الاستوگرافی کبد یک آزمایش غیر تهاجمی و غیر آسیب زننده است که پزشک می تواند از آن برای درک بهتر سلامت کبد و ارزیابی وضعیت آن استفاده کند. بسته به نتایج به دست آمده از الاستوگرافی، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری برای تشخیص بیماری کبدی و یا اصلاح شیوه زندگی را به بیماران توصیه کند.
الاستوگرافی کبد یک آزمایش تصویربرداری است که پزشکان از آن برای تشخیص اسکار کبد، به نام فیبروز استفاده می کنند. بافت اسکار کبد ضخیم تر و کمتر از بافت کبد سالم انعطاف پذیر است و از عملکرد صحیح اندام جلوگیری می کند.
الاستوگرافی شامل عبور دادن ارتعاشات با فرکانس پایین از بدن در طول اسکن اولتراسوند یا اسکن MRI است. ارتعاشات از طریق بافت سالم و بیمار با سرعت های مختلف حرکت می کنند. یک برنامه کامپیوتری سرعت این ارتعاشات را ثبت می کند و از داده ها برای ایجاد تصویری از کبد استفاده می کند. این به پزشکان کمک می کند تا وجود و شدت بیماری کبد را تعیین کنند.
الاستوگرافی کبد (LA) آزمایشی است که پزشک می تواند از آن برای اطلاع از سلامت کبد استفاده کند. این روش کاملا سریع و غیر تهاجمی است. نتایج LA به پزشک در تشخیص اینکه آیا زخمی روی کبد وجود دارد یا نه کمک می کند. حتی می تواند علت اصلی بروز زخم کبدی را تشخیص دهد.
چرا الاستوگرافی کبد انجام می شود؟
LA یک روش کاملا غیر تهاجمی است، به این معنی که در خارج از بدن اتفاق می افتد. این آزمایش از سونوگرافی یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای گرفتن تصاویر استفاده می کند. این تصاویر می تواند به پزشک کمک کند تا بیماری هایی مانند بیماری کبد چرب، فیبروز یا سیروز را تشخیص دهد.
در طول LA، امواج فرکانس پایین به کبد ارسال می شود. سپس این آزمایش نحوه حرکت امواج در کبد را اندازه گیری می کند. یک کبد سالم انعطاف پذیرتر است، بنابراین امواج با فرکانس پایین آهسته تر در بافت سالم حرکت می کنند. کبد آسیب دیده به دلیل جای زخم سفت تر است، بنابراین امواج فرکانس پایین سریع تر حرکت می کنند.
پزشکان از تست های الاستوگرافی کبد برای تشخیص فیبروز کبد یا تخمین شدت آن استفاده می کنند.
فیبروز کبد سخت و سفت شدن بافت کبد را توصیف می کند. بدون درمان، می تواند به یک الگوی شدیدتر و غیرقابل برگشت آسیب کبدی به نام سیروز تبدیل شود. بنیاد کبد آمریکا (ALF) هشدار می دهد که افراد مبتلا به سیروز ممکن است به نارسایی کبدی مبتلا شوند که تنها درمان آن پیوند کبد است.
با این حال، ALF خاطرنشان می کند که تشخیص و درمان فیبروز در مراحل اولیه می تواند به ترمیم کبد کمک کرده و از پیشرفت بیماری کبد جلوگیری کند.
پزشکان از اوایل دهه 2000 استفاده از تست های الاستوگرافی کبد را به عنوان جایگزینی برای بیوپسی کبد آغاز کردند. بیوپسی یک آزمایش تهاجمی تر است که شامل برداشتن نمونه ای از بافت کبد برای بررسی زیر میکروسکوپ است.
برخی از افراد مبتلا به بیماری کبدی در مراحل اولیه علائمی را تجربه نمی کنند. اگر علائم ظاهر شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم شکم و پاها
- کبودی بدن
- گیجی
- مشکل در تمرکز
- تغییر رنگ مدفوع و ادرار
- تهوع و استفراغ
- تب بی دلیل
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم که به آن یرقان می گویند.
