اسکلروتراپی

اسکلروتراپی به طور موثری رگ های واریس و عنکبوتی را درمان می کند و اغلب برای درمان رگ های کوچک واریس در نظر گرفته می شود. اسکلروتراپی شامل تزریق یک محلول به طور مستقیم به ورید است. اسکلروتراپی نوعی از درمان است که پزشک دارو را به رگ های خونی یا رگ های لنفاوی تزریق می کند و باعث کوچک شدن آن ها می شود. معمولاً برای درمان واریس یا به اصطلاح رگه های عنکبوتی کاربرد دارد. این روش غیر جراحی است و فقط نیاز به تزریق دارد. همچنین می توان از آن برای درمان اختلالات عروق خونی و لنفاوی که باعث شکل نادرست این عروق می شوند، استفاده کرد.

اسکلروتراپی از محلول تحریک کننده ای به نام اسکلروزانت استفاده می کند که مستقیماً به رگ یا رگ لنفاوی تزریق می شود. محلول باعث تحریک رگ و تورم آن می شود. این تورم جریان خون یا مایعات لنفاوی را قطع و رگ ها را کوچک می کند. بعد از اسکلروتراپی، رگ های درمان شده در طی چند هفته از بین می روند، اگرچه گاهی اوقات حتی می تواند یک ماه یا بیشتر هم طول بکشد. در برخی موارد، بیمار ممکن است به چندین درمان اسکلروتراپی نیاز داشته باشد.

کاربرد اسکلروتراپی

اسکلروتراپی اغلب برای درمان واریس استفاده می شود. وریدهای واریسی همچنین به عنوان نارسایی مزمن وریدی شناخته می شوند.

اسکلروتراپی همچنین برای معالجه برخی شرایط دیگر استفاده می شود، از جمله:

ضعف عروق لنفاوی 

عروق لنفاوی، عروق هایی هستند که مایع لنفاوی را حمل کرده و به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت ها کمک می کند.

بواسیر

بواسیر وقتی رخ می دهد که رگ های خونی، اطراف روده را متورم و تحریک می کنند و باعث درد و اختلال در دفع مدفوع می شود. اسکلروتراپی ممکن است در صورت عدم موفقیت سایر درمان ها برای بواسیر مورد استفاده قرار گیرد. اسکلروتراپی برای درمان بواسیر معمولاً در مواردی که بواسیر کوچکتر و خارجی باشد، استفاده می شود.

هیدروسل

هیدروسل یک رشد ناسالم مایعات در یک حفره بدن است. هیدروسل ها در بیضه ها متداول هستند.

پزشکان به زنان باردار و شیردهی که قصد دارند این روند درمانی را انجام بدهند توصیه می کنند تا پایان دوره شیردهی و یا بارداری خود از انجام آن خودداری کنند.

بسته به اندازه رگهای آسیب دیده، اسکلروتراپی می تواند برای درمان واریس و عنکبوت در مناطق زیر استفاده شود:

• پا
• ران
• مقعد
• مچ پا
• کشکک
• صورت (اغلب طرفین بینی)

عوارض اسکلروتراپی

اسکلروتراپی می تواند منجر به بروز چند عارضه جانبی و جدی شود، از جمله:

عوارض جانبی موقتی

این روش می تواند دردناک باشد، به خصوص اگر عامل اسکلروزان در بافت های اطراف نشت پیدا کند.

برخی از عوارض جانبی که ممکن است در محل تزریق رخ دهند، عبارتند از:

• کبودی
• قرمزی
• زخم های پوستی کوچک
• رگ های خونی متعدد ریز
• پوست تیره به صورت خط یا لکه
• مناطق قرمز رنگی که در اطراف محل های تزریق ظاهر می شوند بلند شده است
• تمام این عوارض جانبی باید طی چند روز فروکش کنند. خطوط قهوه ای یا لکه های قهوه ای نیز می توانند در نزدیکی منطقه درمان ایجاد شوند. برخی از عوارض جانبی ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کاملاً از بین بروند.

