دژنراسیون خشک ماکولا از علل تا درمان

دژنراسیون خشک ماکولا یک اختلال شایع چشم در افراد بالای 50 سال است. دژنراسیون خشک ماکولا به دلیل نازک شدن ماکولا (MAK-u-luh) باعث تاری یا کاهش دید مرکزی می شود. ماکولا بخشی از شبکیه است که مسئول دید واضح است.

دژنراسیون خشک ماکولا احتمال دارد ابتدا در یک چشم ایجاد شود و سپس هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد. با گذشت زمان، بینایی بدتر می شود و توانایی در انجام کارهایی مانند خواندن، رانندگی و تشخیص چهره را تحت تأثیر قرار می دهد. اما این بدان معنا نیست که فرد تمام بینایی خودش را از دست بدهد. کاهش بینایی معمولاً مرکزی است و افراد بینایی محیطی خودشان را حفظ می کنند. در بعضی از افراد فقط کاهش بینایی خفیف مرکزی رخ می دهد، در حالی که در برخی دیگر شدیدتر است.

اقدامات به موقع تشخیص و خودمراقبتی می تواند باعث کاهش بینایی به دلیل تحلیل رفتن خشک ماکولا شود.

علائم دژنراسیون ماکولا خشک

علائم دژنراسیون ماکولای خشک معمولاً به تدریج و بدون درد ایجاد می شود. آنها احتمال دارد شامل موارد زیر باشد:

• افزایش تیرگی کلمات چاپی
• مشکل در شناسایی چهره ها
• کاهش شدت یا روشنایی رنگ ها
• کاهش دید مرکزی در یک یا هر دو چشم
• یک نقطه تار یا کور کاملاً مشخص در زمینه بینایی
• نیاز به نور بیشتر هنگام خواندن یا انجام کارهای نزدیک
• تحریفات بینایی، مانند خطوط مستقیم که به نظر خمیده می رسد.
• افزایش مشکل در انطباق با سطح نور کم، مانند ورود به یک رستوران با نور کم

دژنراسیون خشک ماکولا می تواند روی یک یا هر دو چشم تأثیر بگذارد. اگر فقط یک چشم تحت تأثیر قرار گرفته باشد، شاید هیچ تغییری در بینایی خود مشاهده نکنید زیرا تقویت چشم دیگر شما می تواند ضعف آن را جبران کند. این وضعیت بر دید جانبی (محیطی) تأثیر نمی گذارد، بنابراین به ندرت باعث کوری کامل می شود.

دژنراسیون ماکولای خشک یکی از دو نوع دژنراسیون ماکولای وابسته به سن است. این بیماری می تواند به دژنراسیون ماکولای مرطوب (نئوواسکولار) تبدیل شود، که مشخصه آن رگ های خونی است که در زیر شبکیه رشد کرده و نشت می کنند. نوع خشک آن شایعتر است، اما معمولاً به تدریج (با گذشت سالها) پیشرفت می کند. نوع مرطوب به احتمال زیاد باعث تغییر نسبتاً ناگهانی بینایی و در نتیجه افت شدید بینایی می شود.

در صورت بروز موارد زیر با چشم پزشک خود مشورت کنید:

• متوجه تغییراتی در دید مرکزی خود می شوید.
• توانایی برای دیدن رنگ ها و جزئیات اشیاء مختل می شود.

این تغییرات می تواند به ویژه در افراد بالای 60 سال اولین نشانه از تحلیل رفتن ماکولا باشد.

علل دژنراسیون ماکولا خشک

هیچ کس دقیقاً نمی داند چه عواملی باعث تحلیل رفتن خشک ماکولا می شود. اما بررسی ها نشان می دهد که علل اصلی آن می تواند ترکیبی از وراثت و عوامل محیطی از جمله سیگار کشیدن، چاقی و رژیم غذایی باشد.

این بیماری با افزایش سن  بروز می کند. دژنراسیون خشک ماکولا، بر روی ماکولا تأثیر می گذارد. ماکولا، منطقه ای از شبکیه است که مسئول دید واضح در دید مستقیم می باشد. با گذشت زمان، احتمال دارد بافت ماکولا نازک شده و سلولهای مسئول بینایی را از دست دهد.

