علل درد زیر شکم در سمت راست

درد شکم می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد و به ویژه درد زیر شکم در سمت راست ممکن است نشانه‌ای از مشکلات و بیماری‌های خاصی در این ناحیه از بدن باشد. درد زیر شکم در سمت راست معمولاً موجب نگرانی افراد می‌شود و می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند آپاندیسیت، مشکلات گوارشی، اختلالات کلیوی، و یا حتی مشکلات مرتبط با دستگاه تناسلی باشد. با توجه به اهمیت شناسایی علل مختلف درد زیر شکم در سمت راست، در این مقاله به بررسی برخی از رایج‌ترین دلایل این درد و نشانه‌های هر یک خواهیم پرداخت. در پایان، راهکارهایی برای برخورد بهتر با این مشکل را نیز مطرح خواهیم کرد.

علت درد زیر شکم سمت راست

چرا درد در این ناحیه رخ می‌دهد؟

اگر درد شدید و ناگهانی شکمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ را تجربه کردید یا درد شکمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ با هر یک از علائم زیر همراه است، باید فوراً تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید:

• تب
• تعریق
• تنگی نفس
• خون در استفراغ یا مدفوع
• سرگیجه یا سبکی سر
• تورم غیر عادی شکم
• مدفوع سیاه یا قیر مانند
• از دست دادن مداوم اشتها
• کاهش وزن غیر معمول
• مشکل یا درد هنگام بلع
• تهوع و استفراغ مداوم
• احساس فشار در قفسه سینه
• حساسیت شدید هنگام لمس شکم
• درد در قفسه سینه، فک، گردن یا بازو
• سفیدی پوست یا چشم که زرد به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد ( یرقان )

در صورتی که علائم درد شکم دارید، بهتر است با متخصص آنلاین در پزشکت مشورت کنید.

به طور کلی شایع ترین علت درد پایین سمت راست شکم عبارتند از:

آپاندیسیت و درد سمت راست شکم

یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین علل درد زیر شکم در سمت راست، التهاب آپاندیس است که به آن آپاندیسیت می‌گویند. این مشکل معمولاً به صورت درد ناگهانی و شدید آغاز می‌شود و با گذشت زمان شدت آن بیشتر می‌شود. درد ممکن است با حرکت یا نفس کشیدن بدتر شود. این درد معمولاً از اطراف ناف شروع شده و به مرور به سمت راست پایین شکم منتقل می‌شود. اگر به موقع درمان نشود، ممکن است آپاندیس پاره شده و عفونت شدیدتری را به همراه بیاورد. در صورت تجربه چنین دردی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

سایر علائم آپاندیسیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب
• تورم شکم
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع یا استفراغ
• مشکلات روده، مانند اسهال، یبوست، یا ناتوانی در دفع گاز

عفونت کلیه

عفونت‌های کلیوی نیز می‌توانند یکی دیگر از علل درد زیر شکم در سمت راست باشند. این عفونت‌ها معمولاً با علائمی مانند درد پهلو، تب، احساس سوزش در هنگام ادرار و تغییرات رنگ ادرار همراه هستند. اگرچه ممکن است در قسمت پایین شکم خود احساس درد کنید، اما ناراحتی ناشی از عفونت کلیه بیشتر در پشت یا پهلوها رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. همچنین ممکن است در کشاله ران خود احساس درد کنید، اما این درد کمتر شایع است. علائم دیگر عفونت کلیه عبارتند از:

• تب
• لرز
• اسهال
• تکرر ادرار
• ادرار کدر یا بوی بد
• حالت تهوع یا استفراغ
• چرک یا خون در ادرار
• ادرار کردن بیشتر از حد معمول
• درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن

اگر عفونت به موقع درمان نشود، ممکن است به کلیه‌ها آسیب جدی وارد کند. افرادی که درد زیر شکم در سمت راست دارند و با مشکلات ادراری مواجه‌اند، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنند تا درمان مناسبی دریافت کنند.

مطالعه بیشتر: علت درد شکم که به کمر کشیده می شود؟

سنگ کلیه و درد سمت راست شکم

وجود سنگ کلیه نیز می‌تواند علت دیگری برای درد زیر شکم در سمت راست باشد. سنگ کلیه تجمع سختی از مواد معدنی و نمک است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند در داخل کلیه شما ایجاد شود. اگر سنگ کلیه کوچک باشد، ممکن است دردی احساس نکنید. اگر سنگ کلیه بزرگ شروع به حرکت کند یا وارد لوله ای شود که کلیه و مثانه شما را به هم متصل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، ممکن است درد شدیدی را در قسمت پایین شکم، پشت، پهلو یا کشاله ران خود احساس کنید. حتی شدت و محل درد احتمال دارد با جابجایی سنگ کلیه و حرکت در مجرای ادراری شما تغییر کند.

