انواع سرطان تخمدان در حال حاضر به عنوان چندین بیماری متمایز شناخته شده است که نام آنها بر اساس نوع سلولی است که از آن منشا می گیرند. اپیتلیال، سلول زایا و استرومایی سه نوع سلول اصلی هستند که تخمدان را تشکیل می دهند. هر نوع سلولی می تواند به نوع متفاوتی از تومور تبدیل شود و هر نوع در نحوه انتشار، نحوه درمان و پیش آگهی آن متفاوت است. در بیشتر موارد، وقتی می گوییم “سرطان تخمدان“، منظور ما سرطان تخمدان سروزی با درجه بالا (HGSOC) است که شایع ترین نوع بیماری است.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) در ایالات متحده، سرطان تخمدانه شتمین سرطان شایع در بین زنان است.
در حالی که بیش از 30 نوع سرطان تخمدان وجود دارد، همه آنها در یک یا هر دو تخمدان، یا در لوله های فالوپ یا صفاق مجاور (بافتی که اندام های شکم را می پوشاند) شروع می شود. اکثر سرطان های تخمدان بر اساس نام سلولی که بیماری از آنجا منشا گرفته است طبقه بندی می شوند. هر بیمار مبتلا به سرطان تخمدان متفاوت است و هر کدام سزاوار یک برنامه درمانی متناسب با نیازها و تشخیص خاص خود هستند. که با شناسایی نوع سرطان تخمدان شروع می شود.
شایع ترین نوع سرطان تخمدان
همه تومورهای تخمدان سرطانی نیستند. برخی از تومورهای تخمدان ممکن است غیر طبیعی باشند اما لزوما سرطانی نیستند.
برخی از انواع مختلف سرطان تخمدان، عبارتند از:
- 1. سرطان تخمدان سلول زاینده از سلول های تولید مثلی تخمدان ها منشأ می گیرد و نادر است.
- 2.سرطان تخمدان سلول استرومایی، که از سلول های بافت همبند ایجاد می شود، بسیار نادر است.
- 3.سرطان تخمدان اپیتلیال، که از سطح تخمدان (اپیتلیوم) ایجاد می شود، شایع ترین سرطان تخمدان است. سرطان لوله فالوپ و سرطان صفاق اولیه نیز در این نام گنجانده شده است.
- 4. کارسینوم سلول کوچک (SCCO) تخمدان یک سرطان تخمدان بسیار نادر است و مشخص نیست که آیا سلولهای موجود در SCCO از سلولهای اپیتلیال تخمدان، سلولهای استرومایی بند ناف جنسی یا سلولهای زایا هستند یا خیر.
تومورهای اپیتلیال تخمدان
سرطان تخمدان اپیتلیال به انواع مختلفی تقسیم میشود که سرطان تخمدان سروزی با درجه بالا (HGSOC) شایعترین آن است و بقیه اشکال نادر این بیماری محسوب میشوند:
- کارسینوم های سروزی (درجه بالا و پایین)، از جمله صفاق اولیه و سرطان لوله فالوپ
- کارسینوم سلول پاک (CCC)
- اندومتریوئید
- مخاطی
اپیتلیوم یکی از چهار نوع بافت بدن است (بقیه عضله، عصبی و همبند) و سطوح خارجی اندام ها و رگ های خونی و همچنین سطوح داخلی حفره ها را در بسیاری از اندام های داخلی می پوشاند.
اکثر سرطان های تخمدان (تقریباً 85 تا 90٪) در این دسته قرار می گیرند. سرطان تخمدان اپیتلیال، یکی از شایع ترین بدخیمی های زنانه است که 50 درصد از کل موارد در زنان بالای 65 سال رخ می دهد. این سرطان ها بیماری هایی هستند که در آن سلول های بدخیم (سرطانی) در بافت پوشاننده تخمدان، یا پوشش لوله فالوپ یا صفاق (غشای سروزی پوشاننده حفره شکم و لگن و پوشاندن اندام های شکمی) تشکیل می شوند و به آنها کارسینوم می گویند.
