در هفته 36 بارداری، مادران باردار رسماً در 9 ماهگی به سر می برند. اگرچه گفته می شود که مدت بارداری 9 ماه است اما در واقع، بارداری کامل نزدیک به 10 ماه و حتی گاهی اوقات کمی بیشتر طول می کشد.
در هفته 36 بارداری جنین از بالای سر تا پایین باسن تقریباً 32.9 سانتی متر دارد. قد جنین در حدود 46.8 سانتی متر است. در این هفته، وزن جنبن به 2،745 گرم می رسد.
موقعیت جنین در رحم مادر
در هفته های آخر بارداری تعداد تکان های جنین بسیار کم می شود. زیرا جنین به دلیل بزرگ شدن فضای بیشتری از رحم را اشغال کرده و در نتیجه فضای کافی برای چرخیدن و لگد زدن ندارد. به احتمال زیاد جنین اکنون در وضعیت سر به پایین قرار داشته و برای روز تولد خود آماده می شود. در هفته 36 بارداری، در حدود 97٪ از نوزادان برای تولد در وضعیت سر به پایین قرار دارند.
در هفته 36 بارداری چرخه خواب و بیداری جنین در حال پیشرفت بوده و جنین یک دوره خواب آرام دارد. همچنین پلک های جنین در این هفته از بارداری کاملاً شکل می گیرند.
احتمال زنده ماندن جنین در بیرون از رحم
نوزادانی که در هفته 36 بارداری متولد می شوند همچنان نوزاد زودرس محسوب می شوند. زیرا اندام های آنها هنوز در حال تکامل است. نوزادان زودرسی که در هفته 36 بارداری متولد می شوند ممکن است بعد از زایمان، برای زنده ماندن به هیچ کمکی احتیاج نداشته باشند، زیرا رشد شش های نوزاد تقریبا کامل شده و نوزاد می تواند به راحتی نفس بکشد. شانس بقا نوزادان در هفته 36 بارداری بیش از 99 درصد است.
علائم شایع بارداری در هفته 36
جنین همچنان در حال رشد است. زنان باردار درست زمانی که احساس می کنند به اندازه و شکل شکم خود عادت کرده اند، متوجه تغییراتی در شکم خود می شوند. این تغییر بزرگ که در هنگام نزدیک شدن به موعد زایمان رخ می دهد “افتادن” نوزاد در لگن است.
بنابراین مادران باردار اگر ناگهان متوجه شدند که شکم آنها متفاوت به نظر می رسد، نباید دچار وحشت شوند. این امر در طول هفته های آخر بارداری کاملا طبیعی است. علت آن این است که جنین موقعیت خود را در رحم مادر تغییر می دهد. پاهای جنین به سمت بالای شکم و سر جنین به سمت لگن مادر قرار می گیرد. به این وضعیت اصطلاحا نزول جنین گفته می شود. هنگامی که سر جنین در لگن قرار گرفت، مادر احساس می کند که ریه های او گنجایش بیشتری برای تنفس دارند. ولی از طرف دیگر ممکن است مادر درد و فشار بیشتری را در ناحیه لگن خود احساس کند.
بررسی ها نشان می دهد که هیچ رابطه مشخصی بین نزول جنین به لگن مادر و شروع زایمان وجود ندارد.
درد لگن
جنین و رحم تا رسیدن موعد زایمان بزرگتر و سنگین تر می شوند. بعلاوه، با نزول جنین به لگن مادر، فشار زیادی در ناحیه لگن ایجاد می شود که باعث درد و احساس سنگینی می شود. بعضی از خانم ها این احساس را شبیه فشار دادن توپ بولینگ بین پاها توصیف می کنند.
آخرین هفته سه ماهه سوم بارداری دوره رشد سریع برای جنین و افزایش وزن اضافیه برای مادر است، که در مجموع پایان سه ماهه سوم بارداری را بسیار ناخوشایند تر می کند.
در حالی که مادران باردار در هفته های ابتدایی سه ماهه سوم بارداری به دلیل فشار رحم، ممکن است دچار درد دنده و تنگی نفس شوند، به محض نزول جنین به داخل لگن احتمالاً دچار دردهای لگن خواهند شد.
