افزایش وزن بعد از جراحی

افزایش وزن بعد از جراحی را می توان با رعایت چند اقدام کنترل کرد. در این مقاله، شش دلیل اصلی افزایش وزن پس از عمل و برخی اقدامات رژیمی را که می‌توانید برای کاهش وزن دنبال کنید، را بررسی کرده ایم. اگر به سرعت در حال افزایش وزن هستید، یکی از دلایل اصلی آن می تواند جراحی اخیر باشد. حتی یک روش کوچک جراحی مانند برداشتن لوزه می تواند باعث افزایش وزن شود.

افزایش وزن معمولاً پس از بارداری، به ویژه بعد از انجام سزارین مشاهده می شود. سیستم پایش ارزیابی خطر بارداری (PRAMS) نشان می‌دهد که افزایش وزن پس از بارداری طی چند سال گذشته 70 درصد افزایش یافته است.

چه چیزی باعث افزایش وزن بعد از جراحی می شود؟

اگر وزن پس از جراحی افزایش یافت، وحشت نکنید. شما فقط باید علت اصلی را کشف و روی آن کار کنید.

احتباس آب

احتباس آب از نظر پزشکی به عنوان ادم بعد از عمل شناخته می شود. این یکی از دلایل اصلی افزایش وزن پس از جراحی است.

ادم، تجمع مایع بین بافت ها ناشی از توزیع مجدد پروتئین های پلاسما است. آسیب بافتی پس از جراحی منجر به جابجایی عظیم مایعات در بین قسمت های بدن و تجمع مایع در فضای بینابینی، یعنی فضای بین اندام ها می شود. این احتباس مایع می‌تواند در اندام‌ها موضعی رخ دهد و باعث افزایش وزن بدن شود. علائم شایع ادم عبارتند از:

• التهاب
• کاهش ادرار
• افزایش سریع وزن
• کاهش تحرک در مفاصل (به عنوان مثال، انگشتان، مچ پا و دست)

اگرچه این افزایش وزن معمولاً به خودی خود بهبود می یابد، ولی در برخی موارد، جراح می تواند یک دیورتیک تجویزی مانند کورتیکواستروئیدها یا مسدود کننده های کانال کلسیم را برای کاهش التهاب تجویز کند.

همچنین ممکن است پوشیدن جوراب های واریس، انجام حرکات ملایم، کاهش مصرف نمک و بالا بردن ناحیه آسیب دیده را پیشنهاد کنند. اگر در مورد التهاب و ادم نگرانی دارید، بهتر است با جراح یا یک متخصصین پزشکی دیگر مشورت کنید.

استرس

استرس فیزیکی و روانی می تواند باعث عدم تعادل هورمونی و افزایش وزن شود. حتی استرس برای دوره های طولانی غدد فوق کلیوی را تحت فشار قرار می دهد و باعث ترشح بیشتر هورمون کورتیزول در آنها می شود. بررسی بر روی افرادی که تحت عمل جراحی قلب قرار گرفته‌اند نشان داد که استرس ناشی از جراحی باعث افزایش ترشح کورتیزول و هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) می‌شود. افزایش سطح ADH احتمال دارد عملکرد کلیه را مختل کرده و باعث احتباس آب شود.

تروما

ترومای جراحی اغلب منجر به تغییرات متابولیک، ایمونولوژیک و غدد درون ریز می شود. تروما یک واکنش بدنی به رویدادهای ناراحت کننده یا آزاردهنده است. ضربه های پس از جراحی اغلب تعادل بدن را بر هم می زند و عدم تعادل هورمونی ایجاد می کند. این منجر به عملکرد نادرست محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال می شود که بیشتر بدن را تحت فشار قرار می دهد.

یک مطالعه مشاهده‌ای طولانی‌مدت نشان داد که زنان مبتلا به PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) تمایل به افزایش وزن زیادی دارند و در معرض خطر بیشتری برای چاق شدن یا اضافه وزن هستند.

دارو

پزشکان اغلب برای بهبودی پس از جراحی، دارو تجویز می کنند. بیشتر این داروها مکمل‌هایی هستند که به بازیابی قدرت و بهبود سریع‌تر کمک می‌کنند. آنها همچنین احتمال دارد داروهای خاصی را تجویز کنند که بر سیستم متابولیک تأثیر می گذارد و منجر به افزایش وزن می شود.

بی تحرکی

بهبودی پس از جراحی نیاز به استراحت کافی دارد. فعالیت کم و استراحت کامل می تواند سرعت متابولیسم پایه بدن (BMR) را کاهش دهد و منجر به افزایش وزن شود.

