یائسگی زودرس

 در بیشتر زنان یائسگی بین 45 تا 55 سالگی شروع می شود. یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان قبل از 40 سالگی رخ می دهد. یائسگی زمانی رخ می دهد که با کاهش سطح استروژن، تخمدان ها دیگر سلول تخمک تولید نمی کنند و تخمک گذاری متوقف می شود. استروژن هورمونی است که چرخه تولید مثل را کنترل می کند.

علت یائسگی زودرس

هر عاملی که به تخمدان آسیب برساند یا تولید استروژن را متوقف کند می تواند باعث یائسگی زودرس شود.

چندین علل شناخته شده یائسگی زودرس وجود دارد، که عبارتند از:

ژنتیک

اگر دلیل پزشکی واضحی برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، علت آن احتمالاً ژنتیکی و سابقه خانوادگی می باشد.

برای همین برای شما مهم است که بدانید مادر شما یائسگی را در چه سنی شروع کرده است. اگر مادرتان یائسگی را در سن پایین شروع کرده باشد، احتمالاً شما هم یائسگی زودرس را تجربه خواهید کرد.

عوامل سبک زندگی

برخی از عوامل سبک زندگی ممکن است در زمان شروع یائسگی تأثیر داشته باشند. مثلا استعمال سیگار اثرات ضد استروژن دارد که می تواند در یائسگی زودرس نقش داشته باشد.

تجزیه و تحلیل در سال 2012 از یک منبع معتبر نشان داد که افراد سیگاری احتمالاً یک یا دو سال زودتر یائسگی را تجربه می کنند.

شاخص توده بدنی (BMI)

اضافه وزن می تواند باعث یائسگی زودرس شود چون استروژن در بافت چربی ذخیره می شود.

تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی گیاهی، عدم ورزش و عدم قرار گرفتن در معرض آفتاب در طول زندگی، همگی می توانند باعث بروز یائسگی زودرس شوند.

نقص کروموزوم

برخی از نقایص کروموزومی می تواند منجر به یائسگی زودرس شود.

به عنوان مثال، در زنان مبتلا به سندرم ترنر تخمدان ها عملکردی ندارند و باعث یائسگی زودرس می شوند. اما دوره های عادت ماهانه و خصوصیات جنسی ثانویه باید با هورمون درمانی، معمولاً در دوران نوجوانی مبتلایان به سندرم ترنر درمان شود.

زنان در صورتی که در خانواده خود سابقه یائسگی زودرس دارند، باید در مورد گزینه های آزمایش ژنتیک با پزشک خود مشورت کنند.

بیماری های خود ایمنی

یائسگی زودرس می تواند نشانه ای از یک بیماری خود ایمنی مانند بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید باشد.

در بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به بخشی از بدن حمله می کند. التهاب ناشی از بیماری های خود ایمنی می تواند تخمدان ها را تحت تأثیر قرار دهد.

صرع

صرع نوعی اختلال تشنج است که از مغز نشات می گیرد. زنان مبتلا به صرع احتمالاً نارسایی زودرس تخمدان را تجربه می کنند که منجر به یائسگی می شود.

یک مطالعه قدیمی در سال 2001 توسط منبع معتبر، نشان داد که در گروهی از زنان مبتلا به صرع، حدود 14 درصد از افراد مورد مطالعه یائسگی زودرس داشتند.

علائم یائسگی زودرس

یائسگی زودرس می تواند به محض شروع دوره های نامنظم عادت ماهانه یا دوره هایی که به طور قابل توجهی طولانی تر یا کوتاهتر هستند، شروع شود.

علائم دیگر یائسگی زودرس شامل موارد زیر است:

• خونریزی شدید
• لکه بینی
• گرگرفتگی (احساس ناگهانی گرما که در قسمت فوقانی بدن پخش می شود)
• دوره های عادت ماهانه طولانی مدت که بیش از یک هفته طول می کشد
• افزایش مدت زمان طولانی تر بین دوره های عادت ماهانه

در صورت مشاهده این موارد، به پزشکتان مراجعه کنید تا مشکلات دیگری که ممکن است این علائم را ایجاد کند، بررسی کند.

