استئومیلیتیس (Osteomyelitis) همان عفونت استخوانی است. عفونت ها می توانند با عبور از جریان خون یا گسترش از بافت مجاور خود را به استخوان رسانده و باعث آلودگی بافت استخوانی شوند. البته عفونت ممکن است در داخل خود استخوان شروع شود، این اتفاق زمانی می افتد که استخوان در اثر بروز آسیب دیدگی، آلوده به میکروب ها می شود. افراد سیگاری و افرادی که مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت یا نارسایی کلیه هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت استخوان قرار دارند. به عنوان مثال در افراد دیابتی در صورتی که فرد دچار زخم پای دیابتی شود احتمال ابتلا به عفونت استخوانی بیشتر خواهد شد.
اگرچه که زمانی درمان عفونت های استخوانی غیر ممکن در نظر گرفته می شد، با این وجود اکنون می توان عفونت استخوانی را با موفقیت درمان کرد. البته در روند درمان بیشتر افراد مبتلا برای برداشتن استخوان های از بین رفته نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. پس از عمل جراحی، معمولاً برای جلوگیری از عود مجدد عفونت، مصرف آنتی بیوتیک های قوی داخل وریدی مورد نیاز خواهد بود.
علت عفونت استخوان
بیشتر موارد ابتلا به عفونت استخوانی ناشی از باکتری های استافیلوکوک و انواع میکروب هایی است که معمولاً روی پوست یا در بینی بیماران یا حتی افراد سالم مشاهده می شود. این میکروب ها به روش های مختلفی می توانند وارد استخوان شده و عفونت ایجاد کنند.
این روش ها شامل موارد زیر می شود:
- جریان خون. میکروب های موجود در سایر قسمت های بدن شما – مثل ریه ها ناشی از ذات الریه یا مثانه، ناشی از عفونت ادراری – می توانند از طریق جریان خون خود را به یکی از نقاط ضعیف استخوانی رسانده و باعث بروز عفونت استخوانی در فرد شوند.
- صدمات. زخم های شدید و عمقی می توانند همانند دریچه ای میکروب ها را وارد بدن کنند. اگر چنین زخم هایی آلوده به میکروب شوند. این میکروب ها ممکن است در بافت های استخوانی در مجاورت زخم پخش شده و باعث عفونت استخوانی شوند. همچنین اگر فرد دچار شکستگی شدید استخوانی شده باشد و قسمتی از استخوان از داخل پوست بیرون زده باشد، بازهم میکروب ها می توانند از طریق بیرون زدگی استخوانی وارد بافت های استخوانی نفوذ کرده و آن را به سادگی عفونی کنند.
- عمل جراحي. در حین عمل جراحی برای جایگزینی مفاصل یا ترمیم شکستگی ها، میکروب ها می تواند در طول جراحی مستقیماً وارد بدن شده و باعث بروز عفونت استخوانی شوند.
عوامل خطر عفونت استخوان
معمولاً استخوان ها در برابر ابتلا به عفونت های استخوانی مقاوم هستند اما با افزایش سن رفته رفته میزان این محافظت استخوانی کاهش خواهد یافت.
سایر عواملی که احتمال بروز عفونت های استخوانی را در فرد افزایش می دهند، عبارتند از:
جراحی های اخیر یا جراحی ارتوپدی
شکستگی شدید استخوان یا بروز یک زخم عمیق مسیری را برای ورود باکتری ها به استخوان یا بافت مجاور ایجاد خواهد کرد. زخم های عمیقی مثل گاز گرفتگی حیوانات یا پیرسینگ ناخن نیز می توانند مسیری برای ورود باکتری های به داخل قسمت های عمیق و استخوانی به وجود آورد. جراحی برای ترمیم استخوان های شکسته یا جایگزینی مفاصل فرسوده نیز می تواند به طور تصادفی مسیری را برای ورود میکروب ها به استخوان باز کند. ایمپلنت های ارتوپدی کاشته شده در داخل بدن نیز یکی از عوامل خطر برای ابتلای فرد به عفونت محسوب می شوند.
اختلالات گردش خون
هنگامی که رگ های خونی آسیب دیده یا مسدود شوند، شما در توزیع سلول های ضد عفونت بدن مورد نیاز و جلوگیری از رشد عفونت ها دچار مشکل خواهد شد. آنچه که به عنوان یک برش کوچک پوستی شروع می شود ممکن است به مرور زمان تبدیل به یک زخم عمیق شده و بافت عمقی پوست و استخوان ها را در معرض ابتلا به عفونت قرار دهد.
بیماری هایی که جریان خون را با اختلال روبرو می کنند شامل موارد زیر می شود:
- بیماری دیابت کنترل نشده
- بیماری سلول سیکل (Sickle cell)
- مشکلاتی که نیاز به تزریق داخل وریدی یا آنژیوکت داشته باشد.