میزان انرژی مستقیماً با BMR و سطح فعالیت مرتبط است. فعالیت بدنی کم پس از جراحی، می تواند BMR و کالری مصرفی را کاهش دهد که منجر به افزایش وزن می شود. پزشکان همیشه توصیه می کنند که پس از مرحله بهبودی با فعالیت بدنی آهسته شروع کرده تا سیستم متابولیک بدن خود را اصلاح کنید.

بسته به نوع جراحی که انجام می دهید، شاید لازم باشد فعالیت بدنی خود را از روزها تا هفته ها بعد محدود کنید. اگرچه چند روز استراحت باعث افزایش وزن قابل توجهی نمی شود، نشستن طولانی همراه با عدم فعالیت بدنی برای مدت زیاد می تواند منجر به کاهش توده عضلانی و مصرف کالری روزانه شود. در نتیجه، توده چربی افزایش می یابد.

خوشبختانه، توانبخشی جزء بزرگی از مراقبت های پس از جراحی است. این شامل مراجعه به متخصصانی مانند فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران است که می توانند  کمک کنند به فعالیت های عادی خود بازگردید و تحلیل عضلانی را کاهش دهید.

اگر یک عمل جراحی جزئی با زمان بهبودی کوتاه انجام داده اید، قبل از اینکه به آرامی فعالیت های بدنی معمول  را دوباره شروع کنید، به خود اجازه استراحت دهید. پس از یک جراحی بزرگ، ممکن است قبل از شروع مجدد ورزش، نیاز به استراحت طولانی مدت داشته باشید.

هنگامی که می توانید با خیال راحت ورزش را از سر بگیرید، به آرامی حرکات ملایم مانند پیاده روی یا یوگا را مجددا انجام دهید تا ببینید چه احساسی دارید و آن را تحمل می کنید. شاید لازم باشد به تدریج فعالیت های فشاری مانند بلند کردن وزنه ها را مجدداً شروع کنید یا تا بهبودی کامل از آنها اجتناب کنید.

مصرف غذاهای آماده

بهبودی پس از جراحی می تواند دردناک، استرس زا و از نظر احساسی خسته کننده باشد. این احتمال دارد باعث شود که به سراغ غذای مورد علاقه خود بروید تا به شما در مقابله با آن کمک کند.

با این حال، اگر پس از بهبودی به جای بازگشت به یک رژیم غذایی متعادل‌تر، به غذای آماده اتکا کنید، ممکن است در طول زمان افزایش وزن را تجربه کنید.

در طول نقاهت اولیه، مهم است که بر روی مصرف کالری و پروتئین کافی برای بهبودی تمرکز کنید، حتی اگر بتوانید فقط غذاهای خاصی مانند بستنی، پودینگ، یا تخم مرغ همزده را تحمل کنید.

بسته به عمل جراحی و وضعیت تغذیه قبل از عمل، بهتر است به عنوان بخشی از مراقبت های بعد از عمل، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. آنها ممکن است یک رژیم درمانی مانند فقط مایعات یا مکمل های اضافی مانند پروتئین را برای حمایت از بهبودی توصیه کنند.

با این حال، همانطور که اشتها و توانایی خود را برای خوردن به دست می آورید، بر روی غذاهای حاوی پروتئین برای حمایت از بهبودی  تمرکز کنید. علاوه بر این، خوردن غذاهای با فیبر بالا به کاهش یبوست که بعد از جراحی شایع است کمک می کند.

اگر بین وعده های غذایی گرسنه هستید، سعی کنید میان وعده های کوچک حاوی پروتئین و فیبر مانند کره بادام زمینی و تکه های سیب بخورید که شما را سیر نگه می دارد. علاوه بر این، سعی کنید به جای نوشیدنی های شیرین از نوشیدنی های کم کالری مانند آب، قهوه و چای استفاده کنید.

خوب است که از غذاهای راحت به عنوان بخشی از بهبودی خود لذت ببرید. به خود اجازه دهید تا غذاهایی را بخورید که در لحظه احساس خوبی دارند. با این حال، اگر شروع به استفاده از غذا به عنوان یک مکانیسم مقابله ای منظم کردید، با یک متخصص تغذیه یا متخصص پزشکی مشورت کنید.