سرطان تخمدان سروزی با درجه بالا (HGSOC)
کارسینومهای سروزی، بهعنوان درجه پایین و درجه بالا طبقهبندی میشوند، که سرطانهای سروزی با درجه بالا شایعترین نوع سرطان تخمدان هستند. تقریباً 75 درصد سرطانهای اپیتلیال تخمدان از جمله FTC و PPC در این زیرگروه قرار میگیرند.
سرطان تخمدان سروزی با درجه بالا شایع ترین نوع سرطان تهاجمی اپیتلیال تخمدان است (و شامل FTC و PPC می شود) و در 70 درصد مواقع در مراحل پیشرفته (در اینجا به عنوان مرحله III یا مرحله IV تعریف می شود) تشخیص داده می شود. این ممکن است به این دلیل باشد که بسیاری از شایعترین زیرگروههای سرطانهای سروزی با درجه بالا ممکن است از لولههای فالوپ منشاء بگیرند و سرطان بعدی در تخمدانها در نتیجه انتشار از یک تومور اولیه در لولههای فالوپ است. آنها در مرحله پیشرفته شناسایی می شود.
تحقیقات اخیر نشان داده است که سرطانهای سروزی با درجه بالا که از لولههای فالوپ شروع میشوند، به طور متوسط 6.5 سال طول میکشد تا به تخمدانها پیشرفت کنند و سپس به سرعت به مناطق دیگر انتشار پیدا کنند.
این کارسینوم های پیشرفته معمولاً ابتدا به صفاق (پوشش اندام های لگن و شکم) انتشار می یابند. این ممکن است منجر به تجمع مایع در حفره صفاقی (آسیت) و نفخ شکم شود. سرطان های اپیتلیال، لوله فالوپ و صفاق در مراحل اولیه معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند. در صورت بروز علائمی مانند نفخ شکم ظاهر می شوند، که در این وضعیت سرطان پیشرفته است.
هنگامی که علائم ظاهر می شوند، اغلب ناشناخته می مانند. همین وضعیت منجر به تاخیر در تشخیص می شوند. OCRA و سایر سازمان ها در سراسر جهان تلاش زیادی برای افزایش آگاهی پزشک و بیمار از وقوع این علائم غیر اختصاصی برای تسریع در تشخیص انجام داده اند.
علائم و نشانه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نفخ
- درد لگن یا شکم
- علائم ادراری (فوریت یا تکرر)
- مشکل در خوردن یا احساس سیری سریع
سرطان صفاق اولیه (PPC) و سرطان لوله فالوپ (FTC)
سرطان صفاق اولیه (PPC)، سرطان لوله فالوپ (FTC) و سرطان تخمدان اپیتلیال اغلب با هم گروه بندی می شوند زیرا شباهت های زیادی از جمله یک دوره درمانی مشابه دارند. هر دو تشخیص نادر هستند. کارسینوم صفاقی اولیه یک سرطان مرحله پیشرفته است که همیشه در مرحله III-IV تشخیص داده می شود و اغلب افراد بالای 60 سال را مبتلا می کند.
از آنجایی که پوشش صفاقی شکم و سطح تخمدان از همان بافت جنینی ایجاد میشود، سلولهای سرطان صفاق اولیه مشابه شایعترین نوع سلولهای سرطانی تخمدان هستند. این بدان معناست که در برخی موارد، بیماران مبتلا به سرطان صفاق اولیه واجد شرایط برای آزمایشات بالینی سرطان پیشرفته تخمدان هستند.
کارسینوم سروزی درجه پایین (LGSC)
کارسینوم های سروزی با درجه پایین (LGSC) بیشتر شبیه تومورهای سروزی با پتانسیل بدخیم پایین هستند. آنها کاملاً از کارسینوم های سروزی درجه بالا متمایز می شوند. این یافته تحقیقاتی برخی از محققان را به این فرضیه سوق می دهد که کارسینوم های درجه پایین در واقع تومورهایی با پتانسیل بدخیم پایین هستند که شناسایی نشده اند. بنابراین توسعه یافته تر هستند. این تومورها به ندرت به یک کارسینوم سروزی با درجه بالا تبدیل می شوند.
