درد شکم بزرگسالان

درد شکم بزرگسالان احساس ناخوشایند در معده، دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی است و می تواند از شدت  خفیف تا شدید متغیر باشد. علت های درد شکم بزرگسالان متفاوت است و می تواند شامل بیماری های کیسه صفرا، زخم معده، مسمومیت غذایی، دیورتیکولیت، آپاندیسیت، سرطان ها، مشکلات زنان و زایمان به عنوان مثال، فیبروم، کیست، بیماری های مقاربتی، تشنج شکمی  و مشکلات عروقی باشد. محل درد شکم می تواند در قسمت فوقانی راست یا چپ، سمت راست یا چپ پایین و بالا، متوسط و پایین باشد.

درمان درد در شکم بزرگسالان به علت آن بستگی دارد و بیشتر شامل داروها و روش هایی مانند آندوسکوپی و جراحی است. پیش آگهی درد شکم در بزرگسالان بستگی به علت و درمان به موقع و تشخیص پزشک دارد.

علت درد شکم بزرگسالان

بسیاری از بیماری های حاد (کوتاه مدت) و مزمن (طولانی مدت) باعث درد شکم بزرگسالان می شوند. بیماری هایی که بیشتر مردم از داشتن آن ها نگران هستند، عبارتند از:

• گاستریت
• عفونت ها
• آپاندیسیت
• سنگ کلیه
• درد کیسه صفرا
• زخم دوازدهه و معده
• ناراحتی های دوران بارداری

اما پزشکان نگران علت های مهم دیگر درد شکم بزرگسالان هستند، مانند:

• حمله قلبی
• سرطان ها
• سنگ کلیه
• دیورتیکولیت
• پارگی رگ های خونی
• التهاب کبد و لوزالمعده
• مشکلات جریان خون به روده

حتی در برخی موارد ممکن است درد شکم از خود شکم ایجاد نشود، چون:

• مشکلات بیضه اغلب می تواند باعث درد پایین شکم شود.
• بیماری های لگن یا کشاله ران می تواند باعث درد شکم بزرگسالان شود.
• برخی از بثورات پوستی مانند زونا، ممکن است منجر به احساس درد شکم شوند.
• برخی از حملات قلبی و ذات الریه می توانند باعث درد شکم و حتی حالت تهوع شوند.
• حتی برخی از مسمومیت ها و نیش ها مانند نیش عنکبوت می توانند باعث درد شدید شکم شوند.

حتی امکان دارد در یک ناحیه از شکم احساس درد کنید اما علت درد ناحیه دیگری در بدن باشد. برخی از بیماری ها می توانند باعث ایجاد درد در نواحی مختلف شکم شوند. از موارد فوق مشخص می شود که درد شکم می تواند دلایل زیادی داشته باشد، برخی به طور مستقیم به شکم مربوط هستند و برخی دیگر ناشی از یک بیماری غیر شکم می باشند. بعضی اوقات علت درد شکم مشخص نمی شود و ممکن است از شما خواسته شود روز بعد برای معاینه دوباره به پزشک مراجعه کنید و شاید به آزمایش های بیشتری احتیاج داشته باشید.

مراجعه به پزشک برای درد شکم

در صورت مشاهده شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:

• دردی که مانع از غذا خوردن می شود.
• دردی که شما را از خواب بیدار می کند.
• درد شکم بعد از خوردن غذا شروع شود.
• دردی که با حرکت کردن، بدتر می شود.
• دردی که با استفراغ بیش از سه یا چهار بار همراه باشد.
• درد شکم که بیش از شش ساعت طول بکشد یا بدتر شود.
• درد همراه با تب بالاتر از 38.3 درجه سانتی گراد بروز می کند.
• دردی که با عدم توانایی در ادرار کردن، دفع مدفوع یا عبور گاز باشد.
• درد با خون ریزی واژن یا ناراحتی های دوران بارداری همراه باشد.
• هر درد دیگری که شما را آزار می دهد یا به هر طریقی باعث نگرانی شما می شود.
• دردی که از همه قسمت شکم شروع می شود، اما در یک ناحیه به خصوص در قسمت پایین شکم راست بیشتر احساس می شود.

بسته به علت، درد شکم توسط بسیاری از پزشکان قابل درمان است. معمولاً بهتر است درمان را با یک پزشک عمومی که می تواند علت و منشاء درد را تشخیص دهد، شروع کنید. بسته به تشخیص نهایی  پزشک درمان های اولیه را انجام می دهد و یا شما را به یک جراح، متخصص گوارش و یا متخصص زنان ارجاع می دهد. اگر درد شدید باشد ممکن است در اورژانس بستری شوید.

انواع درد شکم بزرگسالان

نوع و محل درد شکم بزرگسالان ممکن است به پزشک کمک کند علت را تشخیص دهد. در هنگام تشخیص باید شدت و مدت زمان درد در نظر گرفته شود. چند ویژگی کلی درد شکم عبارتند از:

نوع درد. درد شکم می تواند شامل درد های تیز، کسل کننده، ضربان مبهم مانند گرفتگی و یا پیچ خوردگی باشد.

