت های دیگر پوست بدن نیز انتقال پیدا می کند. باکتری به وجود آورنده زرد زخم می تواند به راحتی از طریق آسیب پوستی مثل زخم و بریدگی وارد پوست شود.
شایع ترین نشانه بروز زرد زخم در کودکان بروز زخم در ناحیه بینی همراه با گرفتگی بینی و سرما خوردگی خواهد بود. بعد از ابتلای کودک، والدین نیز از طریق تماس مستقیم با کودک به این بیماری دچار می شوند. افزایش گرما و رطوبت محیط یا ابتلا به اگزما می تواند احتمال ابتلای فرد به زرد زخم را تا حد قابل توجهی افزایش دهد. گاهی اوقات با مخفی شدن باکتری های staph و strep در داخل بینی ممکن است فرد به دفعات دچار این بیماری شده و ضایعات پوستی به قسمت های مختلف بدن او انتقال پیدا کند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اگر احتمال می دهید کودک یا خودتان به عارضه زرد زخم مبتلا شده اید، بهتر است با پزشک خانواده، اطفال یا متخصص پوست و مو مشورت کنید.
عوارض زرد زخم
معمولاً بیماری پوستی زرد زخم خطرناک نبوده و زخم های به جا مانده از عفونت بدون اسکار درمان خواهند شد. اما در بعضی از موارد ممکن است زرد زخم عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشد:
- سلولیت: این عفونت بافت های زیرین پوست را درگیر کرده و نهایتاً ممکن است وارد جریان خون و گره های لنفاوی شود. در صورتی که سلولیت به سرعت درمان نشود می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.
- مشکلات کلیه: یکی از انواع باکتری که مسبب به وجود آمدن زرد زخم است می تواند علاوه بر آسیب زدن به پوست برای کلیه ها نیز مشکل ساز شود.
- اسکار: زخم های همراه با ecthyma می تواند باعث بروز اسکار های پوستی شود.
پیشگیری زرد زخم
تمیز نگه داشتن پوست بهترین راه کار برای حفظ سلامت پوست است. شست و شوی منظم زخم ها و بریدگی ها یا محل گزش حشرات اهمیت بسیار زیادی داشته و بهتر است در انجام آن تعلل نکنید.
برای پیشگیری از ابتلا و گسترش بیماری زرد زخم بهتر است موارد زیر را به کار ببندید:
- به آرامی نواحی آسیب پوستی را با صابون ملایم و آب بشویید و سپس با گاز پانسمان کنید.
- لباس ها، محلفه و حوله فرد مبتلا به زرد زخم را هر روز شسته و آن را با دیگر اعضای خانواده به اشتراک نگذارید.
- برای مالیدن پمادهای آنتی بیوتیک بهتر است از دست کش استفاده کرده و سپس بلافاصله دست ها را بشویید.
- ناخن کودک مبتلا به زرد زخم را کوتاه کنید تا خراش پوستی ایجاد نکند.
- دست هایتان را مرتباً بشویید.
- تا زمانی که بیماری زرد زخم مسری است از فرستادن کودک به مدرسه یا مهد کودک بپرهیزید.
تشخیص زرد زخم
معمولاً پزشک با بررسی و معاینه زخم های به وجود آمده روی سطح پوست این بیماری را تشخیص داده و نیازی به انجام آزمایش و نمونه برداری نخواهد بود. اما اگر زخم های به وجود آمده نسبت به درمان آنتی بیوتیک واکنش نشان نداده و بهبود نیافت. پزشک ممکن است از مایع ترشح شده از زخم ها نمونه برداری کرده و برای تشخیص بهترین شیوه درمانی آن را برای آزمایشگاه ارسال کند. این کار به انتخاب بهترین آنتی بیوتیک برای از بین بردن زرد زخم کمک خواهد کرد. زیرا بعضی از انواع زرد زخم نسبت به داروهای آنتی بیوتیک به خصوصی مقاوم شده و نیاز به تغییر رویه درمانی خواهد بود.