عوامل خطر دژنراسیون خشک ماکولا

عواملی که احتمال دارد خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را افزایش دهند، عبارتند از:

• سن. این بیماری بیشتر در افراد بالای 60 سال دیده می شود.
• تاریخچه خانوادگی و ژنتیک. این بیماری یک جزء ارثی دارد. محققان چندین ژن را شناسایی کرده اند که مربوط به بروز این بیماری هستند.
• سیگار کشیدن. کشیدن سیگار یا قرار گرفتن منظم در معرض دود به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به زوال ماکولا را افزایش می دهد.
• چاقی بررسی ها نشان می دهد که چاقی احتمال دارد پیشرفت دژنراسیون ماکولا از اوایل تا شکل شدیدتر بیماری را افزایش دهد.
• بیماری قلب و عروقی. اگر بیماری هایی داشته باشید که قلب و رگ های خونی را تحت تأثیر قرار دهد، احتمال دارد در معرض خطر بیشتری از تحلیل رفتن ماکولا قرار داشته باشید.

عوارض دژنراسیون ماکولا خشک

افرادی که در اثر دژنراسیون خشک ماکولا به کاهش بینایی مرکزی رسیده اند، بیشتر در معرض خطر افسردگی و انزوای اجتماعی قرار دارند. با کاهش شدید بینایی، افراد احتمال دارد توهم بینایی (سندرم چارلز بونت) را تجربه کنند. دژنراسیون خشک ماکولا می تواند به نوع  مرطوب تبدیل شود، که در صورت عدم درمان باعث کاهش سریع بینایی می شود.

پیشگیری از دژنراسیون ماکولا خشک

انجام معاینات منظم چشم برای شناسایی علائم اولیه تخریب ماکولا بسیار مهم است. اقدامات زیر می تواند در کاهش خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولای خشک کمک کند:

• شرایط پزشکی خود را مدیریت کنید. به عنوان مثال، اگر به بیماری قلبی عروقی یا فشار خون مبتلا هستید، داروی خود را مصرف کرده و دستورالعمل های پزشک را برای کنترل وضعیت دنبال کنید.
• سیگار نکشید. افراد سیگاری بیش از افراد غیر سیگاری به دژنراسیون ماکولا مبتلا می شوند. برای ترک آن از پزشک خود کمک بخواهید.
• وزن مناسبی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید. در صورت نیاز به کاهش وزن، تعداد کالری های دریافتی خود را کاهش داده و میزان ورزش روزانه خود را افزایش دهید.
• رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات را انتخاب کنید. این غذاها حاوی ویتامین های آنتی اکسیدان هستند که خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد.
• مصرف ماهی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. اسیدهای چرب امگا 3 که در ماهی وجود دارد، می تواند خطر تخریب ماکولا را کاهش دهد. آجیل ها مانند گردو نیز دارای اسیدهای چرب امگا 3 هستند.

تشخیص دژنراسیون ماکولا خشک

پزشک می تواند با بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی و انجام معاینه کامل چشم، وضعیت را تشخیص دهد. وی همچنین احتمال دارد چندین آزمایش دیگر انجام دهد، از جمله:

• معاینه پشت چشم. پزشک با استفاده از قطره هایی چشم را گشاد می کند و با یک وسیله خاص پشت چشم را معاینه می کند. وی به دنبال یک ظاهر خال خالی است که ناشی از رسوبات زرد است و در زیر شبکیه ایجاد می شود. افراد مبتلا به دژنراسیون ماکولا اغلب رسوبات زیادی دارند.
• آنژیوگرافی فلورسئین. در طول این آزمایش، پزشک یک ماده رنگی را به داخل رگ بازو بیمار تزریق می کند. این رنگ به رگهای خونی چشم منتقل شده و آنها را برجسته می کند. هنگام عبور رنگ از طریق رگ های خونی، یک دوربین خاص چندین عکس می گیرد. تغییرات غیرطبیعی در شبکیه یا رگهای خونی، نشانه هایی از تحلیل رفتن مرطوب ماکولا است.
• آنژیوگرافی سبز ایندوسیانین. مانند آنژیوگرافی فلورسئین، در این آزمایش از یک رنگ تزریق شده نیز استفاده می شود. در کنار آنژیوگرام فلورسئین برای شناسایی انواع خاصی از تخریب ماکولا استفاده می شود.
• توموگرافی انسجام نوری. این آزمایش تصویربرداری غیرتهاجمی تصاویر مقطعی دقیق از شبکیه را نمایش می دهد. این مناطق نازک و یا ضخیم شدن یا التهاب شبکیه را مشخص می کند. این ها می توانند در اثر تجمع مایعات از نشت رگ های خونی در شبکیه چشم ایجاد شوند.