علت درد. ممکن است برخی وقایع مانند استفراغ، دفع مدفوع و یا دراز کشیدن باعث بدتر و یا بهتر شدن علائم می شوند.

مدت زمان درد. درد شکم می تواند کوتاه باشد و فقط چند دقیقه طول بکشد، یا ممکن است چندین ساعت و حتی در طولانی مدت ادامه یابد. بعضی اوقات درد شکم بعد از گذشت زمان به شدت زیاد می شود.

محل درد. مکان درد در ناحیه شکم به پزشک کمک می کند تا علت اصلی درد را تشخیص دهد.

محل درد شکم بزرگسالان متناسب با نوع آن می تواند شامل موارد زیر باشد:

درد شکم فوقانی چپ. طحال بزرگ شده

درد شکم فوقانی. زخم معده، گاستریت، پانکراتیت

درد شکم فوقانی راست. بیماری کیسه صفرا، هپاتیت

درد شکم پایین راست. آپاندیسیت، مشکلات تخمدان راست

درد شکم پایین چپ. دیورتیکولیت، کیست تخمدان، پیچ خوردگی تخمدان

درد شکم پایین. عفونت دستگاه ادراری، مشکلات زنان و زایمان مانند فیبروم های رحمی و سرطان

درد شکم علامت یک بیماری است و ممکن است نشان دهنده این باشد که فرد دارای یک مشکل پزشکی است که به درمان نیاز دارد. درد شکم می تواند با علائم بیماری های دیگر همراه باشد. اگر درد ناگهانی شکم، درد شدید بعد از غذا خوردن یا درد شکم همراه با اسهال دارید، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص علت درد شکم بزرگسالان

معاینه جسمی

معاینه جسمی شامل معاینه دقیق شکم، قلب و ریه های بیمار برای تشخیص منبع درد است.

پزشک قسمت های مختلف شکم را لمس می کند تا از حساسیت به لمس یا سایر علائم که نشان دهنده منبع درد است، استفاده کند. پزشک احتمال دارد معاینه رکتوم را انجام دهد تا سایر مشکلات مانند توده یا بواسیر داخلی را بررسی کند. پزشک در مردان، آلت تناسلی و در زنان معاینه لگن را انجام می دهد تا مشکلات رحم، لوله های فالوپی و تخمدان ها را بررسی کند. پزشک همچنین ممکن است چشمان بیمار را برای تغییر رنگ زرد و زردی بررسی کند.

تست های آزمایشگاهی

همراه با اطلاعات به دست آمده از سؤالاتی که پزشک از بیمار پرسیده و معاینه جسمی انجام شده، آزمایش خون یا ادرار می تواند در تشخیص بیماری کمک کند. یکی از مهمترین آزمایشات این است که مشخص شود زن باردار است یا نیست.

افزایش شمارش گلبول های سفید خون افزایش می تواند به معنای وجود عفونت و یا واکنش بدن به درد و استفراغ باشد.

تغییر رنگ ادرار و خون در ادرار، نشان می دهد که بیمار ممکن است سنگ کلیه داشته باشید. آزمایش خون دیگر مانند آنزیم های کبدی و آنزیم های لوزالمعده می تواند در تعیین اینکه کدام اندام بدن باعث درد شده است کمک کنند، اما آن ها به تشخیص بیماری اشاره نمی کنند.

آزمایش های رادیولوژی

مطالعات رادیولوژی می توانند برای تشخیص بیماری مفید باشند، اما همیشه ضروری نیستند. گاهی اوقات، اشعه ایکس، هوای خارج از روده را نشان می دهد، به این معنی که چیزی دچار پارگی یا سوراخ شدن شده است. اشعه ایکس می تواند به تشخیص انسداد و یا پارگی روده کمک کند و یا سنگ کلیه را نشان دهد.

سونوگرافی یک روش بدون درد است که برای یافتن برخی از دلایل درد شکم مفید است و در شرایطی انجام می شود که پزشک مشکوک به مشکلات کیسه صفرا، لوزالمعده، کبد یا دستگاه تولید مثل زنان باشد. سونوگرافی همچنین در تشخیص بیماری های کلیه و طحال یا رگ های خونی بزرگ کمک می کند.

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) اطلاعات مفیدی در مورد کبد، لوزالمعده، کلیه ها و مجرای ادرار، طحال و روده کوچک و بزرگ ارائه می دهد. معمولاً در هنگام بررسی درد شکم، MRI کمتر از اسكن CT استفاده می شود.

پیش آگهی درد شکم بزرگسالان

به طور کلی، بسیاری از انواع درد بدون عمل جراحی از بین می روند و هیچگاه علت آن مشخص نمی شوند و بیشتر نیاز به تسکین علائم دارند. دلایل پزشکی درد شکم به طور کلی نتیجه خوبی دارد، اما استثنائاتی نیز وجود دارد. اما دلایل جراحی درد شکم بسته به شدت و شرایط پزشکی بیمار نتایج مختلفی دارند.

