سرطان مغز استخوان

مغز استخوان، ماده ای اسفنجی مانند درون استخوان های بدن است. سلول های بنیادی در اعماق مغز واقع شده اند كه می توانند به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاكت ها تبدیل شوند. سرطان مغز استخوان هنگامی اتفاق میفتد که سلول های مغز استخوان شروع به رشد غیرطبیعی می کنند. سرطانی که از مغز استخوان شروع می شود، سرطان مغز استخوان یا سرطان خون نامیده می شود.

انواع سرطان مغز استخوان

مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوما، شایع ترین نوع سرطان مغز استخوان است  که در سلول های پلاسما شروع می شود. سلول های پلاسما، گلبول های سفید هستند که برای محافظت از بدن در مقابل مهاجمان خارجی، آنتی بادی می سازند.

مولتیپل میلوما زمانی شکل می گیرند که بدن، سلول های پلاسما زیادی را تولید می کنند و باعث ضعف استخوان می شود. در این صورت توانایی بدن برای مبارزه با عوامل عفونی خارجی کاهش پیدا می کند.

لوسمی

لوسمی معمولاً گلبول های سفید خون را در گیر می کند.

در لوسمی بدن، سلول های خونی غیر طبیعی تولید می کند. با افزایش تعداد سلول های غیر طبیعی، آن ها به سلول های سفید خون طبیعی، گلبول های قرمز و پلاکت ها حمله کرده و باعث اختلال در عملکرد آن ها می شوند.

لوسمی حاد شامل سلول های خونی نابالغ، به نام انفجار می باشد و علائم آن می توانند به سرعت پیشرفت کنند. لوسمی مزمن، سلول های خونی بالغ تر را در گیر می کند. علائم در ابتدا می تواند خفیف باشند و یا اصلا علائمی بروز نکند تا حدی که شاید سال ها بیماری تشخیص داده نشود.

انواع مختلف لوسمی وجود دارد، از جمله:

• لوسمی لنفوسیتی مزمن، که در بزرگسالان تأثیر می گذارد.
• لوسمی لنفوسیتی حاد، کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد.
• لوسمی میلوژن مزمن، که به طور عمده در بزرگسالان دیده می شود.
• لوسمی حاد میلوژن، که هم کودکان و هم بزرگسالان را مبتلا می کند.

لنفوم

سرطان لنفوم می تواند در غدد لنفاوی یا مغز استخوان شروع شود.

دو نوع اصلی لنفوم وجود دارد.

لنفوم هوچکین. لنفوم هوچکین به بیماری هوچکین معروف است و از لنفوسیت های خاص B شروع می شود.

لنفوم غیر هوچکین. لنفوم غیر هوچکین از سلول های B یا T شروع می شود.

در لنفوم، رشد و تکثیر لنفوسیت ها از کنترل خارج می شوند و تومورها را تشکیل می دهند و سیستم ایمنی بدن را مختل می کنند.

علائم سرطان مغز استخوان

علائم و نشانه های میلوما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کم آبی
• درد شکم
• تکرر ادرار
• خواب آلودگی
• تشنگی شدید
• از دست دادن اشتها
• آسیب کلیه یا نارسایی کلیه
• درد استخوان یا ضعف استخوان ها
• نوروپاتی محیطی یا سوزن زدن به دلیل آسیب عصبی
• عفونت به دلیل کمبود گلبول های سفید طبیعی (لوکوپنی)
• خون ریزی و کبودی ناشی از پلاکت خون کم (ترومبوسیتوپنی)
• ضعف و خستگی ناشی از کمبود گلبول های قرمز (کم خونی)
• سردرگمی ناشی از مقادیر بالای کلسیم در خون (هایپرکلسمی)

برخی از علائم سرطان خون عبارتند از:

• تب و لرز
• عرق شبانه
• درد استخوان
• تورم غدد لنفاوی
• ضعف و خستگی
• تعریق بیش از حد
• بزرگ شدن کبد یا طحال
• عفونت های مکرر یا شدید
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• نقاط قرمز ریز روی پوست (petechiae)
• کبودی یا خون ریزی آسان، از جمله خون ریزی مکرر بینی