کارسینوم سلول پاک (CCC)
داده های اخیر نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی (SEER) نشان داد که بروز CCC تخمدان در زنان ساکن در ایالات متحده 4.8٪ در سفیدپوستان، 3.1٪ در سیاه پوستان و 11.1٪ در آسیایی ها است.
در ژاپن، شیوع CCC تخمدان بالاتر است، با شیوع تخمینی 25٪ از سرطان های تخمدان اپیتلیال. CCC تقریباً 6 درصد از سرطان های اپیتلیال تخمدان را تشکیل می دهد.
CCC نسبت به سایر سرطانهای اپیتلیال تخمدان نسبت به شیمیدرمانی خط مقدم مبتنی بر پلاتین، که رایجترین درمان مورد استفاده است، مقاومتر است. تحقیقات اخیر نشان داده است که CCC نشانگرهای زیستی مولکولی مبتنی بر دارو به طور قابل توجهی متفاوت از HGSC را نشان می دهد. اندومتریوز یک عامل خطر شناخته شده برای کارسینوم سلول شفاف است.
اندومتریوز همچنین یک عامل خطر برای تومورهای اندومتریوئید است. صرف نظر از مرحله بیماری، به نظر می رسد این تومورها کمی بهتر از کارسینوم های سروزی به درمان پاسخ می دهند.
کارسینوم موسینوس
سرطان تخمدان مخاطی، نوعی نادر از سرطان اپیتلیال تخمدان است. در حالی که اکثر سرطان های اپیتلیال شباهت های کافی دارند تا به روشی مشابه مورد بررسی قرار گیرند، تشخیص کارسینوم موسینوس اولیه متمایز است و در برخی موارد می تواند از درمان های مختلف بهره مند شود.
تومورهای مخاطی معمولاً بزرگ با قطر متوسط 18 تا 20 سانتی متر هستند و تمایل دارند در تخمدان ها محدود بمانند.
تشخیص تومورهای کارسینوم موسینوس اولیه از تومورهای موسینوس متاستاتیک از کولون/رکتوم، آپاندیس، دهانه رحم یا لوزالمعده ممکن است دشوار باشد، اما انجام این کار مهم است تا بتوان مؤثرترین درمان را انجام داد. هنگامی که در مراحل اولیه تشخیص داده می شود، پیش آگهی برای بیماران مبتلا به سرطان موسینوس اولیه بسیار خوب است.
کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC)
کارسینوم سلول سنگفرشی یک نوع نادر از سرطان تخمدان است که تصور می شود منشاء اپیتلیال داشته باشد. SCC معمولاً از تبدیل بدخیم در تراتوم کیستیک (کیست تخمدان) یا تومور برنر یا اندومتریوز ناشی می شود.
SCC حدود 2٪ از تشخیص های سرطان تخمدان را تشکیل می دهد. زمانی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود، پیش آگهی می تواند خوب باشد. هنگامی که بیماری در مراحل بعدی تشخیص داده می شود، درمان چالش برانگیزتر می شود که منجر به پیش آگهی بدتر از نظر آماری خواهد شد.
تومورهای مرزی اپیتلیال تخمدان با پتانسیل بدخیم پایین
همه تومورهای اپیتلیال تخمدان سرطانی نیستند. تومورهای تخمدان به عنوان خوش خیم (غیر سرطانی)، مرزی یا بدخیم (سرطانی) طبقه بندی می شوند. اکثر تومورهای اپیتلیال تخمدان خوش خیم هستند و انتشار نمی یابند و باعث سرطان نمی شوند. انواع زیادی از تومورهای خوش خیم تخمدان وجود دارد، مانند سیستادنوماهای سروزی، سیستادنوماهای موسینوس و تومورهای برنر.
تومورهای مرزی اپیتلیال تخمدان یا تومورهای بدخیم بالقوه کم (LMP) با سرطان های معمولی تخمدان متفاوت هستند زیرا به بافت حمایت کننده تخمدان (استروما) رشد نمی کنند. این سلولهای غیرطبیعی میتوانند تبدیل به سرطان شوند، اما معمولاً تبدیل به سرطان نمیشوند و در تخمدان باقی میمانند. هنگامی که بیماری در یک تخمدان یافت می شود، تخمدان دیگر نیز باید به دقت برای علائم بیماری بررسی شود.