سایر علائم شایع یائسگی عبارتند از

• خشکی واژن (مهبل ممکن است حساس تر و انعطاف ناپذیر تر شود.)
• تحریک پذیری مثانه و از دست دادن کنترل اسفنکتر های مثانه (بی اختیاری)
• تغییرات عاطفی (تحریک پذیری، نوسانات خلقی، افسردگی خفیف)
• خشکی پوست، چشم ها یا دهان
• بی خوابی
• کاهش میل جنسی

علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، اگر زیر 40 سال سن دارید و هر یک از شرایط زیر را تجربه کرده اید، باید به پزشکتان مراجعه کنید تا تشخیص دهد که آیا یائسگی زودرس دارید یا ندارید:

• شما تحت شیمی درمانی یا پرتونگاری قرار گرفته اید.
• شما یا یکی از اعضای خانواده یک اختلال خود ایمنی مانند کم کاری تیروئید، بیماری گریوز یا لوپوس دارید.
• شما بیش از یک سال تلاش کرده اید که باردار شوید.
• مادر یا خواهر شما یائسگی زودرس را داشته اند.

عوارض یائسگی زودرس

 

ناباروری، اغلب آشکارترین نگرانی هنگام شروع یائسگی زودرس است. با این حال، نگرانی های بهداشتی دیگری نیز وجود دارد.

جریان مدوام استروژن به بافت های شما کاربردهای بسیاری دارد.

استروژن کلسترول HDL “خوب” را افزایش داده و کلسترول LDL “بد” را کاهش می دهد.

همچنین رگ های خونی را شل کرده و از ضعیف شدن استخوان ها جلوگیری می کند.

استروژن

مانند همه، زنان در یائسگی زودرس سطح استروژن را کاهش می یابد زیرا تخمدان ها تولید هورمون استروژن را متوقف می کنند. سطح پایین استروژن می تواند منجر به تغییراتی در سلامت کلی زن شود و ممکن است خطر ابتلا به برخی شرایط پزشکی مانند پوکی استخوان را افزایش دهد. سایر خطرات سلامتی مرتبط با از بین رفتن استروژن شامل افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و تخمدان، بیماری پریودنتال (لثه)، افتادگی دندان و تشکیل آب مرواریدهمراه باشد.

کاهش استروژن زودتر از حد طبیعی می تواند خطر ابتلا برخی بیماری ها را افزایش دهد:

• بیماری قلبی
• پوکی استخوان
• افسردگی
• زوال عقل
• مرگ زودرس

در مورد نگرانی های خود در مورد علائم با پزشکتان مشورت کنید.

به دلیل بیماری ها و عوارض ناشی از  یائسگی زودرس، در اغلب زنان هورمون درمانی تجویز می شود.

مزایای یائسگی زودرس

شروع یائسگی زود هنگام می تواند شما را از سایر بیماری ها از جمله سرطان های حساس به استروژن مانند سرطان پستان محافظت کند.

زنانی که دیر یائسه می شوند (بعد از 55 سالگی) در مقایسه با زنانی که زودتر مرحله یائسگی را تجربه می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند چون بافت پستان آنها برای مدت طولانی در معرض استروژن قرار می گیرد.

سهولت انتقال به یائسگی: یک آزمایش ژنتیکی ممکن است احتمال ابتلا به یائسگی زودرس شما را مشخص کند.

برای معاینات منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا از بیماری دستگاه تولید مثل خود پیشگیری کنید.

انجام معاینات منظم می تواند به پزشکتان کمک کند تا علائم را بهبود بخشد یا فاکتورهای خطر ابتلا به یائسگی زود رس را کاهش دهد.

مراجعه به یک درمانگر همچنین می تواند به شما برای مقابله با هرگونه درد یا اضطرابی که در دوران یائسگی احساس می کنید، کمک کند.

تشخیص یائسگی زودرس

 

زمان نزدیک شدن به دوره یائسگی، دوره پری یائسگی یا قبل یائسگی نامیده می شود.

در دوره پری یائسگی، ممکن است پریودهای نامنظم و علائم دیگری نیز داشته باشید.

اگر در طول 12 ماه خونریزی قاعدگی نداشته باشید، دوران یائسگی شما شروع شده است به شرطی که علت پزشکی دیگری برای توضیح علائم وجود نداشته باشد. معمولاً برای تشخیص یائسگی لازم نیست آزمایش خاصی انجام دهید. بیشتر زنان می توانند یائسگی را براساس علائم خود، تشخیص دهند.

مراجعه به پزشک

اما اگر شما شک دارید در دوره یائسگی زودرس هستید یا نیستید به پزشکتان مراجعه کنید تا مطمئن شوید.