درمان دژنراسیون ماکولا خشک

هیچ درمانی برای تخریب خشک ماکولا وجود ندارد. با این حال، آزمایشات بالینی زیادی در دست انجام است. اگر وضعیت شما زود تشخیص داده شود، می توانید برای پیشگیری از پیشرفت آن اقداماتی مانند مصرف مکمل های ویتامین، تغذیه سالم و سیگار نکشیدن انجام دهید.

توانبخشی کم بینایی

دژنراسیون ماکولای وابسته به سن بر دید کناری (محیطی) تأثیر نمی گذارد و معمولاً باعث کوری کامل نمی شود. اما می تواند دید مرکزی را کاهش دهد یا از بین ببرد. بهتر است با یک متخصص توانبخشی بینایی، کاردرمانگر، چشم پزشک و سایر افراد آموزش دیده در توانبخشی کم بینایی مشورت کنید.

جراحی برای کاشت لنز تلسکوپی

برای افراد منتخب با تخریب پیشرفته ماکولای خشک در هر دو چشم، یک گزینه برای بهبود بینایی می تواند جراحی برای کاشت لنز تلسکوپی در یک چشم باشد. لنز تلسکوپی، که به نظر می رسد یک لوله پلاستیکی کوچک است، به لنزهایی مجهز است که میدان دید را بزرگ تر می کند. کاشت لنز تلسکوپی می تواند هم از راه دور و هم از فاصله نزدیک باعث بهبود بینایی شما شود، اما از دید بسیار کمی برخوردار است.

شیوه زندگی و درمان خانگی

حتی پس از دریافت تشخیص دژنراسیون خشک ماکولا، می توانید اقداماتی را در خانه خود انجام دهید که می تواند از پیشرفت بیماری پیشگیری کند:

• سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید، برای ترک آن از پزشک خود کمک بگیرید.
• یک رژیم غذایی مناسب انتخاب کنید. ویتامین های آنتی اکسیدان موجود در میوه ها و سبزیجات به سلامت چشم کمک می کنند. کلم پیچ، اسفناج، کلم بروکلی، کدو و سایر سبزیجات دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان از جمله لوتئین و زئاگزانتین هستند که می تواند برای افراد مبتلا به دژنراسیون ماکولا مفید باشد. غذاهای حاوی مقادیر بالای روی نیز می تواند در بیماران مبتلا به دژنراسیون ماکولا از ارزش ویژه ای برخوردار باشد. این غذاها شامل غذاهای پر پروتئین مانند گوشت گاو و بره است. منابع غیر گوشتی شامل شیر، پنیر، ماست، غلات سبوس دار و نان گندم کامل است.

یکی دیگر از گزینه های خوب، چربی های اشباع نشده مفید مانند روغن زیتون است. و بررسی ها نشان داده که رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3، مانند ماهی قزل آلا، ماهی تن و گردو، می تواند خطر دژنراسیون ماکولای پیشرفته مربوط به سن را کاهش دهد (AMD). اما همین مزیت در مصرف مکمل های امگا 3، مانند قرص های روغن ماهی نشان داده نمی شود.

• سایر شرایط پزشکی خود را مدیریت کنید. به عنوان مثال اگر بیماری قلبی عروقی یا فشار خون دارید، داروی خود را مصرف کرده و دستورالعمل های پزشک را برای کنترل وضعیت دنبال کنید.
• وزن مناسب خود را حفظ کرده و به طور منظم ورزش کنید. در صورت نیاز به کاهش وزن، تعداد کالری های دریافتی خود را کاهش داده و میزان ورزش روزانه خود را افزایش دهید.
• معاینات منظم چشم پزشکی داشته باشید. در مورد برنامه پیشنهادی برای معاینات بعدی از چشم پزشک خود سوال کنید. در بین معاینات، می توانید با استفاده از شبکه آمسلر، ارزیابی بینایی خود را انجام دهید.

مکمل های ویتامین

برای افراد مبتلا به بیماری متوسط یا پیشرفته، مصرف دوز بالایی از ویتامین ها و مواد معدنی آنتی اکسیدان می تواند به کاهش خطر کم بینایی کمک کند، از جمله:

• 10 میلی گرم لوتئین
• 2 میلی گرم زاگزانتین
• 400 واحد بین المللی (IU) ویتامین E
• 500 میلی گرم (میلی گرم) ویتامین C
• 80 میلی گرم روی (به عنوان اکسید روی)
• 2 میلی گرم مس (به عنوان اکسید کاپریک)

شواهد نشان می دهد که این مکمل ها برای افرادی که در مراحل اولیه تخریب ماکولا خشک هستند فایده ای ندارد. از پزشک  خود بپرسید آیا مصرف مکمل برای شما مناسب است یا خیر.