اینها معمولاً در زنان جوانتر رخ میدهند و نسبت به اکثر سرطانهای تخمدان کمتر خطرناک هستند. این تومورها 15 درصد از سرطان های اپیتلیال تخمدان را تشکیل می دهند و تقریباً 75 درصد در مرحله 1 تشخیص داده می شوند.
سرطان تخمدان اپیتلیال مرزی ممکن است علائم اولیه ایجاد نکند. اگر علائمی ظاهر شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در لگن
- درد یا تورم در شکم
- مشکلات گوارشی، مانند گاز، نفخ یا یبوست
پیش آگهی و گزینه های درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
- اندازه تومور
- سلامت عمومی بیمار
- چه نوع سلولی تومور را تشکیل می دهد.
- مرحله بیماری (بستگی به این دارد که آیا بخشی از تخمدان را تحت تأثیر قرار دهد، یا کل تخمدان را درگیر کند یا به سایر نقاط بدن انتشار می یابد).
بیمارانی که با تومورهای بدخیم کم تخمدان تشخیص داده می شوند، پیش آگهی خوبی دارند، به خصوص زمانی که تومور در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
تومورهای تخمدان مرزی اندومتریوئید با پتانسیل بدخیم پایین
تومور اندومتریوئید کمتر شایع با پتانسیل بدخیم کم معمولاً بدخیم در نظر گرفته نمی شود زیرا به ندرت متاستاز می دهد. با این حال، تبدیل بدخیم می تواند رخ دهد و ممکن است با تومور مشابه خارج از تخمدان همراه باشد. چنین تومورهایی نتیجه یک دوم اولیه یا پارگی تومور اولیه اندومتر هستند.
تومورهای سلول زایا در سلول های تولید مثلی (تخمک یا اسپرم) بدن شروع می شوند. در زنان، این نوع از سلولهایی شروع میشود که تخمکهایی را در تخمدانها تشکیل میدهند که به سلولهای زایا معروف هستند.
تومورهای بدخیم سلول زایای تخمدان ناشایع هستند و تقریباً 5 درصد موارد سرطان تخمدان را تشکیل می دهند. آنها می توانند در زنان در هر سنی رخ دهند، اما بیشتر در زنان جوان یا دختران نوجوان دیده می شوند. این تومورها اغلب تنها یک تخمدان را تحت تأثیر قرار می دهند و به طور کلی در حدود 95 درصد موارد، اگر زود تشخیص و درمان شوند، قابل درمان هستند.
تراتومای نابالغ
تراتوم نابالغ نوعی تومور بدخیم سلول زایای تخمدان است. آنها معمولاً در دختران و زنان جوان زیر 18 سال رخ می دهند. در مواردی که تومورها به خارج از تخمدان انتشار نیافته اند، با برداشتن تخمدان با جراحی درمان می شوند. اگر آنها به خارج از تخمدان انتشار یافته باشند، معمولاً شیمی درمانی علاوه بر جراحی تجویز می شود.
دیس ژرمینوما
در حالی که تومورهای سلول زایای تخمدان نادر هستند، این زیرگروه، دیس ژرمینوما، شایع ترین شکل بدخیم است و به طور معمول زنان در سنین نوجوانی یا بیست سالگی را تحت تاثیر قرار می دهد. این نوع تومورها به سرعت رشد نمی کنند و انتشار نمی یابند و معمولا قابل درمان هستند.
اگر محدود به تخمدان باشد، بیش از 75 درصد زنان با برداشتن تخمدان بهبود می یابند، و اگر سرطان انتشار یافته باشد، جراحی همراه با پرتودرمانی و/یا شیمی درمانی می تواند بیماری را در حدود 90 درصد بیماران کنترل و یا درمان کند.
انواع جدیدی از درمان از طریق آزمایشات بالینی مانند شیمی درمانی با دوز بالا با پیوند مغز استخوان در حال آزمایش هستند. تومورهای سلول زایای بدخیم تخمدان از سیستم مرحله بندی مشابه سرطان های اپیتلیال و سرطان های اولیه صفاق پیروی می کنند.