عوارض نادر اسکلروتراپی

برخی عوارض دیگر که کمتر دیده می شود و به ندرت رخ می دهند اما ممکن است نیاز به درمان داشته باشند، عبارتند از:

• التهاب. التهاب در اثر بروز اسکلروتراپی معمولاً خفیف است اما باز هم می تواند باعث تورم، گرما و ناراحتی اطراف محل تزریق شود. پزشک برای کاهش التهاب می تواند یک مسکن بدون نسخه ضد درد مانند آسپرین یا ایبوپروفن را تجویز کند.
• لخته شدن خون. این امکان وجود دارد که توده ای از خون لخته شده در یک ورید تحت درمان تشکیل شود که ممکن است نیاز به تخلیه هم داشته باشد. به ندرت یک لخته خون به رگ عمیق تر در پا (ترومبوز ورید عمقی) نفوذ پیدا می کند. ترومبوز ورید عمقی خطر ابتلا به آمبولی ریوی (یک عارضه بسیار نادر اسکلروتراپی) را افزایش می دهد که یک وضعیت اضطراری است که در آن لخته از پا به ریه های بیمار انتقال پیدا می کند و شریان حیاتی را مسدود می کند. بر همین اساس در صورت علائمی مانند مشکل در تنفس، درد در قفسه سینه یا سرگیجه یا سرفه خونی فرد باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
• حباب های هوا. این روند درمانی ممکن است منجر به افزایش حباب های هوای ریز در جریان خون بیمار شوند.

این حباب ها همیشه باعث بروز علائم نمی شوند، اما در برخی شرایط ممکن است بیمار علائم زیر را تجربه کند:

• غش
• سردرد
• حالت تهوع
• اختلالات بینایی

این علائم به طور کلی از بین می روند، اما در صورت بروز مشکل در حرکات اندام یا اختلال در احساس پس از انجام اسکلروتراپی، بیمار بهتر است سریعا با پزشک خود تماس بگیرد.

• واکنش آلرژیک. در برخی مواقع این امکان وجود دارد که بیمار نسبت به محلول مورد استفاده برای درمان، آلرژی داشته باشد، اما این موارد به ندرت رخ می دهد.

نحوه آمادگی برای اسکلروتراپی

قبل از اسکلروتراپی، پزشک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می کند. برای انجام معاینه جسمی، پزشک رگ های درگیر و هر نوع بیماری زمینه ای عروق خونی بیمار را بررسی می کند.

پزشک برای بررسی سابقه بیماری های فرد ممکن است در مورد موارد زیر سوالاتی را از بیمار بپرسد:

• آلرژی
• درمان قبلی واریس و نتایج درمانی آن
• بیماری های اخیر یا شرایط پزشکی موجود، مانند وضعیت قلب یا سابقه قبلی لخته شدن خون
• داروها یا مکمل هایی که فرد مصرف می کند، به خصوص آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم، رقیق کننده خون، مکمل های آهن یا مکمل های گیاهی

در مواردی که بیمار از آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا رقیق کننده خون استفاده می کند، پزشک ممکن است برای کاهش احتمال خونریزی دستورالعمل خاصی را برای مصرف دارو ها چند روز قبل از اسکلروتراپی تجویز کند.

سونوگرافی. بسته به نوع رگ های بیمار که درگیر شده اند، پزشک ممکن است از سونوگرافی از رگ های پاهای بیمار را تجویز کند. سونوگرافی یک روش بدون درد است که از امواج صوتی برای تولید تصاویر از ساختارهای داخل بدن استفاده می کند.

