نقرس توفوسی نوعی نقرس مزمن است که به طور معمول در افرادی که سالهای طولانی به بیماری نقرس مبتلا بوده اند، رخ می دهد. بیماری نقرس در کودکان و جوانان بسیار نادر است.
افراد مبتلا به نقرس مزمن ممکن است دچار نقرس موضعی شوند، که می تواند بر روی مفاصل یا بافت نرم بدن تأثیر بگذارد. ابتلا به این وضعیت می تواند منجر به کاهش دامنه حرکتی یا حتی ناتوانی در حرکت شود. با این حال، درمان هایی برای کاهش علائم و به حداقل رساندن مشکلات در دسترس هستند.
نقرس، یک نوع آرتروز التهابی است که از هر 100 نفر 2 نفر را مبتلا می کند. آرتروز به بیش از 100 بیماری مختلف گفته می شود که باعث درد یا بیماری مفصل می شود. ابتلا به نقرس در برخی افراد تا مدت های طولانی بدون علامت است. این بیماران پس از ابتلا به نارسایی کلیه و یا سنگ کلیه متوجه ابتلا خود به بیماری نقرس می شوند.
مراحل نقرس
به طور کلی چهار مرحله نقرس وجود دارد و نقرس توفوسی شدیدترین مرحله است.
- در مرحله اول سطح اسید اوریک خون بالا بوده و بیمار هیچ گونه علائمی در بدن ندارد.
- مرحله دوم نقرس حاد است که اسید اوریک بالای خون باعث ایجاد رسوب کریستال ها و در نتیجه درد و التهاب در مفاصل می شود.
- مرحله سوم حمله های نقرس است.
- مرحله چهارم نقرس توفوسی نامیده می شود.
نقرس توفوسی بعد از یک دوره طولانی ابتلا به نقرس رخ می دهد. در این مرحله مفاصل بدن دچار آسیب های شدید شده و دامنه حرکت مفاصل بسیار کاهش پیدا می کند. نقرس توفوسی به طور کلی فقط در افراد مبتلا به نقرس مزمن و درمان نشده ایجاد می شود. اگرچه در برخی موارد این بیماری می تواند افرادی که تحت عمل پیوند قلب قرار گرفته اند را تحت تأثیر قرار دهد.
علل نقرس توفوسی
نقرس توفوسی وقتی رخ می دهد که کریستال های اسید اوریک به صورت توده هایی در مفاصل و غضروف ها تجمع پیدا کرده و در نهایت به استخوان ها و بافت های بدن آسیب برساند. اسید اوریک ماده ای مضر است که در اثر مصرف زیاد مواد غذایی مانند گوشت قرمز در بدن تولید می شود. مهمترین علامت بیماری نقرس درد شدید در مفصل شست پا است که معمولا با ورم، قرمزی و التهاب همراه است. بیماری نقرس در برخی موارد در مفاصل دیگر بدن از جمله مفصل زانو هم مشاهده می شود.
اگر اسید اوریک خون برای مدت طولانی بالا باشد در بدن رسوب می کند. این رسوبات کریستالی توفی نامیده می شوند. توفی یا رسوبات کریستالی معمولا به صورت توده هایی، از زیر پوست قابل مشاهده هستند. توده ها به صورت گره های متورم به نظر می رسند. پزشکان با برداشتن نمونه کوچکی از توفی و بررسی وجود کریستال های اسید اوریک، نقرس توفوسی را تشخیص می دهند. اگر بیماری نقرس به موقع درمان نشود، رسوبات کریستالی در بافت کلیه رسوب کرده و باعث نارسایی های شدید کلیه می شوند.
علائم نقرس توفوسی
نقرس، باعث التهاب در مفاصل و بافت های نرم اطراف آنها می شود. علائم نقرس معمولا به صورت ناگهانی و بیشتر در طول شب ها رخ می دهد. علائم نقرس در بیشتر افراد مبتلا عبارت است از:
- درد شدید
- التهاب و قرمزی
- تغییر رنگ پوست
- احساس گرما در مفصل
- محدود شدن دامنه حرکتی مفصل
احساس گرما در مفصل معمولا طور ناگهانی و اغلب در عرض چند ساعت بروز کرده و برای چند روز یا چند هفته ادامه پیدا می کند.
