تشخیص پیش دیابت می تواند یک علامت هشداردهنده باشد. این بیماری توسط قند خون (گلوکز) غیرطبیعی مشخص می شود که در این شرایط بدن به درستی از انسولین استفاده نمی کند. افراد مبتلا به پیش دیابت در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی عروقی قرار دارند. با این حال، تشخیص پیش دیابت به این معنا نیست که شما قطعاً به دیابت نوع 2 مبتلا خواهید شد بلکه در صورت تشخیص به موقع و درمان زودرس می توانید این بیماری را کنترل کنید. در مبتلا به پیش دیابت حفظ رژیم غذایی مناسب بسیار مهم است و این بیماران باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنند.
پیش دیابت یعنی قند خون شما بالاتر از حد طبیعی می باشد که در صورت عدم تغییر در شیوه زندگی به احتمال زیاد به دیابت نوع 2 مبتلا می شوید. پیش دیابت در طولانی مدت می تواند آسیب های جدی خصوصاً به قلب، رگ های خونی و کلیه ها وارد کند. خوردن غذاهای سالم، انجام فعالیت بدنی و حفظ وزن مناسب می تواند به بازگرداندن سطح قند خون بیماران کمک کند.
علت پیش دیابت
علت دقیق پیش دیابت هنوز مشخص نیست. اما به نظر می رسد که سابقه خانوادگی، ژنتیک، کم تحرکی و اضافه وزن همراه با چربی اضافی در اطراف شکم نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارند. قند (گلوکز) در بدن مبتلایان به درستی پردازش نمی شود و به سوختن آن و تبدیل شدن به انرژی مورد نیاز بدن وارد جریان خون می شود.
عوامل خطر پیش دیابت
تمام عواملی که احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد می تواند عامل خطری برای ابتلا به پیش دیابت باشد. این عوامل عبارتند از:
- عدم فعالیت. کم تحرکی خطر ابتلا به پیش دیابت را بیشتر می کند.
- دور کمر. افزایش دور کمر می تواند نشان دهنده مقاومت به انسولین باشد.
- خواب. ابتلا به خواب انسدادی خطر مقاومت به انسولین را افزایش می دهد.
- دود دخانیات. سیگار کشیدن خطر چاقی و مقاومت به انسولین را افزایش می دهد.
- سن. اگرچه دیابت در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اما خطر ابتلا به پیش دیابت بعد از 45 سالگی افزایش می یابد.
- سابقه خانوادگی. اگر والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت نوع 2 دارید، خطر ابتلا به پیش دیابت در شما بیشتر می شود.
- رژیم غذایی. خوردن گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده و مصرف بیش از حد نوشیدنی های شیرین کننده قند با خطر ابتلا به پیش دیابت همراه است. یک رژیم غذایی پر از میوه، سبزیجات، آجیل، غلات کامل و روغن زیتون خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.
- وزن. اضافه وزن یک عامل اصلی خطر برای پیش دیابت محسوب می شود. با افزایش بافت چربی بدن به خصوص در ناحیه داخل و بین عضله و پوست اطراف شکم سلول های بدن بیماران نسبت به انسولین مقاوم تر می شوند.
- دیابت بارداری. ابتلا زنان به دیابت در دوران بارداری خطر ابتلا به پیش دیابتی را افزایش می دهد. پزشکان توصیه می کنند این زنان برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 حداقل هر سه سال یک بار قند خون خود را بررسی کنند.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک. زنان مبتلا به این بیماری شایع که با عادت ماهانه نامنظم، رشد بیش از حد مو و چاقی مشخص می شود در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
سایر شرایط مرتبط با پیش دیابت شامل موارد زیر است:
- فشار خون بالا
- مقادیر بالای تری گلیسیرید
- سطح پایین کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، کلسترول “خوب” است.
ترکیبی از سه یا بیشتر از این شرایط اغلب به عنوان سندرم متابولیک خوانده می شود.
علائم پیش دیابت
پیش دیابت معمولاً هیچ علامت یا علائمی ندارد. یکی از علائم احتمالی این بیماری، تیرگی پوست در قسمت های خاصی از بدن مانند گردن، زیر بغل، آرنج، زانوها و ناخن ها می باشد. برخی از علائمی که نشان می دهد بیمار از مرحله پیش دیابت به مرحله به دیابت نوع 2 منتقل شده است عبارتند از:
- تکرر ادرار
- خستگی
- تاری دید
- گرسنگی بیش از حد
- عطش تشنگی بیش از حد
تشخیص پیش دیابت
انجمن دیابت آمریكا (ADA) توصیه می كند كه غربالگری دیابت برای بیشتر بزرگسالان از 45 سالگی آغاز شود. ADA توصیه می كند خطر ابتلا به دیابت قبل از 45 سالگی در افراد چاق بیشتر است.
