اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) اختلالی است که از دوران کودکی شروع می شود و منجر به بروز علائم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری می شود. این علائم با عملکرد در مدرسه، محل کار و موقعیت های اجتماعی تداخل دارد. ADHD تقریباً در 5 درصد از کودکان وجود داردو در پسران شایع تر است. برای اکثر افراد این اختلال تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند، اگرچه مدیریت دقیق می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به ADHD را تا حد زیادی بهبود بخشد.
تخمین زده می شود 25 تا 50 درصدافراد مبتلا به ADHD مشکلات خواب از بی خوابی تا شرایط خواب ثانویه را تجربه می کنند. بر همین اساس پزشکان شروع به درک اهمیت درمان مشکلات خواب و تأثیری که می تواند بر علائم ADHD و کیفیت زندگی بیماران ADHD و خانواده های آنها داشته باشد، کرده اند. ما در این مقاله از پزشکت سعی کرده ایم شایع ترین اختلالات خواب در مبتلایان به ADHD را مورد بررسی قرار دهیم.
ارتباط بین ADHD و خواب چیست؟
با شروع دوران بلوغ، افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه/بیش فعالی بیشتر احتمال دارد که خواب سبک تر، مشکلات به خواب رفتن و ماندن در خواب را تجربه کنند و خطر ابتلا به اختلال خواب در این افراد افزایش پیدا می کند. کابوس ها همچنین در کودکان مبتلا به ADHD، به ویژه آنهایی که بی خوابی دارند، رایج است. مشکلات خواب در ADHD با افزایش سن بیشتر می شود، اگرچه مشکلات خواب در اوایل کودکی عامل خطر برای بروز علائم ADHD در آینده هستند.
حتی کسانی که به ندرت در طول روز بیش فعال هستند ممکن است افکار منفی و انفجار انرژی در شب را تجربه کنند که همین افکار خواب آنها را مختل می کند. برای برخی افراد، شب فرصتی عالی برای «تمرکز بیش از حد» روی یک پروژه است. متأسفانه، این کار خوابیدن را دشوار می کند و می تواند منجر به اختلال در برنامه خواب و بیداری شود. با گذشت زمان، بی خوابی ممکن است بدتر شود زیرا افراد احساس استرس مربوط به زمان خواب را در خود ایجاد می کنند.
بسیاری از افراد مبتلا به بیش فعالی در طول روز دچار خواب آلودگی و مشکل در بیدار شدن در نتیجه خواب ضعیف می شوند.
برخی دیگر خواب سبک و بدون طراوت را با بیداری های متعدد شبانه تجربه می کنند. به نظر می رسد مشکلات خواب در ADHD بسته به نوع ADHD متفاوت است، به نحوی که:
- افرادی با علائم عمدتاً بی توجهی دارند بیشتر احتمال دارد که دیرتر به خواب بخوابند.
- آنهایی که عمدتاً علائم بیش فعالی- تکانشی دارند بیشتر از بی خوابی رنج می برند.
- افرادی که دارای بیش فعالی- تکانشی و ADHD بی توجه هستند، هم کیفیت خواب ضعیفی دارند و هم زمان خواب دیرتر.
بسیاری از علائم اختلال کمبود توجه/بیش فعالی مشابه علائم کمبود خواب هستند. از جمله مشکلات خواب ADHD بزرگسالان شامل فراموشی و مشکل در تمرکز است. در کودکان، خستگی ممکن است به صورت بیش فعالی و تکانشی ظاهر شود. گاهی اوقات تشخیص اینکه آیا این مشکلات ناشی از ADHD است یا کمبود خواب ممکن است دشوار باشد. بنابراین، کارشناسان توصیه می کنند قبل از تجویز دارو برای ADHD، بیماران باید از نظر مشکلات خواب غربالگری شوند.
علت ارتباط ADHD-خواب چیست؟
مشکلات خواب ADHD ممکن است یکی از عوارض جانبی اختلال در برانگیختگی، هوشیاری و مدارهای تنظیمی در مغز باشد. سایر محققان معتقدند که مشکلات خواب ADHD را می توان در ریتم شبانه روزی تاخیری با شروع دیرتر تولید ملاتونین ردیابی کرد.
برخی از افراد با اثرات آرام بخش داروهای محرک که معمولاً برای ADHD تجویز می شوند، راحت تر می خوابند. با این حال، برای بسیاری از افراد، داروهای محرک به خودی خود باعث ایجاد تعدادی از مشکلات خواب می شوند. اختلالات همزمان مانند اضطراب، افسردگی یا سوء مصرف مواد و همچنین بهداشت نامناسب خواب نیز احتمالاً در مشکلات خواب نقش دارند.