- بیماری های شریان محیط که اغلب مربوط به سیگار کشیدن هستند.
بیماری های وجود دارد که به دلیل ابتلا به آن ها برای اتصال دنیای بیرون به اندام های داخلی بدن نیاز به استفاده از لوله پزشکی خواهد بود. با وجود درمانی بودن این اتصالات اما همین لوله ها می تواند راه مستقیمی برای ورود میکروب به داخل بدن فرد مبتلا باشد. به همین خاطر این بیماری ها خطر ابتلا به عفونت های مختلف و همچنین عفونت های استخوانی در فرد را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد.
مثال هایی از زمان نیاز به این لوله ها:
- آنژیوکت های ادراری
- لوله های دستگاه دیالیز
- استفاده از لوله های داخل وریدی برای زمان طولانی
نقص سیستم ایمنی بدن
اگر سیستم ایمنی بدن شما تحت تأثیر بیماری یا دارو ضعیف شده باشد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان در فرد افزایش خواهد یافت.
عواملی که می تواند باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن شود عبارتند از:
- درمان سرطان
- دیابت کنترل نشده
- نیاز به مصرف کورتیکواستروئیدها یا داروهایی به نام مهار کننده فاکتور نکروز تومور
تزریق غیر استریل
افرادی که به صورت غیر استریل اقدام به تزریق داروها می کنند بیش از دیگران در معرض ابتلا به عفونت های استخوانی قرار دارند. زیرا ضد عفونی نکردن پوست قبل از تزریق و استفاده از سرنگ های آلوده احتمال ورود میکروب ها به بدن را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.
علائم عفونت استخوان
علائم و نشانه های ابتلا به عفونت استخوانی شامل موارد زیر می شود:
- تب
- بدن درد
- خستگی
- در در ناحیه اطراف عفونت
- التهاب، گرمای بدن و قرمزی در اطراف ناحیه بروز عفونت
گاهی اوقات عفونت استخوانی ممکن است با هیچ علامت یا نشانه ای همراه نیست. حتی تشخیص آن از دیگر بیماری ها کار بسیار دشواری باشد. تشخیص این بیماری در نوزادان، افراد مسن و افرادی که دارای سیستم ایمنی بدنی ضعیفی هستند بسیار سخت تر از دیگران خواهد بود.
موارد ضرورت مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم بیماری شدیدتر شده و دچار دردهای استخوانی همراه با تب بودید. حتماً باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که به خاطر بیماری های دیگر یا جراحی های اخیر خود در معرض ابتلا به عفونت استخوانی قرار گرفته اید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض عفونت استخوانی
عوارض جانبی ناشی از عفونت استخوانی شامل موارد زیر می شود:
- آرتریت سپتیک. گاهی اوقات عفونت درون استخوان ها می تواند به مفصل مجاور گسترش یابد.
- رشد ناقص. رشد طبیعی در استخوان ها یا مفاصل کودکان مبتلا به عفونت استخوانی در صورتی که نواحی نرم تر که به عنوان صفحات رشد شناخته شده و در انتهای استخوان های بزرگ بازوها و پاها قرار دارد را درگیر کرده و رشد کودک را با مشکل روبرو کند.
- مرگ استخوان (Ostenoecrosis). عفونت در استخوان می تواند گردش خون استخوانی را مختل کرده و نهایتاً منجر به مرگ استخوان شود. برای مؤثر بودن درمان های آنتی بیوتیکی باید ناحیه که استخوان آن از بین رفته از طریق جراحی برداشته شود.
- سرطان پوست. اگر عفونت استخوان منجر به زخم بازی شود که چرک از آن خارج می شود، پوست اطراف این زخم در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی قرار خواهد داشت.
پیشگیری عفونت استخوان
در صورتی که به شما گفته شده است که احتمال ابتلا به عفونت در شما بیشتر از دیگران است، بهتر است در مورد راه های جلوگیری از بروز عفونت با پزشک خود مشورت کنید. کاهش خطر ابتلا به عفونت به کاهش خطر ابتلا به عفونت استخوان نیز کمک خواهد کرد. به طور کلی برای جلوگیری از بریدگی، خراشیده شدن و گاز گرفتگی حیواناتی که باعث نفوذ میکروب ها به داخل بدن شما می شوند، احتیاط کنید. اگر خود یا فرزند شما به یکی از موارد گفته شده دچار شده باشد. سریعاً محل را ضد عفونی کرده و با باند تمیز پانسمان کنید. سپس در طول روند درمان به طور منظم محل زخم و گزش را از نظر بروز علائم عفونی با دقت بررسی کنید.