برخی علائم لنفوم عبارتند از:

• تب و لرز
• عرق شبانه
• غدد لنفاوی بزرگ شده
• احساس پر بودن معده
• خستگی و کاهش انرژی
• درد قفسه سینه یا کمر
• بثورات یا خارش پوست
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• تورم در گردن، زیر بغل، بازو، پا یا کشاله ران
• درد عصبی، بی حسی، سوزن سوزن شدن دست و پا

علت سرطان مغز استخوان

هنوز علت اصلی انواع سرطان مغز استخوان تشخیص داده نشده است. عوامل مؤثر در ایجاد این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• چاقی
• سیگار کشیدن
• قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس
• شیمی درمانی قبلی یا پرتودرمانی
• سیستم ایمنی سرکوب شده یا اختلال پلاسما
• اختلالات ژنتیکی یا سابقه خانوادگی سرطان مغز استخوان
• برخی از ویروس ها، از جمله HIV، هپاتیت و برخی از ویروس های تبخال
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، سوخت ها، اگزوز موتور، برخی از مواد تمیز کننده یا محصولات کشاورزی

تشخیص سرطان مغز استخوان

پزشک برای تشخیص بیماری تاریخچه پزشکی بیمار را مرور کرده و معاینه کامل جسمی را انجام می دهد.

بسته به آن تشخیص پزشک و علائم بیمار، آزمایش تشخیصی می توانند شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش ادرار برای بررسی سطح پروتئین و ارزیابی عملکرد کلیه
• آزمایش خون مانند شمارش کامل خون، مشخصات شیمیایی و روش های تشخیصی تومور
• مطالعات تصویربرداری مانند MRI، CT، PET و اشعه X برای تشخیص تومورها
• بیوپسی مغز استخوان یا غده لنفاوی بزرگ شده برای بررسی سلول های سرطانی

نتایج بیوپسی می تواند تشخیص مغز استخوان را تأیید کرده و اطلاعاتی در مورد نوع خاص سرطان ارائه دهد. آزمایشات تصویربرداری می توانند به تعیین میزان انتشار سرطان کمک کنند.

پیش آگهی سرطان مغز استخوان

در پیش آگهی، احتمال بقاي نسبي افراد مبتلا به سرطان با افرادي كه سرطان ندارند مقایسه مي كند. نرخ بقا برای بیماران مبتلا به سرطان مهم است اما ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد.

میزان پیش آگهی بیانگر بقای و میزان زنده ماندن افراد است که بیماری آن ها به موقع تشخیص داده شده است. اما از آنجایی که درمان انواع سرطان خون به سرعت در حال پیشرفت است احتمال دارد میزان پیش آگهی افراد بهتر از این آمار باشد.

برخی از انواع سرطان مغز استخوان بسیار تهاجمی تر وآسیب زننده تر از بقیه هستند. به طور کلی، هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن فرد بیشتر است.

پیش آگهی کلی به عواملی زیادی از جمله سلامت عمومی، سن و میزان پاسخ بدن بیمار به درمان بستگی دارد.

پیش آگهی میلوما

معمولا هیچ درمان قطعی برای مولتیپل میلوما وجود ندارد، اما قابل مدیریت است. درمان می تواند کیفیت کلی زندگی فرد را بهبود بخشد.

طبق اطلاعات برنامه نظارت، اپیدمیولوژی، و نتایج نهایی انستیتوی ملی سرطان از سال 2008 تا 2014، نرخ بقای نسبی پنج ساله برای میلوما طبق جدول زیر است:

میزان پیش آگهی	مراحل سرطان
72.0٪	مرحله اولیه
49.6٪	مرحله دوردست (سرطان منتشر شده)

پیش آگهی سرطان خون

برخی از انواع سرطان خون قابل درمان هستند. به عنوان مثال، تقریباً 90 درصد از کودکان مبتلا به لوسمی لنفوسیتی حاد درمان می شوند.