چندین آزمایش خون برای تشخیص پیش دیابت وجود دارد.
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله (A1C)
این آزمایش میانگین قند خون فرد در سه ماه گذشته را نشان می دهد. بطور کلی:
- سطح A1C زیر 5.7٪ طبیعی است.
- سطح A1C بین 5.7٪ و 6.4٪ پیش دیابت تشخیص داده می شود.
- سطح A1C 6.5٪ و یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه دیابت نوع 2 را نشان می دهد.
آزمایش قند خون ناشتا
- قند ناشتا زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر و یا 5.6 میلی لیتر در لیتر طبیعی است.
- قند خون ناشتا 126 میلی گرم در لیتر (7.0 میلی مول در لیتر) یا بالاتر نشان دهنده دیابت نوع 2 است.
- میزان قند خون ناشتا از 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر (5.6 تا 7.0 میلی مول در لیتر) به عنوان پیش دیابت در نظر گرفته می شود.
تست تحمل گلوکز خوراکی
این آزمایش معمولاً برای تشخیص دیابت فقط در دوران بارداری استفاده می شود که در آن از زنان بعد از حداقل 8 ساعت ناشتا بودن آزمایش خون گرفته می شود و سپس از آن ها خواسته می شود یک محلول قندی بنوشند و بعد از دو ساعت دوباره سطح قند خون آن ها اندازه گیری می شود.
بطور کلی:
- قند خون کمتر از 140 میلی گرم در لیتر (7.8 میلی مول در لیتر) طبیعی تلقی می شود.
- میزان قند خون از 140 تا 199 میلی گرم در لیتر (7.8 تا 11.0 میلی مول در لیتر) پیش دیابت در نظر گرفته می شود.
- میزان قند خون 200 میلی گرم در لیتر (11.1 میلی مول در لیتر) یا بالاتر نشان دهنده دیابت نوع 2 است.
اگر مبتلا به پیش دیابت هستید، پزشک معمولاً توصیه می کند حداقل یک بار در سال میزان قند خون خود را بررسی کنید.
تشخیص پیش دیابت در کودکان
دیابت نوع 2 به دلیل افزایش چاقی در کودکان و نوجوانان شایع تر است، است. دامنه قند خون در نظر گرفته شده در کودکان شبیه بزرگسالان می باشد و کودکانی که به دیابت مبتلا هستند باید سالانه 2 بار برای پیشگیری از دیابت نوع 2 مورد آزمایش قرار گیرند.
عوارض پیش دیابت
جدی ترین پیامد پیش دیابت، پیشرفت بیماری به دیابت نوع 2 است. علاوه بر آن، پیش دیابت با حملات قلبی ناشناخته (خاموش) در ارتباط بوده و می تواند به کلیه های بیماران آسیب برساند و عملکرد آن را مختل کند.
سبک زندگی و درمان خانگی پیش دیابت
تغییرات و انتخاب سبک زندگی سالم می تواند به کاهش سطح قند خون و انتقال آن به دیابت نوع 2 جلوگیری کند. برخی از این تغییرات عبارتند از:
- سیگار نکشید. استعمال سیگار ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
- غذاهای سالم بخورید. مواد غذایی کم چربی و پر فیبر را انتخاب کنید. روی میوه ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید.
- فعالیت زیادی داشته باشید. حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت هوازی را در بیشتر روزهای هفته انجام دهید.
- وزن خود را کاهش دهید. اگر اضافه وزن دارید، از دست دادن فقط 5٪ تا 7٪ از وزن بدن ( حدود 6.4 کیلوگرم) می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. برای حفظ وزن سالم، روی تغییرات سبک زندگی و ورزشی خود تمرکز کنید.
- در صورت لزوم دارو مصرف کنید. اگر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید، پزشک ممکن است متفورمین و یا داروهایی برای کنترل کلسترول و فشار خون بالا تجویز کند.
آب زیاد بنوشید.
آب بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم است. سعی کنید در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود. در بیماران مبتلا به پیش دیابت آب جایگزین سالم تری نسبت به نوشابه، آب میوه و نوشیدنی های انرژی زا است. میزان آبی که باید هر فرد در طول روز مصرف کند بستگی به اندازه بدن، سطح فعالیت فرد و آب و هوایی که در آن زندگی می کند بستگی دارد.
به شاخص گلیسمی کربوهیدرات ها توجه کنید.