اقدامات قبل از عمل اسکلروتراپی

اسکلروتراپی برای ارزیابی رگ مشکل ساز یا رگ لنفاوی نیاز به مشورت با پزشک دارد. اسکلروتراپی برای رگ های عنکبوتی معمولاً در مطب متخصص پوست یا متخصص رگ انجام می شود. این عمل معمولاً نیازی به بیهوشی یا آماده سازی خاصی ندارد. افراد قبل از عمل باید دستورالعمل پزشک را رعایت کنند و برای پیشگیری از تحریک پوست از تراشیدن یا استفاده از هر نوع لوسیون بر روی پاها خودش خودداری کند و حتی بعد از انجام جراحی، تا زمان بهبودی کامل محل تزریق، از لوسیون استفاده نکند. علاوه بر آن بیمار باید برای انجام راحت تر جراحی، لباس مناسب و گشاد بپوشد به نحوی که پاهای فرد به راحتی در معرض دید باشند. اسکلروتراپی به طور معمول در مطب پزشک انجام می شود و به بیهوشی نیازی ندارد و به طور کلی کمتر از یک ساعت زمان می برد.

اقدامات حین عمل اسکلروتراپی

برای این روش، بیمار باید روی پشت خود دراز کشیده و پاهای خودش را کمی بلند کند. پزشک بعد از از تمیز کردن ناحیه مورد نظر با الکل، پزشک با استفاده از یک سوزن ریز به آرامی یک محلول را به ورید بیمار تزریق می کند. با سوزن ریز، پزشک شما رگ آسیب دیده را با یک ماده اسکلروزان کننده تزریق می کند.

عوامل اسکلروزان که معمولاً در اسکلروتراپی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

• polidocanol
• سدیم تتادادسیل سولفات
• محلول های نمکی هایپرتونیک

محلول مایع یا فوم باعث می شود که دیواره های ورید تزریق شده بسته نشوند، بنابراین خون به رگهای آلوده هدایت نمی شود. با گذشت زمان، بدن شما رگ آسیب دیده را جذب می کند و باعث می شود کمتر دیده شود و ناراحت کننده باشد. براساس اندازه رگ یا رگهای تحت درمان، ممکن است به چهار روش درمانی نیاز داشته باشید. محلول با تحریک بافت داخلی ورید تاثیر خودش را می گذارد. برخی از محلول ها حاوی بی حسی موضعی به نام لیدوکائین هستند. سرانجام، ورید تبدیل به بافت زخم شده و ناپدید می شود. گاهی اوقات به خصوص در رگ های بزرگ تر ممکن است از یک نسخه فوم از محلول استفاده شود.

فوم بر روی رگ های بیشتری تاثیر می گذارد. برخی از افراد هنگام وارد شدن سوزن به داخل رگ گرفتگی جزئی را تجربه می کنند. اما بیمار باید در صورت درد زیاد به پزشک خود بگوید. در صورت نشت محلول از ورید به بافت اطراف، ممکن است درد ایجاد شود. پس از برداشتن سوزن، پزشک محل را ماساژ می دهد تا خون از رگ تزریق شده خارج شود و محلول را پراکنده کند. پزشک یک پد فشرده سازی را بر روی محل تزریق قرار می دهد. تعداد تزریق بستگی به تعداد و اندازه رگ های تحت درمان دارد.

اقدامات بعد از عمل اسکلروتراپی

بیمار به راحتی می تواند بعد از اسکلروتراپی بلند شود و راه برود. پیاده روی و حرکت دادن پاها برای جلوگیری از ایجاد لخته های خون بسیار مهم است. بیمار برای حفظ فشرده سازی روی رگهای تحت درمان باید معمولا تا دوهفته از جوراب های واریس یا بانداژ استفاده کند. بیشتر افراد در همان روز می توانند فعالیت های عادی روزانه خود را شروع کنند، اما بهتر است بیمار بلافاصله رانندگی نکند و تا دو هفته بعد از عمل، از انجام ورزش شدید جلوگیری کند. همچنین در این مدت از قرار گرفتن مناطق تحت درمان در معرض آفتاب جلوگیری شود. التهاب ناشی از تزریق ها همراه با قرار گرفتن در معرض آفتاب می تواند منجر به ایجاد لکه های تیره روی پوست شود.