توصیه به بیماران مبتلا به تخریب ماکولا خشک

به بیماران مبتلا به این وضعیت توصیه می شود برای مقابله با اختلالات خود راهکارهای زیر را درنظر بگیرند:

• از چشم پزشک بخواهید نسخه عینک شما را بررسی کند. اگر از لنز  یا عینک استفاده می کنید، مطمئن شوید که نسخه شما به روز است.
• از ذره بین استفاده کنید. استفاده انواع ذره بین می توانند در خواندن و سایر کارهای نزدیک، از جمله خیاطی، به شما کمک کنند. از جمله این وسایل می توان به لنزهای بزرگنمایی دستی یا لنزهای بزرگ نمایی اشاره کرد که مانند عینک استفاده می کنید.
• نمایشگر رایانه خود را تغییر داده و سیستم های صوتی را اضافه کنید. اندازه قلم را در تنظیمات رایانه خود تغییر دهید. و مانیتور خود را تنظیم کنید تا کنتراست بیشتری نشان دهد. همچنین می توانید سیستم های خروجی گفتار یا سایر فناوری ها را به رایانه خود اضافه کنید.
• از وسایل کمک خواندن الکترونیکی و رابط صوتی استفاده کنید. کتابهای چاپ بزرگ، رایانه لوحی و کتابهای صوتی را امتحان کنید. برخی از برنامه های رایانه لوحی و تلفن های هوشمند برای کمک به افراد کم بینا طراحی شده اند. و بسیاری از این دستگاه ها اکنون دارای سیستم تشخیص صدا هستند که می تواند کمکی به بینایی کم باشد.
• لوازم مخصوصی را که برای کم بینایی ساخته شده اند انتخاب کنید. بعضی از ساعت ها، رادیوها، تلفن ها و سایر وسایل تعداد بسیار زیادی دارند. احتمال دارد تماشای تلویزیون با صفحه نمایش با وضوح بالاتر راحت باشد، یا اینکه بخواهید نزدیک صفحه بنشینید.
• در خانه از چراغ های روشن تری استفاده کنید. نور بهتر به مطالعه و سایر فعالیتهای روزمره کمک می کند و همچنین می تواند خطر زمین خوردن را کاهش دهد.
• گزینه های حمل و نقل خود را در نظر بگیرید. اگر رانندگی می کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا ادامه این کار ایمن است یا خیر. در برخی شرایط خاص مانند رانندگی در شب، در ترافیک سنگین یا در هوای بد بسیار احتیاط کنید. از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید یا از اعضای خانواده بخواهید به خصوص در رانندگی در شب کمک کنند.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

برای بررسی دژنراسیون ماکولا، معاینه چشم لازم است. با یک ک متخصص بینایی یا یک چشم پزشک قرار ملاقات بگذارید. وی می تواند یک معاینه کامل چشم انجام دهد. برای دژنراسیون ماکولا، سوالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:

• آیا رانندگی برای من ایمن است؟
• آیا وضعیت من قابل درمان است؟
• دژنراسیون ماکولا من چقدر پیشرفته است؟
• آیا کاهش بینایی بیشتری را تجربه خواهم کرد؟
• آیا دچار دژنراسیون ماکولا خشک یا مرطوب هستم؟
• برای محافظت از بینایی خود می توانم چه تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنم؟
• من بیماری دیگری هم دارم. چگونه می توانم این شرایط را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
• آیا مصرف مکمل ویتامین یا مواد معدنی به پیشگیری از کاهش بیشتر بینایی من کمک می کند؟

پزشک احتمالاً چندین سوال از شما می پرسد، مانند:

• چه نوع غذاهایی می خورید؟
• سیگار می کشید؟ اگر چنین است، چقدر؟
• آیا سابقه خانوادگی دژنراسیون ماکولا دارید؟
• اولین بار چه زمانی متوجه مشکل بینایی خود شدید؟
• آیا این بیماری روی یک یا هر دو چشم تأثیر می گذارد؟
• آیا در دیدن چیزهای نزدیک به خود، از راه دور یا هر دو مشکلی دارید؟
• آیا مشکلات پزشکی دیگری مانند کلسترول بالا، فشار خون یا دیابت دارید؟

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-macular-degeneration/symptoms-causes/syc-20350375

[advisers limit=3 online =true skill=”17″]