مقابله با درد و فشار لگن
درد لگن در اواخر بارداری شایع است. علت این درد این است که بدن زنان باردار برای زایمان آماده می شود. این درد بیشتر در اواخر بارداری و زمانی احساس می شود که موقعیت جنین در رحم تغییر می کند. از هر 5 زن باردار 1 نفر به درد لگن مبتلا است. با وجودی که نمی توان از این دردها پیشگیری کرد، اما با استفاده از راهکارهایی می توان شدت درد را کاهش داد.
توصیه هایی برای مقابله با درد لگن در بارداری:
- پرهیز از حرکات سریع و چرخش های ناگهانی کمر یکی دیگر از روش های کاهش درد لگن است.
- انجام برخی تمرینات ورزشی باعث تقویت عضلات کمر، شکم و باسن شده و از این طریق به کاهش درد لگن کمک می کند.
- استفاده از کمربندهای نگهدارنده و محافظ لگن به خصوص در حیت انجام ورزش و یا فعالیت های روزمره در تسکین درد لگن بسیار موثر است.
- باز کردن بیش از حد پاها باعث افزایش درد در ناحیه لگن می شود. به همین علت خانم های باردار باید در حین خوابیدن، سوار شدن به ماشین و سایر فعالیت ها از باز کردن بیش از حد پاها خودداری کنند.
- استفاده از ماساژ بارداری می تواند تا حد زیادی به کاهش درد لگن کمک کند. خانم های باردار باید برای انجام این کار به ماساژوری مراجعه کنند که با ماساژهای مخصوص دوران بارداری آشنایی کامل داشته باشد.
چک لیست هفته 36 بارداری
- ماساژ پرینه
- انجام تمرینات کگل
- مرور علائم زایمان
- خواب و استراحت کافی
زنان باردار باید در این هفته نوع انقباضات و نحوه شمارش آنها را مرور کنند، تا بتوانند درد واقعی زایمان را از انقباضات کاذب براکستون هیکس تشخیص دهند. زیرا معمولا بسیاری از مادران باردار انقباضات کاذب زایمانی را با انقباضات واقعی زایمان اشتباه می گیرند. برخی عوامل مانند انجام فعالیت های شدید و یا کم آبی بدن باعث ایجاد انقباضات کاذب زایمانی می شود. این انقباضات معمولا کوتاه بوده و شدت آنها با گذشت زمان بیشتر نمی شود.
در حالیکه انقباضات واقعی زایمان باعث ایجاد درد در ناحیه زیر شکم و لگن می شود. شدت انقباضات زایمان با گذشت زمان شدیدتر می شود. خانم های باردار باید به محض احساس انقباضات واقعی زایمان پزشک خود را از این موضوع مطلع کنند. با نزدیک شدن به هفته های آخر بارداری پزشک با انجام معاینات مختلف شرایط لگن و کانال زایمان را از نظر امکان پذیر بودن زایمان طبیعی بررسی می کند.
- بررسی وزن
- آزمایش ادرار
- بررسی فشار خون
- اندازه گیری قد جنین
- بررسی بدن از نظر ورم
- گوش دادن به ضربان قلب جنین
افزایش وزن
در یک بارداری معمولی مادران باردار معمولا بین 12 تا 16 کیلوگرم افزایش وزن خواهند داشت. این افزایش وزن دریافتی صرف رشد جنین، مایع آمنیوتیک، بزرگ شدن رحم و جفت می شود. تغذیه مناسب در روند افزایش وزن دوران بارداری بسیار مهم است. زیرا تغذیه بیش از حد و همچنین تغذیه بسیار کم و لاغری در این دوران خطرات بسیاری برای سلامت مادر و جنین دارد. سرعت افزایش ورن مادران باردار باید حتما تحت نظر پزشک باشد.
انتظار می رود مادران باردار در سه ماهه سوم بارداری تقریباً 400 گرم در هفته افزایش وزن داشته باشند. البته، هر بارداری با بارداری دیگر متفاوت است، بنابراین زنان باردار باید با پزشک خود در مورد مقدار مجاز افزایش وزن در این هفته سوال کنند تا از سلامت خود و جنین اطمینان پیدا کنند.
معاینات هفته 36 بارداری
معاینه واژن: در این هفته، پزشک ممکن است معاینات واژینال یا داخلی را شروع کند. معاینات داخلی، دهانه رحم شما را از نظر میزان اتساع و بازشوندگی و همچنین موقعیت جنین را در کانال تولد بررسی می کنند.