درمان زرد زخم
زرد زخم معمولاً به وسیله کرم یا پمادهای آنتی بیوتیکی که مستقیماً روی زخم مالیده می شود، درمان خواهد شد. گاهی اوقات بیمار ممکن است برای نفوذ بهتر آنتی بیوتیک ها نیاز به شست و شوی محل ضایعه با آب گرم داشته باشد. این کار با از بین بردن اثر زخم ها باعث نفوذ بیشتر آنتی بیوتیک به لایه های زیرین پوست خواهد شد. اگر ضایعات و زخم های پوستی تان نقاط مختلفی از بدن را درگیر کرده باشد، احتمالاً پزشک برای چنین مواردی مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی را تجویز خواهد کرد. حتماً دوره درمان خود با آنتی بیوتیک را کامل کرده و به بهبود جای زخم ها اکتفا نکنید. این کار از بازگشت مجدد عفونت ها جلوگیری کرده و احتمال بروز مقاومت آنتی بیوتیکی را به حداقل ممکن می رساند.
اسکار زرد زخم
از آن جایی که پوسته پوسته ها و تاول های به وجود آمده در نتیجه بیماری زرد زخم سطحی هستند.
معمولاً این بیماری اسکار از خود به جای نخواهد گذاشت. البته ممکن است بعد از ترکیدن تاول یا باز شدن زخم، پوست ناحیه درگیر شده قرمز رنگ باشد اما این قرمزی بعد از گذشت چند روز تا چند هفته بهبود خواهد یافت. به محض بهبود پوست فرد مبتلا، بهتر است از ضد آفتاب های مناسب برای پوست استفاده کرد.
سبک زندگی و درمان خانگی زخم زرد
عفونت های جزئی ای که به دیگر نواحی پوست منتقل نمی شوند را می توان با کرم یا پمادهای آنتی بیوتیک بدون نیاز به نسخه درمان کرد. همچنین می توانید از پانسمان برای جلوگیری از پخش شدن عفونت به قسمت های دیگر پوست استفاده کنید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
زمان مراجعه به مطب پزشک و انتظار برای رسیدن نوبت تان بهتر است احتمال واگیر بودن بیماری خود را به دیگران گفته و از آن ها فاصله بگیرید. می توانید از اطلاعات زیر برای آمادگی بیشتر خود قبل از ویزیت استفاده کنید.
بهتر است لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم کودک یا خودتان را روی کاغذ بنویسید.
- تمامی داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید را یادداشت کنید.
- اطلاعات پزشکی مهم و بیماری های دیگر خود را یادداشت کنید.
- همه سؤالاتی که به ذهنتان می رسد و می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
می توانید سؤالات کلیدی زیر را از پزشک خود بپرسید:
- علت به وجود آمدن زخم ها چیست؟
- آیا برای تأیید تشخیص بیماری نیاز به انجام آزمایش خاصی دارم؟
- بهترین اقدام مراقبتی ممکن چیست؟
- برای جلوگیری از پخش شدن این عفونت چه کاری باید انجام دهم؟
- چه شیوه های مراقبتی پوستی را برای بهبود هرچه سریع تر زخم ها پیشنهاد می کنید؟
بهتر است هر سؤالی که دارید از پزشک بپرسید و از پرسیدن سؤالات خود شک نکنید.
توقع و انتظارات از پزشک معالج
احتمالاً پزشک در حین روند معاینه و تشخیص سؤالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- چه زمانی زخم ها به وجود آمد؟
- زمان شروع زخم ها چه ظاهری داشتند؟
- آیا اخیراً دچار زخم، گزش حشره یا بریدگی پوستی شده اید؟
- احساس زخم یا خارش در محل زخم ها می کنید؟
- آیا چیزی زخم ها را بدتر یا بهتر می کند؟
- آیا فردی از اعضای خانواده شما به بیماری زرد زخم مبتلا است؟
- آیا قبلاً هم دچار این بیماری پوستی شده بودید؟
سخن آخر
- زرد زخم نوعی عفونت باکتریایی پوستی است.
- بیماری زرد زخم در کودکان بیشتر از بزرگسالان رایج است.
- به طور کلی بیماری زرد زخم شامل دو نوع زرد زخم تاولی و غیر تاولی می شود.
- علائم و نشانه های ابتلای فرد به زرد زخم شامل ضایعات پوستی زیر می شود:
- تاول های کوچک
- پوسته پوسته شدن که بعد از ترکیدن پاسچول ها به وجود می آید
- زرد زخم مسری بوده و می تواند توسط دو نوع باکتری staph و strep به وجود بیاید.
- بیماری زرد زخم عارضه جدی ای نبوده و می توان آن را به راحتی با تجویز آنتی بیوتیک های خوراکی و موضعی درمان کرد. البته در موارد بسیار نادر فرد ممکن است دچار اسکار شود.
آخرین دیدگاه‌ها