تحریک پذیری شامل احساسات خشم یا ناامیدی و بی قراری است که اغلب حتی برای کوچکترین حوادث ایجاد برخی “آژیتاسیون” را به عنوان شکل شدیدتر تحریک پذیری توصیف می کنند. در حالی که تحریک پذیری می تواند طبیعی باشد و هرکسی آن را گاهی اوقات تجربه می کند، ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای نیز باشد. چنین احساساتی می تواند بیش از حد شود و در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند و انجام وظایف عادی روزانه شما را دشوار کند و روابط شما با دیگران را مختل کند. شما ممکن است آن را در پاسخ به موقعیت های استرس زا تجربه کنید. همچنین ممکن است نشانه ای از یک بیماری روانی یا جسمی باشد.
نوزادان و کودکان خردسال اغلب احساس تحریک پذیری می کنند، به خصوص زمانی که خسته یا بیمار هستند. به عنوان مثال، کودکان اغلب زمانی که دچار عفونت گوش یا درد معده می شوند، بداخلاق می شوند. اگر به طور منظم احساس تحریک پذیری می کنید، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. ممکن است یک بیماری زمینه ای داشته باشید که نیاز به درمان دارد.
علل تحریک پذیری
یک سری عوامل می توانند باعث تحریک پذیری شوند. اکثر مردم هر از گاهی حالت های تحریک پذیری را تجربه می کنند، اما دوره های بیش از حد و طولانی تحریک پذیری می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای جسمی یا روانی باشد. علل را می توان به دو دسته کلی جسمی و روانی تقسیم کرد. دلیل روانی رایج تحریک پذیری عبارتند از:
- اوتیسم
- اضطراب
- افسردگی
- زوال عقل
- درد مزمن
- اسکیزوفرنی
- جنون جوانی
- اختلال دو قطبی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
علل فیزیکی رایج تحریک پذیری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آنفولانزا
- دندان درد
- قند خون پایین
- عفونت های گوش
- محرومیت از خواب
- برخی اختلالات تنفسی
- برخی علائم مرتبط با دیابت
بیماری که باعث تغییرات هورمونی می شود نیز می تواند بر خلق و خوی شما تأثیر بگذارد. این بیماری ها عبارتند از:
- دیابت
- یائسگی
- پرکاری تیروئید
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (POS)
همچنین ممکن است تحریک پذیری را به عنوان یک عوارض دارویی که مصرف می کنید تجربه کنید. سایر علل بالقوه عبارتند از:
- ترک کافئین
- ترک نیکوتین
- اعتیاد به الکل
- استفاده مواد مخدر
برخی افراد به طور منظم تری این احساس را دارند. اگر متوجه شدید که این احساس در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می کند، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند به شما در شناسایی علل بالقوه تحریک پذیری کمک کنند. در دوران کودکی، خلق و خوی تحریک‌پذیرتر می‌تواند در دوره‌های خاصی از رشد طبیعی باشد. با این حال، آنها همچنین می توانند نشانگر وضعیتی مانند اضطراب، اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یا اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) باشند.
علائم تحریک پذیری
تحریک پذیری می تواند منجر به رفتارها و احساسات مختلف شود. در برخی موارد، احساس تحریک پذیری شما ممکن است با علائم دیگری همراه باشد یا مقدم بر آن باشد. برخی از علائم رایج تحریک پذیری عبارتند از:
- تب
- تنش
- خشم
- سردرد
- خستگی
- ریزش مو
- گرگرفتگی
- تعرق مفرط
- ضربان قلب تند
- کاهش میل جنسی
- افزایش تعداد تنفس
- حساسیت بیش از حد
- گیجی و مشکل در تمرکز
- سیکل های قاعدگی نامنظم
- آشفتگی، ناامیدی و دلخوری
افرادی که احساس تحریک پذیری می کنند لزوماً همه این علائم را تجربه نمی کنند یا علائم را همیشه احساس نمی کنند. ممکن است در یک لحظه احساس خوبی داشته باشند، اما یک ناراحتی کوچک ممکن است آنها را تحریک کند. واکنش بعدی ممکن است نامتناسب با وضعیت به نظر برسد. این اغلب منجر به تنش بیشتر می شود و باعث می شود فرد نسبت به استرس حساس تر و واکنش نشان دهد.
علت تحریک پذیری چگونه تشخیص داده می شود؟
در طول ویزیت، پزشک درباره مدت، شدت و تأثیر علائم با شما صحبت خواهد کرد. پزشک همچنین در مورد سابقه شرایط روانی شما می پرسند. عادات سبک زندگی شما، مانند الگوهای خواب و مصرف الکل یا هر ماده دیگری که ممکن است استفاده کنید، احتمالا مورد بحث قرار خواهند گرفت.
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است آزمایش‌هایی را برای رد هر گونه بیماری که ممکن است به علائم شما منجر شود تجویز کند. بسته به علائم و سابقه پزشکی شما، ممکن است یک یا چند آزمایش از جمله آزمایش خون و ادرار را تجویز کنند. به عنوان مثال، بیماری مانند پرکاری تیروئید و دیابت می تواند باعث ایجاد احساس تحریک پذیری شود. سطح گلوکز در خون یا ادرار شما ممکن است نشان دهنده دیابت باشد. آنها همچنین ممکن است شما را برای ارزیابی به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهند.