تشخیص عفونت استخوانی
برای تشخیص عفونت استخوانی پزشک ممکن است اطراف استخوان آسیب دیده را از نظر احتمال بروز هرگونه حساسیت، تورم یا گرمی غیر طبیعی مورد بررسی قرار دهد. همچنین در صورت بروز زخم های پا پزشک ممکن است از یک پروب (dull probe) برای بررسی استخوان نزدیک زیرین استفاده کند.
پزشک برای تشخیص عفونت استخوانی انجام آزمایشات زیر را توصیه کند:
آزمایش خون
آزمایش خون ممکن است بالا بودن سطح گلبول های سفید و دیگر عوامل مؤثر را نشان دهد. بالا بودن میزان موارد گفته شده ممکن است نشانگر این باشد که بدن شما در حال مبارزه با عفونت های احتمالی است. اگر عفونت استخوانی در اثر عفونت در خون ایجاد شده باشد، آزمایشات می تواند نوع میکروب به وجود آورنده این عفونت ها را نیز مشخص کند. البته دقت داشته باشید که هیچ آزمایش خونی نمی تواند به پزشک بگوید که دچار عفونت استخوانی هستید یا خیر. با این حال ، آزمایش خون می تواند سرنخ هایی برای تشخیص دقیق تر این عفونت در اختیار پزشک قرار دهد. در نتیجه پزشک علاوه بر آزمایش خون ممکن است به آزمایشات دیگری نیاز داشته باشد.
تصویر برداری
تصویبر داری اشعه ایکس. پرتوهای اشعه ایکس می توانند نشان دهنده آسیب های استخوانی باشند. اما ممکن است این آسیب های استخوانی تا چندین هفته بعد از ابتلا به عفونت استخوانی در داخل تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده و تشخیص نباشند. در مواردی که اخیراً دچار پوکی استخوان شده باشید، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری دقیق تری را برای تشخیص توصیه کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). با استفاده از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی ، اسکن های MRI می توانند تصاویر با کیفیتی از مفاصل، استخوان ها و بافت اطراف آن در اختیار پزشک قرار دهند.
- سی تی اسکن (CT). سی تی اسکن ترکیبی از تصاویر اشعه ایکس است که از زوایای مختلفی گرفته شده و نمای دقیق مقطعی از ساختارهای داخلی بدن یک فرد در اختیار پزشک قرار می دهد. تصویرسی تی اسکن معمولاً فقط در صورتی انجام می شود که شخص مبتلا نتواند ام آر آی انجام دهد.
نمونه برداری استخوانی
بیوپسی استخوانی می تواند نشان دهد که چه نوع میکروبی استخوان شما را آلوده کرده است. دانستن نوع میکروب به پزشک اجازه می دهد تا نوع مؤثرتری از آنتی بیوتیک را برای مبارزه با عفونت استخوانی به وجود آمده، انتخاب کرده و روند درمان با سرعت بیشتری اتفاق بیفتد. بیوپسی باز که برای نمونه برداری از بافت استخوانی انجام می شود نیاز به بیهوشی و جراحی خواهد داشت. در بعضی مواقع نیز جراح یک سوزن بلند را از طریق پوست وارد استخوان خواهد کرد تا بیوپسی از طریق آن انجام شود. در این روش برای وارد کردن سوزن به داخل بدن فرد نیاز به بی حسی موضعی خواهد داشت. برای وارد کردن دقیق سوزن در داخل بدن فرد از تصویر برداری اشعه ایکس یا اسکن های دیگر کمک گرفته خواهد شد.
درمان عفونت استخوان
متداول ترین درمان برای عفونت استخوانی جراحی و برداشتن بخش هایی از استخوان آلوده یا مرده است. به دنبال آن از آنتی بیوتیک های داخل وریدی برای از بین بردن کامل عفونت در بیمارستان استفاده خواهد شد.
عمل جراحی
با توجه به شدت عفونت به وجود آمده، جراحی عفونت استخوانی ممکن است با یک یا چند روش زیر صورت گیرد:
- تخلیه ناحیه آلوده. باز کردن ناحیه اطراف استخوان آلوده شما به جراح شما اجازه می دهد هرگونه چرک یا مایعی را که در پاسخ به عفونت در زیر پوست جمع شده باشد را تخلیه کند.
- بازیابی جراحی خون به استخوان. جراح ممکن است تمامی فضای خالی به وجود آمده از شیوه debridement را با استفاده از یک تکه استخوان یا بافت های دیگر مثل پوست یا عضله گرفته شده از دیگر قسمت های بدن پر کند.
- از بین بردن استخوان و بافت بیمار. در روشی به نام دبریدرمنت (debridement) جراح تا حد امکان استخوان آلوده بیمار را همراه با کمی از بافت سالم استخوانی بر می دارد تا از خارج شدن کامل نواحی آلوده اطمینان حاصل کند. علاوه بر برداشتن بافت استخوانی پزشک ممکن است برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت، بخشی از بافت اطراف بدن را که علائم عفونی دارند را در حین عمل جراحی از بدن خارج کند.