اگر  جراحی آپاندیست و یا سنگ کیسه صفرا داشته اید، باید بدون هیچ مشکلی در طولانی مدت بعد از عمل جراحی بهبود پیدا کنید. اگر دچار پارگی آپاندیس یا کیسه صفرا شده اید، بهبودی ممکن است طولانی تر شود. درد شکم ناشی از زخم سوراخ شده یا انسداد روده می تواند به جراحی بزرگ تر و بهبودی طولانی تری نیاز داشته باشد. برای مشکلات رگ خونی، مانند پارگی یا لخته شدن خون، پیش آگهی می تواند ضعیف تر باشد. به طور کلی، هر چه سن بیمار بیشتر و شرایط بیماری وخیم تر، نتیجه جراحی می تواند بدتر باشد.

درمان پزشکی درد شکم بزرگسالان

درد شکم بدون تب، استفراغ، خون ریزی واژن، درد قفسه سینه یا سایر علائم جدی اغلب بدون درمان خاص بهبود می یابد. آنتی اسیدهای بدون نسخه  (OTC) می توانند برخی از انواع درد شکم را کاهش دهند. درمان به نوع تشخیص پزشک و علت درد شکم بستگی دارد.

ممکن است به شما مایعات IV (داخل وریدی) داده شود. پزشک احتمال دارد از شما بخواهد تا زمانی که علت درد مشخص نشده، چیزی نخورید. این کار برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط خاص پزشکی یا برای آماده سازی بیمار در صورت نیاز به عمل جراحی انجام می شود. ممکن است به شما داروی ضد درد داده شود.

جراحی برای درمان درد شکم بزرگسالان

برخی از انواع درد شکم نیاز به درمان جراحی دارند.

• درمان انسداد روده گاهی با عمل جراحی انجام می شود و به علت انسداد، میزان انسداد روده و نوع آن بستگی دارد.
• اگر درد شما از اندام داخلی آپاندیس یا کیسه صفرا باشد، درمان شامل بستری شدن در بیمارستان، معاینه و بررسی و احتمالاً عمل جراحی می باشد.
• اگر درد بیمار از پارگی یا سوراخ شدن اندام ها مانند روده یا معده ناشی شده باشد، به عمل جراحی فوری نیاز داشته باشد و مستقیماً به اتاق عمل منتقل شود.

پیگیری های بعد از درمان

اگر پزشک به بیمار اجازه دهد که بعد از ارزیابی و درمان به خانه برود، ممکن است دستورالعمل هایی در مورد رژیم غذایی و تجویز دارو را پیشنهاد دهد. ممکن است به بیمار گفته شود در صورت بروز شرایط خاص به اورژانس برگردد.

اما بعد از درمان بیمار بهتر است این توصیه ها را رعایت شوند:

• بعد از درمان و بهبودی برای غذا خوردن، از غذاهای آبکی شروع کنید.
• اگر علائم بیمار بعد از چند روز برنگشت، رژیم غذایی عادی خود را شروع کنید.
• اگر زخم معده باعث درد شده، باید از نیکوتین، کافئین و مصرف الکل خودداری شود.
• اگر درد ناشی از بیماری کیسه صفرا بوده، باید از مصرف غذاهای چرب و سرخ شده پرهیز شود.
• اگر غذاهای آبکی باعث درد و استفراغ نشدند، مواد غذایی مانند سوپ، برنج، موز، سیب یا نان تست را امتحان کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

تشخیص علت درد شکم در بزرگسالان یکی از سخت ترین کارها برای پزشک است. بعضی اوقات تمام کاری که متخصص می تواند انجام دهد این است که مطمئن شود که این درد نیازی به جراحی یا بستری شدن در بیمارستان ندارد.

پرسیدن برخی سؤالات به پزشک کمک می کند تا علت درد را سریع تر و آسان تر تشخیص دهد، این سوالات عبارتند از:

• آیا تا به حال جراحی کرده اید؟
• آیا هنگام نفس کشیدن درد دارید؟
• آخرین دفع مدفوع شما کی بوده است؟
• آیا درد هنگام سرفه بدتر می شود؟
• درد در کدام قسمت احساس می شود؟
• آیا احساس می کنید تب داشته باشید؟
• قبل از شروع درد چه احساسی داشتید؟
• چه مدت علائم شما بروز کرده و درد دارید؟
• آیا این درد، شما را مجبور می کند راه بروید؟
• آیا طی چند روز گذشته علائم و درد شما بهتر نشده اند؟
• چه عواملی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟
• آیا استفراغ کرده اید؟ آیا استفراغ، درد شما را بهتر یا بدتر کرده است؟
• آیا درد شما از کل معده شروع شده و به یک مکان دیگر منتقل می شود؟
• آیا بیماری مانند بیماری های قلبی، دیابت یا ایدز یا مشکل پزشکی دیگری دارید؟
• آیا می توانید درد را با فشار کف دست کاهش دهید یا ناحیه آسیب دیده از کف دست بیشتر است؟
• آیا داروهای استروئیدی و یا آنتی بیوتیک مصرف می کنید ؟ قرص های بدون نسخه، گیاهان دارویی یا مکمل ها استفاده می کنید؟