به طور کلی سالها طول می کشد تا بیماری نقرس مزمن شود. در بسیاری از موارد، درمان زودرس می تواند از ابتلا به نقرس توفوسی پیشگیری کند. پس از اینکه که فرد دچار نقرس مزمن شد، توده های اسید اوریک که توفی نام دارند، در زیر پوست و سایر نقاط بدن ایجاد می شوند. در برخی موارد و به خصوص در سالمندان، توفی ممکن است در مراحل اولیه نقرس ایجاد شود. توفی ها یا رسوبات کریستالی بسته به محل شکل گیری، شدت، اندازه و تعداد می توانند باعث بروز مشکلات زیر شوند:
- ناتوانی در حرکت
- آسیب مفصلی یا بافتی
- تغییر شکل ظاهری مفصل
- درد عصبی به دلیل فشرده شدن اعصاب
- کاهش دامنه حرکتی یا ناتوانی در استفاده از مفصل
توفی می تواند در هنگام رشد استخوان ها آسیب دیده و دچار ساییدگی شود. رسوبات اسید اویک می توانند بر روی مفاصل یا بافت های نرم بدن تأثیر بگذارند. این رسوبات حتی می توانند در مفاصل یا بافت های گوش ایجاد شوند.
عوامل خطر نقرس توفوسی
نقرس هنگامی رخ می دهد که سطح اسید اوریک در خون بسیار زیاد باشد. اسید اوریک معمولاً به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند. ولی با این حال مقادیر زیاد اسید اوریک با بیماری نقرس مرتبط است. کلیه ها نقش مهمی در تنظیم اسید اوریک بدن دارند. مقداری زیادی از اسید اوریک خون از طریق ادرار از بدن دفع می شود. اگر کلیه ها نتوانند اسید اوریک را به اندازه کافی فیلتر کرده یا بدن مقدار زیادی از آن را تولید کند، اسید اوریک در جریان خون جمع می شود.
وضعیتی که سطح اسید اوریک خون بیش از حد بالا باشد، به عنوان هایپراوریسمی شناخته می شود. در این وضعیت ممکن است اسید اوریک از خون خارج شده و رسوبات کریستالی تیز و سوزنی در مفاصل و بافت های نرم اطراف آنها ایجاد کند. سیستم ایمنی بدن بلورهای اسید اوریک را به عنوان ذرات مهاجم شناخته و به آنها حمله می کند. این امر باعث ایجاد التهاب و قرمزی در مفاصل می شود.
افزایش وزن یکی از عوامل خطر ابتلا به هایپراوریسمی است. بررسی ها نشان می دهد افراد مبتلا به چاقی دو برابر بیشتر از افرادی که دارای تناسب اندام هستند، به بیماری هایپراوریسمی مبتلا می شوند. با افزایش سن و بیشتر شدن چاقی خطر ابتلا به هایپراوریسمی نیز افزایش پیدا می کند. با این حال حدود دو سوم افراد مبتلا به هایپراوریسمی به نقرس مبتلا نمی شوند. اگرچه هنوز مشخص نیست که چرا بعضی از افراد دچار نقرس شده و برخی دیگر از این بیماری در امان می مانند.
به طور کلی به نظر می رسد برخی از عوامل می توانند احتمال ابتلا به نقرس را در افراد افزایش دهند. این عوامل خطر عبارتند از :
- رژیم غذایی: مصرف مقدار زیادی غذا و نوشیدنی سرشار از پورین یا قند می تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد.
- سن: مردان در سنین 30 تا 45 سالگی به نقرس مبتلا می شوند، در حالی که سن میانگین ابتلا به نقرس در زن ها 55 تا 70 سالگی است.
- جنسیت: بیماری نقرس در مردها بیشتر از زن ها رخ می دهد. به طور کلی در حدود 95 درصد از مردان و 5 درصد از زنان به نقرس مبتلا می شوند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضاء خانواده به بیماری نقرس مبتلا باشند، به این معنی است که شخص در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نقرس قرار دارد.
- داروها: بسیاری از داروهای رایج، از جمله دیورتیک ها (قرص های ادرارآور)، بتا بلاکرها، آسپرین و سیکلوسپورین، می توانند باعث بالا رفتن سطح اسید اوریک خون شوند.
- سایر بیماری های مزمن: بیماری هایی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، بیماری کلیوی، دیابت، سندرم متابولیک، چاقی، پسوریازیس و برخی از انواع کم خونی می تواند سطح اسید اوریک بدن را افزایش دهد.
- الکل: نوشیدن بیش از حد الکل می تواند باعث زیاد شدن سطح اسید اوریک خون شود. بررسی ها نشان می دهد افرادی که الکل مصرف می کنند دو برابر بیشتر از افرادی که الکل مصرف نمی کنند، به بیماری نقرس مبتلا می شوند.