پزشک می تواند آزمایشات هورمونی را به منظور تشخیص اینکه علائم مربوط به یائسگی هستند یا به مشکلات دیگری ربط دارند، توصیه کند.

رایج ترین آزمایشات هورمونی عبارتند از:

هورمون ضد مولر (AMH)

از هورمون ضد مولر برای تعیین اینکه آیا به دوره یائسگی نزدیک می شوید یا در آخرین چرخه قاعدگی خود هستید، استفاده می شود.

استروژن

پزشک ممکن است میزان استروژن که به آن استرادیول نیز گفته می شود، را بررسی کند. در یائسگی، سطح استروژن کاهش می یابد.

هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)

اگر میزان FSH شما به طور مداوم بالای 30 میلی لیتر در میلی لیتر باشد و یک سال قاعدگی نداشته باشید، به احتمال زیاد شما زودتر به یائسگی می رسیدولی با این حال، یک آزمایش FSH نمی تواند به تنهایی شروع یائسگی زودرس را تأیید کند.

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)

برای تأیید تشخیص، پزشکتان ممکن است سطح TSH شما را بررسی کند.

اگر کم کاری تیروئید دارید، سطح TSH بسیار بالا خواهید داشت.

علائم بیماری کم کاری تیروئید مشابه علائم یائسگی است.

انجمن یائسگی آمریکای شمالی (NAMS) گزارش داده است که آزمایش های هورمونی گاهی اوقات بی فایده هستند زیرا سطح هورمون ها حتی در طول یاسگی تغییر می کند.

درمان یائسگی زودرس

یائسگی زودرس معمولاً نیازی به درمان ندارد.

با این وجود گزینه های درمانی برای کمک به مدیریت علائم یائسگی یا شرایط مربوط به آن وجود دارد.

کنترل علائم می تواند به شما کمک کنند تا راحت تر با تغییرات جسمی و بدنی یا سبک زندگی خود روبرو شوید.

یائسگی زودرس، چون در سنین پایین رخ می دهد، قابل درمان می باشد و درمان یائسگی زودرس به شما کمک می کند تا هورمون هایی که برای رسیدن به سن یائسگی طبیعی لازم هستند را برای بدن تامین کنید.

شایع ترین درمان

شایع ترین درمان شامل جایگزینی انی (HRT) است.

هورمون درمانی سیستمیک یا هورمون درمانی عمومی می تواند از بسیاری از علائم رایج یائسگی جلوگیری کند. یا ممکن است برای بهبود علائم واژن، محصولات هورمونی واژن را در دوزهای پایین مصرف کنید. اما هورمون درمانی خطراتی هم دارد که می تواند احتمال بیماری قلبی، سکته مغزی یا سرطان پستان را افزایش دهد.

قبل از شروع هورمون درمانی با پزشکتان در مورد خطرات و مزایای آن مشورت کنید.

استفاده از دوز کم هورمون می تواند خطر ناشی از آن را کاهش دهد.

یائسگی زودرس معمولاً قابل برگشت نیست، اما درمان می تواند به تأخیر یا کاهش علائم یائسگی کمک کند.

محققان

در سال 2016، دانشمندان در یونان، درمان جدیدی را کشف کردند که به آنها امکان می داد قاعدگی را برقرار کنند و تخمک ها را در گروهی از زنانی که در دوران یائسگی قرار داشتند بازیابی کنند. این درمان به عنوان راهی برای “معکوس کردن – reverse ” یائسگی شناخته شده، اما اطلاعات کمی در مورد چگونگی آن در دسترس است. دانشمندان گزارش دادند كه با تزریق پلاسمای غنی از پلاكت (PRP) در تخمدان ها، درمان بیش از 30 زن در سنین 46 تا 49 سال انجام شده است. PRP گاهی اوقات برای تقویت ترمیم بافت ها استفاده می شود، اما اثبات نشده است که این درمان برای یائسگی زودرس مؤثر می باشد یا نمی باشد.

دانشمندان ادعا كردند كه اين درمان براي دو سوم زنان موثر واقع شده است.

با این حال، این تحقیق به دلیل کوچک بودن گروه مورد آزمایش و عدم وجود گروه کنترل مورد انتقاد قرار گرفته است.

اگرچه این تحقیقات می تواند در آینده موثر باشد، اما اکنون گزینه درمانی واقع بینانه ای نیست.