مشکلات کودکان اوتیسم بسیار زیاد است و حتی این مشکلات می تواند برای والدین کودکان مبتلا به اوتیسم طاقت فرسا باشد. اوتیسم یک اختلال رشد عصبی است که در اثر عوامل محیطی یا ایجاد تغییراتی در ژن های کودک رخ می دهد. ابتلا به اختلال طیف اوتیسم بر تعاملات اجتماعی کودک تاثیر می گذارد.
یک کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است سوسو زدن لامپ خانه را به عنوان یک صاعقه تجربه کند. شنیدن صدای زنگ خانه برای کودک مبتلا به اوتیسم مانند این است که هزاران زنگ کلیسا با هم به صدا در می آیند. شما نمی توانید درک کنید که چرا کودک برای پیشگیری از افتادن صندلی نیاز به دویدن در کلاس دارد. ماست، به دلیل نرم بودن، ممکن است یکی از تنها غذاهایی باشد که یک دختر مبتلا به اوتیسم احساس کند لقمه اش سنگریزه ندارد.
فرزند مبتلا به اوتیسم به سختی می تواند شما را بفهمد، همانطور که شما نیز نمی توانید نیازهای او را به خوبی تشخیص بدهید. ممکن است کودکتان از روی حرکات یا رفتار شما متوجه نشود که امروز برای شما روز بدی بوده است. او ممکن است بی وقفه صحبت کند زیرا نمی تواند نشانه های خستگی شما را درک کند.
معنای پنهان رفتار را دریابید.
بسیاری از رفتارهای فرزند مبتلا به اوتیسم ممکن است معنای واضحی نداشته باشد. به نظر می رسد که این کودکان هیچ هدف مشخصی از رفتار خود ندارند. اما مشخص است که کودک شما عمدا برخی رفتارها را برای گریاندن و یا عصبانی کردن شما انجام نمی دهد. منطقی ترین کار برای برخورد با یک کودک مبتلا به اوتیسم این است که تصور کنید کودک با رفتار خود می خواهد پیامی را به شما برساند. در واقع فرزند شما سعی می کند پیام های کد شده ای برای شما ارسال کند. بنابراین وظیفه شما این است که این کدها را رمز گشایی کنید تا بتوانید پیام های او را بخوانید.
با انجام این اقدامات می توانید به سرنخ هایی برسید که قبلاً به آنها دقت نکرده اید. در نهایت ممکن است راه موثرتری برای کمک به فرزند خود پیدا کنید. همچنین استفاده از این رویکرد باعث می شود تا با دقت بیشتری به رفتارهای عجیب و غریب کودک خود پاسخ دهید.
رفتار و حرکات کودک را ثبت کنید.
اولین کاری که باید انجام دهید این است که شروع به ثبت رفتارها و حرکات فرزند خود کنید. قبل از هر چیز قضاوت کردن را کنار بگذارید. رفتارهای کودک را با تمام جزئیات یادداشت کنید. به عنوان مثال بنویسید که این رفتار اغلب در چه ساعتی از شبانه روز رخ می دهد؟ آیا این رفتار بارها در طول روز تکرار می شود؟ به عنوان مثال برخی از کودکان یک رفتار هیجانی خاص را بیشتر در طول روز و در داخل مدرسه انجام می دهند.
گاهی نیز اتفاقات ساده ای مانند تاریک شدن هوا و روشن کردن لامپ های خانه باعث ایجاد یک رفتار خاص در کودک مبتلا به اوتیسم خواهد شد. بسیاری از رفتارها به دنبال یک اتفاق در کودک مشاهده می شوند. همانطور که در هنگام عبور از کنار نانوایی ممکن است احساس گرسنگی کنید. در زندگی کودک شما نیز اتفاقاتی هستند که می توانند باعث شروع یک رفتار خاص در کودک شوند. یادداشت کردن جزء به جزء این رویدادها به شما کمک می کند که بتوانید علت برخی از رفتارهای فرزند خود را به راحتی شناسایی کنید.
علل بروز رفتار کودک خود را بشناسید.
هرگز به رفتارهای کودک مبتلا به اوتیسم به عنوان رفتارهای بد نگاه نکنید. بلکه به جای اینکار به دنبال این باشید که بفهمید چه مساله ای باعث ایجاد این رفتار در کودک شده است. به عنوان مثال برخی عوامل که می توانند باعث بروز رفتارهای عجیب در کودک مبتلا به اوتیسم شوند، عبارتند از:
محرک های اجتماعی
اگر کودک شما متوجه شود که هیچ دوستی ندارد، ممکن است زمان استراحت برای او بسیار سخت بگذرد. صحبت با معلم و حتی همکلاسی ها ممکن است تاثیر مثبتی در کودک ایجاد کند. به معلم بگویید مشکل کودک شما چیست و از او راهنمایی بگیرید.