در 24 ساعت اول بعد از اسکلروتراپی، ممکن است به بیمار توصیه شود جوراب یا جوراب واریس بپوشد. بیمار باید فقط باید هنگام دوش گرفتن آن ها را بردارد. برای هرگونه ناراحتی باید از داروهای مبتنی بر استامینوفن استفاده شود. داروهای ضد التهابی مانند آسپرین و ایبوپروفن می توانند بر روند لخته شدن خون تأثیر بگذارند. در طول دو روز اول درمان، از نور آفتاب، حمام گرم، سونا، استخر و ساحل خودداری شود. بیمار همچنین باید فعال باشد تا احتمال لخته شدن خون را کاهش یابد. با این وجود از تمرینات هوازی مانند دویدن و وزنه برداری برای چند روز خودداری شود.

نتایج اسکلروتراپی

بیمارانی که برای درمان رگ های واریس کوچک یا بزرگ تحت درمان قرار می گیرند معمولاً انتظار دارند که در سه تا شش هفته نتایج قطعی روند درمانی خود را ببینند. اما واقعیت این است که درمان رگ های بزرگتر ممکن است سه تا چهار ماه برای نتیجه گیری بهتر طول بکشد و حتی فرد به چندین بار درمان در طول این مدت نیاز داشته باشد. رگهایی که به درمان پاسخ می دهند عموما برنمی گردد، اما ممکن است رگ های جدید ظاهر شوند. پزشک احتمالاً یک ماه بعد از عمل، یک معاینه دیگری را برای بررسی وضعیت بیمار توصیه می کند تا تشخیص دهد که نیازی به جلسات بعدی درمان دارد و یا ندارد. به طور کلی، بیمار باید برای انجام جلسه اسکلروتراپی بعدی حدود شش هفته صبر کند.

مطالعات مربوط به اسکلروتراپی به عنوان درمانی برای واریس و رگ های عنکبوتی نشان می دهد که موفقیت کلی این روند درمانی برای از بین بردن رگ ها حدود 60 تا 80 درصد است. اسکلروتراپی معمولاً یک روش جزئی و غیر تهاجمی برای رفع رگهای مشکل ساز است.

پیش آگهی اسکلروتراپی

پیش آگهی اسکلروتراپی خوب است زیرا عوارض جانبی جدی در این روش درمانی به ندرت دیده می شود .افرادی که نگران خطرات و مزایای اسکلروتراپی هستند، باید در مورد این روش با پزشک صحبت کنند و در جستجوی نظر دوم باشند. همچنین عاقلانه است که با یک بیمه گر تماس بگیرند تا از شرایط بیمه ای خود آگاه شوند.

هزینه ها و پوشش بیمه ای

اسکلروتراپی اگر به دلایل زیبایی انجام شود، معمولاً تحت پوشش بیمه نیست. اما اگر علائم پزشکی مربوط به واریس را تجربه کنید، بیمه شما ممکن است این روش را تحت پوشش قرار دهد. هنگامی که رگ های عنکبوتی فقط یک نگرانی از نظر زیبایی باشد، ممکن است بیمه این روال را پوشش ندهد. برخی از بیمه گذاران ممکن است از افراد بخواهند که قبل از امتحان اسکلروتراپی، مانند کرایوتراپی برای مسدود کردن رگ ها روش های دیگری برای رگ  واریس را امتحان کنند. هنگامی که اسکلروتراپی برای بیماری دیگری مانند بواسیر استفاده می شود، در صورت لزوم از نظر پزشکی نیز تحت پوشش قرار می گیرد.

جایگزین های اسکلروتراپی

همه رگ های ناقص نیاز به درمان ندارند. تغییر شیوه زندگی می تواند از بدتر شدن رگ ها و ایجاد رگ های واریس جدید جلوگیری کند.

سایر راهکارهای درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بسته شدن ورید با جراحی
• کرایوتراپی یا انجماد رگ ها
• جراحی برداشتن رگ ها در موارد شدید
• لیزر درمانی، استفاده از نور برای محو شدن رگ ها
• فرسایش وریدی، با استفاده از گرما بر روی ورید ناقص