گاهی اوقات ممکن است از فیلرهای موقت برای پر کردن قسمت خالی شده زیر پوست استفاده شود. تا فرد سلامتی خود را مجدداً به دست آورده و گرافت بافتی یا استخوانی برای او انجام گیرد. گرافت به بازیابی رگ های خونی آسیب دیده و تشکیل استخوان جدید کمک خواهد کرد.
- بیرون آوردن اشیاء خارجی. در بعضی از موارد اشیاء خارجی مثل صفحات جراحی یا پیچ هایی که در حین عمل های جراحی قبلی داخل بدن تعبیه شده اند را خارج خواهند کرد.
- قطع کردن عضو عفونی شده. آخرین راه حل درمانی قطع کردن عضو دچار عفونت شده است. جراحان اگر شیوه های درمان مؤثر نباشد، ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت به بافت ها و استخوان های دیگر اقدام به قطع کردن عضو عفونی شده کنند.
دارودرمانی
بیوپسی استخوانی مشخص می کند چه نوع میکروب باعث عفونت استخوانی شده و در نتیجه پزشک شما می تواند آنتی بیوتیک مناسب تری را برای مبارزه با عفونت استخوانی تجویز کند. آنتی بیوتیک ها معمولاً حدود شش هفته از طریق ورید بازویی تجویز می شوند. البته در مواردی که عفونت شدیدتر باشد، ممکن است دوره های مصرف آنتی بیوتیک خوراکی نیز برای فرد مبتلا تجویز شود. اگر سیگار می کشید، ترک سیگار می تواند به بهبودی سریع تر بیمار کمک زیادی کند. همچنین برای مدیریت بیماری های مزمن دیگر مثل دیابت برای درمان سریع تر باید قند خون خود را کنترل کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
سؤالاتی که در مورد عفونت استخوان از پزشک بپرسید شامل موارد زیر می شود:
- علت احتمالی بروز علائم این بیماری چیست؟
- آیا بروشور یا برگه پرینت شده در مورد بیماری دارید؟
- آیا برای درمان نیاز به انجام عمل جراحی خواهم داشت؟
- آیا جایگزینی برای داروهای که تجویز کرده اید وجود دارد؟
- عوارض جانبی احتمالی برای درمان عفونت استخوانی چیست؟
- چه مدت زمانی طول خواهید کشید تا علائم کاهش یافته و درمان شوم؟
- برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه کدام سایت پزشکی را توصیه می کنید؟
- چه درمان هایی برای این بیماری وجود دارد و شما کدام موارد را پیشنهاد می کنید؟
- دچار بیماری های دیگری هستیم. چگونه می توانم به بهترین شکل ممکن این بیماری ها را در کنار یکدیگر کنترل کنم؟
- به چه نوع آزمایشاتی برای تشخیص این بیماری نیاز خواهم داشت؟ آیا انجام این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی خواهد داشت؟
سوالات پزشک از بیمار
پزشک در حین معاینه و تشخیص بیماری احتمالاً سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد:
- آیا دچار تب یا تشنج شده اید؟
- اخیراً عمل جراحی خاصی انجام داده اید؟
- از چه زمانی شاهد بروز علائم این بیماری بوده اید؟
- آیا عاملی باعث بهبود علائم این بیماری شده است؟
- آیا اخیراً دچار بریدگی یا آسیب دیدگی خاصی شده اید؟
- آیا عاملی باعث بدتر شدن علائم این بیماری شده است؟
- آیا مبتلا به بیماری دیابت هستید؟ آیا تا کنون دچار زخم پای دیابتی شده اید؟
- آیا تا کنون عمل تعویض مفصل انجام داده اید؟ آیا تا کنون عمل جراحی اصلاح استخوان شکسته انجام داده اید؟
خلاصه
عفونت ها می توانند با عبور از جریان خون یا گسترش از بافت مجاور خود را به استخوان رسانده و باعث آلودگی بافت استخوانی شوند. البته عفونت ممکن است در داخل خود استخوان شروع شود، این اتفاق زمانی می افتد که استخوان در اثر بروز آسیب دیدگی، آلوده به میکروب ها می شود. افراد سیگاری و افرادی که مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت یا نارسایی کلیه هستند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت استخوان قرار دارند. به عنوان مثال در افراد دیابتی در صورتی که فرد دچار زخم پای دیابتی شود احتمال ابتلا به عفونت استخوانی بیشتر خواهد شد. خوشبختانه این بیماری قابل درمان بوده و می توان با یک دوره مصرف آنتی بیوتیک احتمال بروز مجدد عفونت استخوانی را به حداقل رساند.
آخرین دیدگاه‌ها