چگونه مشکلات خواب ADHD بر زندگی روزمره تأثیر می گذارد؟
اگرچه تحقیقات کمی در مورد اختلال کمبود توجه/بیش فعالی همراه با اختلالات خواب وجود دارد، کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD به علاوه اختلال خواب اغلب علائم ADHD شدیدتر و کیفیت زندگی پایین‌تری را گزارش می‌کنند. آنها همچنین ممکن است بیشتر از افسردگی، اضطراب، بیش فعالی، بی توجهی، مشکل در پردازش اطلاعات و BMI بالاتر رنج ببرند. در درازمدت، محرومیت مزمن از خواب افراد را در برابر مشکلات جسمانی آسیب پذیر می کند.
خواب آلودگی در طول روز می تواند اثرات جدی بر مدرسه و محل کار داشته باشد. حملات ناگهانی خواب‌آلودگی ممکن است هنگام رانندگی یا انجام سایر فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند نیز خطرناک باشد.
خوب نخوابیدن در شب نیز می تواند باعث خستگی در طول روز شود. افراد مبتلا به کم خوابی مرتبط با ADHD ممکن است احساس بدخلقی، تحریک پذیری، بی قراری یا خستگی داشته باشند، یا در مدرسه یا محل کار با مشکل توجه روبرو شوند. گاهی اوقات، این علائم ممکن است با یک اختلال خلقی اشتباه گرفته شود. به نوبه خود، اضطراب و مشکلات رفتاری با بروز بیشتر مشکلات خواب در کودکان مبتلا به ADHD مرتبط است.
این مشکلات بر خانواده ها و مراقبان افراد مبتلا به ADHD نیز تأثیر می گذارد. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مراقبان اولیه کودکان مبتلا به ADHD و همچنین مشکلات خواب بیشتر در معرض افسردگی، اضطراب، استرس و دیر سر کار هستند.
اختلالات خواب رایج معمولا در افراد مبتلا به ADHD
علاوه بر بی خوابی عمومی، افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه/بیش فعالی، اختلالات خواب بیشتری را تجربه می کنند. از آنجا که علائم ADHD اغلب شبیه علائم این اختلالات خواب است، اختلالات خواب ممکن است تشخیص داده نشود. به ویژه کودکان ممکن است در بروز احساسات خود مشکل داشته باشند، که منجر به تشخیص نادرست ADHD می شود.
اختلال خواب ریتم شبانه روزی
اکثر افراد مبتلا به ADHD، به ویژه نوجوانان، در هنگام عصر هوشیارتر هستند. این برنامه غیرمعمول می تواند انجام تعهدات کاری یا مدرسه را دشوار کند. یک غده صنوبری کوچکتر، بی نظمی در ژن های ساعت و ترشح ملاتونین بعدی ممکن است مسئول اختلالات ریتم شبانه روزی خواب در افراد مبتلا به ADHD باشد. مصرف مکمل های ملاتونین در زمان های هدفمند یا استفاده از نور درمانی روشن ممکن است به تنظیم برنامه شما کمک کند.
تنفس اختلال در خواب
تنفس اختلال خواب (SDB)، از جمله خروپف و آپنه خواب، تا یک سوم از بیماران مبتلا به ADHD را تحت تاثیر قرار می دهد. SDB منجر به اختلال در خواب و خواب آلودگی در طول روز می شود و اغلب باعث ایجاد علائم معمول ADHD می شود. خبر دلگرم کننده این است که درمان SDB ممکن است نیاز به محرک ها را در کودکانی که تصور می شود دارای ADHD هستند کاهش دهد. مطالعات نشان می دهد که جراحی لوزه ها ممکن است به ADHD و علائم آپنه خواب در کودکان کمک کند، در حالی که دستگاه های CPAP انتخاب بهتری برای بزرگسالان هستند.
سندرم پاهای بی قرار
افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار (RLS) دچار احساس گزگز در پاها می شوند که خوابیدن را سخت می کند. RLS یا سایر انواع اختلالات حرکتی دوره ای اندام ممکن است در تقریبا 50 درصد از افراد مبتلا به ADHD رخ دهد. به نظر می رسد کودکان مبتلا به ADHD و RLS مدت بیشتری را در مرحله یک خواب سبک می گذرانند. محققان معتقدند RLS ناشی از کمبود آهن و دوپامین است که در ADHD نیز نقش دارد. RLS ممکن است با مکمل های آهن یا عوامل دوپامینرژیک درمان شود.