تومورهای کیسه زرده
به طور کلی تومورهای کیسه زرده که به عنوان تومورهای سینوس اندودرمی نیز شناخته می شوند، نوع نادری از تومورهای سلول زایا هستند که حدود 15 درصد از تومورهای سلول زایا را تشکیل می دهند. تومورهای کیسه زرده معمولاً قبل از 40 سالگی مشخص می شوند. سن متوسط در تشخیص 18 تا 19 سال است.
این تومورها اغلب به صورت تومورهای کیسه زرده خالص ظاهر می شوند و پیش آگهی نسبتاً مثبتی دارند. وقتی این تومورها در بیماران مسنتر بروز می کنند، اغلب با سایر اجزای سلول زایا مخلوط میشوند و به سرعت متاستاز میدهند و درمان را چالشبرانگیزتر میکنند.
تومورهای خوش خیم سلول زایا
بیشتر تومورهای سلول زایای خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. تراتوم بالغ شایع ترین نوع تومور خوش خیم سلول زایای است. اینها معمولاً در زنان در سنین باروری (نوجوانان تا چهل سالگی) رخ می دهد و اغلب کیست درموئید نامیده می شود. زنان مبتلا به تومورهای سلول زایای خوش خیم مانند تراتوم بالغ با برداشتن بخشی از تخمدان که دارای تومور است (سیستکتومی تخمدان) یا با برداشتن کل تخمدان درمان می شوند. ممکن است علائم کمی وجود داشته باشد. درد شکمی یا یبوست ممکن است رخ دهد و زمانی که تومور بزرگتر می شود، توده شکمی ممکن است مشهود باشد.
Thecomas
تومورهای استرومایی بدخیم تخمدان نادر هستند و تقریباً 1.2٪ از کل تومورهای بدخیم اولیه تخمدان را تشکیل می دهند. با این حال، بر خلاف تومورهای اپیتلیال و سلول زاینده، تومورهای استرومای طناب جنسی اغلب با علائم تولید هورمونی، مانند هیرسوتیسم و ویریلیزاسیون، تغییرات قاعدگی، یا بلوغ زودرس و همچنین علائم و نشانههای توده لگنی ظاهر میشوند.
در نوجوانان و بزرگسالان جوان، به استثنای تومورهای سلولی گرانولوزای بالغ که معمولاً دیرتر ایجاد می شوند، یافت می شود. تومورهای استرومایی تخمدان اغلب در مراحل اولیه یافت می شوند و میزان بقای آنها 75 درصد است.
علائم تومورهای سلولی استرومایی تخمدان
حدود 1 درصد از سرطان های تخمدان را تومورهای سلولی استرومایی تخمدان تشکیل می دهند. بیش از نیمی از تومورهای استرومایی در زنان بالای 50 سال دیده می شود، اما حدود 5 درصد از تومورهای استرومایی در دختران جوان رخ می دهد.
شایع ترین علامت این تومورها خونریزی غیر طبیعی واژینال است. این به این دلیل اتفاق می افتد که بسیاری از این تومورها هورمون های زنانه (استروژن) تولید می کنند. این هورمون ها می توانند باعث شوند که خونریزی واژن (مانند پریود) بعد از یائسگی دوباره شروع شود. در دختران جوان، این تومورها همچنین می توانند باعث قاعدگی و رشد سینه قبل از بلوغ شوند.
در موارد کمتر، تومورهای استرومایی، هورمون های مردانه (مانند تستوسترون) را می سازند. اگر هورمون های مردانه تولید شوند، تومورها می توانند باعث توقف دوره های قاعدگی طبیعی شوند. آنها همچنین می توانند باعث رشد موهای صورت و بدن شوند. اگر تومور استرومایی شروع به خونریزی کند، می تواند باعث درد ناگهانی و شدید شکم شود.
تومورهای سلول گرانولوزا
انواع تومورهای استرومایی بدخیم (سرطانی) شامل تومورهای سلولی گرانولوزا (شایع ترین نوع)، تومورهای گرانولوزا-تکا و تومورهای سلولی سرتولی- لیدیگ هستند که معمولاً سرطان هایی با درجه پایین در نظر گرفته می شوند. تکوما و فیبروم تومورهای استرومایی خوش خیم هستند. اغلب تومورهای استرومای سرطانی در مراحل اولیه یافت می شوند و چشم انداز خوبی دارند و بیش از 75 درصد از بیماران به مدت طولانی زنده می مانند.