تحریک پذیری چگونه درمان می شود؟
درمان تحریک پذیری به تشخیص پزشک بستگی دارد. بهترین راه برای درمان تحریک پذیری، رسیدگی به علت اصلی آن است. اگر پزشک تشخیص دهد که شما یک بیماری روانی دارید، ممکن است شما را برای مشاوره به یک متخصص ارجاع دهد. گفتار درمانی و داروها اغلب برای درمان بیماری هایی مانند افسردگی ترکیب می شوند. اگر پزشک تشخیص دهد که تحریک پذیری شما ناشی از مصرف الکل، کافئین، نیکوتین یا سایر مواد مخدر است، ممکن است پزشک ترکیبی از گفتگو درمانی و داروها را توصیه کند.
اگر عدم تعادل هورمونی در شما تشخیص داده شود، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمونی را توصیه کند. این درمان برای همه مناسب نیست. اگر دلیل تحریک پذیری عفونت باشد، پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک یا سایر داروها را برای کمک به درمان آن تجویز کند. پزشک شما همچنین ممکن است تغییرات سبک زندگی را برای کمک به کنترل خلق و خوی شما توصیه کند.
چگونه با تحریک پذیری مقابله کنیم؟
برای تحریک پذیری ناشی از شرایط سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی، پزشک ممکن است روان درمانی ، داروها یا ترکیبی از هر دو را توصیه کند. داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و سایر داروهای تثبیت کننده خلق و خو ممکن است تجویز شوند.
اگر با احساس تحریک پذیری سر و کار دارید، چندین راهکار مختلف وجود دارد که می توانید برای مقابله با تحریک پذیری استفاده کنید. ممکن است متوجه شوید که برخی از تکنیک‌ها برای شما بهتر از سایرین کار می‌کند، بنابراین ممکن است برای تعیین اینکه چه راهکاری بیشترین کمک را به شما می‌کنند، باید آزمایش کنید.
غذاهای مناسب و مغذی بخورید: پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف بیش از حد غذاهای پرچرب و قندی می تواند به شما کمک کند تا در کل احساس بهتری داشته باشید، که ممکن است به تقویت خلق و خوی شما کمک کند.
ورزش منظم داشته باشید: نشان داده شده است که ورزش منظم تأثیر مفیدی بر افسردگی دارد، بنابراین هر روز مدتی را به ورزش اختصاص دهید، خواه یک جلسه تمرین هوازی در باشگاه یا پیاده روی در اطراف باشد.
محرک های خود را شناسایی کنید.
در حالی که برخی از افراد ممکن است بیشتر اوقات احساس تحریک پذیری کنند، در موارد دیگر ممکن است متوجه شوید که شرایط خاصی وجود دارد که این حالت ها را تحریک می کند. به زمان هایی که بیشترین احساس عصبانیت را دارید توجه کنید. آیا در زمان خاصی از روز، به دنبال رویدادهای خاص یا در اطراف افراد خاصی اذیت می شوید؟ هنگامی که متوجه شدید چه چیزی این احساسات را تشدید می کند، بهتر می توانید به دنبال راه هایی برای جلوگیری از خلق و خوی تحریک پذیر باشید.
تکنیک های جدید آرامش را بیاموزید: راهکارهایی مانند تنفس عمیق و یوگا می تواند به شما کمک کند زمانی که دچار استرس می شوید ذهن و بدن خود را آرام کنید.
عادت‌های خواب خوب را تمرین کنید: کم‌خوابی یکی از دلایل رایج تحریک‌پذیری است، بنابراین روی داشتن یک برنامه آرام‌بخش قبل از خواب و رفتن به رختخواب و بیدار شدن در هر روز در ساعت مشخصی تمرکز کنید.
تمرکز حواس را تمرین کنید: تحقیقات نشان داده است که ذهن آگاهی ، تکنیکی که شامل تمرکز بر لحظه حال است، می تواند در کاهش علائم شرایطی مانند اضطراب و افسردگی مفید باشد.
به دنبال گروه حمایتی اجتماعی باشید: داشتن دوستان و خانواده در هنگام مقابله با تحریک پذیری می تواند مفید باشد. جست‌وجوی گروه حمایتی اجتماعی و صحبت کردن درباره نگرانی‌هایتان با دیگران نیز می‌تواند با ترس، نگرانی و تنهایی که ممکن است به خلق و خوی بد خلقی کمک کند، مبارزه کند.
مدیتیشن را امتحان کنید: تحقیقات نشان می دهد که مدیتیشن می تواند به افراد کمک کند تا با استرس کنار بیایند و خلق و خوی خود را بهبود بخشند.
علائم خود را یادداشت کنید.
نگه داشتن یک دفترچه خاطرات می تواند به شما کمک کند در طول زمان به دنبال الگوهایی در خلق و خوی خود باشید، که ممکن است به شما کمک کند تا چیزهایی را که باعث تحریک احساسات می شوند، شناسایی کنید. نگه داشتن یک دفتر سپاسگزاری را در نظر بگیرید، که ممکن است به شما کمک کند بهتر روی احساسات مثبت تمرکز کنید و با استرس و منفی‌هایی که ممکن است به احساسات آشفتگی و آزردگی کمک می‌کند مبارزه کنید.
اگر این احساسات برای مدت طولانی ادامه یافت یا بیش از حد شد، باید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می تواند تعیین کند که چه چیزی ممکن است باعث این احساسات شود و درمان هایی را توصیه کند که شما احساس بهتری داشته باشید. همچنین ممکن است بخواهید درمان آنلاین را به عنوان گزینه ای برای کمک به مقابله با احساس تحریک پذیری در نظر بگیرید. تحقیقات نشان می دهد که درمان آنلاین می تواند به اندازه درمان سنتی چهره به چهره موثر باشد.
آخرین دیدگاه‌ها