الاستوگرافی کبد برای چه افرادی مناسب نیست؟
در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر ممکن است انجام الاستوگرافی کبد برای شما مناسب نباشد:
- بارداری
- ابتلا به التهاب کبد
- چاقی بیش از حد
- تجمع مایع در شکم
- ابتلا بهنارسایی قلب راست
- ابتلا به کلاستروفوبیک MRI
- فلز یا یک وسیله پزشکی مانند ضربانساز در بدن خود داشته باشید.
هزینه الاستوگرافی کبد چقدر است؟
این روش یکی از مقرون به صرفه ترین راه ها برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کبد است. LA یک روش سرپایی است که انجام آن به زمان بسیار کمی نیاز دارد. این برخلاف بیوپسی است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. LA ها عموماً تحت پوشش بیمه هستند. اگر بیمه نیستید، سونوگرافی ممکن است چند صد دلار تا هزار دلار هزینه داشته باشد.
الاستوگرافی کبد چگونه انجام می شود؟
چند نوع LA وجود دارد. اما انجام آنها زمان زیادی نمی برد.
دو نوع اصلی الاستوگرافی وجود دارد:
- سونوگرافی الاستوگرافی: الاستوگرافی گذرا (FibroScan®) نیز نامیده می شود، این آزمایش غیرتهاجمی از یک گره دستی (مبدل) و امواج صوتی برای تولید تصویری از اندام های شما استفاده می کند. سونوگرافی بدون درد و سریع است.
- MRE (الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی): این آزمایش امواج صوتی حاصل از سونوگرافی را با امواج مغناطیسی و امواج رادیویی MRI ترکیب می کند تا تصاویری از اندام های شما تولید کند. از هیچ تشعشعی استفاده نمی کند. در حالی که MRE آزمایش خودش است، ارائه دهنده شما ممکن است ترکیب MRE را با MRI کامل انتخاب کند.
- الاستوگرافی موج برشی: الاستوگرافی موج برشی یک فناوری جدیدتر اولتراسوند است که برای بررسی سفتی بافت استفاده می شود. یک مبدل پالس‌هایی با شدت بالا ارائه می‌کند که امواج برشی تولید می‌کنند و تصویری با کیفیت بالاتر ایجاد می‌کنند.
الاستوگرافی موج برشی در سونوگرافی موارد زیر استفاده می شود:
- پستان
- کبد
- پروستات
- ندول تیروئید
- سیستم اسکلتی عضلانی
قبل از انجام این تست، ممکن است لازم باشد تا 8 ساعت ناشتا باشید. همچنین احتمال دارد از شما خواسته شود که هر گونه جواهرات یا فلزات دیگر را در بدن خود بردارید و لباس بیمارستانی بپوشید.
الاستوگرافی اولتراسوند امواج صوتی را به کبد شما می فرستد. دو نوع مختلف فیبروسکن و موج برشی هستند. FibroScan از الاستوگرافی گذرا استفاده می کند در حالی که در موج برشی از الاستوگرافی موج برشی دو بعدی استفاده خواهد شد. هر دو برای تشخیص فیبروز و سیروز قابل مناسب هستند. روش موج برشی ممکن است برای افرادی با شاخص توده بدنی بالای 40 دقیق تر باشد.
در طول سونوگرافی ممکن است مراحل زیر صورت بگیرد:
- تکنسینی که این روش را انجام می دهد از شما می خواهد که رو به بالا دراز بکشید.
- آنها ژل را به سمت راست بالای شکم در زیر قفسه سینه، جایی که کبد شما قرار دارد، اعمال می کنند.
- آنها از ابزار خاصی به نام مبدل در ناحیه ژل شده برای ارسال امواج صوتی به کبد شما برای چند دقیقه استفاده می کنند.
- نتایج روی دستگاهی ثبت می شود تا رادیولوژیست یا پزشک آن را تجزیه و تحلیل کند.
الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRE)
این روش برای تشخیص وضعیت شما از امواج مغناطیسی و امواج صوتی استفاده می کند. تکنسین یک قطعه صاف از تجهیزات را در سمت راست شکم در جایی که کبد شما قرار دارد قرار می دهد. ممکن است گوش گیر یا هدفون دریافت کنید تا صدای دستگاه را نشنوید.
آنها شما را به داخل لوله می برند، جایی که باید به مدت 30 تا 60 دقیقه بی حرکت دراز بکشید. آنها از دستگاه برای ارسال امواج رادیویی و مغناطیسی به کبد شما استفاده می کنند تا خاصیت ارتجاعی آن را اندازه گیری کنند. تکنسین ممکن است از بلندگو از شما بخواهد که نفس خود را در زمان‌های خاصی برای چند ثانیه حبس کنید تا تصاویر واضحی ثبت کنید.
نتایجی الاستوگرافی کبد چه چیزی را نشان می دهد؟
نتایج LA سلامت کبد شما را بسته به نحوه حرکت امواج اولتراسوند یا MRE در کبد نشان می دهد. LA اندازه گیری ها یا تصاویر مختلفی را می گیرد که یک تکنسین آموزش دیده برای کمک به تعیین وضعیت کبد شما استفاده می کند. نتایج LA بسته به سطح زخم کبد شما به یکی از پنج مرحله طبقه بندی می شود:
- بدون جای زخم: هیچ نشانه ای از زخم کبد وجود ندارد.
- جای زخم خفیف: این درجه ممکن است نشانه بیماری کبد چرب باشد که در آن کبد حاوی بیش از 5 تا 6 درصد چربی است.
- جای زخم متوسط که خارج از کبد انتشار پیدا کرده و می تواند نشان دهنده فیبروز باشد.
- اسکار که با سایر نواحی اسکار مرتبط بوده و می تواند نشان دهنده فیبروز شدید باشد.
- سیروز اسکار پیشرفته
پزشک ممکن است بسته به نتایج آزمایشات بیشتری مانند بیوپسی کبد یا آزمایشات آزمایشگاهی را تجویز کند. پزشک شما ممکن است اصلاح شیوه زندگی، داروها و سایر درمان‌ها را برای بیماری‌های کبدی توصیه کند، از جمله:
- ورزش منظم
- پرهیز از مصرف الکل
- رعایت یک رژیم غذایی کامل
- مدیریت سایر بیماری های زمینه ای احتمالی
در برخی شرایط احتمال دارد به درمان نیاز داشته باشید. پزشک شما ممکن است بخواهد پیشرفت بیماری شما را با آزمایش های بعدی هر چند ماه یا چند سال یکبار کنترل کند. شرایط شدید کبد ممکن است به جراحی، پیوند، یا شیمی درمانی و پرتودرمانی نیاز داشته باشد.
سوالات متداول
چه کسی الاستوگرافی را انجام می دهد؟
رادیولوژیست، سونوگرافی الاستوگرافی و MRE را انجام می دهد. این پزشکان در استفاده از فناوری تصویربرداری پزشکی متخصص هستند. آنها اغلب از نزدیک با سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند ارائه دهندگان مراقبت های اولیه، انکولوژیست ها و کبد شناسان (متخصصین کبد) کار می کنند.
الاستوگرافی کبد چقدر دقیق است؟
اکثر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی موافق هستند که الاستوگرافی می تواند فیبروز کبد را به طور دقیق تشخیص دهد. بسیاری از ارائه دهندگان از الاستوگرافی برای تشخیص این بیماری استفاده می کنند. مهمتر از آن، برای نظارت بر پیشرفت بیماری در طول زمان استفاده می شود.
سخن آخر
LA آزمایشی است که به پزشک در بررسی سلامت کبد شما کمک می کند. این روش کمتر از یک ساعت طول می کشد و نباید در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد کند. پزشک شما می تواند از این آزمایش برای تشخیص بیماری های کبدی استفاده کند و در صورت نیاز یک برنامه درمانی ارائه دهد.
آخرین دیدگاه‌ها