نوشیدن آب فراوان و مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان صحیح این مشکل اهمیت دارد.

علائم دیگر سنگ کلیه، عبارتند از:

• استفراغ
• حالت تهوع
• ادرار کدر یا بوی بد
• درد هنگام ادرار کردن
• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای
• احساس نیاز دائمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌به ادرار کردن
• ادرار کردن بیشتر از حد معمول
• تب و لرز، اگر عفونت نیز وجود داشته باشد.

مشکلات کیسه صفرا

التهاب یا وجود سنگ در کیسه صفرا نیز می‌تواند موجب درد زیر شکم در سمت راست شود. این درد معمولاً پس از مصرف غذاهای چرب تشدید می‌شود و می‌تواند به شانه راست و پشت نیز منتقل شود. التهاب کیسه صفرا به ویژه در افراد با سابقه چاقی، دیابت، و یا رژیم‌های غذایی با چربی بالا رایج‌تر است. این نوع درد زیر شکم در سمت راست ممکن است با علائمی نظیر تهوع، استفراغ و تب نیز همراه باشد. در صورت تکرار این درد، مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت کیسه صفرا ضرورت دارد.

فتق شکمی

فتق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از بافت یا عضو بدن به دلیل ضعف در دیواره شکمی از محل طبیعی خود خارج شود. این مشکل می‌تواند در هر قسمتی از شکم رخ دهد، اما اگر در سمت راست باشد، ممکن است به صورت درد زیر شکم در سمت راست خود را نشان دهد. این درد معمولاً با فعالیت بدنی یا فشار افزایش می‌یابد و می‌تواند با احساس برجستگی یا تورم همراه باشد. فتق شکمی معمولاً نیاز به مداخله جراحی دارد و باید توسط پزشک بررسی شود. سایر علائم رایج عبارتند از:

• احساس سیری یا یبوست
• تورم یا برآمدگی در بخشی از شکم
• درد هنگام بلند کردن، خنده، گریه، سرفه یا زور زدن

گاهی اوقات، فتق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند عوارضی ایجاد کند. اگر فتق و هر یک از علائم زیر را دارید، فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• درد ناگهانی و شدید
• ناتوانی در دفع گاز یا اجابت مزاج
• تغییر در احساس یا موقعیت فتق، برای مثال، اگر سخت‌تر شود یا دیگر نتوانید آن را به داخل فشار دهید.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

برخی مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و یا یبوست می‌توانند باعث درد زیر شکم در سمت راست شوند. در این حالت، فرد ممکن است احساس نفخ، اسپاسم شکمی و تغییرات در حرکت روده‌ها داشته باشد. سندرم روده تحریک‌پذیر یکی از علل شایع دردهای شکمی مزمن است که می‌تواند سمت راست شکم را نیز تحت تأثیر قرار دهد. این نوع درد معمولاً با مصرف غذاهای چرب، فست‌فودها و یا استرس تشدید می‌شود. برای مدیریت این درد، مصرف فیبر بیشتر و کاهش استرس بسیار مؤثر است.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری شایع طولانی مدت است که بر سیستم گوارش شما تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد. این وضعیت حتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به بروز برخی علائم شود:

• نفخ
• درد شکم
• مخاط در مدفوع
• تغییراتی در اجابت مزاج، به شکل اسهال، یبوست یا هر دو

پزشکان دقیقاً نمی‌دانند که چه چیزی باعث IBS می‌شود، اگرچه به نظر می‌رسد که به تعامل بین روده و مغز شما مرتبط باشد.

بیماری التهابی روده (IBD)

IBS را نباید با بیماری التهابی روده (IBD) اشتباه گرفت. IBD گروهی از اختلالات گوارشی جدی است که باعث تغییرات در بافت روده و افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. دو نوع IBD به نام های کولیت اولسراتیو و بیماری کرون وجود دارد. هر دو بیماری باعث التهاب در دستگاه گوارش شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به درد شکم شود.

IBD همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:

• تب
• یبوست
• کاهش وزن
• اسهال شدید
• تهوع و استفراغ
• خون در مدفوع
• احساس نیاز به دفع مدفوع

IBD در صورت عدم درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به عوارض جدی شود. در صورت مشاهده علائم IBD باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سوء هاضمه و درد سمت راست شکم

سوء هاضمه یا سوء هاضمه گروهی از علائم گوارشی است. معمولاً بعد از خوردن یا نوشیدن چیزی اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در زمان‌های دیگر نیز رخ دهد. درد معمولاً در قسمت بالای شکم رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، اگرچه ممکن است در پایین تر و به صورت درد تیز، کسل کننده یا مانند سوزش احساس شود. علائم سوء هاضمه نیز عبارتند از:

• نفخ
• گاز
• آروغ زدن
• حالت تهوع
• احساس سیری غیرعادی بعد از خوردن مقدار کمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ غذا

سوء هاضمه خفیف باید به سرعت برطرف شود و معمولاً در خانه قابل درمان است. اگر علائم بیش از 2 هفته ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید تا مشکلات گوارشی زمینه ای را رد کند.