تومورهای سلول گرانولوزا اغلب بدخیم تر از تکوما یا فیبروم هستند که اغلب خوش خیم هستند. سلول گرانولوزا، سلول تکا و تومورهای مخلوط معمولاً از نظر هورمونی فعال هستند، برخلاف فیبروم ها که هورمون تولید نمی کنند.
تومورهای مختلط بدخیم مولرین تخمدان به نامهای کارسینوسارکوم تخمدان، مزودرم مختلط بدخیم یا کارسینوم سارکوماتوئید نیز شناخته میشوند و تقریباً 1 تا 4 درصد از تشخیصهای سرطان تخمدان را تشکیل میدهند که اغلب زنان یائسه را تحت تأثیر قرار میدهند.
MMMT ها حاوی عناصر اپیتلیال و یک جزء استرومایی هستند که آن را به یک نوع تومور مخلوط تبدیل می کند. MMMT یک سرطان تهاجمی محسوب میشود و از نظر آماری میزان بقای ضعیفی دارد، اگرچه پیشآگهی میتواند به مرحله تشخیص و ساختار بیولوژیکی خود تومور بستگی داشته باشد.
هیپرکلسمیک
کارسینوم سلول کوچک تخمدان (SCCO) یک تومور نادر و بسیار بدخیم است که عمدتاً زنان جوان را تحت تأثیر قرار می دهد و سن متوسط آن در تشخیص 23 سال است. مشخص نیست که سلولهای SCCO از سلولهای اپیتلیال تخمدان، سلولهای استرومایی بند ناف جنسی یا سلولهای زایا هستند.
زیرگروه های SCCO شامل ریوی، عصبی غدد درون ریز و هیپرکلسمیک می باشد. SCCO 0.1 درصد از موارد سرطان تخمدان را تشکیل می دهد.
تومورهای سلول های کوچک عصبی غدد درون ریز تخمدان بسیار نادر هستند و تا سال 2011 تنها 35 مورد شناخته شده گزارش شده است. میانگین سن تشخیص برای کسانی که تومورهای عصبی-غدد درون ریز سلول کوچک دارند 23.9 است. این انواع تومور اغلب با زیرگروه های دیگر مخلوط می شوند و از نظر آماری پیش آگهی ضعیفی دارند. تقریباً دو سوم بیماران مبتلا به SCCO هیپرکلسمی دارند. علائم مشابه سایر انواع سرطان تخمدان است.
تخمدان ها چیست؟
تخمدان ها غدد تولید مثلی هستند که فقط در زنان یافت می شوند. آنها برای تولید مثل تخمک تولید می کنند. تخمک ها از تخمدان ها از طریق لوله های فالوپ به داخل رحم می روند که در آنجا تخمک بارور در آن قرار می گیرد و به جنین تبدیل می شود. تخمدان ها همچنین منبع اصلی هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون هستند. یک تخمدان در هر طرف رحم قرار دارد.
تخمدان ها عمدتا از 3 نوع سلول تشکیل شده اند. هر نوع سلول می تواند به نوع متفاوتی از تومور تبدیل شود:
- تومورهای اپیتلیال از سلول هایی شروع می شوند که سطح خارجی تخمدان را می پوشانند. بیشتر تومورهای تخمدان، تومورهای سلول اپیتلیال هستند.
- تومورهای سلول زایا از سلولهایی شروع میشوند که تخمها را تولید میکنند.
- تومورهای استرومایی از سلول های بافت ساختاری شروع می شوند که تخمدان را کنار هم نگه می دارند و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می کنند.
برخی از این تومورها خوش خیم (غیر سرطانی) هستند و هرگز به خارج از تخمدان گسترش نمی یابند. تومورهای بدخیم (سرطانی) یا مرزی (پتانسیل بدخیم کم) تخمدان می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابند (متاستاز) و کشنده باشند.
آخرین دیدگاهها