براساس داده های SEER از سال 2008 تا 2014، میزان بقای نسبی پنج ساله برای لوسمی 61.4 درصد است. از سال 2006 تا 2015 میزان مرگ و میرها به طور متوسط 1.5 درصد کاهش یافته است.

پیش آگهی لنفوم

لنفوم هوچکین در مواقعی که زود تشخیص داده شود قابل درمان است.

براساس داده های SEER از سال 2008 تا 2014، میزان بقای نسبی پنج ساله برای لنفوم هوچکین عبارت است از:

مراحل سرطان	میزان پیش آگهی
مرحله ی 1	92.3٪
مرحله 2	93.4٪
مرحله 3	83.0٪
مرحله 4	72.9٪
مرحله ناشناخته	82.7٪

براساس داده های SEER از سال 2008 تا 2014، میزان بقاء نسبی پنج ساله برای لنفوم غیر هوچکین عبارتند از:

مرحله	میزان پیش آگهی
مرحله ی 1	81.8٪
مرحله 2	75.3٪
مرحله 3	69.1٪
مرحله 4	61.7٪
مرحله ناشناخته	76.4٪

درمان سرطان مغز استخوان

درمان سرطان مغز استخوان به نوع و مرحله خاص سرطان و تشخیص و همچنین سایر شرایط بهداشتی و بیماری فرد بستگی دارد.

اما به طور کلی درمان های زیر برای سرطان مغز استخوان انجام می شود:

شیمی درمانی. شیمی درمانی یک روش درمانی برای یافتن و از بین بردن سلول های سرطانی در بدن است. این روش درمانی از مواد شیمیایی بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. بسته به نوع سرطان بیمار ممکن است یک داروی یا ترکیبی از داروها را دریافت کند. این داروها هم می توانند به صورت خوراکی و هم تزریقی تجویز شوند.

بیولوژی درمانی. این روش درمانی از سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند.

داروهای هدفمند درمانی. این داروها به طور دقیق به انواع خاصی از سلول های سرطانی حمله می کنند. بر خلاف شیمی درمانی، آن ها از آسیب دیدن سلول های سالم جلوگیری می کنند.

پرتو درمانی. در پرتودرمانی، پرتوهای پرانرژی به یک منطقه هدفمند تابیده می شود. پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی، کاهش اندازه تومور و کاهش درد استفاده می شود.

در طول پرتودرمانی، بیمار روی یک میز دراز می کشد در حالی که یک دستگاه بزرگ در اطراف او حرکت می کند اشعه را به نقاط دقیق بدن تابیده می شوند. پرتودرمانی ممکن است برای تهیه پیوند سلول های بنیادی استفاده شود.

پیوند. با پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان، مغز استخوان آسیب دیده بیمار با مغز استخوان سالم از یک اهدا کننده جایگزین می شود. این روش درمانی می تواند شامل شیمی درمانی و پرتودرمانی با دوز بالا باشد.

شرکت در یک کارآزمایی بالینی ممکن است گزینه دیگر برای درمان باشد. کارآزمایی های بالینی برنامه های تحقیقاتی است که درمان های جدیدی را آزمایش می کند اما هنوز برای استفاده عمومی تصویب نشده است.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

بیمار بعد از تشخیص سرطان مغز استخوان ممکن است سوالات زیادی درمورد شرایط بیماری خودش داشته باشد. به همین علت بهتر است بیمار برای مقابله بهتر با بیماری، اطلاعات زیر را کسب کند:

• گزینه های درمانی
• نوع و مرحله خاص سرطان
• آزمایشات تشخیصی برای تشخیص روند پیشرفت بیماری
• پیش آگهی بیماری بر اساس تشخیص و وضعیت کلی بیماری
• مدیریت علائم و شناسایی آن ها در هنگام بازگشت احتمالی بیماری

در صورت نیاز بیمار باید از پزشک خود بخواهدوضعیت بیماری رابرای او شفاف سازی کند. انکولوژیست ها متخصصان در زمینه انواع بیماری سرطان خون هستند که می توانند در تشخیص تشخیص و تمام گزینه های درمانی به بیمار کمک کند.