نفخ و یا گاز

گاز روده هوا و سایر گازهایی است که در کل دستگاه گوارش شما وجود دارد. این اغلب به دلیل غذایی است که تا زمانی که به روده بزرگ شما نرسد به طور کامل تجزیه نشده است. هرچه غذای هضم نشده بیشتر باشد، بدن شما گاز بیشتری تولید خواهد کرد. تجمع گاز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث درد شکم، نفخ و احساس “گره” در معده شما شود. با این حال، گاز بیش از حد گاهی اوقات می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند نشانه ای از یک اختلال گوارشی، مانند IBS، بیماری ریفلاکس معده (GERD) یا عدم تحمل لاکتوز باشد.

عفونت‌های گوارشی و مسمومیت غذایی

عفونت‌های گوارشی ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها یا مسمومیت‌های غذایی نیز می‌توانند به درد زیر شکم در سمت راست منجر شوند. این درد معمولاً به صورت موقت است و با علائمی مانند اسهال، تهوع، استفراغ و تب همراه است. در صورتی که درد زیر شکم در سمت راست به دلیل عفونت گوارشی یا مسمومیت غذایی ایجاد شده باشد، توصیه می‌شود استراحت کرده و مایعات مصرف کنید. همچنین، در صورت تشدید علائم باید به پزشک مراجعه کنید.

مشکلات زنانگی

در زنان، برخی مشکلات مرتبط با دستگاه تناسلی نیز می‌تواند علت درد زیر شکم در سمت راست باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به کیست تخمدان، عفونت لگن، و یا حتی تخمک‌گذاری اشاره کرد. کیست تخمدان گاهی اوقات به خصوص در سمت راست باعث درد زیر شکم می‌شود و در صورت پارگی یا پیچش کیست، درد شدیدتری ایجاد می‌کند. همچنین، عفونت‌های لگنی ممکن است با علائمی مانند ترشحات غیرعادی، تب و درد در ناحیه شکم همراه باشد. زنان در صورت تجربه درد زیر شکم در سمت راست که با مشکلات قاعدگی یا تغییرات ترشحی همراه است، بهتر است به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.

• گرفتگی های قاعدگی

دردهای قاعدگی یا دیسمنوره یکی از علائم قاعدگی است. آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند قبل یا در طول دوره قاعدگی اتفاق بیفتند. گرفتگی اغلب در هر دو یا دو طرف پایین شکم احساس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، جایی که رحم شما در حال انقباض است تا از شر پوشش خود خلاص شود. همراه با درد، علائم دیگر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اسهال
• سردرد
• سرگیجه
• حالت تهوع یا استفراغ

• اندومتریوز، علت درد زیر شکم سمت راست در زنان

اگرچه گرفتگی عضلات یکی از علائم رایج قاعدگی است، اما ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند آندومتریوز نیز باشد. اندومتریوز یک بیماری طولانی مدت (مزمن) است که در آن سلول هایی که معمولاً روی رحم قرار دارند، به نام سلول های آندومتر، در خارج از رحم رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. آندومتریوز علاوه بر گرفتگی شدید و درد زیر شکم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث ایجاد علائم زیر شود:

• درد هنگام رابطه جنسی
• درد در هنگام ادرار کردن یا اجابت مزاج
• دوره های شدید قاعدگی

اندومتریوز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند علائم قابل توجهی ایجاد کند. در برخی موارد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به ناباروری شود. اگر مشکوک هستید که اندومتریوز ممکن است دلیل درد شکم شما باشد، به پزشک مراجعه کنید. هر چه زودتر این عارضه درمان شود، احتمال بروز عوارض کمتر خواهد بود.

• کیست تخمدان

کیست های تخمدان کیسه های پر از مایعی هستند که روی تخمدان یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. بسیاری از کیست ها درد یا ناراحتی ایجاد نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و در نهایت ممکن است خود به خود ناپدید شوند. کیست تخمدان بزرگ، به خصوص اگر پاره شود، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به علائم جدی شود.

• حاملگی خارج رحمی، علت درد زیر شکم سمت راست در زنان

بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد که یک تخمک بارور شده در خارج از رحم کاشته شود. علاوه بر درد شکم، علائم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی واژن یا ترشحات قهوه ای رنگ
• ادرار یا اجابت مزاج دردناک

اگر حاملگی خارج رحمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ لوله فالوپ شما را پاره کند، ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:

• سرگیجه
• خستگی
• رنگ پریدگی ناگهانی
• حالت تهوع

پارگی لوله فالوپ یک وضعیت فوری پزشکی است که نیاز به درمان فوری دارد.

• بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (PID) اغلب توسط یک عفونت باکتریایی مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. بسیاری از عفونت هایی که باعث PID می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند در طول رابطه جنسی انتقال پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. PID می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث درد در ناحیه زیر شکم شما و همچنین علائم زیر شود:

• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• درد هنگام رابطه جنسی
• سوزش هنگام ادرار کردن
• پیچ خوردگی تخمدان
• ترشحات غیر معمول واژن که ممکن است بوی بدی داشته باشد.

• پیچ خوردگی تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان و گاهی لوله فالوپ پیچ خورده و جریان خون این اندام را قطع می‌کند. این وضعیت به عنوان پیچ خوردگی آدنکس نیز شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث درد شدید زیر شکم شود. علائم دیگر آن عبارتند از:

• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• خونریزی یا ترشح غیر طبیعی واژن

این علائم ممکن است در صورت پیچ خوردن و باز شدن تخمدان ظاهر شوند و از بین بروند. پیچ خوردگی تخمدان یک اورژانس پزشکی است و اغلب برای باز کردن تخمدان به جراحی نیاز است.

فتق اینگوینال

فتق مغبنی زمانی اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد که چربی یا بخشی از روده کوچک از طریق قسمت ضعیف زیر شکم شما فشار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورد. این شایع ترین نوع فتق است. مردان به احتمال زیاد این وضعیت را تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. اگر فتق اینگوینال دارید، ممکن است متوجه برآمدگی در ناحیه کشاله ران بین ران و پایین شکم یا در کیسه بیضه خود شوید.

علائم دیگر شامل سنگینی، درد یا سوزش در کشاله ران است. ناراحتی شما ممکن است هنگام زور زدن، بلند کردن، سرفه یا ایستادن بدتر شود. ممکن است هنگام استراحت احساس بهتری داشته باشید. گاهی اوقات فتق ممکن است گیر کرده یا خفه شود. این وضعیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند یک وضعیت جدی و خطرناک باشد. اگر متوجه تغییرات زیر شدید، مراقبت های پزشکی اورژانسی دریافت کنید:

• تب
• قرمزی اطراف فتق
• افزایش ناگهانی درد
• نفخ، حالت تهوع یا استفراغ
• برآمدگی فتق ناگهان بزرگتر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
• برآمدگی فتق به داخل شکم شما باز نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد (اگر قبلاً به داخل شکم باز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گشت).

پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه زمانی اتفاق می‌افتد که بیضه شما به دور طناب اسپرماتیک، که مجموعه‌ای از بافت‌هاست که از شکم شما می‌گذرد، بپیچد. این چرخش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند جریان خون را به بیضه شما قطع کند و منجر به درد و تورم ناگهانی و شدید در کیسه بیضه شود. علائم دیگر عبارتند از:

• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• موقعیت ناهموار بیضه
• قرمزی یا تیره شدن غیرمعمول کیسه بیضه

پیچ خوردگی بیضه معمولاً نیاز به جراحی اورژانسی دارد.

سخن آخر

درد زیر شکم در سمت راست می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلفی باشد که هر یک نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارند. این درد ممکن است به دلایل ساده‌ای مانند گاز روده‌ای یا یبوست ایجاد شود، یا ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند آپاندیسیت یا عفونت کلیه باشد.

موارد خفیف شکم درد معمولاً در خانه قابل درمان است. به عنوان مثال، تغییر عادات غذایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به جلوگیری از گاز و سوء هاضمه کمک کند. اما اگر درد زیر شکم در سمت راست شما شدید و یا مداوم است، توصیه می‌شود که به یک متخصص مراجعه کنید.

سوالات متداول

1. علت درد زیر شکم در سمت راست چیست؟

دلایل متعددی از جمله آپاندیسیت، مشکلات گوارشی، عفونت‌های ادراری و مشکلات زنانه می‌تواند باعث این درد شود. برای تشخیص دقیق، حتما به پزشک مراجعه کنید.

2. آیا درد زیر شکم در سمت راست همیشه جدی است؟

نه لزوماً. گاهی اوقات این درد می‌تواند ناشی از دلایل جزئی مانند نفخ یا گاز باشد. اما اگر درد شدید، مداوم یا همراه با علائم دیگری مانند تب، تهوع یا استفراغ باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

3. برای درمان درد زیر شکم در سمت راست چه باید کرد؟

خوددرمانی نکنید. برای تشخیص دقیق علت درد و دریافت درمان مناسب، حتما به پزشک مراجعه کنید. می‌توانید از اپلیکیشن‌های پزشکی مانند “پزشکت” استفاده کرده و به صورت آنلاین با پزشک متخصص داخلی مشورت کنید.