بی علاقگی به موضوع
ممکن است فرزند شما به دلیل بی علاقگی به مطالب، توجه و تمرکز خود را به طور کامل از دست بدهد. به عنوان مثال اگر در کلاس مطالبی در مورد دایناسورها گفته می شود ولی کودک وسواس زیادی روی ماشین ها دارد، معلم باید موضوع را کمی به سمت کودک هدایت کند.
مشکلات ارتباطی
شاید کودک شما به دلیل اینکه نمی تواند با معلم یا سایر همکلاسی ها ارتباط برقرار کند دچار ناامیدی شود. در اینگونه موارد استفاده از تصاویر، زبان اشاره یا صفحه کلید به جای صحبت کردن ممکن است کمک کننده باشد. یک معلم با تجربه می تواند این مشکلات را به راحتی برطرف کند.
تحریکات شدید حسی
اگر کودک شما اطلاعات حسی بیش از حدی دریافت کند، ممکن است با رفتارهای مخرب پاسخ دهد. به عنوان مثال شنیدن صدای بلند گریه یک همکلاسی می تواند تمرکز و یادگیری را برای یک پسر مبتلا به اوتیسم بسیار دشوار کند. در صورت وجود این مشکل باید کودک را به کلاسی جا به جا کنید که مزاحمت کمتری داشته باشد.
محرکات محیط خارجی
برخی چیزها در محیط اطراف فرزند شما قابل تغییر است ولی برخی دیگر را نمی توان تغییر داد. گاهی اوقات مشکل کاملاً معقول بوده و می توان آن را به راحتی برطرف کرد.
به طور کلی درک مشکل می تواند در پیشگیری از یک رفتار خاص در کودک به شما کمک کند. به عنوان مثال یخچال شما در هنگام روشن بودن همیشه صداهای آهسته ای ایجاد می کند. اما به محض اینکه متوجه شدید که صدا باعث حواس پرتی کودک حساس شما می شود، می توانید به او کمک کنید تا مکانی آرام را برای انجام تکالیف خود انتخاب کند.
مشکلات جسمی
برخی از رفتارها ممکن است ناشی از وجود مشکلات جسمی در کودک باشند. با دقت به رفتارهای کودک می توانید به علت مشکل پی برده و در صورت لازم اقدامات لازم را برای درمان انجام دهید.
برخی مشکلات جسمی در کودکان اوتیسم، عبارتند از:
تشنج. برخی رفتارها، به ویژه رفتارهایی که عجیب و غریب، بدون انگیزه، ناگهانی یا کاملا غیر منطقی به نظر می رسند ممکن است به دلیل ابتلا کودک به تشنج باشند. اگر نگران این موضوع هستید، مواردی را که مشاهده می کنید به طور دقیق یادداشت کرده و آنها را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید.
احساس درد. تمام منابع احتمالی درد مانند دندان درد، رفلاکس معده، نفخ، شکستگی استخوان، بریدگی و شکاف، عفونت، آبسه، پیچ خوردگی مفاصل و کبودی در اندام ها را بررسی کنید. هرگونه رفتاری که به نظر می رسد موضعی است می تواند نشان دهنده احساس درد در کودک باشد. اگر کودک دوست دارد بر روی شکم خم شود، یا شکم خود را روی بازوی کاناپه قرار دهد، ممکن است به این دلیل باشد که شکمش درد می کند.
خستگی، گرسنگی یا تشنگی. احساس گرسنگی، خستگی یا تشنگی می تواند کودک شما را عصبی کند. کم خوابی یا سرماخوردگی ممکن است به راحتی باعث بروز رفتارهای غیر معمول در کودک شود. ابتلا به یک بیماری مزمن یا عفونت خفیف می تواند کودک را تحریک پذیر کند. اگر کودک شما در زمان های معینی از روز سرگیجه دارد، سعی کنید یک تکه میوه در همان ساعت به کودک بدهید. احتمالا بالا رفتن قند بدن کودک باعث بهبود رفتار او خواهد شد.
مشکلات هماهنگی در کودکان اوتیسم
برای یک کودک مبتلا به اوتیسم هماهنگ شدن با سایر افراد کاری بسیار دشوار و حتی در برخی موارد غیر ممکن است. بنابراین حضور در یک سالن بدنسازی در مدرسه می تواند برای کودک شما استرس زا باشد. زیرا معمولا برای عوض کردن لباس در رختکن یا دوش بعد ورزش زمان کوتاهی در نظر گرفته می شود. بنابراین اگر فرزند شما در باز کردن دکمه ها یا زیپ لباس خود مشکل دارد، این مساله می تواند استرس فوق العاده ای را در او ایجاد کند.