تست غربالگری: پزشک در معاینات بین هفته 36 و 38 بارداری، یک آزمایش غربالگری برای استرپتوکوک گروه B برای مادران باردار تجویز می کند.
در این آزمایش متخصص آزمایشگاه از باکتری های موجود در واژن و راست روده زنان باردار نمونه گیری می کند. سواب به آزمایشگاه فرستاده می شود تا از نظر باکتری های استرپتوکوک گروه B بررسی شود. نتیجه آزمایش معمولا بعد از 48 ساعت گزارش می شود.
سوالاتی که زنان باردار باید در هفته 36 بارداری از پزشک خود بپرسند:
زنان باردار باید تمام علائمی که نشان می دهد موعد زایمان نزدیک است را همراه با پزشک خود مرور کنند تا در صورت نیاز بلافاصله برای زایمان به بیمارستان مراجعه کنند.
- آیا می توان زودتر از رسیدن موعد زایمان به بیمارستان مراجعه کرد؟
- چه زمانی برای رفتن به بیمارستان در هفته های آخر بارداری توصیه می شود؟
- آیا می توانم در نزدیک موعد زایمان می توان غذا خورد و یا آب و نوشیدنی مصرف کرد؟
- زنان باردار چه مدت پس از زایمان می توانند فعالیت های عادی خود را در منزل شروع کنند؟
- اگر کیسه آب در خانه پاره شود چه خطری جنین را تهدید می کرد و چه اقدامی باید انجام داد؟
هرچه به زایمان نزدیکتر می شوید، ممکن است پزشک برای بررسی وضعیت جنین آزمایشات اضافه ای را تجویز کند. این آزمایشات عبارتند از:
- تست مشخصات بیوفیزیکی
- داپلر رنگی سرخرگ بند ناف
- تست استرس انقباضی (CST)
- تست بدون استرس جنین (NST)
- تست مشخصات بیوفیزیکی اصلاح شده
احتمال زایمان در هفته 36 بارداری
هفته های 38 تا 42 بارداری معمولا به عنوان زمان مناسب زایمان در نظر گرفته می شوند. بنابراین نوزادانی که در هفته 36 بارداری متولد می شوند به عنوان نوزاد زودرس در نظر گرفته می شوند. تقریباً 12٪ از نوزادان زودرس یا قبل از هفته 37 به دنیا می آیند. برخی از نوزادان در صورت متولد شدن در هفته 36 بارداری ممکن است به کمک های پزشکی نیاز داشته و در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بستری شوند. عده دیگری از نوزادان ممکن است به هیچ کمک پزشکی برای زنده ماندن نیاز نداشته باشند. معمولا یکی از علت های تولد برخی از نوزادان در هفته 36 بارداری پارگی کیسه آب است.
استرپتوکوک گروه B
استرپتوکوک گروه B نوعی باکتری است که در واژن و روده بزرگ زنان سالم یافت می شود. حدود 25٪ از زنان باردار (از هر 4 زن 1 نفر) دارای این باکتری هستند. استرپتوکوک گروه B در بزرگسالان سالم، هیچ علائمی ایجاد نکرده و کاملا بی ضرر است. اما ابتلا به این باکتری در دوران بارداری خطرناک بوده و می تواند باعث عفونت جدی یا حتی مرگ در نوزادان شود.
مثبت بودن تست استرپتوکوک گروه B
تست تشخیصی استرپتوکوک گروه B با نمونه برداری از واژن و رکتوم زنان باردار انجام می شود. مثبت شدن نتیجه این تست ممکن است مادران باردار را دچار ترس و وحشت زیاد کند. اما با این حال زنان باردار مبتلا به استرپتوکوک گروه B نباید نگران باشند. زیرا مثبت بودن این تست به معنای بیمار بودن مادر یا آلوده بودن جنین نیست.
در واقع این تست نشان می دهد که احتمال ابتلا جنین به عفونت وجود دارد. روش درمان ساده است: زنان باردار در طول زایمان و یا حداقل دو ساعت قبل از زایمان داروهای آنتی بیوتیک را به صورت وریدی دریافت می کنند. در واقع بررسی ها نشان می دهد که 25٪ از زنان باردار مثبت هستند. گرچه عفونت GBS برای نوزادان خطرناک است، اما به ندرت اتفاق می افتد که این عفونت به نوزاد منتقل شود.