هایپراوریسمی در صورت عدم درمان به موقع می تواند باعث ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، نارسایی کلیه و ابتلا به نقرس شود. به همین علت تشخیص و درمان به موقع این بیماری در حفظ سلامت افراد اهمیت زیادی دارد.
درمان نقرس
در هنگام درد و التهاب مفاصل، افراد می توانند علائم نقرس را با استفاده از مسکن ها یا داروهای ضد التهاب کاهش دهند. همچنین استفاده از کیسه آب سرد هم می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. برخی از داروهای تجویز شده می توانند علائم بیماری را کاهش دهند. این داروها عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها
- کلشی سین (Colcrys)
- ایندومتاسین (ایندوسین)
- مسدود کننده های اینترلوکین
در افراد مبتلا به نقرس توفوسی، هدف از درمان کاهش سطح اسید اوریک خون به کمتر از 5 میلی گرم در دسی لیتر است.
دارودرمانی در نقرس توفوسی
داروهایی که پزشکان معمولاً برای کاهش سطح اسید اوریک خون تجویز می کنند عبارتند از :
- آلوپورینول (Zyloprim)، که باعث کاهش اسید اوریک می شود.
- فبوکوستات (Uloric)، که تولید اسید اوریک در بدن را کاهش می دهد.
- پروبنسید (Benemid) ، که باعث افزایش فیلتر اسید اوریک توسط کلیه ها می شود.
اگر مصرف این داروها تاثیری در کاهش سطح اسید اوریک خون نداشته باشد، پزشک ممکن است داروهای دیگری را برای بیمار تجویز کند. همچنین انجام برخی از راهکارهای خانگی به افراد مبتلا به نقرس کمک می کند تا علائم خود را به حداقل رسانده و خطر بدتر شدن التهاب را کاهش دهند. این راهکارها عبارتند از:
- حفظ تناسب اندام
- اجتناب از مصرف الکل
- انجام منظم ورزش های روزانه
- پرهیز از مصرف نوشیدنی ها و غذاهای شیرین
- هیدراته ماندن، (زیرا آب به حذف اسید اوریک از بدن کمک می کند).
- اجتناب از غذاهای حاوی پورین زیاد، مانند غذاهای دریایی و گوشت ها
جراحی و تخلیه
توفی های کوچک نیازی به عمل جراحی ندارند، به خصوص اگر در حرکت مفصل اختلال ایجاد نکنند. در بیشتر موارد داروهای کاهنده اسید اوریک اولین درمان نقرس توفوسی است.
افرادی که دارای توفی بزرگ، ناتوان کننده یا تغییر شکل دهنده مفصل هستند ممکن است تحت عمل جراحی قرار بگیرند. پزشک در طول عمل جراحی توفی ها را برداشته و آسیب هایی که به مفصل یا بافت های بدن وارد کرده اند را ترمیم می کند. اما عمل جراحی توفی معمولا نیاز نبوده و به ندرت انجام می شود. پزشکان معمولاً به دلیل خطرات عفونت، از جراحی یا تخلیه توفی ها خودداری می کنند.
پیشگیری از نقرس
مصرف برخی از مواد غذایی مانند جگر، گوشت قرمز و ماهی های چرب می تواند باعث افزایش اسید اوریک خون شود. بنابراین رژیم غذایی افراد نقش مهمی در مدیریت و یا پیشگیری از بیماری نقرس دارد. تغییرات سبک زندگی معمولا می تواند در پیشگیری از بیماری نقرس به افراد کمک کند. افراد می توانند برای کاهش مصرف اسید اوریک و کاهش خطر بیماری هایی که منجر به نقرس می شوند، اقدامات زیر را انجام دهند:
- ترک سیگار
- هیدراته ماندن
- پیشگیری از چاقی
- پرهیز از مصرف الکل
- ورزش روزانه و منظم
- رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین
- درمان بیماری های زمینه ای مانند فشار خون، چربی خون و دیابت
- کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی های سرشار از پروتئین های حیوانی، مانند گوشت
به طور کلی نقرس توفوسی شدیدترین شکل نقرس است. این بیماری باعث ایجاد توده های اسید اوریک به نام توفی در زیر پوست و بر روی مفاصل و بافت ها می شود. افراد معمولاً می توانند با استفاده از داروهای کاهنده اسید اوریک و تغییر برخی از عادت های روزمره، علائم نقرس توفوسی را تا حد زیادی کاهش دهند. همچنین انجام این تغییرات سبک در وهله اول باعث پیشگیری از بروز نقرس می شود. در صورت وجود علائم نقرس یا توفی باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.
آخرین دیدگاه‌ها