شاخص گلیسمی (GI) یک مبنا برای تعیین چگونگی تأثیر یک ماده غذایی خاص بر قند خون، است. غذاهایی که GI بالایی دارند مانند غذاهای فرآوری، تصفیه شده و فاقد فیبر قند خون شما را سریع تر بالا می برند. غذاهایی که شاخص گلیسمی پایین تری دارند مانند غذاهای پر فیبر کمتر بر روی قند خون شما تاثیر می گذارند. کربوهیدرات های تصفیه شده مانند غلات، نان سفید، سیب زمینی، برنج سفید و آب میوه شاخص گلیسمی بالایی دارند و به سرعت در معده هضم می شوند. در صورت ابتلا به پیش دیابت تا جایی که امکان دارد مصرف این غذاها محدود کنید.
غذاهایی که درجه متوسط GI مانند نان سبوس دار و برنج قهوه ای دارند، غذاهای مناسبی محسوب می شوند. اما به اندازه غذاهای با شاخص گلیسمی پایین مناسب نیستند. غذاهایی که از نظر GI کم هستند، برای مبتلایان به پیش دیابت غذاهای مناسبی محسوب می شوند، از جمله:
- ذرت
- هویج
- لوبیا
- جو دوسر
- نان گندم کامل
- سبزیجات مزرعه
- سیب زمینی های شیرین
اما متاسفانه برچسب های مواد غذایی میزان شاخص گلیسمی آن ها را نشان نمی دهد اما شما می توانید غداهای مناسب را بر حسب میزان فیبر موجود در آن ها تشخیص دهید. علاوه بر آن می توانید با کاهش مصرف چربی های اشباع شده خطر ابتلا به کلسترول بالا و بیماری های قلبی را کاهش دهید.
غذاهای پر فیبر بیشتری بخورید.
فیبر مزایای بسیار زیادی دارد. خوردن غذاهای سرشار از فیبر احتمال پرخوری شما را کاهش داده و دفع مدفوع را راحت تر و از یبوست پیشگیری می کند. نمونه هایی از غذاهای پر فیبر عبارتند از:
- غلات کامل
- لوبیا و حبوبات
- غلات کامل، مانند جو
- میوه ها و سبزیجات که پوست خوراکی دارند.
گوشت بدون چربی بخورید.
گوشت حاوی کربوهیدرات نیست، اما می تواند منبع مهمی از چربی اشباع شده باشد. خوردن گوشت چرب زیادی می تواند به میزان کلسترول بالا منجر شود.
اگر به دیابت مبتلا هستید، رژیم غذایی کم چربی اشباع و چربی ترانس می تواند به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی کمک کند. توصیه می شود از خوردن گوشت با چربی یا همراه با پوست خودداری کنید و غذاهای زیر را جایگزین کنید:
- لوبیا و حبوبات
- مرغ بدون پوست
- محصولات سویا
- بوقلمون بدون پوست
- ماست یونانی کم چربی
- برش گوشت بدون چربی
- ماهی تن یا ماهی قزل آلا
- تخم مرغ یا سفیده تخم مرغ
درمان پیش دیابت در کودکان
برای درمان پیش دیابت در كودكان باید همان تغییرات ناشی شیوه زندگی مربوط به دیابت نوع 2 رعایت شوند، از جمله:
- کاهش وزن
- فعالیت بدنی
- حفظ رژیم غذایی
- خوردن کربوهیدرات و چربی های کمتر تصفیه شده و فیبر بیشتر
به طور كلی برای كودكان مبتلا به پیش دیابت مصرف دارو توصیه نمی شود.
پیشگیری پیش دیابت
انتخاب سالم شیوه زندگی می تواند در پیشگیری افراد از ابتلا به پیش دیابت و پیشرفت آن به دیابت نوع 2 موثر باشد. برای همین منظور سعی کنید:
- سیگار نکشید.
- غذاهای سالمی بخورید.
- وزن اضافی خود را کاهش دهید.
- فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنید.
- حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی هوازی متوسط در هفته یا در بیشتر روزهای هفته حدود 30 دقیقه داشته باشید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
برای آمادگی بیشتر هنگام مراجعه به پزشک بهتر است علائمی را که تجربه کرده اید، را همراه با لیستی از داروهایی که مصرف می کنید بنویسید.
برای پیشگیری از دیابت، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- آیا نیاز به مصرف دارو دارم؟
- آیا به یک متخصص تغذیه نیاز دارم؟
- آیا باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنم؟
- چگونه می توانم از ابتلا به دیابت نوع 2 جلوگیری کنم؟
- بیماری دیگری دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه این دو بیماری را با هم مدیریت کنم؟
آخرین دیدگاه‌ها