چگونه از افزایش وزن بعد از جراحی پیشگیری کنیم؟

ما می دانیم که بعد از جراحی (به خصوص در مرحله بهبودی) احتمال افزایش وزن وجود دارد. در حالی که اضافه کردن 5 تا 6 پوند طبیعی است، هر چیزی فراتر از آن می تواند منجر به مشکلات طولانی مدت شود. اقدامات احتیاطی زیر می تواند از آن پیشگیری کند:

• می توانید هفته ای یک بار غذای مورد علاقه تان را استفاده کنید، اما در مصرف آن زیاده روی نکنید.
• گیاهانی مانند جعفری و هیبیسکوس را در غذای خود بگنجانید. آنها دیورتیک های طبیعی هستند که می توانند به کاهش احتباس آب کمک کنند.
• کمی شروع به حرکت کنید. نیازی نیست بلافاصله پس از جراحی به باشگاه بروید. فقط با حرکت در اطراف خود را فعال نگه دارید زیرا به بهبود سیستم متابولیک کمک می کند.
• تمرینات کششی را برای گردش خون بهتر انجام دهید. برای پیشگیری از ادم اندام تحتانی می توانید مچ پا یا پاهای خود را در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید.

تغییرات رژیم غذایی برای کاهش وزن بعد از جراحی

علاوه بر این اقدامات احتیاطی، می توانید تغییرات رژیم غذایی خاصی را نیز ایجاد کنید که می تواند به پیشگیری از افزایش وزن در اثر جراحی کمک کند.

پروتئین نقش کلیدی در روند بهبودی دارد. این به ترمیم و التیام آسیب بافتی کمک، ایمنی را تقویت و نرخ متابولیک خوبی را حفظ می کند. همیشه روی گنجاندن پروتئین با کیفیت خوب در هر وعده غذایی تمرکز کنید. برای پیشگیری از افزایش وزن، پروتئین را با  محتوای کم چرب مصرف کنید. گوشت سفید بدون پوست، تکه های گوشت گاو بدون چربی، تخم مرغ، ماهی، پروتئین های گیاهی مانند حبوبات، لوبیا و محصولات لبنی کم چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید. روش های پخت و پز سالم مانند بخارپز کردن را امتحان و پروتئین را به سالاد خود اضافه کنید.

سبزیجات و میوه های بیشتری بخورید.

سبزیجات و میوه ها سرشار از آب و فیبر هستند که می تواند به پیشگیری از افزایش وزن کمک کند. زنان اغلب از ایجاد چربی شکم پس از انجام سزارین شکایت دارند. از این رو، مصرف فیبر محلول بیشتر می تواند در این زمینه کمک کند.

علاوه بر این، سبزیجات و میوه ها دیورتیک های طبیعی هستند که می توانند به تخلیه آب اضافی از بدن کمک کنند. خیار، هندوانه، لیمو، مارچوبه، برگ قاصدک و برگ گزنه را در رژیم غذایی خود بگنجانید. اسفناج، کلم بروکلی، کلم، گل کلم، گوجه فرنگی، فلفل، قارچ، بادمجان و سایر سبزیجات برگ سبز نیز انتخاب های خوبی هستند. با این حال، پیشنهاد می کنیم قبل از ایجاد این تغییرات در رژیم غذایی خود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

خود را هیدراته نگه دارید.

 بررسی بر روی دخترانی که دارای اضافه وزن بودند انجام شد، نشان داد که نوشیدن آب فراوان، سرعت متابولیسم و هضم را بهبود می بخشد. مصرف آب کافی با ارسال سیگنالی به کلیه ها برای توقف ذخیره آب از احتباس مایعات اضافی پیشگیری می کند. اما اگر مشکلات کلیوی جدی دارید، قبل از افزایش مصرف آب با پزشک خود مشورت کنید.

سوالات متداول افزایش وزن بعد از جراحی

آیا التهاب بعد از عمل، باعث افزایش وزن می شود؟ التهاب بعد از عمل ناشی از احتباس آب است که می تواند منجر به افزایش وزن در مرحله بهبودی شود. خوردن وعده های غذایی متعادل و کمی ورزش می تواند کمک کند بر افزایش وزن پس از جراحی غلبه کنید.

آیا بیهوشی عمومی باعث افزایش وزن می شود؟ بیهوشی معمولا باعث افزایش وزن نمی شود. اما مایعات داخل وریدی (IV) زمانی که برای مدت طولانی مصرف شوند، می توانند منجر به افزایش وزن پس از جراحی شوند.

احتباس آب بستگی به نوع جراحی دارد. یک جراحی جزئی ممکن است تنها به حداقل احتباس مایع منجر شود، اما پیوند کلیه یا جراحی قلب منجر به احتباس آب بیشتر می شود.

سخن آخر

نگران افزایش وزن بعد از جراحی نباشید. انجام اقدامات احتیاطی و حفظ یک سبک زندگی سالم کلید کاهش وزن اضافی و حفظ تناسب اندام و سلامت خود است. اگرچه بهبودی پس از جراحی احتمال دارد باعث افزایش وزن شود، اما یک رژیم غذایی مناسب، کاهش استرس و مصرف آب فراوان می تواند کمک کند تا به اندام خود بازگردید.