احساسات منفی در کودکان اوتیسم
برخی از احساسات مانند غم، عصبانیت، ترس و اضطراب می توانند بر رفتار کودک شما تأثیر منفی بگذارند. والدینی که در معرض طلاق، بیماری ها، تغییر شغل یا مهاجرت هستند، ممکن است فکر کنند که همه چیز را به خوبی مدیریت می کنند و دلیلی برای نگرانی فرزندشان وجود ندارد. درست است که فرزند شما نمی تواند نگرانی های خود را بیان کند اما اگر در مورد چیزی استرس دارید، به احتمال زیاد فرزند شما نیز آن را احساس خواهد کرد. این مساله در نهایت می تواند باعث بروز بازخوردهای منفی در رفتار کودک شود.
حساسیت های غذایی و آلرژی ها
سعی کنید هرگونه حساسیت غذایی یا آلرژی که می تواند باعث آزار کودک شما شود را شناسایی کنید.ابتلا به اسهال در عرض چند ساعت پس از خوردن یک غذای خاص قطعاً می تواند نشان دهنده حساسیت غذایی باشد. همچنین ظاهر شدن جوش های ریز قرمز بر روی گوش ها یا صورت نیز در برخی موارد نشان دهنده حساسیت های غذایی است. به گفته بسیاری از والدین رفتارهای کلیشه ای و تکراری در کودک مبتلا به اوتیسم با قطع برخی غذاها از بین می رود. دقت به رژیم غذایی کودک می تواند به طور مشخص ارتباط بین مصرف غذاهای خاص و رفتارهای غیر معمول در کودک را به شما نشان دهد.
کمک به تنظیم هیجانات و عواطف
هنگامی که نیازهای جسمی فرزند خود را برطرف کردید، وقت آن است که به تنظیم هیجانات و عواطف کودک خود کمک کنید. تجربیات حسی فرزند شما احتمالاً با تجربه شما بسیار متفاوت است. به احتمال زیاد کودک در اطلاعاتی که از طریق برخی حواس دریافت می کند دچار اغراق زیادی می شود.
در بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم، اطلاعات دریافت شده از طریق حواس پنجگانه بسیار زیاد، بسیار کم و یا تحریف شده است. در نتیجه این وضعیت منجر به احساس وحشت، درد و یا عدم ارتباط می شود. فرزند شما برای غلبه بر سردرگمی، و تثبیت هیجانات و عواطف خود به کمک نیاز دارد. استراحت کافی و ایجاد وقفه در کارها می تواند تا حدودی به تنظیم رفتارهای هیجانی کودک کمک کند.
چه نوع استراحت حسی نیاز است؟
کودک خود را زیر نظر گرفته و ببینید در هنگام رفتارهای تکراری به انجام چه کاری تمایل دارد. این کار می تواند سرنخ هایی را درباره فعالیت های حسی کودک به شما بدهد. بسته به نیازها و نقاط قوت فرزند شما، وقفه های حسی و حرکات کلیشه ای ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جویدن چیزی ترد
- مالیدن چیزی با دست
- مکیدن نوشیدنی با نی
- چرخاندن سر یا بالا تنه
- تکان دادن سر یا دست ها
- گوش دادن به یک موسیقی تکراری
بررسی ها نشان می دهد که انجام رفتارهای کلیشه ای و تکراری باعث کاهش استرس در افراد مبتلا به اوتیسم می شود. اما با این حال با افزایش سن کودک شدت این رفتارها کمتر می شود.
ورزش برای کودکان اوتیسم
ورزش همچنین یک راه عالی برای آرام کردن سیستم عصبی و آموزش خودکنترلی فیزیکی در کودکان مبتلا به اوتیسم می باشد. ورزش های گروهی که نیاز به مهارت پیشرفته و تعاملات اجتماعی دارند روش مناسبی نیستند. اما با این حال این مساله به سن، میزان مهارت و ترس های فرزند شما بستگی دارد. انجام کارهایی مانند رفتن به باشگاه ورزشی یا استخر، توپ بازی و یا پیاده روی به سمت خانه می تواند به کاهش استرس و تامین نیازهای حسی کودک کمک کند.
ممکن است فرزند شما تقریباً هر دو ساعت یکبار به یک استراحت حسی نیاز داشته باشد. برخی از کودکان به دلیل ضعیف بودن به استراحت بیشتری نیاز دارند. البته هر کودکی با دیگری متفاوت است و نیازهای کودکان روزانه تغییر می کند.
در واقع یکی از اهداف مهم درمان این است که فرزند شما به اندازه کافی خودآگاهی پیدا کند تا بداند چه زمانی به تثبیت، خودتنظیمی و استراحت نیاز دارد.
آخرین دیدگاهها