نارکولپسی
افراد مبتلا به نارکولپسی در طول روز به طور ناگهانی به خواب می روند و ممکن است در خواب آرام در شب مشکل داشته باشند. بزرگسالان مبتلا به نارکولپسی دو برابر بیشتر از کودکی به ADHD مبتلا هستند. در حالی که ارتباط بین این دو مشخص نیست، محققان بر این باورند که خواب آلودگی ناشی از نارکولپسی ممکن است علائم ADHD را تحریک کند. همچنین ممکن است که هر دو اختلال ممکن است از یک علت مشابه، مانند یک ژن معیوب یا مشکل در انتقال دهنده های عصبی، ناشی شوند. نارکولپسی معمولا با دارو درمان می شود.
درمان اختلالات خواب گام مهمی در جهت بهبود خواب افراد مبتلا به ADHD است. از پزشک خود بخواهید یک مطالعه خواب انجام دهد تا هرگونه اختلال ثانویه خواب را که ممکن است نیاز به درمان همراه با ADHD شما داشته باشد، رد کند. یک پزشک خوب باید مشکلات خواب احتمالی را به طور مداوم کنترل کند، زیرا این مشکلات در طول زمان ایجاد می شوند.
نکات خواب برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD و مشکلات خواب
کارشناسان با احتیاط به درمان های اختلالات خواب خوش بین هستند. در واقع، مطالعات اولیه نشان داده اند که مداخلات رفتاری خواب باعث بهبود خواب، علائم ADHD، کیفیت زندگی، عملکرد روزانه، رفتار و حافظه فعال می شود.
برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به ADHD، یک روال ثابت قبل از خواب و شیوه های بهداشت خواب سالم می تواند به تقویت ارتباط بین تخت و خواب کمک کند. سعی کنید تغییرات تدریجی ایجاد کنید و توجه داشته باشید که در کجا پیشرفت هایی را مشاهده می کنید تا سیستمی را ایجاد کنید که برای شما کار می کند. برخی از نکات عبارتند از:
- مصرف شکر، کافئین و الکل را چند ساعت پس از خواب حذف کنید.
- یک ساعت قبل از خواب از تماشای صفحه نمایش خودداری کنید.
- در طول روز به اندازه کافی ورزش و نور خورشید داشته باشید.
- تخت را به منطقه ای عاری از استرس و مخصوص خواب و رابطه جنسی تبدیل کنید.
- از انجام فعالیت‌ها و پروژه‌های محرک که نیاز به تمرکز بیش از حد در عصر دارند، خودداری کنید.
- یک برنامه روتین قبل از خواب ایجاد کنید که از آن لذت می برید، مانند خواندن مجدد کتاب مورد علاقه، گذراندن وقت با حیوانات خانگی، یا حمام آب گرم.
- اتاق خواب را تاریک، خنک و ساکت نگه دارید و در صورت لزوم از دستگاه نویز سفید استفاده کنید تا از صداهای مزاحم جلوگیری کنید.
- هر روز در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و از خواب بیدار شوید و زمانی را انتخاب کنید که واقع بینانه و مناسب سن باشد تا خواب توصیه شده برای گروه سنی خود را داشته باشید.
افراد مبتلا به ADHD نیز اغلب در صبح هنگام بیدار شدن با مشکل مواجه می شوند.
برای کمک به بلند شدن از رختخواب، سعی کنید از نور درمانی استفاده کنید یا برای زمانی که از رختخواب بیرون می آیید، فعالیتی لذت بخش مانند ورزش یا یک صبحانه خوب برنامه ریزی کنید.
سازمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD استفاده از یک سیستم مبتنی بر پاداش را برای مشکلات خواب در کودکان خردسال مبتلا به ADHD توصیه می کند. برای افراد در هر سنی که مبتلا به ADHD هستند، صحبت با یک فرد مورد اعتماد، داشتن یک دفتر خاطرات نگرانی یا استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند تصاویر هدایت‌شده ممکن است به کاهش استرس زمان خواب کمک کند.
داروهای خواب ممکن است برای افراد مبتلا به ADHD مناسب نباشد، اما می توانید با پزشک خود در مورد افزودن مکمل ها صحبت کنید.یا برنامه دارویی خود را برای بهینه سازی آن برای خواب تغییر دهید. برخی از افراد مبتلا به ADHD دریافتند که مصرف داروهای خود حدود یک ساعت قبل از بیدار شدن به هوشیاری کمک می کند. نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به مشکلات خواب می توانند از درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی (CBT-I) بهره مند شوند.
آخرین دیدگاه‌ها